Yanani eMahlweni, Hambi Leswi Mi Vumbiweke Hi Ntshuri!
“Wa tiv̌a leši hi endliweke ha šona, wa ṭunḍuka leŝaku hi nṭhuri ntsena.”—PISALEMA 103:14.
1. Xana Bibele yi vurisile hi ku ya hi sayense loko yi vula leswaku vanhu va endliwe hi ntshuri? Hlamusela.
ENTIYISWENI, hina hi ntshuri. “Yehova Šikwembu a v̌umba munhu hi nṭhuri wa misav̌a, a huhutela e tinhompfini ta yena e ku hefemula ka v̌utomi, ka v̌a loko munhu a endliwe šiv̌umbiwa le’ši hanyaka.” (Genesa 2:7) Nhlamuselo leyi yo olova ya ku vumbiwa ka munhu yi pfumelelana ni ntiyiso wa sayense. Swiaki hinkwaswo leswi miri wa munhu wu vumbiweke ha swona swi kumeka ‘entshurini wa misava.’ Mutivi wa tikhemikhali u tshame a vula leswaku miri wa munhu lonkulu wu na 65 wa tiphesente ta moya wo tenga, 18 wa tiphesente ta khaboni, 10 wa tiphesente ta haydrojini, tiphesente tinharhu ta naytrojini, n’we ni hafu wa tiphesente ta khalisiyamu ni phesente yin’we ya fosforasi, kasi xiphemu lexi saleke xi vumbiwe hi swiaki swin’wana. Leswaku swiringanyeto leswi swi vurisile hi ku helela kumbe e-e, a hi swa nkoka. Kambe ntiyiso i wun’we: “Hi nṭhuri”!
2. Xana ndlela leyi Xikwembu xi vumbeke vanhu ha yona yi ku endla leswaku u angurisa ku yini, naswona ha yini?
2 I mani, handle ka Yehovha, loyi a nga vumbaka swivumbiwa swo tano leswi rharhanganeke, hi ntshuri ntsena? Mintirho ya Xikwembu yi hetisekile naswona a yi soleki, entiyisweni a swi vilerisi leswi xi hlawuleke ku vumba munhu hi ndlela leyi. Hakunene, leswi Muvumbi Lonkulu a koteke ku vumba munhu hi ntshuri wa misava hi ndlela leyi hlamarisaka, swi kurisa ku tlangela ka hina matimba, vutshila ni vutlharhi bya Yena lebyi tirhaka.—Deteronoma 32:4, NW nhlamuselo ya le hansi; Pisalema 139:14.
Ku Hundzuka Ka Swiyimo
3, 4. (a) Loko xi vumba vanhu hi ntshuri, hi swihi leswi Xikwembu a xi nga lavi swona? (b) Xana Davhida a a vulavula ha yini eka Pisalema 103:14, naswona xana mongo wa yona wu hi pfuna njhani ku fikelela makumu lawa?
3 Swivumbiwa swa ntshuri swi ni swipimelo. Hambi swi ri tano, Xikwembu a xi nga lavi swona leswaku swi va ndzhwalo kumbe swi va ni swipimelo ngopfu. A swi nga endleriwanga ku heta matimba kumbe ku susa ntsako. Kambe, hi laha mongo wa marito ya Davhida eka Pisalema 103:14 wu kombisaka ha kona, swipimelo leswi vanhu va nga le hansi ka swona swi nga va heta matimba ni ku va tekela ntsako. Loko Adamu na Evha va tlula nawu wa Xikwembu, va tise xiyimo lexi hundzukeke eka ndyangu wa vona wa nkarhi lowu a wu ta ta. Leswi va endliweke hi ntshuri va ve ni xiyimo xin’wana.a
4 Davhida a a nga vulavuli hi swipimelo swa ntumbuluko leswi hambi vanhu lava hetisekeke lava endliweke hi ntshuri a va ta va va ri na swona, kambe a a vulavula hi ku tsana ka munhu loku vangiwaka hi ku nga hetiseki loku a tswariweke na kona. Handle ka swona a a nga ta vula eka Yehovha a ku: “Yena l’a ku riv̌alelaka milanḍu ya wena hikwayo, l’a hanyisaka mav̌abyi ya wena hikwawo; l’a kuṭulaka v̌utomi bya wena e kheleni, [yena] a nga hi endlelanga hi mpimo wa ku dyoha ka hina, a nga hi rihisanga hi mpimo wa milanḍu ya hina.” (Pisalema 103:2-4, 10) Hambi leswi a va endliwe hi ntshuri, loko vanhu lava hetisekeke a va lo tshama va tshembekile, a va nga ta xi endla xihoxo, a va nga ta dyoha, lerova va lava ku rivaleriwa; hambi mavabyi lawa ma lavaka ku hanyisiwa a va nga ta va na wona. Ku tlula hinkwaswo, a swi nga ta boha leswaku va rhelela ekheleni ra rifu leri a va ta humesiwa eka rona ntsena hi ku pfuxiwa.
