Ku Tirha Tanihi Varhumiwa Va Ku Rhula Ka Xikwembu
“Yi sasekile ŝonghasi e tinṭhav̌eni, e milenge ya . . . l’a v̌ulav̌ulaka ŝo rula.”—ESAYA 52:7.
1, 2. (a) Hilaha swi vhumbhiweke hakona eka Esaya 52:7, hi wahi mahungu lamanene lama faneleke ku huweleriwa? (b) Marito ya Esaya ya vuprofeta a ma vula yini malunghana na Israyele wa khale?
KU NI mahungu lamanene lama faneleke ku huweleriwa! I mahungu ya ku rhula—ku rhula ka ntiyiso. I rungula ra ku ponisiwa leri vulavulaka hi Mfumo wa Xikwembu. Khale swinene, muprofeta Esaya u tsarile malunghana na rona, naswona marito ya yena ma hlayiseriwe hina eka Esaya 52:7, leyi hlayekaka hi ndlela leyi: “Yi sasekile ŝonghasi e tinṭhav̌eni, e milenge ya loyi a tisaka timhaka to nanḍiha, l’a v̌ulav̌ulaka ŝo rula, ya loyi a tisaka timhaka le’ti ṭakisaka, loyi a v̌ulaka ŝa v̌utomi, loyi a byelaka Sion, a ku: Šikwembu ša wena ša fuma!”
2 Yehovha u huhutele muprofeta wakwe Esaya leswaku a tsala rungula rero leswaku ri pfuna Israyele wa khale, ni leswaku ri pfuna hina namuntlha. Xana ri vula yini? Enkarhini lowu Esaya a tsaleke marito lawa ha wona, mfumo wa Israyele wa le n’walungwini kumbexana se a wu tekiwile wu yisiwa evuhlongeni hi Vaasiriya. Endzhakunyana, vaaki va mfumo wa Yuda wa le dzongeni a va ta yisiwa eBabilona tanihi mahlonga. Wolawo a ku ri masiku ya gome ni ya mpfilumpfilu etikweni rero, hikuva vanhu a va n’wi yingisanga Yehovha, xisweswo a va nga ri na kona ku rhula ni Xikwembu. Hilaha Yehovha a va byeleke hakona, mahanyelo ya vona ya vudyoho a ma va hambanisa ni Xikwembu xa vona. (Esaya 42:24; 59:2-4) Hambiswiritano, hi ku tirhisa Esaya, Yehovha u vhumbhe leswaku hi nkarhi lowu faneleke, tinyangwa ta Babilona ti ta pfuleka. Vanhu va Xikwembu a va ta ntshunxeka va tlhelela etikweni ra rikwavo, va ya pfuxeta tempele ya Yehovha kwalaho. Muti wa Siyoni a wu ta tlhela wu pfuxetiwa, naswona vugandzeri bya Xikwembu xa ntiyiso a byi ta tlhela byi ya emahlweni eYerusalema.—Esaya 44:28; 52:1, 2.
3. Xana xitshembiso xa ku kondleteriwa ka Israyele xi tlhele xi va vuprofeta bya ku rhula hi ndlela yihi?
3 Xitshembiso lexi xa ku kutsuriwa, nakambe a xi ri xa vuprofeta lebyi vulavulaka hi ku rhula. Ku tlheriseriwa ka vona etikweni leri Yehovha a a ri nyike Vaisrayele, a ku ta va xikombiso xa tintswalo ta Xikwembu ni ku hundzuka ka vona. A swi ta komba leswaku se a va ri ni ku rhula ni Xikwembu.—Esaya 14:1; 48:17, 18.
“Šikwembu Ša Wena Ša Fuma!”
4. (a) Swi nga vurisiwa ku yini leswaku hi 537 B.C.E. ‘Yehovha u ve hosi’? (b) Yehovha u ti lawule njhani timhaka leswaku vanhu va yena va vuyeriwa emalembeni lama landzeleke?
