Nawu Wa Kreste
“Ndzi . . . [le] nawini wa Kriste.”—1 VAKORINTO 9:21.
1, 2. (a) Xana swihoxo swo tala swa vanhu a swi ta va swi siveriwe hi ndlela yihi? (b) Xana Vujagana byi tsandzeke ku dyondza yini eka matimu ya Vuyuda?
“VANHU ni tihulumendhe a va dyondzanga nchumu ematin’wini, kumbe va endla hi ku ya hi misinya ya milawu leyi twisisiweke eka wona.” Sweswo swi vule hi mutivi wa filosofi wa Mujarimani wa lembe-xidzana ra vu-19. Hakunene, ndlela ya matimu ya munhu yi hlamuseriwe tanihi ntlhandlamano wa “vuhomboloki lebyi yaka emahlweni,” nongonoko wa swihoxo leswi nga tsakisiki nikatsongo ni minkitsinkitsi, leyi yo tala ya yona a yi ta va yi siveriwile loko vanhu a va swi tsakela ku dyondza hi swihoxo swa nkarhi lowu hundzeke.
2 Ku ala loku fanaka ko dyondza eka swihoxo swa nkarhi lowu hundzeke ku kombisiwe eka mbulavurisano lowu wa nawu wa Xikwembu. Yehovha Xikwembu u sive Nawu wa Muxe hi lowu antswaka swinene—nawu wa Kreste. Kambe, varhangeri va Vujagana, lava tivulaka lava dyondzisaka ni ku hanya hi nawu lowu, va tsandzeke ku dyondza eka vuhomboloki lebyikulu bya Vafarisi. Kutani Vujagana byi soholote ni ku tirhisa nawu wa Kreste hi ndlela yo biha hilaha Vuyuda byi endleke hakona eka Nawu wa Muxe. Xana sweswo swi endleke hi ndlela yihi? Xo sungula, a hi buleni hi nawu lowu hi woxe—leswi wu nga swona, lava wu va lawulaka ni ndlela leyi wu va lawulaka ha yona, ni leswi swi wu hambanisaka ni Nawu wa Muxe. Kutani hi ta kambisisa ndlela leyi Vujagana byi wu tirhiseke ha yona hi ndlela yo biha. Xisweswo onge hi nga dyondza eka matimu kutani hi pfuneka eka wona!
Ntwanano Lowuntshwa
3. Hi xihi xitshembiso lexi Yehovha a xi endlaka malunghana ni ntwanano lowuntshwa?
3 I mani handle ka Yehovha Xikwembu la nga antswisaka Nawu lowu hetisekeke? Ntwanano wa Nawu wa Muxe a wu hetisekile. (Pisalema 19:7) Hambiswiritano, Yehovha u tshembisile: “V̌onani, . . . ma ta ta masiku lawa nḍi nga ta endla ha wona ntwanano lo’wuntŝha ni yindlu ya Israel ni yindlu ya Yuda. Ku nga ri kukota ntwanano lowu nḍi wu endleke na v̌atata wa v̌ona.” Milawu ya Khume—xisekelo xa Nawu wa Muxe—a yi tsariwe eka swiphepherhele swa maribye. Kambe hi ntwanano lowuntshwa, Yehovha u te: “Nḍi ta v̌eka nawu wa mina e šikari ka v̌ona, nḍi wu ṭala e timbilwini ta v̌ona.”—Yeremiya 31:31-34.
4. (a) Hi wihi Israyele la katsekaka eka ntwanano lowuntshwa? (b) I vamani van’wana lava nga le hansi ka nawu wa Kreste handle ka Vaisrayele va moya?
