Ku Tiyisiwa Hi Xikwembu Lexi Nga Hembiki

HI KU VULA KA MARY WILLIS

Mbuyelo wa ku pfumaleka ka ntirho emisaveni hinkwayo hi 1932 ku fike eka matiko xikaya ya le Australia Vupela-dyambu. Lembe rero loko ndzi ri na malembe ya 19 ntsena, mina na Ellen Davies hi kume xiavelo xo chumayela endhawini leyi ringanaka 100 000 wa swikwere swa tikhilomitara. Ntirho wa hina a wu ta sungula exidorobanini xa Wiluna, laha ku nga mpfhuka wa tikhilomitara ta 950 en’walungu-vuxa bya muti wa hina le Perth, doroba ra Australia Vupela-dyambu.

ERIENDZWENI ra hina mina na Ellen hi tikume hi ri ekamareni rin’we ni murindzi wa xitimela loyi a nga ni xinghana. Loko xitimela xi yima exitichini xin’wana ni xin’wana murindzi hi tintswalo a hi byela leswaku xi ta teka nkarhi wo fika kwihi. Leswi swi hi nyike nkarhi wo xika hi nyikela vumbhoni eka vanhu lava tshamaka eka miti ya le tlhelo ka xiporo. Eku heteleleni hi fike eWiluna, doroba ra migodi, hi nkarhi lowu a ku ri ni bubutsa.

Hambi swi ri tano, xiporo xa xitimela a xi ri ekule ni doroba ra Wiluna hi tikhilomitara tinharhu. Hinkwerhu a hi karhele naswona a hi rhwele mabokisi manharhu yo tika ya tibuku ku katsa ni tiputumendhe timbirhi. Xana a hi ta endla yini? Hi hake bokisi hi nhonga un’wana ni un’wana a khoma hi le makumu ka nhonga. Hi rhwale mabokisi lawa ha rin’we rin’we hi ndlela yoleyi. Swi hi teke maendzo ya nkombo eka tikhilomitara tinharhu ku rhwala mabokisi lamanharhu ni tiputumendhe timbirhi swi ya edorobeni. A hi pfa hi wisa hi xihatla hikuva mavoko ya hina a ma pandza swinene.

Ku nga khathariseki ritshuri, ku vava ka mavoko ni ku karhala milenge, hi tsakele ntlhontlho lowu hi langutaneke na wona ni pfhumba ra hina. Havambirhi hi swi twile leswaku Yehovha a ri na hina, ni leswaku a a hi tiyisa leswaku hi langutana ni ku karhateka eka masungulo yo chumayela ematikweni ya le kule. Hi xihatla hi vone nkateko wa yena eka ntirho wa hina, hikuva matshalatshala ya hina eka riendzo rero ma endle leswaku jaha leri va nge i Bob Horn ri amukela ntiyiso wa Bibele. Ha tsaka leswi Bob a swi koteke ku heta malembe yo talanyana entirhweni wa le Bethele naswona u ye emahlweni a tirhela Yehovha hi ku tshembeka kwalomu ka malembe ya 50 ku fikela loko a fa hi 1982.

Ku suka eWiluna hi tirhe miti eka riendzo ra hina ro tlula 725 wa tikhilomitara ku ya eGeraldton etlhelo ka lwandle. Ku suka kwalaho hi tlhelele endzhaku ePerth. Madyambu man’wana a hi etlela emakamareni lama pfulekeke ya varindzi va xitimela naswona nkarhi wun’wana hambi eka tifolichi etlhelo ka xiporo xa xitimela.

A hi rhwele nkwama wa xikhigelo wu tele hi makokisi yo endliwa ekaya. Leswi a ku ri swakudya swa hina swa nkoka eka riendzo ra hina ro sungula. Minkarhi yin’wana a a hi kuma swakudya hi ku hlantswa swibye ni makhumbi etindlwini leti hirhiwaka ni le tindhawini leti vanhu va dyelaka eka tona nkarhi na nkarhi. Minkarhi yin’wana a hi tirha edyambyini hi khaya swinyawanyawana kumbe tinyawa. Minyikelo leyi humaka eka vanhu lava amukelaka tibuku ta Bibele a yi hi pfuna eka swixavaxavana swa hina.

Leswi ndzi nyikeke matimba yo hlayisa ripfumelo ra mina eka Yehovha ni ku langutana ni swiyimo swo tika hi ntsako emasikwini wolawo a ku ri xikombiso ni ndzetelo lowu ndzi wu kumeke eka manana.

