Xana Wa Rivalela?

BILL na n’wana wakwe wa nhwanyana wa malembe ya 16 loyi a vuriwaka Lisa, a va hanyisana ku vava. Ku kanetananyana ka vona hakanyingi a ku hundzuka mholovo leyikulu. Mholovo ya vona yi hetelele yi kule swinene lerova Lisa a byeriwa ku huma ekaya.a

Endzhaku, Lisa u swi lemukile leswaku hi yena a a hoxile, kutani u kombele ku rivaleriwa hi tata wakwe. Kambe ematshan’wini yo rivala swihoxo swa Lisa swa nkarhi lowu hundzeke, tata wakwe loyi a a bava a khalakhasa u ma bakanyele etlhelo matshalatshala ya n’wana wakwe yo phahlelana mariyeta. Anakanya! A a nga swi lavi ku tsetselela n’wana loyi a nga lo n’wi tswala!

Malembe-xidzana lama hundzeke, wanuna loyi a a nga ri na nandzu u avanyiseriwe rifu hikwalaho ka xidyoho lexi a a nga xi endlanga. Timbhoni ti nyikele vumbhoni bya vunwa, naswona varhangeri va politiki va tinonon’hwisile, va nga lavi ku avanyisa hi vululami. Wanuna yoloye loyi a a pfumala nandzu a ku ri Yesu Kreste. Emahlweninyana ka rifu rakwe, u kombele Xikwembu hi xikhongelo a ku: “Tatana, va rivalele, hikuva a va tivi leswi va swi endlaka.”—Luka 23:34.

Yesu a a rivalela van’wana, a va rivalela hi mbilu yakwe hinkwayo, naswona valandzeri vakwe va khutaziwe ku n’wi tekelela emhakeni leyi. (Vaefesa 4:32) Hambi swi ri tano, ku fana na Bill, vo tala a va swi rhandzi nikatsongo ku rivalela van’wana. Xana wena u swi endlisa ku yini emhakeni leyi? Xana wa swi rhandza ku rivalela van’wana loko va ku dyohela? Naswona ku vuriwa yini hi swidyoho leswikulu? Xana na swona swi fanele ku rivaleriwa?

Ku Rivalela Van’wana I Mphikamakaneta

Ku rivalela van’wana minkarhi yin’wana a swi olovi. Naswona eminkarhini leyi yo nonon’hwa, ntirhisano wa vanhu wu ya wu tika swinene. Vutomi bya ndyangu hi byona lebyi hi ntolovelo byi taleriweke ngopfu hi swiphiqo ni mintshikilelo. Khale ka khaleni, Pawulo, muapostola wa Mukreste u vule leswaku swiyimo swo tano a swi ta va leswi tolovelekeke “emasikwini ya makumu.” U te: “Vanhu va ta va lava tirhandzaka, va ta va lava rhandzaka mali ngopfu, ni ku tikurisa, ni ku titiva, . . . va ta va vanhu va tihanyi, lava nga riki na ku tsetselela, valumbeti, lava nga tikotiki.”—2 Timotiya 3:1-4.

Kutani entiyisweni hinkwerhu ka hina hi ni minsusumeto ya le handle leyi ringaka matimba ya hina yo rivalela van’wana. Ku tlula kwalaho, nakambe hi lwisana ni minsusumeto ya hina vini. Hi mbilu leyi tshovekeke Pawulo u te: “Leswinene leswi ndzi navelaka ku swi endla, a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, ndza swi endla. Swi komba leswaku loko ndzi endla leswi ndzi nga naveliki ku swi endla, a nga ha ri mina hi xiviri xa mina la swi endlaka, kambe i ku dyoha loku akeke eka mina.” (Varhoma 7:19, 20) Hikwalaho, vo tala va hina a hi swi koti ku rivalela van’wana hi laha hi navelaka ha kona. Phela ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona kun’we ni xidyoho swi hi lawula hi matimba hinkwerhu ka hina, minkarhi yin’wana swi hi sivela ku va ni ntwela-vusiwana eka vanhu-kulorhi.

Wansati un’wana, loko a khutaziwa leswaku a rivalela un’wana hikwalaho ka xidyoho lexitsongo lexi a n’wi endleke xona, u te: “Matshalatshala ya ku rivalela van’wana i makulu swinene lerova ku hava loyi swi n’wi fanelaka.” Marito yo tano ma vonaka ma heta matimba, ma nga khutazi ma tlhela ma siya ku kanakana. Kambe loko hi anakanyisisa swinene ha wona, hi kuma leswaku ma paluxa ku tshoveka timbilu loku vanhu vo tala va vaka na kona loko va langutane ni misava leyi va yi langutaka yi ri ni vutianakanyi, leyi nga khathaliki hi van’wana ni leyi nga ni tihanyi. Wanuna un’wana u te: “Vanhu va tlanga hi wena loko u va rivalela. U hundzuka nsinya wo khandziyeka.”

Kutani a swi hlamarisi leswi ku hlakulela moya wo rivalela van’wana swi nonon’hwaka emasikwini lawa ya makumu. Kambe Bibele yi hi khutaza leswaku hi rivalela van’wana hi musa. (Ringanisa 2 Vakorinto 2:7.) Ha yini hi fanele ku rivalela van’wana?

[Nhlamuselo ya le hansi]