Ripfumelo Ni Vumundzuku Bya Wena
“Ripfumelo i ku langutela loku tiyisekisiweke ka swilo leswi tshembiwaka.”—VAHEVERU 11:1.
1. Xana vanhu vo tala va lava vumundzuku bya njhani?
XANA u tsakela ku tiva swa mundzuku? Vanhu vo tala va swi tsakela. Va langutele vumundzuku lebyi nga ni ku rhula, ku ntshunxeka eka ku chava, ku hanya ehansi ka swiyimo leswinene, ku kuma ntirho lowu vuyerisaka ni lowu tsakisaka, rihanyo lerinene ni vutomi byo leha. A swi kanakanisi leswaku xitukulwana xin’wana ni xin’wana ematin’wini a xi swi lava swilo sweswo. Namuntlha, emisaveni leyi yi teleke maxangu, swiyimo swo tano swi naveriwa ngopfu ku tlula rini na rini.
2. Xana mavonelo man’wana ya vumundzuku ma phofuriwe hi ndlela yihi hi murhangeri un’wana?
2 Tanihi leswi vanhu va kongomeke eka lembe-xidzana ra vu-21, xana yi kona ndlela leyi munhu a nga vhumbhaka ha yona leswi vumundzuku byi nga ta va xiswona? Ndlela yin’wana yo vhumbha leswi yi phofuriwe malembe yo tlula 200 lama hundzeke, hi murhangeri wa Muamerika, Patrick Henry. U te: “A ndzi yi voni ndlela yin’wana yo tiva vumundzuku handle ko languta swiendlakalo swa nkarhi lowu nga hundza.” Hi ku ya hi mavonelo lawa, vumundzuku bya vanhu byi nga tiviwa hi ndlela yo karhi hi leswi munhu a swi endleke enkarhini lowu hundzeke. Vo tala va pfumelelana ni mianakanyo yoleyo.
Swiendlakalo Swa Nkarhi Lowu Nga Hundza A Swi Ri Njhani?
3. Rhekhodo ya matimu yi kombisa yini malunghana ni leswi languteriweke enkarhini lowu taka?
3 Kambe loko vumundzuku byi ta fana ni nkarhi lowu nga hundza, xana xiyimo xi vonaka xi tshembisa ke? Xana vumundzuku a byi ya byi antswa eka switukulwana leswi nga hundza, eka tinguva leti hundzeke? Nikatsongo. Ku nga khathariseki mintshembo leyi vanhu va veke na yona hi magidi ya malembe naswona ku nga khathariseki ku hluvuka hi tlhelo ra leswi vonakaka etindhawini tin’wana, matimu ya vanhu a ma tele hi ntshikilelo, vugevenga, madzolonga, nyimpi ni vusweti. Misava leyi yi langutane ni makhombo hi ku tlhandlamana ka wona, lawa ngopfu-ngopfu ma vangiweke hi ku fuma ka munhu loku nga enerisiki. Bibele yi vula hi ku kongoma yi ku: “V̌anhu v̌a [fuma] henhla ka v̌aṅwana ku v̌a endla ŝo biha.”—Eklesiasta 8:9.
4, 5. (a) Ha yini vanhu a va ri ni ntshembo eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20? (b) Xana ku endleke yini hi mintshembo ya vona ya vumundzuku?
4 Xin’wana hileswaku matimu yo biha ya vanhu ma tshama ma ri karhi ma phindhiwa—naswona hi mpimo lowukulu ni lowu onhaka swinene. Lembe-xidzana leri ra vu-20 i vumbhoni bya swona sweswo. Xana vanhu va dyondzile eka swihoxo swa nkarhi lowu nga hundza ni ku swi papalata? Phela, eku sunguleni ka lembe-xidzana leri, vo tala a va ri ni ntshembo wa vumundzuku byo antswa hikuva ku hundze nkarhinyana wo leha swinene ku rhurile ni hikwalaho ka nhluvuko wa vumaki, sayense ni dyondzo. Profesa wa le yunivhesiti u vule leswaku, le ndzhaku eku sunguleni ka va-1900, a ku tshembiwa leswaku nyimpi a yi nge he vi kona hikuva “vanhu a va hluvukile swinene.” Khale ka holobye-nkulu wa le Britain u vule leswi malunghana ni langutelo leri vanhu a va ri na rona enkarhini wolowo: “Swilo swi ta ya swi antswa. Leyi i misava leyi ndzi tswaleriweke eka yona.” Kambe u tlhele a ku: “Xikan’we-kan’we, swi nga languteriwanga, mixo wun’wana hi 1914 swilo hinkwaswo swi fike emakun’wini ya swona.”
