Ntiyiso Malunghana Ni Tintsumi

Ku tolovelana ni munhu, hi ntolovelo swi katsa ku tiva swo karhi mayelana ni ndyangu wakwe. Swa fana ni loko u sungula ku tiva Yehovha Xikwembu. Ku katseka swo tala ku tlula ku tiva vito ra yena ntsena. Hi fanele ku tiva swo karhi mayelana ni “ndyangu” wakwe wa le tilweni. (Ringanisa Vaefesa 3:14, 15.) Bibele yi vitana tintsumi “vana” va Xikwembu. (Yobo 1:6) Hi ku xiya xiphemu xa tona xa nkoka eBibeleni, hi fanele hi lava ku tiva swo tala mayelana na tona leswaku hi twisisa ndhawu ya tona exikongomelweni xa Xikwembu.

NDHAVUKO lowuntshwa wa tumbuluka. A hi vanhu vo tala ntsena lava vulaka leswaku va ni ripfumelo eka tintsumi; nhlayo leyi tlakukaka yi vula leswaku yi khumbiwile hi tona hi tindlela to karhi. Loko Maamerika ya 500 ma vutisiwe xivutiso lexi nge: “Xana u tshama u tokota hi xiviri vukona bya ntsumi evuton’wini bya wena?” ku lava ku va n’we-xa-nharhu va hlamule va ku ina. Lexi hlamarisaka ngopfu i nhlayo ya vantshwa leyi tivulaka leswaku ya pfumela eka tintsumi—hi ku ya hi nhlawulo wun’wana lowu endliweke eUnited States, va ringana 76 wa tiphesente! Swi lo dla erivaleni leswaku vanhu vo tala va tsakela tintsumi. Kambe xana miehleketo leyi nga kona sweswi mayelana ni tintsumi yi nga pimanisiwa njhani ni ntiyiso wa Bibele?

Xiphemu Xa Sathana Lexi Onhaka

Loko hi vulavula hi tintsumi, a hi fanelanga hi honisa tintsumi leto homboloka, swivumbiwa swa le tilweni leswi Bibele yi vulaka leswaku swi xandzukele Xikwembu. Yo sungula ya tona i Sathana. Buku leyi tsakeriwaka swinene leyi nge Ask Your Angels yi ringanyeta leswaku Sathana i “xiphemu xa Xikwembu” ntsena lexi pfunaka vanhu leswaku va titiyisa “misiha ya moya” endzingweni lowu hambetaka. Vatsari va vula leswaku ku nga kathariseki “swikongomelo leswinene” swa Sathana hi madzana ya malembe lama hudzeke hi xihoxo a tekiwa a ri muvangi wa vubihi. Va engetela hi ku vula leswaku Sathana na Yesu, “hambi loko hi ku kongoma va nga rhandzani, va yima swin’we, i xiphemu lexikulu lexi fanaka.” Leti i tinhlamuselo leti hlamarisaka ngopfu, kambe Bibele yi ri yini?

Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Sathana a “hi xiphemu xa Xikwembu” kambe i nala wa Xikwembu. (Luka 10:18, 19; Varhoma 16:20) U nyamisa vuhosi bya Yehovha, naswona swikongomelo swa yena eka vanhu a hi swa “rirhandzu” nikatsongo. Hi tihanyi letikulu u humesa vukarhi bya yena eka malandza ya Xikwembu ya laha misaveni. U va hehla emahlweni ka Xikwembu vusiku ni nhlikanhi!a (Nhlavutelo 12:10, 12, 15-17) Sathana u tiyimisele ku va onha ku nga khathariseki vuyelo bya kona. Nxaniso wa yena wa tihanyi eka Yobo wanuna wo lulama, wu kombise langutelo ra yena ro gwanya mayelana ni ku xaniseka ka vanhu.—Yobo 1:13-19; 2:7, 8.

