Ku Phalala Laha Makhombo Ma Hlaseleke Kona

MATSHALATSHALA lama endliwaka hi vanhu yo phalala laha ku veke ni khombo kona, ma tlangeriwa hakunene. Minongonoko yo tala ya mphalalo yi pfunile leswaku ku pfuxetiwa makaya, ku vuyeteriwa mindyangu, naswona ku tlula hinkwaswo, yi ponise vutomi.

Loko khombo ri hlasela, Timbhoni ta Yehovha ti tirhisa—naswona ta ma tlangela—malunghiselelo man’wana ni man’wana lama humaka eka mafambiselo ya mfumo yo phalala. Hi nkarhi lowu fanaka, ti ni vutihlamuleri bya Matsalwa byo “endl[a] . . . leswinene, ngopfu-ngopfu [eka] va ndyangu wa lava pfumeleke.” (Vagalatiya 6:10) Ina, Timbhoni ti titwa onge hi loko ti ri maxaka; ti langutana tanihi “ndyangu.” Hi yona mhaka leyi ti vitananaka “makwerhu wa xinuna” ni “makwerhu wa xisati.”—Ringanisa Marka 3:31-35; Filemoni 1, 2.

Kutani loko khombo ri wela muganga wo karhi, vakulu lava nga kona exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha va endla matshalatshala lama faneleke leswaku va kumisisa laha khombo ri humeleleke kona ni swilaveko swa xirho xin’wana ni xin’wana xa vandlha, kutani va endla malunghiselelo yo nyikela mpfuno lowu lavekaka. Xiya leswaku leswi swi ve ntiyiso hi ndlela yihi eAccra, le Ghana; eSan Angelo, le U.S.A.; na le Kobe, eJapani.

Accra—“Siku Leri Fanaka Ni Ra Nowa”

Mpfula yi sungule ku na kwalomu ka awara ya 11 nivusiku, naswona yi halake tiawara to tala yi nga yimi. “A yi na hi matimba lerova ndyangu wa mina a wu byi nun’hwanga,” ku hlamusela John Twumasi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha eAccra. Daily Graphic yi swi vitane “Siku leri fanaka ni ra Nowa.” John u ya emahlweni: “Hi ringete ku ya teka swilo swin’wana swa nkoka eka xithezi xa le henhla, kambe loko hi pfula rivanti ra le switepisini, mati ma hobomulane ma nghena endzeni.”

Valawuri va be hungwe ra leswaku ku balekiwa, kambe vo tala va kanakanile, va chava leswaku loko ekaya ku sala ku nga ri na munhu—hambiloko ku tele hi mati—a swi ta vitana vaphangi. Van’wana a va nga ta swi kota ku baleka hambiloko va swi lava. Nhwanyana la vuriwaka Paulina wa hlamusela: “Mina na manana hi tsandzeke ku pfula rivanti. Mati a ma hambeta ma tala, hiloko hi khandziya ehenhla ka miphongolo leyi endliweke hi mapulango kutani hi khomelela etimhandzini ta lwangu. Eku heteleleni, kwalomu ka awara ya ntlhanu nimpundzu, vaakelani va hina va hi ponisa.”

Hi ku hatlisa hilaha swi kotekeke hakona, Timbhoni ta Yehovha ti sungule ku tirha. Makwerhu wa xisati wa Mukreste la vuriwaka Beatrice wa hlamusela: “Vakulu va vandlha a va ri karhi va hi lava, naswona va hi kume ekaya ra Mbhoni-kulorhi, laha a hi balekele kona. Masiku manharhu endzhakunyana ka ndhambhi, vakulu ni vantshwa lava nga swirho swa vandlha va tile laha ka hina kutani va hala ndzhope lowu a wu ri endzeni ni le handle ka yindlu ya hina. Sosayiti ya Watch Tower yi hi nyike swisibi, tikhemikhali leti dlayaka switsongwatsongwana, pende, matrasi, minkumba, malapi ni swiambalo swa vana. Vamakwerhu va hi rhumele swakudya masiku yo hlayanyana. Swi ndzi tsakise swinene!”