4 Loko Yehovha a endle leswaku ku kutsuriwa loku ku hetiseka hi 537 B.C.E., a swi fanerile leswaku ku endliwa xitiviso lexi eka Siyoni: “Šikwembu ša wena ša fuma!” Hakunene, Yehovha i “Hosi ya hilaha ku nga heriki.” (Nhlavutelo 15:3, NW) Kambe ku kutsuriwa loku ka vanhu vakwe a xi ri xikombiso xin’wana xa vuhosi bya yena. Hi ndlela leyi xiyekaka, u kombise vukulu bya matimba ya yena ehenhla ka mfumo wa vanhu wa matimba, ku fikela enkarhini wolowo. (Yeremiya 51:56, 57) Hikwalaho ka ku tirha ka moya wa Yehovha, makungu man’wana yo lwisana ni vanhu vakwe ma endliwe ya hava. (Estere 9:24, 25) Hi ku phindha-phindha, Yehovha u nghenelerile hi tindlela to hambana-hambana, leswaku a vangela tihosi ta Vameda ni Vaperesi leswaku ti tirhisana na yena eku hetisiseni ka ku rhandza ka yena, tanihi hosi leyikulu. (Zakariya 4:6) Swiendlakalo leswi leswi hlamarisaka, leswi humeleleke emasikwini wolawo, swi tsaleriwe hina etibukwini ta Bibele ta Ezra, Nehemiya, Estere, Hagayi na Zakariya. Naswona mayana ndlela leyi swi tiyisaka ripfumelo ha yona loko hi tlhela hi swi kambisisa!
5. Hi swihi swiendlakalo swa nkoka leswi ku vulavuriwaka ha swona eka Esaya 52:13–53:12?
5 Hambiswiritano, leswi humeleleke hi 537 B.C.E. ni le ndzhaku ka kwalaho, a ko va masungulo ya swilo ntsena. Ku nga ri kungani endzhaku ka vuprofeta lebyi vulavulaka hi ku kondletela, eka ndzima 52, Esaya u tsale malunghana ni ku ta ka Mesiya. (Esaya 52:13–53:12) Hi ku tirhisa Mesiya, loyi a veke Yesu Kreste, Yehovha a a ta nyikela rungula leri vulavulaka hi ku kutsuriwa ni ku rhula lokukulu swinene ku tlula loku veke kona hi 537 B.C.E.
Murhumiwa Wa Yehovha Lonkulu Wa Ku Rhula
6. I mani murhumiwa lonkulu wa Yehovha wa ku rhula, naswona hi xihi xileriso lexi a xi hetisiseke yena n’wini?
6 Yesu Kreste i murhumiwa lonkulu wa Yehovha wa ku rhula. Hi yena Rito ra Xikwembu, Muvulavuleri wa Yehovha wa xiviri. (Yohane 1:14) Hi ku pfumelelana ni leswi, enkarhini wun’wana endzhaku ka loko a khuvuriwile eNambyeni wa Yordani, Yesu u suke a yima esinagogeni eNazareta, kutani a hlayela ehenhla xileriso lexi a nyikiweke xona, lexi nga eka Esaya ndzima 61. Xileriso xexo xi swi veke erivaleni leswaku leswi a a rhumiwe ku ta swi chumayela a swi katsa ku “ntshunxiwa” ni ku “hlakarhela,” (NW) swin’we ni nkarhi wa leswaku vanhu va amukeriwa hi Yehovha. Kambe, Yesu a nga twarisanga rungula ra ku rhula ntsena. Nakambe Xikwembu a xi n’wi rhume leswaku a ta veka masungulo ya ku rhula loku nga heriki.—Luka 4:16-21.