4 I vamani lava a va ta nghenisiwa entwananweni lowu lowuntshwa? Kahle-kahle a ku nga ri “yindlu ya Israel” ya xiviri, leyi aleke Muvulavuleri wa ntwanano lowu. (Vaheveru 9:15) Ematshan’weni ya sweswo, “Israel” loyi lontshwa a ku ta va ‘Israyele wa Xikwembu,’ tiko ra Vaisrayele va moya. (Vagalatiya 6:16; Varhoma 2:28, 29) Ntlawa lowu lowutsongo wa Vakreste lava totiweke hi moya, endzhakunyana a wu ta joyiniwa hi “ntshungu lowukulu” lowu humaka ematikweni hinkwawo lowu na wona wu nga ta lava ku gandzela Yehovha. (Nhlavutelo 7:9, 10; Zakariya 8:23) Hambileswi wu nga hlanganyeliki eka ntwanano lowu lowuntshwa, ntshungu lowu na wona wu ta bohiwa hi nawu. (Ringanisa Levhitika 24:22; Tinhlayo 15:15.) Tanihi “ntlhambi wun’we” ehansi ka “murisi un’we,” hinkwavo va ta va “enawini wa Kriste,” hilaha muapostola Pawulo a tsaleke hakona. (Yohane 10:16; 1 Vakorinto 9:21) Pawulo u vitane ntwanano lowu lowuntshwa ‘ntwanano lowu antswaka.’ Ha yini? Xo sungula, wu sekeriwe eka switshembiso leswi hetisisiweke ematshan’weni ya ndzhuti wa swilo leswa ha taka.—Vaheveru 8:6; 9:11-14.
5. Hi xihi xikongomelo xa ntwanano lowuntshwa, naswona ha yini xi ta humelela?
5 Hi xihi xikongomelo xa ntwanano lowu? I ku humesa tiko ra tihosi ni vaprista leswaku ri katekisa vanhu. (Eksoda 19:6; 1 Petro 2:9; Nhlavutelo 5:10) Ntwanano wa Muxe a wu ri humesanga tiko leri hi ndlela leyi heleleke, hikuva Israyele hinkwaro ri xandzukile ivi ri lahlekeriwa hi lunghelo ra rona. (Ringanisa Varhoma 11:17-21.) Hambiswiritano, ntwanano lowuntshwa wu ta humelela hilaha ku tiyeke, hikuva wu fambisana ni muxaka wa nawu lowu hambaneke. Wu hambanile hi tindlela tihi?
Nawu Lowu Nga Wa Ntshunxeko
6, 7. Xana nawu wa Kreste wu nyikela ntshunxeko lowu engetelekeke ku tlula wa Nawu wa Muxe hi ndlela yihi?
6 Nawu wa Kreste hi ku phindha-phindha wu hlanganisiwa ni ntshunxeko. (Yohane 8:31, 32) Ku kombeteriwa eka wona tanihi “Nawu wa ntshunxeko” ni “Nawu lowu hetisekeke wa ku ntshunxeka.” (Yakobo 1:25; 2:12) Kavula, ntshunxeko hinkwawo exikarhi ka vanhu wu pimiwile. Hambiswiritano, nawu lowu wu nyikela ntshunxeko lowukulu swinene ku tlula lowu wu wu rhangeleke, ku nga Nawu wa Muxe. Hi ndlela yihi?
7 Hi xikombiso, ku hava loyi a velekiwaka ehansi ka nawu wa Kreste. Swiaki swo kota rixaka ni ndhawu yo velekeriwa eka yona a swi tirhi. Lava vaka Vakreste va ntiyiso va hlawula etimbilwini ta vona ku amukela joko ra ku yingisa nawu lowu hi ku ntshunxeka. Hi ku endla tano, va kuma leswaku i joko ro olova, ndzhwalo lowu vevukaka. (Matewu 11:28-30) Kahle-kahle, Nawu wa Muxe na wona a wu endleriwe ku dyondzisa munhu leswaku u ni xidyoho ni leswaku u ni xilaveko lexikulu xa gandzelo ra nkutsulo ro n’wi ponisa. (Vagalatiya 3:19) Nawu wa Kreste wu dyondzisa leswaku Mesiya u tile, a hakela nxavo wa nkutsulo hi vutomi bya yena, kutani a hi pfulela ndlela ya leswaku hi ntshunxiwa eka ntshikilelo lowu chavisaka wa xidyoho ni rifu! (Varhoma 5:20, 21) Leswaku hi pfuneka, hi fanele hi ‘va ni ripfumelo’ eka gandzelo rolero.—Yohane 3:16.