Ematshan’weni yo “yima swin’we,” Sathana na Yesu i valala lavakulu. Phela, a swi kanakanisi leswaku i Sathana la hlohloteleke Heroda ku humesa xileriso xo dlayetela swihlangi swo tala—hinkwawo lawa a ku ri matshalatshala yo lava ku dlaya xihlangi Yesu! (Matewu 2:16-18) Nakambe nhlaselo wa lunya wa Sathana wu ye emahlweni ku fikela eka rifu ra Yesu. (Luka 4:1-13; Yohane 13:27) Xisweswo, ematshan’weni yo va “xiphemu lexikulu lexi fanaka,” Yesu na Sathana i valala lavakulu. Vuprofeta bya Bibele byi kombisa leswaku vulala bya vona a byi papalateki. (Genesa 3:15) Swa fanela leswaku Yesu la pfuxiweke a va yena la nga ta herisa Sathana hi nkarhi wa Xikwembu lowu faneleke.—Nhlavutelo 1:18; 20:1, 10.

Swikhongelo Swi Ya Eka Mani?

Lava seketelaka vandla ra tintsumi va bumabumela ku anakanyisisa ni maendlelo man’wana leswaku swi koteka ku vulavula ni tintsumi. Buku yin’wana yi ri: “Xikombelo xa mbilu hinkwayo xo lava ku hlangana ni xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu wa le tilweni a xi nge languteriwi ehansi. Kombela kutani u ta hlamuriwa.” Mikaele, Gabriele, Yuriyele na Rafayele, hi van’wana lava nga exikarhi ka tintsumi leti buku yi bumabumelaka leswaku ti ku kambela.b

Hambi swi ri tano, Yesu u dyondzise valandzeri vakwe leswaku va khongela Xikwembu, hayi tintsumi. (Matewu 6:9, 10) Hi laha ku fanaka, Pawulo u tsarile a ku: “Etimhakeni hinkwato, khongelani, mi tivisa Xikwembu leswi mi swi pfumalaka, mi kombela mi ri karhi mi nkhensa.” (Vafilipiya 4:6, xiitaliki i xerhu.) Hikwalaho, eswikhongelweni swa vona, Vakreste a va tshineleli un’wana handle ka Yehovha, naswona va endla tano hi vito ra Yesu Kreste.c—Yohane 14:6, 13, 14.

Xana Tintsumi A Ti Na Vukhongeri?

Hi ku ya hi Eileen Elias Freeman, la ungamelaka AngelWatch Network, “tintsumi ti le henhla ka vukhongeri byin’wana ni byin’wana, filosofi yin’wana ni yin’wana ni dyondzo yin’wana ni yin’wana. Entiyisweni, tintsumi a ti na vukhongeri tanihi laha hi ti tivaka ha kona.”

Hambi swi ri tano, Bibele yi swi veka erivaleni leswaku tintsumi leto tshembeka ti na byona vukhongeri; ti gandzela Xikwembu xa ntiyiso, Yehovha, loyi a nga phikizaniki ni swikwembu swin’wana. (Deteronoma 5:6, 7; Nhlavutelo 7:11) Xisweswo, ntsumi yin’wana yi tihlamusele hi yoxe eka muapostola Yohane tanihi “nandza ntsena” swin’we ni lava yingisaka swileriso swa Xikwembu. (Nhlavutelo 19:10) Ku hava eBibeleni laha hi hlayaka leswaku tintsumi leto tshembeka ti seketela muxaka wihi na wihi wa vugandzeri. Ti tinyiketela eka Yehovha hi ku helela.—Eksoda 20:4, 5.

“Tata Wa Mavunwa”

Vanhu vo tala lava vulaka leswaku va vonane ni tintsumi va katsa ni ku vulavula ni vafi. Endzhaku ka loko a kume leswi a swi languteke swi ri mihlolo, wansati la vitaniwaka Elise u ri: “A ndzi ehleketa leswaku malume wa mina u kume ndlela yo ndzi fikelela ni ku ndzi tivisa leswaku eku heteleleni u tsakile.” Hi laha ku fanaka Terri u tsundzuka munghana wa yena la rhandzekaka loyi a feke. U ri: “Loko ku hundze vhiki endzhaku ka nkosi u tile eka mina hi ndlela leyi ndzi ehleketeke leswaku i norho. U ndzi byele leswaku ndzi nga karhateki hi ku ndzi siya ka yena, hikuva u le ntsakweni ni le ku rhuleni.”