7. Hi byihi vuyelo bya ku rhula ni Xikwembu loku kumekaka ha Yesu Kreste?
7 Hi nkarhi wa ku tswariwa ka Yesu, tintsumi ti humelerile eka varisi ekusuhi na Betlehema, ti ri karhi ti dzunisa Xikwembu ti ku: “Ku dzuneka a ku ve eka Xikwembu ematilweni ya le henhla-henhla, ku rhula a ku ve emisaveni eka vanhu lava xi va tsakelaka.” (Luka 2:8, 13, 14, xiitaliki i xerhu.) Ina, a ku ta va ni ku rhula eka lava Xikwembu xi va amukelaka hikwalaho ka leswi va kombiseke ripfumelo elunghiselelweni leri a xi ri karhi xi ri endla hi ku tirhisa N’wana wa xona. Xana sweswo a swi ta vula yini? A swi ta vula leswaku hambileswi vanhu va tswaleriweke evudyohweni, a va ta va ni xiyimo lexi tengeke eka Xikwembu, ku nga vuxaka lebyi amukelekaka. (Varhoma 5:1) A va ta va ni ku eneriseka ka le ndzeni, ku nga ku rhula loku nga kumiwiki hi ndlela yihi na yihi yin’wana. Hi nkarhi lowu Xikwembu xi wu vekeke, ku ta va ni ku ntshunxeka eka vuyelo hinkwabyo bya xidyoho lexi kumiweke tanihi ndzhaka eka Adamu, ku katsa vuvabyi ni rifu. Vanhu a va nge he vi mabofu kumbe ku fa tindleve, kumbe ku va swilema. Ku tsana loku karhataka, swin’we ni ku vabya ka mianakanyo loku vangelaka nhlomulo lowukulu, swi ta susiwa hilaha ku heleleke. Swi ta koteka ku tiphina hi vutomi lebyi hetisekeke hilaha ku nga heriki.—Esaya 33:24; Matewu 9:35; Yohane 3:16.
8. I vamani lava nyikiwaka ku rhula ka Xikwembu?
8 Xana ku rhula ka Xikwembu ku nyikiwa vamani? Ku nyikiwa hinkwavo lava kombisaka ripfumelo eka Yesu Kreste. Muapostola Pawulo u tsale leswaku ‘Xikwembu xi vone swi ri swinene leswaku ha Kreste swilo leswin’wana hinkwaswo swi vuyelelana na xona hi ku endla leswaku swi va ni ku rhula hi ku tirhisa ngati ya Yesu leyi halatiweke emhandzini ya nxaniso.’ Muapostola u engetele hi ku vula leswaku ku vuyelelana loku a ku ta katsa ni “swilo leswi nga ematilweni”—hileswaku, lava nga ta va vadyandzhaka-kulobye na Kreste ematilweni. Nakambe a ku ta katsa ni “swilo leswi nga emisaveni”—hileswaku, lava nga ta nyikiwa nkarhi wo hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi, loko se yi vekiwe exiyin’weni lexi heleleke xa Paradeyisi. (Vakolosa 1:19, 20, ringanisa NW.) Hikwalaho ka leswi vona hi voxe va tirhisaka ntikelo wa gandzelo ra Yesu ni hikwalaho ka leswi va yingisaka Xikwembu swi huma etimbilwini ta vona, swi nga koteka leswaku hinkwavo ka vona va tiphina hi vunghana lebyikulu ni Xikwembu.—Ringanisa Yakobo 2:22, 23.
9. (a) Xana ku rhula ni Xikwembu ku kondletela vuxaka byihi byin’wana? (b) Hikwalaho ko lava ku tisa ku rhula loku nga heriki etindhawini hinkwato, hi byihi vulawuri lebyi Yehovha a byi nyikeke N’wana wakwe?
9 Mayana ndlela leyi ku va ni ku rhula koloko ni Xikwembu, swi nga swa nkoka ha yona! Loko ku rhula ni Xikwembu ku nga ri kona, a ku nge vi kona ku rhula loku khomelelaka nkarhi wo leha kumbe lokukulu eka vuxaka byihi na byihi lebyi nga ha vaka kona. Ku va ni ku rhula na Yehovha, i masungulo ya ku rhula ka ntiyiso ehenhla ka misava. (Esaya 57:19-21) Hilaha ku faneleke, Yesu Kreste i Hosana ya ku Rhula. (Esaya 9:6) Yoloyi ha yena vanhu va nga swi kotaka ku tlhela va vuyelelana ni Xikwembu, Yehovha u tlhele a n’wi nyika matimba ya vulawuri. (Daniyele 7:13, 14) Naswona malunghana ni vuyelo bya mfumo wa Yesu tanihi hosana ehenhla ka vanhu, Yehovha wa tshembisa: “[Ku ta va ni] ku rula lo’ku nga heriki.”—Esaya 9:7; Pisalema 72:7.