8. Xana nawu wa Kreste wu katsa yini, kambe ha yini ku hanya hi wona swi nga lavi ku nhlokohata madzana ya milawu?
8 Ku ‘pfumela’ swi katsa ku hanya hi nawu wa Kreste. Sweswo swi katsa ku yingisa swileriso hinkwaswo swa Kreste. Xana leswi swi vula ku nhlokohata madzana ya milawu? E-e. Loko Muxe, muvulavuleri wa ntwanano wa khale, a tsale Nawu wa Muxe, Yesu, Muvulavuleri wa ntwanano lowuntshwa, a nga tsalanga ni nawu ni wun’we ehansi. Ematshan’weni ya sweswo, u hanye hi nawu lowu. Hi ndlela ya yena ya vutomi lebyi hetisekeke, u vekele hinkwavo ntila leswaku va wu landzela. (1 Petro 2:21) Kumbexana hi yona mhaka leyi vugandzeri bya Vakreste vo sungula a byi vitaniwa “Ndlela.” (Mintirho 9:2; 19:9, 23; 22:4; 24:22) Eka vona, nawu wa Kreste a wu kombisiwa evuton’wini bya Kreste. Ku tekelela Yesu a swi vula ku yingisa nawu lowu. Rirhandzu ra vona leri enteke ro n’wi rhandza a ri vula leswaku nawu lowu hakunene a wu tsariwe etimbilwini ta vona, hilaha swi profetiweke hakona. (Yeremiya 31:33; 1 Petro 4:8) Naswona munhu la yingisaka hikwalaho ka rirhandzu a nga titwi a tshikilelekile—lexi i xin’wana xa xivangelo lexi endlaka nawu wa Kreste wu nga ha vuriwaka “Nawu wa ntshunxeko.”
9. Hi yihi nhlamuselo leyi nga yona ya nawu wa Kreste, naswona xana nawu lowu wu katsa ntwanano lowuntshwa hi ndlela yihi?
9 Loko rirhandzu a ri ri ra nkoka eka Nawu wa Muxe, kutani hi rona ri nga mfanelo ya nkoka ya nawu wa Vukreste. Xisweswo nawu wa Kreste wu katsa xileriso lexintshwa—Vakreste va fanele va va ni rirhandzu ra ku tinyiketelela van’wana. Va fanele va rhandzana hilaha Yesu a endleke hakona; hi ku tirhandzela u nyikele vutomi bya yena hikwalaho ka vamakwavo. (Yohane 13:34, 35; 15:13) Kutani ku nga ha vuriwa leswaku nawu wa Kreste i nhlamuselo leyi tlakukeke ya vulawuri bya Xikwembu ku tlula leswi Nawu wa Muxe a wu ri xiswona. Tanihi laha magazini lowu wu swi kombiseke hakona enkarhini lowu hundzeke: “Vulawuri bya le tilweni byi fumiwa hi Xikwembu; Xikwembu i rirhandzu; hikwalaho vulawuri bya le tilweni byi fumiwa hi rirhandzu.”
Yesu Ni Vafarisi
10. Xana dyondzo ya Yesu a yi hambana njhani na liyani ya Vafarisi?
10 Kutani, a swi hlamarisi leswi Yesu a lwisaneke ni varhangeri va vukhongeri bya Vayuda va le sikwini ra yena. “Nawu lowu hetisekeke lowu nga wa ntshunxeko” a wu kalanga wu nghena emiehleketweni ya vatsari ni Vafarisi. Va ringete ku lawula vanhu hi ku tirhisa swileriso leswi endliweke hi vanhu. Dyondzo ya vona yi ve leyi tshikilelaka, leyi solaka ni leyi hoxeke. Ku hambana swinene ni sweswo, dyondzo ya Yesu a yi aka swinene yi tlhela yi pfuna! A a twisiseka naswona u vulavule hi swilaveko swa xiviri swa vanhu ni leswi a va karhateka ha swona. U dyondzise hi ku olova naswona hi ntlhaveko wa xiviri, a tirhisa swifaniso swa vutomi bya siku na siku naswona a lawuriwa hi Rito ra Xikwembu. Xisweswo, “mintshungu a yi hlamele hi ku dyondzisa ka yena.” (Matewu 7:28) Ina, dyondzo ya Yesu yi fikelele timbilu ta vona!