John Twumasi, loyi a tshahiweke eku sunguleni wa vika: “Ndzi byele vaakelani lavan’wana leswaku Sosayiti ya hina yi hi rhumele swisibi ni tikhemikhali to dlaya switsongwatsongwana—leswi ringaneleke ku basisa tiyindlu ta hina hinkwato. Vaakelani va kwalomu ka 40 va pfunetile eku basiseni. Ndzi teke swisibi swin’wana ndzi swi nyika vaakelani va mina, ku katsa ni wanuna un’wana la nga muprista wa kereke ya kwala ndhawini ya ka hina. Hi xihoxo vatirhi-kulorhi a va anakanya leswaku Timbhoni ta Yehovha ti kombisa rirhandzu eka vanhu va tona ntsena.”

Vamakwerhu va Vakreste va xinuna ni va xisati va wu tlangele swinene mpfuno wa rirhandzu lowu va nyikiweke wona. Makwerhu Twumasi wa dlayelela: “Hambileswi swilo leswi swi ndzi lahlekeleke hikwalaho ka ndhambhi swi durhaka ku tlula swilo swa mphalalo hi swoxe, hikwalaho ka lunghiselelo leri ra Sosayiti ra rirhandzu, mina ni ndyangu wa mina hi titwa hi kume swo tala ku tlula leswi swi hi lahlekeleke.”

ESan Angelo—“A Swi Twala Onge Hi Loko Ku Ri Ku Hela Ka Misava”

Xidzedze lexi hlaseleke San Angelo hi May 28, 1995, xi tsuvule mirhi, xi wisa tiphuphu ta gezi naswona xi hoxa tintambhu ta gezi ti hingakanya mapatu, gezi ra ha tirha. Xihuhuri a xi famba rivilo ra 160 wa tikhilomitara hi awara, xi onhetela swilo leswi nga mpfuno evanhwini. Makaya yo tlula 20 000 ma tikume ma ri emunyameni. Kutani ku sungula xihangu. National Weather Service (Ndzawulo Ya Misava Ya Ta Maxelo) yi vike leswaku “xihangu xa kona a xi ringana ni bolo ya golufu,” kutani ku va “xihangu lexi ringanaka ni bolo ya thenisi,” naswona eku heteleleni ku ne “xihangu xo ringana ni lamula lerikulu.” Huwa ya kona a yi dlaya ni tindleve. Muaki un’wana u te: “A swi twala onge hi loko ku ri ku hela ka misava.”

Endzhaku ka xihangu lexi ku ve ni ku holanyana. Hakatsongo-tsongo vanhu a va ri karhi va huma etindlwini ta vona leti hlaseriweke, va hlalela ku onhakeriwa loku veke kona. Mirhi leyi a ya ha sele yi yimile, a yi kuluriwe switluka. Tiyindlu leti a ta ha sele ti yimile a ti languteka onge ti lo yevuriwa. Etindhawini tin’wana a xi funengete misava xi endla nhulu yo ringana mitara hi ku enta. Magidi-gidi ya mafasitere ya tiyindlu ni ya timovha a ma tlhotlhorheriwile hi xihangu, lerova swipetlu-petlu swa manghilazi lawa a ma fayeteriwile a swi lo n’walala, exihangwini lexi a xi funengete misava. Wansati un’wana u ri: “Loko ndzi fika ekaya, ndzi fike ndzi tshama emovheni wa mina exipatwanini xa kwala kaya kutani ndzi rila. Ku onhakeriwa a ku ri kukulu swinene, a ku ndzi karhata ngopfu.”

Ku nga ri kungani lava tirhanaka ni timhaka ta mphalalo ku katsa ni swibedlhele va pfunile hi timali, nhundzu yo aka, mirhi ya swa vutshunguri ni ku nyikela switsundzuxo. Lexi bumabumeriwaka, vanhu vo tala lava nga hlaseriwa hi xihangu va endle matshalatshala yo pfuna van’wana.