10. Yesu u xi veke njhani xikombiso lexinene malunghana ni ku hangalasa rungula ra ku rhula ka Xikwembu?
10 Vanhu hinkwavo va lava rungula ra Xikwembu leri vulavulaka hi ku rhula. Yesu hi byakwe u veke xikombiso lexinene, hi ku chivirikela ku ri chumayela. Sweswo u swi endlile exivandleni xa tempele eYerusalema, etlhelo ka ntshava, endleleni, eka wansati wa Musamariya exihlobyeni, ni le makaya ya vanhu. Kun’wana ni kun’wana laha a ku ri ni vanhu, Yesu a a tinyika nkarhi wo chumayela malunghana ni ku rhula na hi Mfumo wa Xikwembu.—Matewu 4:18, 19; 5:1, 2; 9:9; 26:55; Marka 6:34; Luka 19:1-10; Yohane 4:5-26.
Ku Leteriwa Ku Famba eMinkondzweni Ya Kreste
11. Xana Yesu u letele vadyondzisiwa vakwe leswaku va endla ntirho wihi?
11 Yesu u dyondzise vadyondzisiwa va yena leswaku va chumayela rungula ra Xikwembu ra ku rhula. Tanihi leswi Yesu a a ri “mbhoni leyi tshembekeke ya ntiyiso” ya Yehovha, va swi lemukile leswaku na vona a va ri ni vutihlamuleri byo nyikela vumbhoni. (Nhlavutelo 3:14; Esaya 43:10-12) A va languta Kreste tanihi Murhangeri wa vona.
12. Pawulo u wu kombisise ku yini nkoka wa ntirho wo chumayela?
12 Muapostola Pawulo u kombise nkoka wa ntirho wo chumayela, loko a ku: “Tsalwa ri te: ‘Un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga ka a nga khomiwi hi tingana.’” Leswi vulaka leswaku, a nga kona loyi a nga ta khomisiwa tingana loko a kombisa ripfumelo eka Yesu Kreste loyi a nga Muyimeri-nkulu wa Yehovha, wa ku ponisa. Naswona ku hava loyi a nga fanelekiki hikwalaho ka rixaka ra yena, hikuva Pawulo u engeterile: “A ku na ku hambana exikarhi ka Vayuda ni vamatiko, hikuva hinkwavo va na Hosi yin’we, leyi minkateko ya yona yi talelaka hinkwavo lava khongelaka yona. Hikuva, ‘un’wana ni un’wana la khongelaka vito ra Hosi, ú ta ponisiwa.’” (Varhoma 10:11-13) Kambe, xana vanhu a va ta ri tivisa ku yini lunghelo lero tano?
13. I yini leswi a swi laveka leswaku vanhu va kota ku twa mahungu lamanene, naswona Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va angule njhani eka xilaveko xexo?
13 Pawulo u vulavule hi xilaveko xexo hi ku vutisa swivutiso leswi nandza un’wana ni un’wana wa Yehovha a nga ta va a endla kahle loko o anakanyisisa ha swona. Muapostola loyi u vutisile: “Va ta khongerisa ku yini eka loyi va nga pfumelangiki ka yena xana? Va ta pfumerisa ku yini eka loyi va nga twangiki ta yena ke? Va ta ti twisa ku yini, loko va nga ri na mudyondzisi xana? Kutani vanhu va ta dyondzisisa ku yini, loko va nga rhumiwanga ke?” (Varhoma 10:14, 15) Matimu ya Vukreste byo sungula ma nyikela vumbhoni lebyi tiyeke bya leswaku vavanuna ni vavasati, lavakulu ni lavatsongo, va xi landzerile xikombiso lexinene lexi vekiweke hi Kreste ni vaapostola va yena. Va ve vahuweleri lava chivirikaka va mahungu lamanene. Hi ku tekelela Yesu, a va chumayela eka vanhu kun’wana ni kun’wana laha a va va kuma kona. Hikwalaho ka leswi a va nga lavi ku siya ni un’we, a va endla vutirheli bya vona etindhawini ta mani na mani, na hi yindlu ni yindlu.—Mintirho 17:17; 20:20.