11. Xana Yesu u swi kombisise ku yini leswaku Nawu wa Muxe a wu ta va wu tirhisiwe hi ku anakanyela ni tintswalo?
11 Ematshan’weni yo engetela swiletelo swo tala eka Nawu wa Muxe, Yesu u kombise ndlela leyi Vayuda a va fanele va tirhise Nawu ha yona—hi ku anakanyela ni tintswalo. Hi xikombiso, tsundzuka nkarhi lowu a tshineleriweke hi wansati loyi a a karhatiwa hi vuvabyi bya ku khuluka ka ngati. Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, munhu wihi na wihi loyi a n’wi khumbeke a a ta va la nga basangiki, kahle-kahle a a nga fanelanga a tihlanganisa ni ntshungu wa vanhu! (Levhitika 15:25-27) Kambe a a heleriwe hi ntshembo wa leswaku a nga hanyisiwa lerova u nghene entshungwini ivi a khumba nguvu ya Yesu ya le handle. Xikan’we-kan’we nkuluko wa ngati wu yima. Xana u n’wi tshinyile hikwalaho ko tlula Nawu? E-e; ematshan’weni ya sweswo, u twisise xiyimo xa yena lexi hetaka matimba ivi a kombisa xileriso lexikulu xa Nawu—ku nga rirhandzu. Hi ntwela-vusiwana u n’wi byerile: “N’wananga, ku pfumela ka wena ku ku hanyisile, famba hi ku rhula, ntshunxeka enhlomulweni wa wena.”—Marka 5:25-34.
Xana Nawu Wa Kreste Wu Pfumelela Xin’wana Ni Xin’wana?
12. (a) Ha yini hi nga fanelanga hi ehleketa leswaku Kreste u pfumelela xin’wana ni xin’wana? (b) I yini lexi kombisaka leswaku ku vumbiwa ka milawu yo tala ku yisa eku pfuriweni ka tindlela to yi balekela?
12 Kutani, xana hi fanele hi gimeta hileswaku hikwalaho ka leswi nawu wa Kreste ‘wu fambisanaka ni ntshunxeko,’ wu pfumelela xin’wana ni xin’wana, kasi Vafarisi, ni mindhavuko ya vona ya nomu, a va tiyisa voko eka swipimelo swa vanhu swa mahanyelo? E-e. Mafambiselo ya le nawini namuntlha ma kombisa leswaku hakanyingi loko ku ri ni milawu yo tala, vanhu va lava tindlela to yi balekela.a Esikwini ra Yesu milawu yo tala ya Vafarisi yi khutaze ku laviwa ka tindlela to yi balekela, swiendlo swa ku nga vi na mhaka swa mintirho leyi pfumalaka rirhandzu, ni ku hlakulela ku tiendla lava lulameke ehandle leswaku va tumbeta ku onhaka ka vona ka le ndzeni.—Matewu 23:23, 24.
13. Ha yini nawu wa Kreste wu tisa vuyelo bya mimpimanyeto leyi tlakukeke ya mahanyelo ku tlula nawu wihi na wihi lowu tsariweke?
13 Ku hambana ni sweswo, nawu wa Kreste a wu ma hlakuleli malangutelo yo tano. Entiyisweni, ku yingisa nawu lowu sekeriweke eka rirhandzu ro rhandza Yehovha ni lowu yingisiwaka hi ku tekelela rirhandzu ra ku tinyiketelela van’wana ra Kreste swi vanga ku tikhoma lokunene ngopfu ku tlula ku landzelela nxaxamelo wa milawu leyi nga hundzukiki. Rirhandzu a ri lavi tindlela to baleka ha tona; ri hi sirheleta eku endleni ka swilo leswi vavisaka leswi nxaxamelo wa nawu wu nga ha vaka wu nga swi siveli hi ku kongoma. (Vona Matewu 5:27, 28.) Xisweswo, nawu wa Kreste wu hi susumetela ku endlela van’wana swilo—ku hanana, malwandla ni rirhandzu—hi tindlela leti ku nga riki na nawu lowu nga hundzukiki lowu nga hi endlaka leswaku hi endla tano.—Mintirho 20:35; 2 Vakorinto 9:7; Vaheveru 13:16.
