Xana Ku Bula Hi Vukhongeri Swi Nga Va Ni Vuyelo Byihi?
HI MAHLONGATI vatswari va rindzela ku twa marito yo sungula lawa n’wana wa vona a ma vulaka. Loko va twa peletwana leri phindha-phindhiwaka leri vuriwaka hi n’wana loko a tatasela, kumbexana “Mama” kumbe “Papa,” timbilu ta vona ti khapa hi ntsako. Hi ku hatlisa va byela vanghana ni vaakelani hi mahungu lawa. Marito ya n’wana yo sungula i mahungu lamanene lama tisaka ntsako hakunene.
Mimpfumawulo, ku languta ni masema lama twiwaka hi switwi swa n’wana lontsongo swi n’wi susumetela ku endla swo karhi. Kavula, swiendlo swa hambana. Kambe loko ko hundza nkarhi wo leha, ricece ri tsandzeka ku angula eka swilo leswi nga ni nsusumeto, vatswari hi laha ku faneleke va nga vilerisiwa hi ku ehleketa leswaku n’wana wa vona a nga kuli.
Vana va angula kahle eka vanhu lava va va tivaka. Hi ntolovelo, n’wana u n’wayitela ngopfu loko mana wa yena a n’wi angarha. Kambe, ku khumbiwa hi xaka leri endzeke ku nga ha ririsa n’wana, hambi ku ri ku ala hi laha ku heleleke ku tlakuriwa hi munhu yoloye. Maxaka yo tala lama tokotaka sweswo a ma heli mbilu. Loko n’wana a ya a ma tolovela ku antswa, lexi ma tsakisaka i ku vona mukhandlu lowu a wu sivile wu pfuleka, naswona ku n’wayitela ka n’wana ku va kona hakantsongo-ntsongo.
Hi ku fanana, vanhu vo tala lavakulu va kanakana ku bula ni un’wana loyi va nga n’wi tolovelangiki ngopfu hi ku ntshunxeka hi ripfumelo ra vona ra vukhongeri. Va nga ha va va nga swi twisisi leswaku hikwalaho ka yini munhu wumbe a lava ku bula hi mhaka ya munhu hi xiyexe—vukhongeri. Vuyelo bya kona hi leswaku va pfumelela leswaku ku va ni rihlampfu exikarhi ka vona ni lava lavaka ku vulavula na vona hi Muvumbi. Hambi swi ri tano, va ala hambi ku ri ku bula hi xihlawulekisi lexi vanhu va tswariweke va ri na xona, ku navela ku gandzela.
Entiyisweni, hi fanele hi tsakela ku dyondza hi Muvumbi wa hina, naswona ku vulavula ni van’wana ha yena hi nga dyondza swo karhi. Sweswo swi tano hikuva Xikwembu xi tiviwa hi ku vulavula erivaleni. A hi voneni leswaku swi endlekisa ku yini.
‘Yingisa U Tlhela U Dyondza’
Xikwembu xi vularisane ro sungula ni munhu, Adamu, entangeni wa Edeni. Kambe, endzhaku ka loko Adamu na Evha va dyohile, va tumberile loko Xikwembu xi va vitana xi lava ku ya emahlweni xi vulavula na vona. (Genesa 3:8-13) Kambe, Bibele yi rhekhode vuxokoxoko bya vavanuna ni vavasati lava amukeleke mbulavurisano lowu humaka eka Xikwembu.
Xikwembu xi vulavule na Nowa mayelana ni ku lovisiwa loku tshinelaka ka misava yo homboloka ya siku ra yena, laha Nowa a veke “mutwarisi wa leswo lulama.” (2 Petro 2:5) Tanihi muvulavuleri wa Xikwembu erixakeni ra yena, Nowa a nga kombisanga ripfumelo ntsena eku vulavurisaneni ka Xikwembu ni vanhu, kambe u tlhele a tikombisa leswaku u le tlhelweni ra Yehovha. Xana i n’wangulo wihi lowu Nowa a wu kumeke? Lexi vavisaka, vanhu vo tala va le nkarhini wa yena “a va nga anakanyi nchumu ku kondza loko ndhambi leyi ya mati yi ta, kutani yi va kukula hinkwavo.” (Matewu 24:37-39) Kambe lexi hi tsakisaka, swirho swa nkombo swa ndyangu wa Nowa swi yingisile, swi titsongahatela swiletelo swa Xikwembu, kutani swi pona Ndhambhi ya misava hinkwayo. Vanhu hinkwavo lava hanyaka namuntlha va huma eka swona.