5. Ha yini swi nga hi nonon’hweli ku twisisa marito ya Davhida?
5 Leswi hi nga hetisekangiki, hinkwerhu hi tshame hi swi vona swilo leswi Davhida a vulavuleke ha swona. Nkarhi na nkarhi hi xiya ku tsana ka hina loku vangiwaka hi ku nga hetiseki. Hi khomiwa hi gome loko ku pfa ku tikomba onge ku onha vuxaka bya hina na Yehovha kumbe ni vamakwerhu va Vukreste. Swi hi twisa ku vava leswi ku nga hetiseki ni mintshikilelo ya misava ya Sathana minkarhi yin’wana swi hi hetaka matimba. Tanihi leswi ku fuma ka Sathana ku tshinelaka eku heleni hi ku hatlisa, misava ya yena yi tshikilela vanhu hinkwavo, ngopfu-ngopfu Vakreste.—Nhlavutelo 12:12.
6. Ha yini Vakreste van’wana va nga ha titwaka va hela matimba, naswona xana Sathana a nga yi tirhisisa ku yini mintlhaveko yo fana ni leyi?
6 Xana u vona onge ku hanya vutomi bya Vukreste swi ya swi nonon’hwa ngopfu? Vakreste van’wana va vula leswaku loko va ya va va ni nkarhi wo leha entiyisweni, va ya va tikomba ngopfu leswaku a va hetisekanga. Hambi swi ri tano, swi nga ha endleka leswaku se va ku xiya swinene ku nga hetiseki ka vona ni ku tsandzeka ka vona ku fambisana ni mimpimanyeto ya Yehovha leyi hetisekeke hi ndlela leyi va rhandzaka ha yona. Kambe, kahle-kahle leswi swi fanele swi vangiwa hi ku hambeta va kula evutivini ni ku tlangela swilaveko swo lulama swa Yehovha. I swa nkoka leswaku hi nga tshiki swilo swo tano swi hi heta matimba ku fikela laha hi pfumelaka ku endla leswi Diyavulosi a swi lavaka. Eka malembe-xidzana lawa hinkwavo u ringetele tindlela ta ku heta malandza ya Yehovha matimba leswaku a ma tshikisa vugandzeri bya ntiyiso. Hambi swi ri tano, rirhandzu ra xiviri hi Xikwembu, swin’we ni ‘rivengo leri heleleke’ eka Diyavulosi, swi sivele vo tala va vona ku endla tano.—Pisalema 139:21, 22; Swivuriso 27:11.
7. Hi le mhakeni yihi laha hi nga fanaka na Yobo minkarhi yin’wana?
7 Hambi swi ri tano, malandza ya Yehovha minkarhi yin’wana ma nga ha titwa ma hela matimba. Swi nga ha tlhela swi vangiwa hi ku nga eneriseki hi leswi hi swi endlaka. Swiphiqo swa miri kumbe vuxaka lebyi nga tsakisiki ni swirho swa ndyangu, vanghana kumbe vatirhi-kulorhi swi nga ha katseka. Yobo wo tshembeka a a hele matimba swinene lerova a kombela Xikwembu a ku: “Yo! loko ngi u nḍi fihlile šiv̌andleni ša v̌afi, u nḍi pfalela hi nkari, v̌ukari bya wena byi ko byi hunḍa, u nḍi v̌ekela siku leri u nga ta nḍi anakanya ha rona.” Ina, loko swiyimo swo nonon’hwa swi kote ku endla leswaku Yobo, “l’a fambaka hi ku lulama ni ku tenga, l’a tšhav̌aka Šikwembu ni ku fularela ŝo biha,” a hela matimba, a swi hlamarisi leswaku sweswo a nga swi endla ni le ka hina.—Yobo 1:8, 13-19; 2:7-9, 11-13; 14:13.