Kambe, Bibele yi vula leswaku vafi “a v̌a tiv̌i ntšhumu.” (Eklesiasta 9:5) Nakambe yi vula leswaku loko munhu a fa “hi siku rolero makungu ya [yena] ma ta hela.” (Pisalema 146:4, xiitaliki i xerhu.) Hambi swi ri tano, Sathana i “tata wa mavunwa.” (Yohane 8:44) Hi yena musunguri wa mavunwa ya leswaku moya-xiviri wa munhu wu pona rifu. (Ringanisa Ezekiyele 18:4.) Vanhu vo tala namuntlha va ni ripfumelo eka leswi, naswona xikongomelo xa Sathana xa hetiseka, hikuva swi tsanisa xilaveko xa ripfumelo eka ku pfuxiwa ka vafi—masungulo ya dyondzo ya Vukreste. (Yohane 5:28, 29) Kutani ke, ku vutisa vafi kumbe ku kuma marungula lama humaka eka vona, na swona i xiphemu xa vandla ra tintsumi leri nga amukeriwiki hi Xikwembu.

Xana I Ku Tshinelela Tintsumi Kumbe Mademona?

Swo tala leswi hangalasiwaka sweswi hi vandla ra tintsumi i vungoma. Xiya ntokoto wa Marcia. U ri: “Ku sukela hi September ku ya eka December 1986, ndzi sungule ku kuma marungula ‘lama humaka exivandleni xa mimoya.’ Ndzi vone swilo leswi nga tolovelekangiki ni milorho yo chavisa ‘ya vutomi bya nkarhi lowu hundzeke.’ Ndzi tihlanganise ni vanghana lava feke, ndzi tlhela ndzi va ni mintokoto yo tala ya vungoma leyi ndzi tiveke swilo mayelana ni vanhu lava ndzi hlanganeke na vona. Ndzi tlhele ndzi katekisiwa hi nyiko ya matsalelo ya singita ni marungula lama humaka eka mimoya. Van’wana lava a ndzi nga si tshama ndzi hlangana na vona loko va ha hanya, va rhumela marungula eka van’wana hi ku tirhisa mina.”

Ku ba tinhlolo tanihi ndlela yo “vulavula” ni tintsumi swi tolovelekile. Buku yin’wana yi khutaza vahlayi va yona hi ku kongoma leswaku va tirhisa maribye ya masingita, makhadi yo vhumbha ha wona, swingwece swa I Ching, ku hlahluva hi xandla, ni vungoma bya tinyeleti. Vatsari va ri: “Pfumelela nsusumeto wa wena wa le ndzeni wu ku kongomisa eka muprofeta naswona tshemba leswaku ntsumi yi ta hlangana na wena kwale.”

Hambi swi ri tano, hi ku ya hi Bibele, xihi na xihi lexi u ‘hlanganaka na xona kwale’ entiyisweni a hi yin’wana ya tintsumi ta Xikwembu. Hikwalaho ka yini? Hikuva ku hlahluva swi lwisana ni Xikwembu, naswona vagandzeri va ntiyiso—etilweni ni la misaveni—a va na mhaka na swona. Phela, le Israyele wa khale ku hlahluva a ku ri xidyoho lexikulu! Nawu wu te: “Uṅwana ni uṅwana l’a endlaka ŝilo leŝi, wa yila e ka Yehova.”—Deteronoma 13:1-5; 18:10-12.

“Ntsumi Ya Ku Vonakala”

A hi fanelanga hi hlamarisiwa hi leswi Diyavulosi a endlaka ku hlahluva ku pfuna, ni ku vonaka ku ri ka vuntsumi. Bibele yi vula leswaku Sathana “ú tiendla onge i ntsumi ya ku vonakala.” (2 Vakorinto 11:14) A nga ha sungula mihlolo ivi a endla leswaku yi hundzuka ntiyiso, a kanganyisa vahlaleri va ehleketa leswaku mihlolo leyi yi huma eka Xikwembu. (Ringanisa Matewu 7:21-23; 2 Vatesalonika 2:9-12.) Kambe hinkwayo mintirho ya Sathana—ku nga khathariseki leswaku yi languteka yi ri yinene kumbe yi bihile ku fikela kwihi—yi hetisisa xikongomelo xin’we kumbe swimbirhi: ku nga ku hambukisa vanhu leswaku va lwisana na Yehovha kumbe ku pfala miehleketo ya vona leswaku ‘va nga voni ku vangama ka mahungu lamanene lama twarisaka ku kwetsima ka Kreste.’ (2 Vakorinto 4:3, 4) Endlelo leri ro hetelela ra vukanganyisi hakanyingi ra humelela swinene.