Endzhakunyana, Xikwembu xi vulavule ni tiko hinkwaro ra vanhu, Israyele wa khale. Hi ku tirhisa Muxe, Xikwembu xi va nyike Milawu ya Khume ni milawu yin’wana leyi bohaka ya kwalomu ka 600. Yehovha a a langutele leswaku Vaisrayele va yi yingisa hinkwayo ka yona. Muxe u lerise leswaku lembe rin’wana ni rin’wana ra vunkombo, hi nkarhi wa Nkhuvo wa Mintsonga wa lembe na lembe, Nawu wa Xikwembu a wu fanele wu hlayiwa wu twiwa. U lerisile a ku: “Hlengeleta tiko, e v̌av̌anuna, ni v̌av̌asati, ni v̌ana, ni muluv̌eri wa wena l’a nge mitini ya wena.” Hi xikongomelo xihi ke? “V̌a ta ŝi yingisa, v̌a ta dyonḍa ku tšhav̌a Yehova, Šikwembu ša ṅwina, v̌a tšhiv̌erika ku hlayisa marito hikwawo ya nawu lowu.” Hinkwavo a va fanele va yingisa va tlhela va dyondza. Anakanya ndlela leyi va faneleke va tsakele mbulavurisano wa leswi va swi tweke ha yona!—Deteronoma 31:10-12.
Malembe-xidzana yo tlula ntlhanu endzhaku, Yoxafati hosi ya Yuda u lunghiselele tihosana ni Valevhi eka tsima ro pfuxeta vugandzeri lebyi tengeke bya Yehovha. Vavanuna lava va fambe emitini ya Yuda hinkwayo va dyondzisa vaaki va kona milawu ya Yehovha. Hosi yi kombise xivindzi xa yona xa vugandzeri bya ntiyiso, hi ku vulavula hi milawu leyi erivaleni. Vafumiwa va yona a va fanele ku yingisa va tlhela va dyondza.—2 Tikronika 17:1-6, 9.
Ku Veka Vumbhoni Hi Ku Vulavurisana
Xikwembu xi rhume N’wana wa xona, Yesu emisaveni ku tirha tanihi Muvulavuleri wa xona. (Yohane 1:14) Tanihi leswi vadyondzisiwa vanharhu va voneke ku hundzuriwa ka Yesu emahlweni ka vona, va twe rito ra Xikwembu hi xoxe ri ku: “Loyi i N’wananga la rhandzekaka, loyi ndzi n’wi tsakelaka, n’wi yingiseni!” (Matewu 17:5) Va n’wi yingise hi ku olova.
Hi ku fanana, Yesu u lerise vaapostola va yena ku byela van’wana hi swikongomelo swa Xikwembu. Kambe loko ku sele kwalomu ka tin’hweti ta tsevu ta vutirheli bya yena bya laha misaveni, Yesu u vule leswaku ntirho wo chumayela hi Mfumo wa matilo a wu ri wukulu lerova a ku ta laveka vadyondzisiwa vo tala. U dyondzise 70 wa vona ndlela yo bula hi Mfumo wa Xikwembu ni vanhu vambe, kutani a va rhuma ku hangalasa rungula rero evanhwini. (Luka 10:1, 2, 9) Emahlweninyana ka ku va a tlhelela etilweni eka Tata wa yena, Yesu u khutaze valandzeri va yena ku gingiritekela ku vulavula ni van’wana hi rungula leri, a tlhela a va lerisa a ku: “Hikwalaho, yanani eka vamatiko hinkwavo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, . . . mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Emisaveni hinkwayo, Vakreste va ntiyiso namuntlha va hetisisa ntirho wolowo hi ku vula mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu eka vaakelani va vona. Ku vulavurisana loku ku va endla va kota ku veka vumbhoni ehenhla ka ntiyiso mayelana ni Muvumbi, Yehovha.—Matewu 24:14.