Ndzhaka Ya Vukreste

Mana wa mina a ri ni ripfumelo ro tiya eka Muvumbi, naswona loko ndzi tsundzuka kahle a a vulavula na hina vana hi Yena. Hambi swi ri tano, ripfumelo ra yena ri ringiwile loko makwerhu wa hina wa malembe ya nkombo a lovile eka mhangu yo biha exikolweni. Kambe ematshan’wini yo sola Xikwembu, manana u sungule ku dyondza Bibele swinene. Loko swi koteka, a a lava ku dyondza hi xivangelo xa timhangu ta muxaka wo tano. Ku lava ka yena ntiyiso wa Bibele ku ve ni hakelo, naswona u kombise ku tinyiketela ka yena eka Xikwembu xa ntiyiso, Yehovha, hi nkhuvulo wa mati hi va-1920.

Ku sukela kwalaho, loko a bula na hina hakanyingi a a kandziyisa ku tiyiseka ka switshembiso swa Xikwembu. Minkarhi hinkwayo a hi tsundzuxa ku tshama hi swi veke emianakanyweni leswaku hambi ko humelela yini, ‘Xikwembu xi nga ka xi nga hembi.’ (Tito 1:2) Hikwalaho ka sweswo mina ni vamakwerhu ku katsa ni mindyangu ya hina ni vatukulu, namuntlha hi vadzunisi va Yehovha Xikwembu. Vana vamakwerhu lonkulu ku nga Alan na Paul Mason, va tirha tanihi valanguteri lava famba-fambaka.

Ku Sungula Ka Mina Ku Navela Ku Va Muevhangeli

A ndzi ri xichudeni lexi nga tlharihangiki naswona ndzi tshike xikolo hi 1926, loko ndzi ri na malembe ya 13. Kambe a ndzi tidyondzise ku navela ku avelana ni van’wana leswi ndzi swi dyondzeke eBibeleni. Tatana u ehlekete leswaku a ndzi nga dyondzekanga ku ringana leswaku ndzi nga pfuna vanhu, kambe manana u te: “Hambi loko a pfuna vanhu ku va lava xiyaka hi nyimpi ya Armagedoni leyi tshinelaka ni leswaku lavo lulama va ta fuma misava, sweswo swi ta twarisa Mfumo wa Xikwembu.” Kutani ndzi sungule ku hlanganyela entirhweni wo chumayela hi yindlu na yindlu, emalembeni ya mina ya kondlo-a-ndzi-dyi, hambi leswi a ndzi nga si khuvuriwa ku fikela hi 1930. Endzhakunyana ka nkhuvulo, ndzi sungule ntirho wa nkarhi hinkwawo wo vula evhangeli ekusuhi na Perth.

Lembe leri landzeleke ra 1931, hi sungule ku tirhisa vito ra hina lerintshwa leri nge Timbhoni ta Yehovha. Hambi swi ri tano, vini va miti vo tala va ale ku tirhisa ka hina vito lero kwetsima ra Xikwembu naswona a va nga hi amukeli kahle. Kambe, ndzi ye emahlweni ni vutirheli ku nga khathariseki swiyimo leswi nga tsakisiki leswi ndzi hlangavetaneke na swona. A ndzi tiyiseka leswaku Xikwembu a xi hembi loko xi tshembisa leswaku malandza ya xona ma nga ‘titshega hi matimba lawa xi ma nyikaka wona.’—1 Petro 4:11; Vafilipiya 4:13.

Ku Hlawuriwa Ka “Ntshungu Lowukulu”

Hi 1935, ndzi kume xiavelo eka tlhelo lerin’wana ra tiko-nkulu ra Australia. Endzhaku ka lembe rero ndzi tirhe tanihi phayona exifundzheni xa New England xa tiko ra New South Wales, laha ku nga 4 000 wa tikhilomitara ku suka ekaya ra mina ra khale ePerth.

Ku fikela kwalaho ndzi hlanganyerile eku dyeni ka swifanekiselo swa xinkwa lexo ke comela ni vhinya leyo tshwuka ya Xitsundzuxo xa lembe na lembe xa rifu ra Yesu. Hambi leswi eka vatirheli va nkarhi hinkwawo lava hisekaka a swi tekiwa ku ri mhaka leyinene ku swi endla, a ndzi kalanga ndzi kholwa leswaku ndzi ni ntshembo wa le tilweni. Kutani hi 1935 swi vekiwe erivaleni leswaku ku ni ntshungu lowukulu lowu hlengeletiwaka, lowu nga ni ntshembo wo hanya hi laha ku nga heriki emisaveni. Vo tala va hina hi tsakile ku tiva leswaku a hi ri xiphemu xa ntshungu wolowo lowukulu naswona hi tshikile ku dya swifanekiselo. (Yohane 10:16; Nhlavutelo 7:9) Ntiyiso wa Bibele a wu vangama wu ya emahlweni tanihi laha Yehovha a tshembiseke ha kona.—Swivuriso 4:18.

