Mahungu Lamanene Ma Tshinele!

HINKWERHU hi khomiwa hi gome loko hi kuma mahungu yo biha lama hi khumbaka. Hi hala tlhelo, ha tsaka loko mahungu lamanene ma fika—mahungu lama tsakisaka hina kumbe varhandziwa va hina. Kambe loko mahungu yo biha ma khumba van’wana, ku nga ri hina, hakanyingi hi tsakela ku tiva; kambe van’wana hambi ku ri ku tsaka va tsaka loko va twa khombo leri weleke van’wana. Kumbexana leswi hi swona swi endlaka leswaku mahungu yo biha ma xaviwa swonghasi!

Eku sunguleni ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, a ku ri ni xikombiso lexi tsemaka nhlana xa ku tsaka loku vanhu a va va na kona loko khombo ri wela van’wana. Xikepe lexitsongo xa nyimpi lexi tikaka 10 000 wa tithani, lexi vuriwaka Graf Spee, a xi rhandziwa ngopfu hi mavuthu ya le matini ya Jarimani hi 1939. Ku hele mavhiki yo hlayanyana xikepe lexi xa nyimpi xi ri karhi xi onhetela swikepe swa mabindzu swa Matiko lama tirhisanaka, le Dzongeni wa lwandle ra Atlantic ni ra Indian. Eku heteleleni, swikepe swinharhu swa Britain swi nghene ehansi ivi swi hlasela Graf Spee, vanhu va fa kutani xi dlidlimbetiwa xi ya exivandleni xa swikepe xa Montevideo, le Uruguay leswaku xi ya lunghisiwa. Mfumo wa le Uruguay wu lerise leswaku xikepe lexi xa nyimpi xi tlheriseriwa elwandle hi ku hatlisa, handle ka swona a xi ta khomiwa. Hi ndlela yoleyo ku hlula a ku vonaka ku ri ekusuhi swinene.

Hi ku twa leswi, ntlawa wa van’wamabindzu lava fuweke wa le United States wu hire xihaha-mpfhuka, lexi munhu a hakeleke kwalomu ka $2 500 leswaku va haha va ya le Uruguay va ya tivonela hi voxe nyimpi leyi, leyi halataka ngati. Lexi va khomiseke tingana, nyimpi a ya ha vanga kona. Adolf Hitler u lerise leswaku Graf Spee xi mbombomerisiwa ematini. Magidi ya vahlaleri lava a va hlengeletane ehlalukweni, va rindzele ku tivonela hi voxe xiendlakalo lexi lexi chavisaka xa nyimpi ya le lwandle, ematshan’weni ya sweswo, va vone ni ku twa ku buluka loku dlayaka ni tindleve loku a ku mbombometa Graf Spee ematini, xi mbombometiwa hi vini va xona. Murhangeri wa mavuthu u tisungile hi ku tibalasela enhlokweni hi xibalesa.

Ku nga khathariseki tihanyi leti nga kona eka vanhu van’wana, vo tala va nga pfumela leswaku va rhandza mahungu lamanene ku ri ni mahungu yo biha. Xana a wu titwi hi ndlela yoleyo? Kutani ke, hikwalaho ka yini rhekhodo ya matimu yi tele swonghasi hi mahungu yo biha ni ku va ni mahungu matsongo swonghasi lamanene? Xana xiyimo xi ta kala xi hundzuka?

Swivangelo Swa Mahungu Hinkwawo Yo Biha

Bibele yi vulavula hi nkarhi lowu mahungu lamanene ntsena a ma ri bulo ra siku na siku. Mahungu yo biha a ku ri nchumu lowu a wu nga tiviwi ni ku tiviwa. Loko Yehovha Xikwembu a hetile mintirho ya yena ya vutumbuluxi, pulanete ya Misava a yi lulamele leswaku munhu ni xiharhi va tiphina eka yona. Mhaka ya Genesa ya hi byela: “Šikwembu ši languta hikwaŝo leŝi ši ŝi endleke, kutani maŝivo, a ŝi ri ŝinene ngopfu.”—Genesa 1:31.