Hilaha ku fanaka, mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha na wona ma hoxe xandla. Aubrey Conner, la nga nkulu eSan Angelo, wa vika: “Ku nga ri kungani loko xihangu xi ta va se xi herile, a hi ri karhi hi belana tiqingho hi lava ku tiva leswaku xiyimo xi njhani. Hi pfunanile ni ku pfuna vaakelani va hina lava nga riki Timbhoni leswaku hi sivetela mafasitere, hi vekela mapulasitiki elwangwini ni ku fulela hi nchumu lowu nga tiyiselaka maxelo hinkwawo hilaha swi nga kotekaka hakona. Kutani hi tsala mavito ya hinkwavo evandlheni lava makaya ya vona ma onhiweke. Makaya ya kwalomu ka dzana a ma lava ku lunghisiwa, naswona nhundzu leyi nyikeriweke hi tindzawulo ta mphalalo a yi nga enelanga. Hiloko hi xava nhundzu leyi engetelekeke kutani hi lunghekela ntirho. Loko se ti hlangene hinkwato, Timbhoni ta kwalomu ka 1 000 ti pfunetile, kwalomu ka 250 wa tona a ti pfuneta hi mahelo-vhiki man’wana ni man’wana. A ti huma ekule, eka mpfhuka wa 460 wa timayili [740 wa tikhilomitara.] Hinkwato a ti tirha handle ko wisa, laha hakanyingi a ku va ni maxelo ya 100° [kwalomu ka 40°C.] Hambi ku ri makwerhu wa xisati la nga ni malembe ya 70 hi vukhale a a tirha na hina mahelo-vhiki man’wana ni man’wana handle ka man’we ntsena, ku nga lawa a ku ri eku pfuxetiweni ka yindlu yakwe. Naswona eka mahelo-vhiki wolawo, u khandziye ehenhla ka lwangu ra yena n’wini a ri karhi a pfuneta eku ri lunghiseni!

“Nkarhi na nkarhi a hi twa swiga leswi humaka eka vahlaleri swo tanihi leswi nge, ‘Xana a swi nga ta va swinene loko vukhongeri lebyin’wana a byo endla leswi eka swirho swa byona?’ Vaakelani va hina a va tsakile loko va vona ntlawa wa vatirhi va ku tirhandzela va 10 ku ya eka 12 (ku katsa ni vamakwerhu va xisati) va fika wa ha ri mixo swinene hi Ravuntlhanu ekaya ra Mbhoni-kulobye, va tilulamisela ku ta pfuxeta kumbe ku tlhela va endla lwangu hinkwaro hi vuntshwa, va nga lavi ku hakeriwa. Hakanyingi ntirho a wu hetiwa hi mahelo-vhiki man’we. Nkarhi wun’wana muaki un’wana a a va a sungule khale ntirho wa ku fulela loko ntlawa wa hina wu fika eka yindlu leyi landzelaka. A hi fanele hi hahlula ni ku tlhela hi endla lwangu ra hina, naswona a hi basisa rivala hinkwaro vona va nga si heta lwangu ra vona. Nkarhi wun’wana a va tshika ku tirha va yima va hlalela hina ntsena!”

Makwerhu Conner wa gimeta: “Hinkwerhu ka hina hi ta swi tsundzuka leswi hi tiphiniseke xiswona loko hi ri swin’we. Hi kote ku tivana hi tindlela to hambana-hambana hi ku kombana rirhandzu ra vumakwerhu hi ndlela leyi a hi nga si tshama hi endla ha yona. Ha kholwa leswaku leswi ko va xikombiso xa leswi ku nga ta va xiswona emisaveni ya Xikwembu leyintshwa, laha hi nga ta va swin’we ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati hi ri karhi hi pfunana na vona hikwalaho ka leswi va nga ta va va swi lava ku endla tano.”—2 Petro 3:13.