Tindlela Letintshwa To Chumayela

Exikarhi ka va-1930 hi sungule ku tirhisa gramafoni evutirhelini bya hina. Kutani, swikanyakanya swa hina a swi fanele ku veheriwa swirhwalo swa le mahlweni ni le ndzhaku, swi nga endleriwi tigramafoni to tika ntsena kambe ni tirhekhodo ni minkwama ya hina ya tibuku. A ndzi fanele ndzi va ni vukheta loko xikanyakanya xa mina xi rhwele ngopfu, hikuva loko xo tshuka xi wile a swi ta ndzi tikela ku xi pfuxa!

Hi nkarhi wolowo hi tlhele hi sungula leswi a swi vuriwa pfhumba ra marungula. A hi famba eswitarateni-nkulu swa doroba hi khome tibodo leti tsariweke ta switiviso, leti a ti ri ni marito lama kokaka mahlo. Ntirho lowu a ndzi wu kuma wu ringa ripfumelo, ngopfu-ngopfu loko ndzi khomiwile vusiku byin’wana ndzi pfaleriwa ekhotsweni exidorobanini xa Lismore. A swi nyumisa ku yisiwa ehubyeni siku leri landzeleke, ndzi nga pfumeleriwi hambi ku kama misisi! Nakambe Yehovha u ndzi seketerile hi laha a tshembiseke ha kona. Nandzu wu dlayiwile hikuva loyi a ndzi khomeke u ndzi khome hikwalaho ka leswi bodo ya mina ya switiviso a yi nga languteki eka vukhongeri byakwe.

Ku Tlhelela eVupela-dyambu

Eku sunguleni ka va-1940, ntirho wa mina wa vuphayona wu ndzi tlhelerisele emadorobeni ya tiko ra Australia Vupela-dyambu. Laha hi laha ndzi yaka emahlweni ndzi tsakela mintokoto leyi nga rivalekiki ni mikateko ya moya. Loko ndzi ri entirhweni wa mina wa le Northam ndzi hlangane ni nsati wa muti loyi a khomekile, ku nga Flo Timmins, kwalomu ka tikhilomitara ta 11 ku suka edorobeni. U amukele buku leyi nge Reconciliation, naswona ku nga ri khale u ve Mbhoni ya Yehovha Xikwembu leyi yi tinyiketeleke. Wa ha gingiriteka entirhweni wa Mfumo naswona n’wana wa yena wa nhwanyana, loyi a ri ni malembe ya mune enkarhini wolowo, u kule a va phayona ro hlawuleka.

Kambe ku na yin’wana mintokoto leyi nga rivalekiki. Siku rin’wana, loko ndzi ri ni munghana wa mina hi tsemakanya buloho ra Northam hi xikocikari xa hanci, hanci yi sungule ku tsutsuma, yi tlevula na hina ematini ya xindziwandziwana ya Nambu wa Avon. Endzhakunyana, ku tlula khilomitara yin’we, hanci yi tshike ku tsutsuma.

Vukati Ni Ndyangu

Hi 1950, ndzi tekane na Arthur Willis, loyi na yena a veke phayona malembe yo tala. Hi ake edorobeni ra Australia Vupela-dyambu ra Pingelly, laha hi katekisiweke hi jaha, vito ra rona ku nga Bentley, ni nhwana, vito ra yena ku nga Eunice. Loko vana va ri kusuhi ni ku heta xikolo, Arthur u ehlekete ku nghenela vuphayona nakambe. Xikombiso xa tata wa vona xi khutaze vana va hina hinkwavo leswaku va sungula vuphayona bya nkarhi hinkwawo loko se va faneleka.

Hakanyingi Arthur a teka vana a famba na vona emitini ya le makaya leyi nga ekule va ya chumayela. Minkarhi yin’wana, a a va famba va ya tshama vhiki kumbe ku tlula, va dzima mixaxa madyambu man’wana ni man’wana. Hi nkarhi lowu va nga riki kona a ndzi tshama ekaya ndzi langutela ndyangu ni swingolongondzwana swa bindzu, ku endlela leswaku havanharhu va kota ku ya emahlweni va phayona.