8. Xana ku hela matimba minkarhi yin’wana ku nga ha va nchumu lowunene hi ndlela yihi?
8 Swi nyika nchavelelo lowukulu ku tiva leswaku Yehovha u languta timbilu naswona a nga yi honisi minsusumeto leyinene! A nga ka a nga va cukumeti lava lwelaka ku n’wi tsakisa hi ku tshembeka loku heleleke. Entiyisweni, ku hela matimba minkarhi yin’wana ku nga ha va xikombiso lexinene xa leswaku ntirho lowu hi wu endlelaka Yehovha a hi wu tekeli ehansi. Hi ku ya hi langutelo leri, loyi a nga karhatiwiki hi ku hela matimba a nga ha va a nga ku xiyi ku tsana kakwe ka moya ku fana ni leswi van’wana va ku xiyisaka xiswona ku tsana ka vona. Tsundzuka: “Loyi a anakanyaka leswaku wa ha yimile, a a tivonele leswaku a nga wi.”—1 Vakorinto 10:12; 1 Samuwele 16:7; 1 Tihosi 8:39; 1 Tikronika 28:9.
Na Vona A A Va Endliwe Hi Ntshuri
9, 10. (a) Vakreste va fanele va tekelela ripfumelo ra mani? (b) Xana Muxe u angurise ku yini eka xiavelo xakwe?
9 Vaheveru ndzima 11 yi xaxameta timbhoni to tala ta Yehovha ta le mahlweni ka Vukreste leti kombiseke ripfumelo leri tiyeke. Vakreste va lembe-xidzana ro sungula ni va manguva lawa va endle leswi fanaka. Tidyondzo leti ti nga kumiwaka eka vona i ta nkoka. (Ringanisa Vaheveru 13:7.) Hi xikombiso, xana i ripfumelo ra mani leri Vakreste va nga ri tekelelaka ku antswa ku tlula ra Muxe? U rhumiwe ku twarisa marungula ya vuavanyisi ehenhla ka mufumi wa matimba swinene wa misava enkarhini wakwe, Faro wa Egipta. Namuntlha, Timbhoni ta Yehovha ti fanele ku twarisa marungula ya vuavanyisi ehenhla ka vukhongeri bya mavunwa ni tinhlengeletano tin’wana leti lwisanaka ni Mfumo wa Kreste lowu simekiweke.—Nhlavutelo 16:1-15.
10 Ku endla ntirho lowu a swi olovi, hi laha Muxe a kombiseke ha kona. U vutisile a ku: “Nḍi mani mina, e ku ya ka Faro, nḍi ya humesa e v̌ana v̌a Israel e Egipta?” Hi yi twisisa kahle mintlhaveko yakwe ya ku tivona a nga faneleki. Nakambe a a karhateka hi ndlela leyi Vaisrayele-kulobye a va ta titwa ha yona: “Kambe v̌a nga ka v̌a nga pfumeri, v̌a nga ka v̌a nga yingisi rito ra mina.” Kutani Yehovha u n’wi hlamusele ndlela leyi a a ta kombisa matimba lawa a nyikiweke wona, kambe Muxe a a ri ni xiphiqo xin’wana. U te: “Yo! Wena Hosi, a nḍi munhu l’a tiv̌aka ku v̌ulav̌ula ŝinene, hambi ku ri tolo, ne tolweni, hambi ku ri loko u sungurile ku v̌ulav̌ula ni nanḍa wa wena; hikuv̌a nḍi munhu wa nomu wo tika, ni ririmi ro nonoṅhwa.”—Eksoda 3:11; 4:1, 10.
11. Ku fana na Muxe xana hi nga angurisa ku yini eka mindzhwalo ya swa le tilweni, kambe loko hi kombisa ripfumelo, i yini lexi hi nga tiyisekaka ha xona?