5 Ku nga khathariseki ku pfumela eka vumundzuku lebyinene loku a ku ri kona enkarhini wolowo, lembe-xidzana lerintshwa a ra ha ku sungula loko misava yi funengetiwa hi khombo lerikulu leri vangiweke hi vanhu, leri a ri nga si tshama ri va kona—Nyimpi yo Sungula ya Misava. Leswaku u kuma xikombiso xa leswi a yi ri xiswona, twana leswi swi endlekeke hi 1916 eka ku lwa kun’wana loko masocha ya le Britain ma hlasela ndhawu ya Majarimani ekusuhi ni Nambu wa Somme eFurwa. Hi tiawara ti nga ri tingani, lava va le Britain va feriwe hi vanhu va 20 000, naswona vo tala va dlayiwile etlhelweni ra Majarimani. Malembe ya mune ya ku dlayetela koloko, ma herise vutomi bya masocha ya kwalomu ka khume ra timiliyoni ni vaaka-tiko vo tala. Vaaki va le Furwa va hungutekile swa xinkarhana hikwalaho ka ku lahleka ka vanhu vo tala. Rifuwo ro tala ri onhiwile, leswi vangeke ku Hohloka Lokukulu ka Ikhonomi hi va-1930. A swi hlamarisi leswi van’wana va vuleke leswaku, siku leri Nyimpi yo Sungula ya Misava yi sunguleke ha rona, i siku leri misava yi sunguleke ku hlangana nhloko ha rona!
6. Xana vutomi byi antswile endzhaku ka Nyimpi yo Sungula ya Misava?
6 Xana lebyi a ku ri vumundzuku lebyi a byi languteriwe hi xitukulwana xexo? E-e, a ku nga ri byona. Mintshembo ya vona yi herisiwile; naswona hinkwaswo sweswo a swi tisanga nchumu xo antswa. Endzhaku ka malembe ya 21 Nyimpi yo Sungula ya Misava yi herile, hi 1939, ku humelele khombo leri chavisaka ku tlurisa, leri endliweke hi vanhu—Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Yi herise vutomi bya vavanuna, vavasati ni vana va kwalomu ka 50 wa timiliyoni. Tibomo leto tala ti onhetele madoroba. Eka Nyimpi yo Sungula ya Misava, magidi ya masocha ma dlayiwile eka nyimpi yin’we hi tiawara ti nga ri tingani, kasi eka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, i tibomo timbirhi ntsena ta athomo leti dlayeke vanhu vo tlula 100 000 hi tisekoni ntsena. Nchumu wo biha ku tlurisa eka vo tala a ku ri ku dlayiwa ka vanhu va timiliyoni hi vomu, hi ndlela leyi hleriweke, etikampeni ta nxaniso ta Manazi.
7. I yini leswi endlekeke eka lembe-xidzana leri hinkwaro?
7 Tibuku tin’wana ti vula leswaku loko ho katsa tinyimpi exikarhi ka matiko, tinyimpi ta xin’wana-manana, ni mafu lawa tihulumendhe ti ma vangeleke vaaka-tiko va tona, vanhu lava dlayiweke eka lembe-xidzana leri va nga fika eka 200 wa timiliyoni. Buku yin’wana yi vula leswaku ku nga va vanhu va 360 wa timiliyoni. Ehleketa hi ku chavisa ka swona—ku vaviseka emoyeni, mihloti, gome ni vutomi lebyi onhiweke! Ku engetela kwalaho, hi xiringaniso, vanhu va kwalomu ka 40 000, ngopfu-ngopfu vana, va fa siku na siku hikwalaho ka vusweti. Lava va tlulaka nhlayo yoleyo kanharhu va dlayiwa hi ku xixiwa ka tinyimba siku na siku. Nakambe, vanhu va kwalomu ka gidi ra timiliyoni i swisiwana lerova a va swi koti ku kuma swakudya leswi swi nga va pfunaka ku endla ntirho wa siku. Swiyimo leswi hinkwaswo i vumbhoni bya leswi swi vhumbhiweke evuprofeteni bya Bibele leswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela” ya mafambiselo lawa yo biha ya swilo.—2 Timotiya 3:1-5, 13; Matewu 24:3-12; Luka 21:10, 11; Nhlavutelo 6:3-8.