Vutirheli Eka Vaaki Vo Rhanga

Mixo wun’wana endzhaku ka loko vandyangu va vuyile eka riendzo ra vona ra le makaya, hi amukele muendzi la nga languteriwangiki. Muendzi loyi a ri Muaki wo Rhanga loyi a vutiseke a ku: “I yini xana lexi ndzi nga xi endlaka leswaku ndzi vuya ke?” Ro sungula a hi hlangane tinhloko. Kutani Arthur a tsundzuka leswaku u fana ni wanuna loyi emalembeni yo tala lama hundzeke a susiweke evandlheni ra Vukreste hikwalaho ka vudakwa. Ku sukela kwalaho u ve ni ndhuma yo biha hikwalaho ka vudakwa ni ku tipeta eswikweletini.

Arthur u n’wi hlamusele leswi a a fanele ku swi endla leswaku a ta vuyiseriwa eka nhlengeletano ya Yehovha leyi tengeke. U hume hi xihatla handle ko vulavula swo tala, hinkwerhu ka hina hi hlamarile swinene hi tivutisa leswaku a ta endla yini. Hinkwerhu a hi nga swi langutelanga leswi humeleleke etin’hwetini leti landzeleke. Ku hundzuka loku nuna loyi a ku endleke a wu nga ta ku tshemba! A nga hlulanga xiphiqo xa ku nwa ntsena kambe u endzele vanhu exifundzheni xolexo a va tsundzuxa hi swikweleti swa yena, a va hakela! Namuntlha i makwerhu naswona u tirhe tanihi phayona nkarhinyana.

A ku ri ni vanhu vo tala va Vaaki vo Rhanga ePingelly naswona hi tsakele vutirheli lebyi enerisaka swinene hi pfuna vanhu lava va titsongahataka ku dyondza ni ku amukela ntiyiso wa Rito ra Xikwembu. Ndzi tiyisiwile eripfumelweni swonghasi hi ku va ni xiphemu eku pfuneni ka vo tala va Vaaki vo Rhanga va le Australia ku dyondza ntiyiso!

Ku sunguriwe vandlha le Pingelly, naswona vo tala a ku ri Vaaki vo Rhanga. A hi fanele ku dyondzisa vo tala va vona ku hlaya ni ku tsala. Eka malembe wolawo yo sungula a va nyenyiwa, kambe vanhu va doroba hi ku famba ka nkarhi va xixime Timbhoni ta Vaaki vo Rhanga hikwalaho ka mahanyelo ya tona lama baseke ni ku va vaaki lava tshembekaka.

Mpfuno Wa Yehovha Lowu Nga Tsandzekiki

Arthur, nuna wanga la rhandzekaka, la tirheleke Xikwembu hi ku tshembeka malembe ya 57, u file eku sunguleni ka 1986. A xiximiwa hi van’wamabindzu hinkwavo va le Pingelly ni hi vanhu hinkwavo va xifundzha xexo. Nakambe Yehovha u ndzi tiyisile, a ndzi nyika matimba yo yimelana ni ku lahlekeriwa loku ka xitshuketa.

Jaha ra mina Bentley, ri tirha tanihi nkulu eAustralia Vupela-dyambu laha yena ni nsati wa yena Lorna va kuriseke ndyangu wa vona entiyisweni. Xihlovo xin’wana xa ntsako lowukulu swinene hi leswaku nhwana wa mina Eunice wa ha ya emahlweni ni ntirho wa nkarhi hinkwawo ku fikela namuntlha. Yena ni nuna wakwe Jeff, va tirha tanihi maphayona. Ndzi tshama na vona sweswi naswona ndzi katekisiwile hi ku kota ku hamba ndzi phayona nkarhinyana.

Ku tlula malembe ya 60, ndzi vone ku hetiseka ka xitshembiso xa Yehovha xa rirhandzu, xo tiyisa malandza ya yena ni ku ma pfuna ku langutana ni swiyimo swin’wana ni swin’wana leswi ma hlanganaka na swona. U hi nyika xin’wana ni xin’wana lexi hi xi pfumalaka ntsena loko hi nga kanakani ha yena kumbe hi nga n’wi honisi. Ripfumelo ra mina ri tiyisiwile tanihi leswi ndzi voneke ku tirha ka voko ra Xikwembu, naswona ndzi vone ndlela leyi xi nyikaka ha yona mikateko ku tlula hi laha hi nga swi vonaka ha kona. (Malakiya 3:10) Hakunene, Xikwembu xi nga ka xi nga hembi!

[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]

Mary hi 1933

[Swifaniso leswi nga eka tluka 29]

Mary na Arthur loko se vadyuhele