Mbulavurisano Lowo Rhula, Lowu Akaka
Xana vadyondzisiwa va Yesu a va ta vulavula hi vupfumeri bya vona ni van’wana hi mukhuva wihi? A va nga fanelanga va pfuka vakaneti, hambi ku ri ku phikizana na vona. Ematshan’weni ya sweswo, a va fanele va lavisisa lava amukelaka mahungu lamanene, kutani va swi kombisa hi Matsalwa leswaku va byi seketela. Kavula, Xikwembu xi xiye n’wangulo wa lava vulavurisaneke ni vadyondzisiwa va N’wana wa xona, tanihi leswi Yesu a nga te: “Loyi a mi rhurhelaka, wa ndzi rhurhela; ni loyi a ndzi rhurhelaka, ú rhurhela la ndzi rhumeke.” (Matewu 10:40) Vona ndlela leyi vanhu vo tala va le nkarhini wa Yesu a va hlekula ha yona loko va ala rungula ra yena!
“Nandza wa Hosi a nga faneli ku va munhu wa timholovo,” ku tsundzuxe muapostola wa Mukreste Pawulo. Ematshan’weni ya sweswo, “a a ve ni musa eka munhu un’wana ni un’wana, a va mudyondzisi loyi a swi kotaka, a lehisa mbilu, a laya vakaneti va yena hi vukhwatsi; hikuva kumbexana Xikwembu xi nga endla leswaku va tisola va hundzuka, va fika laha va nga tivaka leswi nga ntiyiso.” (2 Timotiya 2:24, 25) Ndlela leyi Pawulo a huweleleke ha yona mahungu lamanene eka vanhu va le Atena, le Greece, yi veka xikombiso lexinene. U hlamulane ni Vayuda esinagogeni ya vona. Masiku hinkwawo a vulavula ni “lava a va ri kona,” ehubyeni ya muti. Hambi leswi van’wana handle ko kanakana a vo tsakela ku yingisela mianakanyo leyintshwa ntsena, Pawulo u vulavule hi ku kongoma ni hi ndlela ya musa. U vulavule hi rungula ra Xikwembu ni vayingiseri va yena, leri va khutazeke ku hundzuka. N’wangulo wa vona a wu fana swinene ni wa vanhu va namuntlha. “Van’wana va hleka, kambe van’wana va ku: ‘Ha ha ta ku twa nakambe emhakeni leyi.’” Pawulo a nga sindzisi ku yisa ku vulavurisana emahlweni. Loko a chumayerile rungula ra yena, a “suka exikarhi ka vona.”—Mintirho 17:16-34.
Endzhakunyana, Pawulo u byele swirho swa vandlha ra Vukreste swa le Efesa leswaku ‘a nga va fihlelanga nchumu xa leswi swi fanelaka ku va pfuna, a ri karhi a va tivisa Rito ni ku va dyondzisa erivaleni ni le mindyangwini ya vona.’ Ku tlula kwalaho, u ‘vulavule swinene ni Vayuda ni Magriki hi ku hundzukela eka Xikwembu ni ku pfumela eka Yesu Kreste.’—Mintirho 20:20, 21.
Swikombiso leswi swa Matsalwa swi paluxa ndlela leyi malandza yo tshembeka ya Xikwembu ma vulavuleke hi vukhongeri ha yona eminkarhini ya Bibele. Kutani namuntlha, Timbhoni ta Yehovha ti vulavula ni vaakelani va tona hi vukhongeri hi ku titsongahata.
Mabulo Lama Humelelaka Swinene
‘Twana Rito ra Xikwembu.’ ‘Yingisa swileriso swa xona.’ Vona ndlela leyi xikhutazo xo tano xi humelelaka ko tala ha yona eBibeleni! U nga angula kahle eka xileriso lexi xa Bibele loko Timbhoni ta Yehovha ti vulavula na wena nkarhi lowu taka. Yingisela rungula leri va ku tiselaka rona ro huma eBibeleni. Rungula leri a hi ra politiki kambe ri seketela hulumendhe ya le tilweni ya Xikwembu, ku nga Mfumo wa xona. Leri i lunghiselelo ra Xikwembu leri nga ta susa leswi vangaka madzolonga ya siku ra namuntlha. (Daniyele 2:44) Endzhaku ka sweswo, ku fuma loku ka Xikwembu loku humaka etilweni ku ta lulamisa misava hinkwayo leswaku yi hundzuka paradeyisi leyi fanaka ni ntanga wa le Edeni.