14. Xana swi tikombe swi ri ntiyiso hi ndlela yihi leswaku “milenge” ya lava twarisaka mahungu lamanene a yi “sasekile”?
14 Ina, a hi hinkwavo lava a va amukela vachumayeri lava va Vukreste hi ndlela leyinene. Hambiswiritano, marito lawa Pawulo a ma tshaheke eka Esaya 52:7, ma hetisekile. Endzhaku ko vutisa xivutiso lexi nge, ‘Va ta dyondzisisa ku yini, loko va nga rhumiwanga ke?’ u engeterile: “Hilaha ku tsariweke hakona va ku: ‘A hi ku saseka ka yona milenge ya lava tisaka mahungu lamanene ya swilo leswinene!’” Vo tala va hina a hi titeki hi ri ni milenge leyinene, kumbe leyi sasekeke. Kutani ke, xana leswi swi vula yini? I milenge leyi hi ntolovelo yi fambisaka munhu, loko a ri karhi a ya eku chumayeleni ka van’wana. Hakunene milenge yo tano, yi fanekisela munhu. Naswona hi nga tiyiseka leswaku eka vo tala lava tweke mahungu lamanene eka vaapostola, ni le ka vadyondzisiwa va Yesu Kreste va lembe-xidzana ro sungula, entiyisweni Vakreste lava vo sungula va languteka va sasekile. (Mintirho 16:13-15) Ku tlula sweswo, a va ri va risima emahlweni ka Xikwembu.
15, 16. (a) Vakreste vo sungula va tikombise njhani leswaku hakunene a va ri varhumiwa va ku rhula? (b) I yini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi ya emahlweni ni vutirheli bya hina, hilaha Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va endleke hakona?
15 Valandzeri va Yesu a va ri ni rungula ra ku rhula, naswona a va ri nyikela hi ndlela yo rhula. Yesu u nyikele swiletelo leswi eka vadyondzisiwa va yena: “Emutini wihi ni wihi lowu mi nga ta nghena eka wona, rhangani mi ku: ‘Ku rhula a ku ve ni ndyangu lowu!’ Kutani loko munhu wo rhula a ri kona kwalaho, ku rhula ka n’wina ku ta va ka yena; kambe loko swi nga ri tano, ku ta tlhelela eka n’wina.” (Luka 10:5, 6) Sha·lohmʹ, kumbe “ku rhula,” i mukhuva lowu tolovelekeke wa Vayuda wo xeweta. Hambiswiritano, swiletelo swa Yesu a swi katsa swo tala swinene, ku tlula leswi. Tanihi “vayimeri va Kriste,” vadyondzisiwa va yena lava totiweke a va khutaza vanhu va ku: “Vuyelelanani ni Xikwembu.” (2 Vakorinto 5:20, NW) Hi ku pfumelelana ni swiletelo swa Yesu, a va vulavula ni vanhu malunghana ni Mfumo wa Xikwembu, ni leswi a wu ta vula swona eka un’wana ni un’wana wa vona. Lava a va yingisela, a va kuma mikateko; lava a va ala rungula leri, a va lahlekeriwa.
16 Namuntlha Timbhoni ta Yehovha ti ya emahlweni ni vutirheli bya tona hi ndlela leyi fanaka. Mahungu lamanene lawa ti ma yisaka evanhwini, a hi ya tona; i ya Loyi a ti rhumeke. Ntirho wa tona i ku ma hundzisela eka van’wana. Loko vanhu va ma amukela, va tiveka entileni wo kuma mikateko leyi hlamarisaka. Loko va ma ala, va ala ku va ni ku rhula na Yehovha Xikwembu, ni N’wana wakwe, Yesu Kreste.—Luka 10:16.
Ku Va Lavo Rhula eMisaveni Leyi Nga Ni Mpfilumpfilu
17. Hambiloko hi langutane ni vanhu lava nga ni vukarhi, xana hi fanele hi tikhoma hi ndlela yihi, naswona hikwalaho ka yini?