Xiya mhaka ya Bibele ya nandza wa nhwanyana eka lembe-xidzana ro sungula. Ku vhumbha ka yena a ku bindzurisa vini va yena. Hi masiku yo tala a a landzelela vadyondzisiwa, a ku: “Vavanuna lava i malandza ya Xikwembu xa le henhla-henhla, lava va mi tivisaka ta ndlela ya ku ponisiwa.” A a vulavula ntiyiso. Kambe, mhaka yi hi byela leswaku a nga ri na ntsumi, kambe a ri ni “dimona ro hlahluva.” (NW) Eku heteleleni Pawulo “a hundzuluka, a ku ka moya: ‘Hi vito ra Yesu Kriste ndza ku lerisa ndzi ri: Huma eka wanhwana loyi!’ Kutani hi nomu lo moya wu huma.”—Mintirho 16:16-18.

Hikwalaho ka yini Pawulo a hlongole moya? Kahle-kahle a wu bindzurisa vini va wanhwana la nga ni demona. Hi ku tirhisa mimoya ya matimba, nandza loyi wa wanhwana a byela varimi nkarhi wo byala, ni vanhwanyana lava nga tekiwangiki nkarhi wo tekiwa, ni vaceri va nsuku lomu va nga wu lavaka kona. Phela moya lowu wu susumete wanhwana ku vulavula marito man’wana ya ntiyiso, wu dzunise vadyondzisiwa erivaleni!

Hambi swi ri tano, a ku ri “dimona ro hlahluva.” (NW) Leswi ri nga demona a ri na yona mfanelo yo dzunisa Yehovha ni lunghiselelo ra yena ro ponisa. Nhlamuselo ya rona leyi rhandzekaka, kumbexana a ri yi vulela leswaku ku vhumbha ka wanhwana ku ta tshembiwa, ni ku hambukisa nyingiso wa vahlaleri eka valandzeri va Kreste va ntiyiso. Hi xivangelo lexinene, Pawulo u tsundzuxe Vakorinto a ku: “A swi endleki leswaku mi dya etafuleni ra Hosi ni le tafuleni ra mademona.” (1 Vakorinto 10:21) A swi hlamarisi leswi Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va heriseke tibuku ta vona hinkwato leti yelanaka ni ku hlahluva.—Mintirho 19:19.

‘Ntsumi Leyi Hahaka eMpfhukeni’

Hi laha hi voneke ha kona, Bibele yi paluxa vandla ra tintsumi ra sweswi ri ri leri yimaka ni Nala wa Xikwembu, Sathana Diyavulosi. Xana leswi swi vula leswaku tintsumi leto kwetsima a ti katseki etimhakeni ta vanhu? Ku hambana ni sweswo, sweswi ti endla ntirho wa matimba emisaveni. I ntirho wihi? Leswaku hi kuma nhlamulo, hi fanele hi languta buku ya Bibele ya Nhlavutelo. Tintsumi ti hlamuseriwa ko tala ebukwini leyi ku tlula etibukwini tin’wana ta Bibele.

Eka Nhlavutelo 14:6, 7, hi hlaya rekhodo ya xivono xa vuprofeta lexi kombiweke muapostola Yohane: “Ndzi vona ntsumi yin’wana yi ri karhi yi haha ehenhla mapapeni, yi ri ni Evhangeli leyi nga heriki, leswaku yi ta yi twarisa eka lava akeke emisaveni, eka vanhu va matiko hinkwawo, ni va tinxaka hinkwato, ni va tindzimi hinkwato, ni va swivongo hinkwaswo. Kutani yi tlakusa rito yi ku: ‘Chavani Xikwembu, mi xi dzunisa, hikuva nkarhi wa xona wa ku avanyisa wu fikile. N’wi gandzeleni, yena muendli wa tilo ni misava ni wa lwandle ni swihlovo swa mati.’”