11 Minkarhi yin’wana, hi nga ha titwa ku fana na Muxe. Hambi loko hi yi xiya mindzhwalo ya hina ya ntirho wa swa le tilweni, hi nga ha tivutisa leswaku hi ta wu endlisa ku yini. ‘Xana ndzi mani mina lerova ndzi nga ya evanhwini, van’wana va xiyimo xa le henhla hi tlhelo ra ntshamisano, ikhonomi kumbe xiyimo xa dyondzo, ndzi ringeta ku va dyondzisa tindlela ta Xikwembu? Xana vamakwerhu va moya va ta titwisa ku yini loko ndzi hlamula eminhlanganweni ya Vukreste kumbe ndzi nyikela tinkulumo eplatifomo eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni? Xana a va nge ku voni ku tsana ka mina?’ Kambe tsundzuka, Yehovha a a ri na Muxe naswona u n’wi hlomisele xiavelo xakwe hikuva Muxe u kombise ripfumelo. (Eksoda 3:12; 4:2-5, 11, 12) Loko hi tekelela ripfumelo ra Muxe, Yehovha u ta va na hina, a tlhela a hi hlomisela ntirho wa hina.
12. Xana ripfumelo ra Davhida ri nga hi khutaza njhani loko hi hela matimba hikwalaho ka swidyoho kumbe ku tsana?
12 Un’wana ni un’wana loyi a titwaka a pfilunganyekile kumbe a hele matimba hi mhaka ya swidyoho kumbe ku tsana, hakunene a nga vula marito yo fana ni ya Davhida loko a te: “Nḍi tiv̌isisa šidyoho ša mina, ni šiv̌i ša mina ši le mahlweni ka mina hi masiku hikwawo.” Loko a khongela Yehovha, Davhida u tlhele a ku: “Ṭhika ku languta ŝidyoho ŝa mina, u hlangula ku homboloka ka mina hikwako.” Kambe, a nga pfumelanga leswaku ku hela matimba ku n’wi tekela ku navela ka yena ko tirhela Yehovha. “U nga nḍi tšukumeti kule ni mombo wa wena, u nga nḍi tekeli moya wa wena lo’wo kwetsima.” Davhida a a ri “nṭhuri” ntsena, kambe Yehovha a nga n’wi fularhelanga, hikuva Davhida a kombisa ripfumelo exitshembisweni xa Yehovha xa ku ka a nga soli “mbilu le’yi ṭhov̌ekeke, le’yi nge nhlomulweni.”—Pisalema 38:1-9; 51:3, 9, 11, 17.
13, 14. (a) Ha yini hi nga fanelanga hi landzelela vanhu? (b) Xikombiso xa Pawulo ni xa Petro swi kombisa njhani leswaku na vona va endliwe hi ntshuri?
13 Hambi swi ri tano, xiya leswaku hambi leswi hi nga langutaka “vunyingi lebyikulu lebyi bya timbhoni” tanihi xikhutazo xa ku “tsutsuma hi ri ni ku tiyisela eku tsutsumeni ka mpfhuka lowu hi vekeriweke wona,” a hi byeriwi swona leswaku hi byi landzela. Hi byeriwa leswaku hi landzelela ntila wa “Yesu, musunguri ni muhetisisi wa ku pfumela ka hina,” ku nga ri vanhu lava nga hetisekangiki—hambi ku ri vaapostola vo tshembeka va lembe-xidzana ro sungula.—Vaheveru 12:1, 2; 1 Petro 2:21.
14 Muapostola Pawulo na Petro, timhingu ta vandlha ra Vukreste, a va khunguvanyeka minkarhi yin’wana. Pawulo u tsarile a ku: “Leswinene leswi ndzi navelaka ku swi endla, a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, ndza swi endla. Yo! mina munhu wa khombo leronghasi!” (Varhoma 7:19, 24) Naswona Petro hi ku titshemba ku tlurisa u byele Yesu a ku: “Hambiloko va nga khunguvanyeka hinkwavo hikwalaho ka wena, mina ndzi nga ka ndzi nga khunguvanyeki, ni siku ni rin’we.” Loko Yesu a byela Petro leswaku u ta N’wi landzula kanharhu, Petro u kanete N’wini wakwe hi ku tikukumuxa, a tiba xifuva a ku: “Hambiloko ndzi fanele ku fa na wena, ndzi nga ka ndzi nga ku landzuri!” Kambe u n’wi landzurile Yesu, ku nga xihoxo lexi endleke leswaku a rila hi xiviti. Ina, Pawulo na Petro a va endliwe hi ntshuri.—Matewu 26:33-35.