17 Ku nga khathariseki leswaku vanhu va angula njhani, i swa nkoka leswaku malandza ya Yehovha ma tsundzuka leswaku vona i varhumiwa va ku rhula ka Xikwembu. Vanhu va misava va nga ha phikizana hi matimba, hambi ku ri ku kombisa ku hlundzuka ka vona hi ku vula marito lama tlhavaka, kumbe hi ku tlatlarhuka va rhuketela lava va va karhataka. Kumbexana van’wana va hina a hi swi endla sweswo enkarhini lowu hundzeke. Kambe, loko se hi ambale vumunhu lebyintshwa, naswona sweswi hi nga ha ri xiphemu xa misava, a hi nge ti tekeleli tindlela ta vona. (Vaefesa 4:23, 24, 31; Yakobo 1:19, 20) Ku nga khathariseki leswaku van’wana va angurisa ku yini, hi ta tirhisa ndzayo leyi nge: “Endlani hinkwaswo leswi mi swi kotaka, hi tlhelo ra n’wina, ku hanyisana ni vanhu hinkwavo hi ku rhula.”—Varhoma 12:18.
18. Hi fanele hi angurisa ku yini loko mutirhela-mfumo a hi karihela, naswona hikwalaho ka yini?
18 Minkarhi yin’wana vutirheli bya hina byi nga endla leswaku hi yisiwa eka vatirhela-mfumo. Leswi va nga valawuri, va nga ha ‘hi vutisisa,’ va lava hi hlamusela leswaku hikwalaho ka yini hi endla swilo swo karhi, kumbe hikwalaho ka yini hi papalata ku endla swilo swo karhi. Va nga ha va va lava ku tiva leswaku hikwalaho ka yini hi chumayela rungula leri hi ri chumayelaka—leri paluxaka vukhongeri bya mavunwa ni leri vulavulaka hi ku hela ka mafambiselo ya swilo lama nga kona sweswi. Ku xixima ka hina xikombiso lexi vekiweke hi Kreste, swi ta hi susumetela ku titsongahata ni ku kombisa xichavo lexi enteke. (1 Petro 2:23; 3:15) Hakanyingi, vatirhela-mfumo volavo va va va ri ehansi ka nkucetelo wa vafundhisi, kumbe wa valawuri va vona. Ku hlamula hi ndlela leyinene swi nga va endla va vona leswaku ntirho wa hina a hi nxungeto eka vona, kumbe eka ku rhula ka vaaki. Ku hlamula ko tano ku tswala ku xiximiwa, ntirhisano ni ku rhula eka lava va ku amukelaka.—Tito 3:1, 2.
19. Hi yihi mintirho leyi Timbhoni ta Yehovha ti nga hlanganyeriki eka yona?
19 Emisaveni hinkwayo Timbhoni ta Yehovha ti tiviwa tanihi vanhu lava nga hoxiki xandla eka mpfilumpfilu wa misava. A ti katseki eka madzolonga ya misava ya ku ya hi rixaka, vukhongeri, kumbe ya tipolitiki. (Yohane 17:14) Hikwalaho ka leswi Rito ra Xikwembu ri hi nyikaka nkongomiso wa leswaku hi “tivek[a] ehansi ka tihosi,” a hi fanelanga hi ringeta ku hlanganyela eka hasahasa ya vaaki, yo lwisana ni milawu ya hulumendhe. (Varhoma 13:1) Timbhoni ta Yehovha a ti si tshama ti tikatsa eka nhlangano wihi na wihi lowu lavaka ku wisa hulumendhe. Hikwalaho ka mimpimanyeto leyi Yehovha a yi vekeleke malandza yakwe ya Vakreste, a va swi ehleketi nikatsongo ku hlanganyela eku halatiweni ka ngati kumbe eka madzolonga ya muxaka wihi na wihi! Vakreste va ntiyiso a va vulavuli hi ku rhula ntsena; va hanya hi ku pfumelelana ni leswi va chumayelaka ha swona.