Ku Hava Mintlhantlho Leyi Tisiweke Hi Vanhu
8. Ha yini varhangeri va vanhu va nga swi koti ku ololoxa swiphiqo swa misava?
8 Tanihi leswi lembe-xidzana leri ra vu-20 ri yaka eku heleni, hi nga engetela ntokoto wa rona ni wa malembe-xidzana lama nga hundza. Xana matimu lawa hinkwawo ma hi byela yini? Ma hi byela leswaku varhangeri va vanhu a va swi ololoxanga swiphiqo leswikulu swa misava, ni leswaku a va swi koti ku swi ololoxa sweswi, ni leswaku a va nge swi ololoxi enkarhini lowu taka. A va na byona vuswikoti byo tisa vumundzuku lebyi hi byi lavaka, ku nga khathariseki ku tiyimisela ka vona. Naswona valawuri van’wana a va tiyimiselanga; va lava xikhundlha ni matimba leswaku va ta kuma ndhuma ni rifuwo, ku nga ri ku pfuna van’wana.
9. Ha yini ku ri ni swivangelo swo kanakana leswaku sayense yi nga tlhantlha swiphiqo swa vanhu?
9 Xana sayense yi na tona tinhlamulo? Swilo leswi humeleleke enkarhini lowu hundzeke swi kombisa leswaku a yi na tona. Vativi va sayense va hulumendhe va tirhise timali to tala, nkarhi ni matshalatshala yo endla matlhari lama lovisaka ya tikhemikhali, ya switsongwa-tsongwana ni matlhari ya mixaka yin’wana. Matiko, ku katsa ni lama nga evuswetini, ma tirhisa ku tlula tibiliyoni tinharhu ta tirhandi lembe na lembe eku endleni ka matlhari! Nakambe, ‘nhluvuko wa sayense’ wu hoxe xandla eka tikhemikhali leti thyakisaka moya, tiko, mati ni swakudya.
10. Ha yini dyondzo yi nga byi tiyisekisi vumundzuku lebyinene?
10 Xana hi nga langutela leswaku mafambiselo ya dyondzo ya misava ma ta pfuna ku aka vumundzuku lebyinene hi ku dyondzisa mimpimanyeto leyi tlakukeke ya mahanyelo, ku anakanyela van’wana ni ku rhandza munhu-kulorhi? E-e. Ematshan’weni ya sweswo, ma hlongorisa mintirho-vutomi ni ku endla mali. Ma kondletela moya wa ku phikizana, ku nga ri wa ntirhisano; hambi ku ri swikolo a swi ma dyondzisi mahanyelo lamanene. Ematshan’weni ya sweswo, swo tala swi khutaza ku va ni vuxaka bya rimbewu hi ndlela yihi na yihi, leswi endleke leswaku ku va ni ku andza lokukulu ka ku tika ka vana va kondlo-a-ndzi-dyi ni vuvabyi lebyi tluletiwaka hi rimbewu.
11. Xana rhekhodo ya timhaka ta mabindzu yi pfuxa ku kanakana malunghana ni vumundzuku hi ndlela yihi?
11 Xana mabindzu lamakulu ya misava ma to swipfuketana ma sungula ku hlayisa pulanete ya hina ni ku kombisa rirhandzu eka van’wana hi ku endla swilo leswi swi nga ta pfuna hakunene ku nga ri ku endlela ku bindzula ha swona ntsena? A swi tano. Xana ma ta tshika ku humesa minongonoko ya thelevhixini leyi teleke hi madzolonga ni ku tikhoma loko biha, leyi hoxaka xandla eku onheni ka mianakanyo ya vanhu, ngopfu-ngopfu ya vantshwa? Nkarhi lowu nga hundza a wu kombisi leswaku xiyimo xi ta antswa, hikuva hi xitalo, TV yi kombisa ku tikhoma loko biha ni madzolonga.