Tsalwa leri ri kandziyisa ntirho wo sungula wa tintsumi namuntlha. Ta katseka eka xiavelo xa nkoka swinene—lexiyani xo twarisa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. A ku ri malunghana ni ntirho lowu, leswi endleke Yesu a tshembisa valandzeri va yena a ku: “Ndzi na n’wina masiku hinkwawo, ku ko ku hela misava.” (Matewu 28:18-20) Xana Yesu u ni valandzeri vakwe hi ndlela yihi? Ndlela yin’wana i ku va lunghiselela mpfuno wa tintsumi leswaku ntirho lowu lowukulu wu hetisisiwa.

Timbhoni ta Yehovha ti tirhisa ku tlula gidi ra timiliyoni ta tiawara hi lembe ti chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Loko ti ri eku endleni ka ntirho lowu, ta byi vona vumbhoni bya nkongomiso wa tintsumi. Evutirhelini bya tona bya yindlu ni yindlu, swi humelele ko tala leswaku ti kuma vanhu lava a va ha ku khongelela ku kuma un’wana leswaku a va pfuna ku twisisa swikongomelo swa Xikwembu. Nkongomiso wa tintsumi, swin’we ni ku va Timbhoni ti teka goza ro sungula, swi endle leswaku madzana ya magidi ma kuma vutivi ha Yehovha lembe rin’wana ni rin’wana!

Xana wa yi yingisela ntsumi leyi hahaka empfhukeni? Loko Timbhoni ta Yehovha ti ku endzela, swi nga va njhani loko wo burisana na tona swinene hi rungula leri ra tintsumi?

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 8]

TINTSUMI I VA MANI?

KU HAMBANA ni leswi vo tala va swi pfumelaka, tintsumi a hi mimoya-xiviri leyi humeke eka vanhu lava feke. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku vafi “a v̌a tiv̌i ntšhumu.” (Eklesiasta 9:5) Kutani, xana tintsumi ti huma kwihi? Bibele yi komba leswaku ti vumbiwe hi Xikwembu ha yin’we yin’we, emahlweni ko va xi endla misava. (Yobo 38:4-7) Ndyangu wa Xikwembu wa le tilweni wu nga ha va wu ri mpimo wa madzana ya timiliyoni, kumbexana magidi ya timiliyoni kumbe ku tlula! Tintsumi tin’wana ti hlanganyele na Sathana eku xandzukeni ka yena.—Daniyele 7:10; Nhlavutelo 5:11; 12:7-9.

Tanihi leswi Yehovha a nga Xikwembu lexi nga hleleka, a swi hlamarisi leswi ndyangu wa yena lowukulu wa tintsumi, wu nga hleleka.—1 Vakorinto 14:33.

• Ntsumi yo sungula, leyi nyikiweke matimba ni vulawuri, i ntsumi leyikulu, Yesu Kreste, nakambe yi vitaniwa Mikayele. (1 Vatesalonika 4:16; Yuda 9) Ehansi ka vulawuri bya yona ku ni tiserafi, tikerubu ni tintsumi.

• Tiserafi ti tirha exiluvelweni xa Xikwembu. Swi le rivaleni leswaku xiavelo xa tona xi katsa ku twarisa ka ku kwetsima ka Xikwembu ni ku hlayisa vanhu va xona va basile.—Esaya 6:1-3, 6, 7.

• Tikerubu na tona ta voniwa laha Yehovha a nga kona. Tanihi malandza kumbe vakongomisi exiluvelweni xa Xikwembu, ti tlakusa vukulukumba bya Yehovha.—Pisalema 80:1; 99:1; Ezekiyele 10:1, 2.

• Tintsumi (leswi vulaka “varhumiwa”) i vatirheli tlhelo vayimeri va Yehovha. Ti hetisisa ku rhandza ka Xikwembu, hambi ku katsa ku ponisa vanhu va Xikwembu kumbe ku herisa lavo biha.—Genesa 19:1-26.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Xana u yingisela ntsumi leyi hahaka empfhukeni?