Ku pfumaleka ka mahungu yo biha a swi hetanga nkarhi wo leha ngopfu endzhaku ka ku tumbuluxiwa ka munhu. Emahlweni ko va Adamu na Evha va tswale n’wana, mahungu yo biha ya vuxandzuki lama lwisanaka ni Xikwembu ni lunghiselelo ra xona lerinene ra vuako hinkwabyo ma vikiwile. N’wana la nga ni xikhundlha xa le henhla u hundzuke muxengi hikwalaho ka xikhundlha xa yena lexi a a nyikiwe xona naswona u humelerile eku kuceteleni ka yena mpatswa wo sungula leswaku wu hlanganyela na yena endleleni ya yena ya vuxandzuki, ya vukanganyisi.—Genesa 3:1-6.

Ku andza ka mahungu yo biha lawa vanhu va ma twaka hi voxe, ma sungule enkarhini wolowo. A swi hlamarisi leswi vukanganyisi, vuxisi, mavunwa, ku pfumaleka ka vutshembeki ni ku kayivela ka ntiyiso swi andzeke swinene eka mahungu yo biha lawa ma tateke misava ku sukela enkarhini wolowo. Yesu Kreste u veke Sathana Diyavulosi nandzu, hi ku kongoma, tanihi leswi a nga musunguri wa mahungu yo biha, loko a byela varhangeri va vukhongeri va le sikwini ra Yena a ku: “N’wina mi huma eka tata wa n’wina, a nga Diyavulosi, kutani mi tsakela ku endla ku navela ka tata wa n’wina. A a ri mudlayi ni le ku sunguleni. A nga yimanga entiyisweni, hikuva ku hava ntiyiso eka yena. Loko a vulavula mavunwa, ú tikomba lexi a nga xona, hikuva i muhembi, ni tata wa mavunwa.”—Yohane 8:44.

Loko nhlayo ya vanhu yi ri karhi yi tlakuka, mahungu yo biha ma tlakuke na yona. Kavula, leswi a swi vuli swona leswaku a ku nga ri na minkarhi ya ku tiphina ni ya ntsako, hikuva a ku ri ni swilo swo tala evuton’wini leswi a swi tisa ntsako. Kambe, mapapa ya maxangu ni nhlomulo a swi ri kona eka xitukulwana xin’wana ni xin’wana ku ta fikela sweswi.

Ku ni xivangelo xin’wana lexikulu xa xiyimo lexi lexi khomisaka gome. I mboyamelo wa ntumbuluko lowu hi nga na wona wo endla swo biha ni lowu nga ni khombo. Yehovha hi yexe u kombisa ku nga papalateki ka nchumu lowu lowu vangaka mahungu yo biha hi ku vula a ku: “Makungu ya timbilu ta v̌anhu ma bihile ku suka v̌uhlangini bya v̌ona.”—Genesa 8:21.

Hikwalaho Ka Yini Ku Ri Ni Ku Andza Ka Mahungu Yo Biha?

Hambiswiritano, ku ni xivangelo lexi endlaka mahungu yo biha ma andza eka lembe-xidzana leri ra vu-20. Xivangelo lexi xi hlamuseriwe kahle eBibeleni, leyi vhumbheke leswaku vanhu va lembe-xidzana ra vu-20 a va ta nghena eka nguva leyi xiyekaka, leyi tiviwaka yi ri “masiku ya makumu” kumbe “nkarhi wo hetelela.” (2 Timotiya 3:1, NW; Daniyele 12:4, NW) Vuprofeta bya Bibele ni ku tlhandlamana ka minkarhi ya Bibele swa yi kombisa “nguva leyi yo hetelela” (NW) leyi sunguleke hi 1914. Leswaku u kuma vumbhoni lebyi nga ni vuxokoxoko bya Matsalwa bya mhaka leyi, hi kombela u vona ndzima 11 ya buku leyi nge Vutivi Lebyi Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki, leyi humesiweke hi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

Masiku ya makumu a ma ta sungula hi xiendlakalo lexi hi xoxe a xi ta endla leswaku mahungu yo biha ma andza emisaveni. A a xi ri xihi ke? A a ku ri ku cukumeteriwa ka Sathana Diyavulosi ehansi a suka etilweni swin’we ni mavandla ya yena ya mademona. U nga ha hlaya nhlamuselo leyi nga erivaleni ya ku nga papalateki ka ku andza ka mahungu yo biha eka Nhlavutelo 12:9, 12 leyi nge: “Hiloko dragona leyikulu leyi yi cukumetiwa yi ya wela hansi, yona nyoka ya khale leyi vuriwaka Diyavulosi kumbe Sathana, Mukanganyisi wa misava hinkwayo; yi cukumetiwa yi ya wela ehansi emisaveni, tintsumi ta yona ti cukumetiwa kun’we na yona. . . . ‘Mi ni khombo, n’wina misava ni lwandle, hikuva Diyavulosi ú xikele ka n’wina; ú karihile ngopfu hi ku tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile.’”