Khale ka phorisa ra fokisi, hakanyingi a ri ala ku yingisela loko Timbhoni ta Yehovha ti vulavula na rona hi Bibele. Kambe hikwalaho ka ku andza ka vugevenga lebyi a ri fanele ku langutana na byona, ri sungule ku heleriwa hi ntshembo wa vutomi. Kutani ri byele Mbhoni leyi tlheleke yi ri endzela leswaku ri ta kambisisa vumbhoni bya rungula ra Bibele. Bulo ra nkarhi na nkarhi ri landzerile. Hambi leswi phorisa ri rhurheke ko tala, Timbhoni ti ri lavisisile hi ntsako endhawini yin’wana ni yin’wana leyintshwa leyi a ri fika ri tshama eka yona, leswaku ti yisa bulo emahlweni. Eku heteleleni mutirhela-mfumo u pfumerile: “Vumbhoni lebyi a ndzi byi lava nkarhi lowu hinkwawo a byi ri kona kwala Matsalweni yo Kwetsima. Loko Timbhoni toleto a ti nga hambetanga ti vulavula na mina, a ndzi ta va ndza ha ri emisaveni ndzi kayakaya hi xikongomelo xa vutomi. Ntiyiso wa kona hi leswaku, ndzi dyondze ntiyiso, kutani ndzi ta tirhisa masiku ya mina hinkwawo ndzi lava lava lavisisaka Xikwembu ku fana ni leswi mina a ndzi xi lavisa xiswona.”
Vayingiseri lava tsakelaka va lava ku tiva leswi engetelekeke hakunene. Va langutele swivangelo swa ripfumelo leri kombisiwaka. (1 Petro 3:15) Tanihi leswi n’wana lontsongo a tshamelaka ku vutisa vatswari va yena swivutiso, naswona a languteleke leswaku va n’wi hlamula, na wena u fanele ku langutela leswaku Timbhoni ti ku nyika tinhlamulo leti twalaka. U nga tiyiseka leswaku va ta tlhela va vuya va ta bula na wena ku yisa bulo ra Bibele emahlweni hi ntsako.
Kumbexana ana se u tiva switsongo mayelana ni Bibele. U nga ha xiya leswaku leswi Xikwembu xi swi langutelaka eka wena swi ta katsa ku cinca ko karhi eka ndlela leyi u hanyaka ha yona. U nga kanakani ku landzelela leswi u swi dyondzeke hikwalaho ko chava leswaku swilaveko swa Xikwembu swi ta lava swo tala eka wena. Swi ta tisa ntsako wa xiviri ntsena. Loko u ri karhi u endla nhluvuko, u ta swi vona leswi hi ku famba ka nkarhi.
Xo sungula, xiya leswaku Yehovha i mani, i yini leswi a swi languteleke hi wena, ni leswi a swi nyikelaka. Kombela Timbhoni leswaku ti ku komba leswi Bibele yi swi vulaka mayelana ni leswi. Kambisisa leswi va swi vulaka eBibeleni ya wena. Hi ku tiva leswaku Timbhoni ta ringanisela eka leswi ti swi nyikelaka tanihi ntiyiso mayelana ni vukhongeri, handle ko kanakana u ta lava ku kambisisa swilo swo tala leswinene leswi humaka eMatsalweni leswi ti nga swi avelanaka na wena.—Swivuriso 27:17.
Wa amukeriwa ku ta xiya Timbhoni endhawini ya tona yo hlanganyela eka yona, ku nga Holo ya Mfumo. U ta twa mabulo lama vuyerisaka ya Rito ra Xikwembu. U ta vona ndlela leyi lava nga kona va tsakelaka ku vulavurisana ni van’wana hi swikongomelo swa Xikwembu ha yona. Pfumelela Timbhoni leti ti ku pfuna ku dyondza ntiyiso malunghana ni ku rhandza ka Xikwembu hi hina namuntlha. Amukela xirhambo xa Xikwembu xo vulavula hi vugandzeri bya ntiyiso kutani u kuma ku amukeriwa hi xona, hambi ku ri vutomi lebyi nga heriki eParadeyisini.—Malakiya 3:16; Yohane 17:3.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]
Nowa u vulavule erivaleni hi xikongomelo xa Xikwembu
[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]
Hi laha Pawulo a endleke ha kona eAtena wa khale, Timbhoni ta Yehovha ti dyondzisa van’wana mintiyiso ya Bibele