14. Hi byihi vuyelo lebyi veke kona eka vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula hikwalaho ko hanya hi nawu wa Kreste?
14 Ku fikela eka mpimo wa leswaku swirho swa wona swi hanye hi nawu wa Kreste, vandlha ra Vukreste ro sungula ri tiphine hi xiyimo xa malwandla, xa rirhandzu, lexi ntshunxekeke eka malangutelo lama nga hundzukiki, ya vuavanyisi ni ya vukanganyisi lawa a ma tolovelekile emasinagogeni ya nkarhi wolowo. Swirho swa mavandlha wolawo lamantshwa swi fanele swi swi xiyile leswaku hakunene a swi hanya hi “nawu wa vanhu lava ntshunxekeke”!
15. Hi wahi matshalatshala man’wana ya Sathana yo sungula yo onha vandlha ra Vukreste?
15 Hambiswiritano, Sathana a a ri ni mapfundza yo onha vandlha ra Vukreste endzeni, tanihi laha a onheke tiko ra Israyele hakona. Muapostola Pawulo u tsundzuxe hi ta vavanuna lava a va ta “vula mavunwa” ivi va tshikilela ntlhambi wa Xikwembu. (Mintirho 20:29, 30) A a fanele a lwisana ni lava hlayisaka mikhuva ya Vayuda, lava a va lava ku cinca ntshunxeko lowu pimiweke wa nawu wa Kreste leswaku wu va vuhlonga bya Nawu wa Muxe, lowu hetisisiweke eka Kreste. (Matewu 5:17; Mintirho 15:1; Varhoma 10:4) Endzhaku ka loko ku fe muapostola wo hetelela, a ku nga ha ri na xirhalanganya lexi a xi lwisana ni vugwinehi byolebyo. Kutani ku onhaka ku andzile.—2 Vatesalonika 2:6, 7.
Vujagana Byi Thyakisa Nawu Wa Kreste
16, 17. (a) Hi swihi swivumbeko leswi ku onhaka ku swi tekeke eVujaganini? (b) Xana milawu ya Kereke ya Khatoliki yi hlohlotele langutelo leri soholotiweke hi rimbewu hi ndlela yihi?
16 Tanihi Vuyuda, vukanganyisi byi ve kona hi tindlela to hambana-hambana eka Vujagana. Na byona byi ve muhlaseriwa eka tidyondzo ta mavunwa ni ku tikhoma loko biha. Naswona matshalatshala ya byona yo sirheleta ntlhambi wa byona eka minkucetelo ya le handle hakanyingi ma tikombe ma ri lama onhaka eka leswi a swi sele swa vugandzeri lebyi tengeke. Milawu leyi nga hundzukiki ni leyi nga riki ya Matsalwa yi andzile.
17 Kereke ya Khatoliki a yi famba emahlweni eku vumbeni ka milawu yo tala ya kereke. Milawu leyi ngopfu-ngopfu a yi soholotiwile etimhakeni leti khumbaka rimbewu. Hi ku ya hi buku leyi nge Sexuality and Catholicism, kereke yi amukele filosofi ya Magriki ya Switoyika, leyi a yi sola swivumbeko hinkwaswo swa ntsako. Kereke yi sungule ku dyondzisa leswaku mintsako hinkwayo ya rimbewu, ku katsa ni ya vuxaka lebyi tolovelekeke bya vukati, a ku ri xidyoho. (Ringanisa Swivuriso 5:18, 19.) A ku vuriwa leswaku rimbewu a ri ri ra ku veleka ntsena, hayi ku titsakisa. Xisweswo nawu wa kereke wu sole xivumbeko xin’wana ni xin’wana xa ku sivela mbeleko tanihi xidyoho lexikulu, minkarhi yin’wana a xi lava malembe yo tala ya ku tivona nandzu. Ku tlula kwalaho, vaprista a va siveriwile ku teka, xileriso lexi vangeke rimbewu ro tala leri nga riki enawini, ku katsa ni ku khoma vana hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu.—1 Timotiya 4:1-3.