15. Ku nga khathariseki leswi hi endliweke hi ntshuri, hi wihi nsusumeto lowu hi nga na wona wo ya emahlweni?
15 Hambi swi ri tano, ku nga khathariseki ku tsana ka vona, Muxe, Davhida, Pawulo, Petro ni van’wana vo fana na vona va hlurile. Ha yini? Hikuva va kombise ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha, va n’wi tshemba hi ku helela, ni ku n’wi namarhela ku nga khathariseki swihinga leswi a swi ri kona. A va titshege hi yena leswaku a va nyika ‘matimba lama hlamarisaka.’ Naswona u va nyikile, a nga va tshikanga va wa hi ku helela. Loko hi hambeta hi kombisa ripfumelo, hi nga tiyiseka leswaku ku avanyisiwa ka hina, ku ta pfumelelana ni marito lama nge: “Xikwembu a xi na mona, xi nga ka xi nga rivali ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombeke hi vito ra xona.” Sweswo swi hi nyika nsusumeto lowukulu wa ku ya emahlweni ku nga khathariseki leswi hi endliweke hi ntshuri!—2 Vakorinto 4:7; Vaheveru 6:10.
Xana Leswi Hi Endliweke Hi Ntshuri Swi Vula Yini Eka Hina?
16, 17. Emhakeni ya vuavanyisi, xana Yehovha u wu tirhisa njhani nsinya wa nawu lowu hlamuseriweke eka Vagalatiya 6:4?
16 Ntokoto wu dyondzise vatswari ni vadyondzisi vo tala vutlharhi byo languta vana kumbe swichudeni hi ku ya hi vuswikoti bya vona, hayi hi ku va ringanisa ni vamakwavo kumbe vadyondzi-kulobye. Leswi swi pfumelelana ni nsinya wa nawu wa Bibele lowu Vakreste va byeriweke ku wu landzela: “Un’wana ni un’wana a a kambisise ntirho wa yena, ku ri kona laha a nga kotaka ku tidzunisa hi swa yena, ku nga ri hi swa un’wana.”—Vagalatiya 6:4.
17 Hi ku pfumelelana ni nsinya lowu wa nawu, hambi leswi Yehovha a tirhisanaka ni vanhu vakwe tanihi ntlawa lowu hlelekeke, kambe u va avanyisa ha un’we-un’we. Varhoma 14:12 yi ri: “Un’wana ni un’wana wa hina ú ta tihlamulela hi yexe emahlweni ka Xikwembu.” Yehovha u xi tiva kahle xivumbeko xa un’wana ni un’wana wa malandza yakwe. U tiva xiyimo xa vona xa miri ni xa mianakanyo, vuswikoti bya vona, matimba ni ku tsana loku va velekiweke na kona, vuswikoti lebyi va nga na byona, swin’we ni mpimo lowu va tirhisaka vuswikoti byebyo ha wona leswaku va humesa mihandzu ya Vukreste. Marito ya Yesu malunghana ni noni leyi hoxeke swimalana swimbirhi exibyeni xa nhlengo xa tempele ni xifaniso xakwe xa mbewu leyi byariweke emisaveni yo olova i swikombiso leswi khutazaka eka Vakreste lava va nga ha titwaka va hele matimba hi ku endla xihoxo xo tiringanisa ni van’wana.—Marka 4:20; 12:42-44.
18. (a) Ha yini hi fanele hi tiva leswi ku va ntshuri swi vulaka swona eka hina vini? (b) Ha yini ku tikambisisa lokunene ku nga fanelanga ku hi heta matimba?
18 I swa nkoka leswaku hi tiva leswi ku va ntshuri swi vulaka swona eka hina vini leswaku hi ta tirha hi matimba hi laha hi kotaka ha kona. (Swivuriso 10:4; 12:24; 18:9; Varhoma 12:1) Loko hi xiya swinene swihoxo ni ku tsana ka hina hi nga xalamukela xilaveko ni vuswikoti byo antswisa. Loko hi tikambisisa, hi nga tshuki hi rivala matimba ya moya lowo kwetsima lama hi pfunaka ku antswisa. Vuako hinkwabyo byi vumbiwile hi ku tirhisa wona, ku tsariwe Bibele hi ku tirhisa wona, naswona exikarhi ka misava leyi faka, ku hlengeletiwe vanhu vo rhula va misava leyintshwa ha wona. Kutani moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu ni matimba yo nyika lava kombelaka vutlharhi ni matimba lama lavekaka yo hlayisa vutshembeki.—Mikiya 3:8; Varhoma 15:13; Vaefesa 3:16.