EKobe—“Masalela Ya Mirhi, Miako Ni Vanhu”

Vaaki va Kobe a va fanele va tilunghiselerile. Phela, hi siku rin’wana ni rin’wana ra September 1 va tlangela Disaster Prevention Day (Siku Ro Sivela Mhangu). Vana va xikolo a va endla nkombiso wa magoza lama tekiwaka loko ku va ni ku tsekatseka ka misava, xihaha-mpfhuka-phatsa xa nyimpi xi ri karhi xi endla mintirho yo ponisa, naswona ndzawulo ya swa ndzilo yi tisa michini yo kombisa ku tsekatseka ka misava, laha ku vaka ni lava hi ku tirhandzela va kombisaka vutshila byo tiponisa loko va ri endzeni ka bokisi leri ringanaka ni kamara leri ninginisiwaka hi ndlela yo chavisa swinene onge hi loko ku ri nchumu wa xiviri hakunene. Kambe loko ku humelele nchumu wa xiviri hi January 17, 1995, matshalatshala lawa a va ma endla hinkwawo a ma pfunanga nchumu. Makume ya magidi wa malwangu ma hohlokile—ku nga nchumu lowu nga si tshamaka wu endleka eminkombisweni liyani. Switimela swi menukile; mapatu lamakulu ma mbindzimukile; swihlovo-nkulu swa gezi ni swa mati swi onhakile; tiyindlu a ti hohloka kunene onge ti endliwe hi mabokisi. Magazini wa Time wu hlamusele xiyimo xa kona tanihi “masalela ya mirhi, miako ni vanhu.”

Hiloko ku sungula ndzilo. Miako a yi ri karhi yi vuvumela loko vatimeri va ndzilo lava pfilunganyekeke va ha lwela ku hundza ntlimbano wa swo famba epatwini, eka mpfhuka wa tikhilomitara to hlayanyana. Lava fikeke laha ndzilo a wu ri kona hakanyingi a va kuma leswaku ku hava mati eka fambiselo ra mphakelo wa doroba-nkulu rero leri onhiweke. Mutirhela-mfumo un’wana u te: “Eka siku lero sungula a swi tsema nhlana. A ndzi nga si tshama ndzi hela mongo hi ndlela leyi evuton’wini bya mina, ku va ndzi tive leswaku ku ni vanhu vo tala lava khubumetiweke hi tiyindlu leti leti nga eku pfurheni. Ni ku tiva leswaku ku hava lexi ndzi nga xi endlaka.”

Loko va hlanganile, i vanhu va kwalomu ka 5 000 lava dlaweke, naswona kwalomu ka 50 000 wa miako yi mbundzumuxiwile. Kobe a ro va na n’we-xa-nharhu ntsena xa swakudya leswi a swi laveka. Leswaku va kuma mati, van’wana va ye va ya ka swimatana leswi thyakeke ehansi ka tiphayiphi ta mati leti onhiweke. Vo tala lava nga hava makaya va balekile va ya lava vutumbelo, laha van’wana va vona a va phakeriwa swakudya, munhu un’wana ni un’wana a a averiwa swimpungana siku na siku. Ku nga ri kungani ku sungule moya wa ku nga eneriseki. Wanuna un’wana u vilerile a ku: “Valawuri a va endlanga nchumu. Loko ho hambeta hi titshega hi vona hi ta sika hi kala hi fa.”

Mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha eKobe ni le tindhawini ta le kusuhi, ma tilunghiselele hi ku hatlisa. Muhahisi wa xihaha-mpfhuka-phatsa, loyi a veke wo sungula ku vona ntirho wa tona, u te: “Ndzi ye endhawini leyi ku humeleleke khombo hi siku leri ku veke ni ku tsekatseka ka misava ha rona naswona ndzi tshame vhiki hinkwaro kwalaho. Loko ndzi fika endhawini yin’wana ya vutumbelo, swilo hinkwaswo a swi nga tshamisekanga. A ku nga ri ni ntirho wa ku phalala lowu a wu endliwa. Timbhoni ta Yehovha hi tona ntsena leti tsutsumeleke endhawini ya kona, ti ri karhi ti yisa swilo hi ku landzelelana ka swona.”