18. I yini lexi vangiweke hi ku engeteriwa ka milawu ya kereke?
18 Tanihi leswi milawu ya kereke a yi ya yi andza, yi hlengeletiwile yi endla tibuku. Tibuku leti ti sungule ku endla Bibele yi nga twisiseki ni ku endla leswaku yi vekeriwa etlhelo. (Ringanisa Matewu 15:3, 9.) Ku fana ni Vuyuda, Vukhatoliki byi sungule ku nga ti tshembi tibuku ta misava ivi byi languta vunyingi bya tona tanihi nxungeto. Langutelo leri ri hambane ngopfu ni xitsundzuxo xa Bibele emhakeni leyi. (Eklesiasta 12:12; Vakolosa 2:8) Jerome, mutsari wa le kerekeni wa lembe-xidzana ra vumune C.E., u huwelerile a ku: “Oho Hosi, loko ndzo tlhela ndzi va ni tibuku ta misava kumbe ndzi ti hlaya, ndzi ku landzurile.” Hi ku famba ka nkarhi, kereke yi sungule ku kambela loko tibuku to karhi ti faneleka—hambi ku ri leti vulavulaka hi timhaka ta tiko. Xisweswo mutivi wa tinyeleti wa lembe-xidzana ra vu-17 Galileo u soriwile hikwalaho ko tsala leswaku misava yi rhendzeleka hi dyambu. Ku phikelela ka kereke ka ku lava ku endla xiboho eka xilo xin’wana ni xin’wana—hambi ku ri eka swivutiso swa ntivo-tinyeleti—eku heteleleni a ku ta endla leswaku Bibele yi nga ha tshembiwi.
19. Xana tindhawu leti ku tshamaka tinghwendza eka tona ti hlohlotele ku lawula loku nga hundzukiki hi ndlela yihi?
19 Ku endla milawu ka kereke ku andze swinene etindhawini leti ku tshamaka tinghwendza eka tona, laha tinghwendza a ti tihambanisa ni vanhu van’wana leswaku ti ta hanya vutomi byo titsona. Tindhawu to tala leti ku tshamaka tinghwendza ta Makhatoliki eka tona ti namarhele eka “Nawu wa St. Benedict.” Nghwendza leyikulu (nhlamuselo leyi tekiweke eka rito ra Xiaramiki ra “tatana”) yi fume hi vulawuri lebyi heleleke. (Ringanisa Matewu 23:9.) Loko nghwendza yi kume nyiko leyi humaka eka vatswari va yona, nghwendza leyikulu yi ta endla xiboho xa leswaku nghwendza yoleyo kumbe letin’wana ti fanele ti nyikiwa nyiko yoleyo. Handle ka ku sola nhlambha, nawu wun’wana wu yirise rihlevo ni mafenya, wu ku: “Ku hava mudyondzisiwa loyi a faneleke a vulavula swilo swo tano.”
20. I yini lexi kombisaka leswaku Vuprotestente na byona byi tikombe byi kota ku endla vulawuri lebyi nga riki bya matsalwa?
20 Vuprotestente, lebyi a byi lava ku lwisana ni swilo swa Vukhatoliki leswi nga riki swa Matsalwa, hi ku hatlisa byi ve lebyi ringanaka hi vuswikoti eku endleni ka milawu ya vulawuri handle ka xisekelo xa nawu wa Kreste. Hi xikombiso, John Calvin muhundzuki la rhangelaka u vitaniwe “muyimeri wa Kereke leyi pfuxetiweke.” U fume tiko ra Geneva hi milawu yo tala leyi tikaka leyi a yi tirhisiwa hi “Vakulu” lava “xikhundlha” xa vona “ku nga ku langutela vutomi bya un’wana ni un’wana,” ku vule Calvin. (Ringanisa 2 Vakorinto 1:24.) Kereke yi lawule tiyindlu ta vaendzi ni ku lawula leswaku hi wahi mabulo lawa a ma pfumeleriwa. A ku ri ni nxupulo lowukulu swinene hikwalaho ka milandzu yo tanihi ku yimbelela tinsimu leti nga kombisiki xichavo kumbe ku cina.b