Kutani eka nkarhi wihi na wihi lowu wa ha saleke ku kondza masiku ya makumu ma hela, hi nga langutela ku andza loku yaka emahlweni ka mahungu yo biha hambi ku ri ku tlakuka hi nhlayo leyikulu.

Swi Ta Kuma Ndzhuti Swi Yima

Lexi tsakisaka eka vaaki va misava, xiyimo lexi tsemaka nhlana lexi vangaka ntungu wa mahungu yo biha, xi ta kuma ndzhuti xi yima. Entiyisweni, hi nga vula hi ku tiyiseka leswaku masiku ya ku va kona ka mahungu yo biha a ma ha ri mangani. Xiyimo a hi lexi nga tshembisiki, ku nga khathariseki leswaku xiyimo xi tikombaka xi ri njhani. Makumu ya mahungu hinkwawo yo biha ma le kusuhi swinene naswona ma ta fika handle ko tsandzeka, hi nkarhi lowu vekiweke wa Xikwembu.

Hi nga tiyiseka hi leswi, hikuva masiku ya makumu ma vhumbhiwile leswaku ma ta chaputa kumbe ma herisiwa hi ndzoviso wa Xikwembu ni ku herisiwa ka swivangelo hinkwaswo swa mahungu yo biha ni ku swi susa. Xi ta susa vanhu vo biha, vahlohleteri va madzolonga, lava alaka ku cinca ni ku hundzuka endleleni ya vona leyo biha. Makumu lawa ma ta va enyimpini ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo, leyi hi ntolovelo yi tiviwaka yi ri nyimpi ya Armagedoni. (Nhlavutelo 16:16) Ku nga ri kungani endzhakunyana ka sweswo, Sathana Diyavulosi ni mintshungu ya mavandla ya yena ya mademona va ta bohiwa. Nhlavutelo 20:1-3 yi hlamusela ku bohiwa ka Sathana, musunguri wa mahungu hinkwawo yo biha: “Kutani ndzi vona ntsumi leyi xikaka hi le tilweni, yi tamele xilotlelo xa khele lero enta ku ya ni ku ya, yi tamele ni nketani leyikulu. Kutani yi khoma dragona, nyoka leya khale (hileswaku Diyavulosi, kumbe Sathana), yi n’wi boha nkarhi wo ringana malembe ya 1 000. Yi n’wi hoxa ekheleni, yi pfala, yi n’wi lemela ndzeni leswaku a nga ha yi emahlweni ku xisa vanhu va matiko.”

Leswi nga ta landzela swiendlakalo leswi leswi xiyekaka, i nkarhi wa mahungu lamanene lama nga siki tshamaka ma twiwa, emisaveni ni le ka vaaki va yona. Vaaki lava va ta katsa timiliyoni ta lava poneke nyimpi yo hetelela ya Armagedoni swin’we ni magidi ya timiliyoni leti nga ta va ti pfuxiwile evurhongweni bya tona bya rifu emasirheni. Mahungu lawa lamanene ku tlula hinkwawo ma hlamuseriwa ebukwini yo hetelela ya Bibele: “Vuako bya Xikwembu byi le vanhwini. Xi ta aka na vona, kutani va ta va vanhu va xona; Xikwembu hi xoxe xi ta va na vona, xi va Xikwembu xa vona. Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:3, 4.

Xana u nga anakanya hi nkarhi wolowo wa ntsako? Hakunene i vumundzuku lebyi vangamaka laha mahungu yo biha ma nga ha riki kona. Ina, hinkwawo mahungu yo biha ma ta va ma herile naswona a ma nge he tlheli ma twiwa nakambe. Enkarhini wolowo mahungu lamanene ma ta fuma, naswona ma ta va kona hilaha ku nga heriki.