19. Xana ku endliwa ka hina hi ntshuri a hi xivangelo xo endla yini?
19 I mhaka leyi chavelelaka swinene ku tiva leswaku Yehovha wa swi tsundzuka leswaku hi ntshuri! Hambi swi ri tano, hi nga tshuki hi anakanya leswaku lexi i xivangelo lexi twalaka xo kokela endzhaku kumbe xo endla swilo swo biha. A swi tano nikatsongo! Mhaka ya leswaku Yehovha wa tsundzuka leswaku hi ntshuri i xikombiso xa musa wakwe lowu nga fanelangiki. Kambe a hi fanelanga hi va “vanhu lava nga [xi chaviki Xikwembu]; va gombonyokisa[ka] tintswalo ta Xikwembu xa hina, va endla swa manyala ha tona, naswona va landzula Yesu Kriste, yena N’wini wa hinkwaswo ni Hosi ya hina.” (Yuda 4) Leswi hi endliweke hi ntshuri a swi vuli leswaku hi fanele hi nga xi chavi Xikwembu. Mukreste u lwela ku lwisana ni mimboyamelo yo biha, a xanisa miri wakwe ni ku wu endla hlonga, leswaku a papalata ‘ku khomisa moya lowo kwetsima wa Xikwembu tingana.’—Vaefesa 4:30; 1 Vakorinto 9:27.
20. (a) Hi swihi swiphemu swimbirhi leswi eka swona hi nga ni ‘swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi’? (b) Ha yini hi ri ni xivangelo xo tiyiseka?
20 Sweswi, emalembeni yo hetelela ya mafambiselo ya misava ya Sathana, a hi wona nkarhi wa ku tlhelela endzhaku—emhakeni ya ku chumayela hi Mfumo ni le mhakeni ya ku kurisa swinene mihandzu ya moya wa Xikwembu. Etimhakeni leti hatimbirhi hi ni ‘ntirho wo tala.’ Sweswi i nkarhi wa ku ya emahlweni hikuva ha swi tiva leswaku “mintirho ya [hi]na a yi nga weli ehansi.” (1 Vakorinto 15:58) Yehovha u ta hi tiyisa, hikuva Davhida u vule leswi ha yena: “A nga ka a nga pfumeli ni siku riṅwe l’a lulameke a ṭekaṭekisiwa.” (Pisalema 55:22) Mawaku ntsako wa ku tiva leswaku Yehovha u pfumelela un’wana ni un’wana wa hina ku hlanganyela entirhweni lowukulu swinene lowu swivumbiwa swa vanhu leswi nga hetisekangiki swi averiweke ku wu endla—hambi leswi hi endliweke hi ntshuri!
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Xihlamuseri xa Bibele lexi nge Herders Bibelkommentar, loko xi vulavula hi Pisalema 103:14, xi ri: “U swi tiva kahle leswaku u vumbe vanhu hi ntshuri wa misava, naswona u tiva ku tsana ni ku koma ka vutomi bya vona, loku ku va karhataka swinene ku sukela exidyohweni xo sungula.”—Xiitaliki i xerhu.
Xana U Nga Hlamusela?
◻ Xana Genesa 2:7 na Pisalema 103:14 ti hambana njhani loko ti vulavula hi vanhu tanihi lava endliweke hi ntshuri?
◻ Ha yini Vaheveru ndzima 11 yi ri xihlovo xa xikhutazo eka Vakreste namuntlha?
◻ Ha yini swi ri vutlharhi leswaku hi tirhisa nsinya wa nawu lowu tsariweke eka Vagalatiya 6:4?
◻ Xana Vaheveru 6:10 na 1 Vakorinto 15:58 ti nga hi pfuna njhani ku hlula ku hela matimba?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]
Vakreste va tekelela ripfumelo ra vagandzeri-kulobye, kambe va landzelela Yesu, Muhetisisi wa ripfumelo ra vona