Ku Dyondza Eka Swihoxo Swa Vujagana
21. Byi ve byihi vuyelo lebyi heleleke bya mboyamelo wa Vujagana wo ‘tlula leswi tsariweke’?
21 Xana milawu leyi hinkwayo ni swinawana leswi swi tirhile eku sirheleteni ka Vujagana leswaku byi nga onhiwi? Nikatsongo! Namuntlha Vujagana byi avanile byi va mimpambukwa ya madzana, yi suka eka ku nga tsekatseki yi ya eka ku amukela vubihi lebyi nga erivaleni. Hinkwayo ka yona yi ‘tlule swilo leswi tsariweke’ hi tindlela to karhi, yi pfumelela mianakanyo ya vanhu yi lawula ntlhambi ni ku nghenelela eka nawu wa Xikwembu.—1 Vakorinto 4:6.
22. Ha yini ku xandzuka ka Vujagana ku nga vulanga makumu ya nawu wa Kreste?
22 Hambiswiritano, matimu ya nawu wa Kreste a ma na makumu lama nga ni khombo. Yehovha Xikwembu a nge pfumeleli vanhu lava nga nyawuriki leswaku va herisa nawu wa Yena. Nawu wa Vukreste wa tirha swinene namuntlha exikarhi ka Vakreste va ntiyiso, naswona va ni lunghelo lerikulu ro hanya ha wona. Kambe endzhaku ko kambisisa leswi Vuyuda ni Vujagana byi swi endleke hi nawu wa Xikwembu, hi nga ha tivutisa, ‘Xana hi hanya njhani hi nawu wa Kreste hi ri karhi hi papalata ntlhamu wo thyakisa Rito ra Xikwembu hi mianakanyo ya vanhu ni milawu leyi onhaka nhlamuselo ya xiviri ya nawu wa Xikwembu? Hi rihi langutelo leri ringaniseriweke leri nawu wa Kreste wu faneleke wu ri nghenisa eka hina namuntlha?’ Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula swivutiso leswi.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Vafarisi a va ri ni vutihlamuleri swinene hikwalaho ka xivumbeko xa Vuyuda lexi nga kona namuntlha, kutani a swi hlamarisi leswi Vayuda va ha lavaka tindlela to balekela swipimelo swa vona leswi engetelekeke swa Savata. Hi xikombiso, exibedlhele xa Vuyuda lebyi amukelekaka, muendzi hi siku ra Savata a nga ha kuma leswaku khexe yo tiyimela hi yoxe eka xithezi xin’wana ni xin’wana leswaku vakhandziyi va ta papalata ku endla “ntirho” lowu nga xidyoho wa ku susumeta kunupu ya khexe. Madokodela man’wana ya Vuyuda lebyi amukelekaka ma tsala swiletelo hi inki leyi nga ta nyamalala endzhaku ka masiku ma nga ri mangani. Ha yini? Mishnah yi hlamusela ku tsala tanihi “ntirho,” kambe yi nyikela nhlamuselo ya “ku tsala” tanihi ku siya mfungho lowu nga heriki.
b Servetus, loyi a soleke man’wana ya malangutelo ya ntivo-vukwembu ya Calvin, u hisiwe emhandzini tanihi muxandzuki.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
◻Hi yihi nhlamuselo ya nawu wa Kreste?
◻Xana endlelo ra Yesu ro dyondzisa a ri hambana njhani na leriyani ra Vafarisi?
◻Xana Sathana u tirhise mboyamelo wo endla milawu leyi nga hundzukiki leswaku a onha Vujagana hi ndlela yihi?
◻Hi byihi vuyelo byin’wana lebyinene byo hanya hi nawu wa Kreste?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
Yesu u tirhise Nawu wa Muxe hi ku anakanyela na hi tintswalo