20. Malunghana ni ku rhula, hi yihi rhekhodo leyi Babilona Lonkulu a yi endleke?
20 Ku hambana ni Vakreste va ntiyiso, lava va yimelaka tinhlengeletano ta vukhongeri bya Vujagana a va tikombisanga va ri varhumiwa va ku rhula. Vukhongeri bya Babilona Lonkulu—ku nga tikereke ta Vujagana kun’we ni vukhongeri lebyi nga riki bya Vukreste—byi pfumelele tinyimpi, byi ti seketela, naswona entiyisweni byi tlhela byi rhangela tinyimpi ta matiko. Byi tlhele byi hlohlotela ku xanisiwa ni ku dlayiwa ka malandza ya Yehovha layo tshembeka. Malunghana na Babilona Lonkulu, Nhlavutelo 18:24 ya vika: “Eka muti lowu, a ku kumiwa ngati ya vaprofeta, ni ya vahlawuriwa va Xikwembu, ni ya hinkwavo lava nga dlawa laha misaveni.”
21. Vanhu vo tala lava nga ni timbilu letinene va angurisa ku yini loko va vona ku hambana loku nga kona eka mahanyelo ya vanhu va Yehovha, ni lawa ya lava nga eka vukhongeri bya mavunwa?
21 Ku hambana ni vukhongeri bya Vujagana swin’we ni swirho leswin’wana hinkwaswo swa Babilona Lonkulu, vukhongeri bya ntiyiso i matimba lama tiyeke, lama kondletelaka vun’we. Yesu Kreste u vule leswi, eka valandzeri va yena va ntiyiso: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Rero i rirhandzu leri tlulaka mindzilakana ya vutiko, swiyimo swa vanhu, ikhonomi ni rixaka, leswi sweswi swi vangaka ku avana evanhwini hinkwavo. Hi ku xiya leswi, timiliyoni ta vanhu emisaveni hinkwayo ti vula leswi eka malandza ya Yehovha lama totiweke: “Hi ta ya na ṅwina, hikuv̌a hi twile leŝaku Yehova o na ṅwina.”—Zakariya 8:23.
22. Hi wu languta njhani ntirho wo nyikela vumbhoni lowu wa ha faneleke wu endliwa?
22 Leswi hi nga vanhu va Yehovha, hi tsaka swinene hi leswi ana se swi hetisisiweke, kambe ntirho wona, a wu si hela. Endzhaku ka loko a byale mbewu ni ku hlakula nsimu yakwe, murimi a nga tshiki ku tirha. U ya emahlweni a tirha, ngopfu-ngopfu loko nguva ya ntshovelo yi tshinela swinene. Nkarhi wa ntshovelo wu lava matshalatshala lama hambetaka, lamakulu. Naswona sweswi, ku ni ntshovelo lowukulu swinene wa vagandzeri va Xikwembu xa ntiyiso, ku tlula rini na rini. Lowu i nkarhi wo tsaka. (Esaya 9:3) Ina, hi hlangavetana ni nkaneto ni ku honisiwa. Van’wana va hina, kumbexana va langutane ni mavabyi lamakulu, swiyimo swa ndyangu leswi tikaka, kumbe ku tikeriwa hi swiyimo swa timali. Kambe rirhandzu leri hi rhandzaka Yehovha ha rona ri hi endla hi tiyisela. Rungula leri Xikwembu xi hi byarhiseke rona, i nchumu lowu vanhu va faneleke va wu twa. I rungula ra ku rhula. Entiyisweni i rungula leri Yesu hi yexe a ri chumayeleke—ku nga mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu.
Hi Yihi Nhlamulo Ya Wena?
◻ Hi kwihi ku hetiseka loku Esaya 52:7 yi veke na kona ehenhleni ka Israyele wa khale?
◻ Yesu u tikombise njhani a ri murhumiwa lonkulu wa ku rhula?
◻ Muapostola Pawulo u yi yelanisa njhani Esaya 52:7 ni ntirho lowu Vakreste va wu endlaka?
◻ I yini leswi katsekaka eka ku va varhumiwa va ku rhula esikwini ra hina?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 13]
Ku fana na Yesu, Timbhoni ta Yehovha i varhumiwa va ku rhula ka Xikwembu
[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]
Timbhoni ta Yehovha ti hlayisa ku rhula ku nga khathariseki leswaku vanhu va angurisa ku yini eka rungula ra Mfumo