Entiyisweni, a ku ri ni ntirho wo tala wo wu endla. Khume ra Tiholo ta Mfumo a ti nga ringananga leswaku ti tirhisiwa, naswona Timbhoni to tlula 430 a ti ri hava makaya. Makaya lama engetelekeke ya 1 206 lawa a ti tshama eka wona a ma lava ku lunghisiwa. Ku nga ri sweswo ntsena, kambe ni mindyangu ya Timbhoni ta 15 leti feke ekhombyeni rero a yi lava nchavelelo lowukulu.

Timbhoni ta kwalomu ka 1 000 leti humaka etikweni hinkwaro, ti nyikele nkarhi wa tona leswaku ti pfuneta eka ntirho wo lunghisa. Makwerhu un’wana wa hlamusela: “Loko hi ri karhi hi lunghisa tiyindlu ta swichudeni swa Bibele leswi a swi nga si khuvuriwa, nkarhi na nkarhi a hi vutisiwa, ‘Xana hi fanele hi hakela mali muni entirhweni lowu hinkwawo?’ Loko hi swi byela leswaku ntirho lowu a wu seketeriwa hi mavandlha, swi hi nkhensile, swi ku, ‘Sweswi hi swi vona hi xiviri swilo leswi hi dyondzeke hi swona!’”

Vo tala va nyanyuriwe hi leswi Timbhoni ti anguleke hi xihatla ni hi ndlela leyinene eka khombo ra kona. Muhahisi wa xihaha-mpfhuka loyi a boxiweke eku sunguleni u te: “A ndzi tsake swinene, n’wina ma swi kota ku vitanana ‘makwerhu.’ Ndzi yi vonile ndlela leyi mi pfunanaka ha yona; hakunene n’wina vanhu ndzin’wina mi ndyangu wun’we.”

Timbhoni hi toxe ti kume dyondzo ya ntikelo eka ku tsekatseka loku ka misava. Makwerhu un’wana wa xisati u pfumerile: “Nkarhi na nkarhi a ndzi anakanya leswaku loko nhlengeletano yi ya yi kula, swi ta ya swi tika ku khathalela munhu un’wana ni un’wana.” Kambe nkhathalelo lowu a wu kumeke wu cince langutelo ra yena. “Sweswi se ndza swi tiva leswaku Yehovha wa hi khathalela ku nga ri tanihi nhlengeletano ntsena kambe u tlhela a khathalela ha un’we un’we.” Hambiswiritano, mphalalo wa hilaha ku nga heriki eka makhombo wu ta va kona.

Mphalalo Wa Hilaha Ku Nga Heriki Wu Kusuhi!

Timbhoni ta Yehovha ti langutele nkarhi lowu ha wona rihanyo ni vutomi bya munhu byi nga ta ka byi nga ha hlaseriwi hi makhombo. Emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, munhu u ta dyondzisiwa ku khoma mbango wa misava hi ndlela leyinene. Tanihi leswi vanhu va nga ta va se va tshike ku endla swilo hi vutianakanyi, a va nga ha hlaseriwi hi makhombo ya ntumbuluko.

Ku tlula kwalaho, Yehovha Xikwembu—Muvumbi wa matimba ya swa ntumbuluko—u ta vona leswaku ndyangu wa yena wa vanhu ni swivumbiwa swa laha misaveni swi nga ha tlheli swi xungetiwa hi matimba ya ntumbuluko. Kutani, misava yi ta va paradeyisi ya xiviri. (Esaya 65:17, 21, 23; Luka 23:43) Vuprofeta bya Nhlavutelo 21:4 byi ta hetiseka hi ndlela leyikulu: “Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Beatrice Jones (eximatsini) u kombisa ndlela leyi yena ni van’wana va longolokeke ha yona loko va tsemakanya mati layo tala

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Ntirho wo phalala endzhaku ka xidzedze