12. Xana xiyimo xa munhu hi xihi malunghana ni vuvabyi ni rifu?
12 Ku engetela kwalaho, ku nga khathariseki leswaku madokodela ma tiyimisele hi ndlela yihi, a ma nge swi koti ku hlula vuvabyi ni rifu. Hi xikombiso, eku heleni ka Nyimpi yo Sungula ya Misava, a ma swi kotanga ku hunguta ku hangalaka ka chachalaza ya le Spain; emisaveni hinkwayo, yi dlaye vanhu va kwalomu ka 20 wa timiliyoni. Namuntlha, vuvabyi bya mbilu, khensa, ni vuvabyi byin’wana byo chavisa lebyi dlayaka byi hangalakile. Hambi ku ri va ta vutshunguri a va swi koti ku herisa ntungu wa manguva lawa wa AIDS. Ku hambana ni sweswo, xiviko xa Nhlangano wa Matiko lexi humesiweke hi November 1997 xi gimete hi ku vula leswaku mpimo lowu xitsongwatsongwana xa AIDS xi hangalakaka ha wona xi tlula lexi ringanyetiweke enkarhini lowu hundzeke kambirhi. Ana se xi dlaye timiliyoni ta vanhu. Eka lembe lera ha ku hundzaka, timiliyoni tin’wana tinharhu ti tluletiwile.
Ndlela Leyi Timbhoni Ta Yehovha Ti Byi Langutaka Ha Yona Vumundzuku
13, 14. (a) Xana Timbhoni ta Yehovha ti byi languta njhani vumundzuku? (b) Ha yini vanhu va tsandzeka ku tisa vumundzuku lebyinene?
13 Hambiswiritano, Timbhoni ta Yehovha ti pfumela leswaku vanhu va langutele vumundzuku lebyi vangamaka, lebyinene ngopfu! Kambe a va languteli leswaku vumundzuku byebyo lebyinene byi ta tisa hi matshalatshala ya vanhu. Ematshan’weni ya sweswo, va tshembela eka Muvumbi, Yehovha Xikwembu. Yena wa swi tiva leswi vumundzuku byi nga ta va xiswona, naswona byi ta va lebyi hlamarisaka! Naswona wa swi tiva leswaku vanhu a va nge byi tisi vumundzuku byebyo. Tanihi leswi Xikwembu xi va vumbeke, xi tiva swipimelo swa vona ku tlula munhu wihi na wihi. ERitweni ra xona, xi hi byela kahle leswaku vanhu a xi va vumbanga va ri ni vuswikoti bya ku fuma hilaha ku humelelaka handle ka ku kongomisiwa hi xona. Leswi Xikwembu xi pfumeleleke ku va vanhu va tifuma hi voxe handle ka xona nkarhi wolowo wo leha, swi kombise kahle leswaku a va na byona vuswikoti byebyo. Mutsari un’wana u te: “Mianakanyo ya munhu yi ringete ku pfanganisa vulawuri hi tindlela hinkwato leti nga kona, kambe ko fana ni kwala.”
14 Eka Yeremiya 10:23, hi hlaya marito ya muprofeta la huhuteriweke: “Oho Yehova, nḍa ŝi tiv̌a, ndlela ya munhu a yi le matimbeni ya yena, kambe munhu l’a fambaka a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.” Nakambe, Pisalema 146:3 yi ri: “Mi nga tiṭhembeleni tihosi, hambi v̌a ri v̌ana v̌a v̌anhu la’v̌a hlulekaka ku ponisa.” Kahle-kahle, hikwalaho ka leswi hi tswariweke hi nga hetisekanga, hilaha Varhoma 5:12 yi vulaka hakona, Rito ra Xikwembu ra hi tsundzuxa leswaku na hina vini hi nga titshembi. Yeremiya 17:9 yi ri: “Mbilu yi ni mano e ku tlula hikwaŝo, yi borile ngopfu.” Hikwalaho ka xivangelo lexi, Swivuriso 28:26 yi ri: “L’a ṭhembaka mbilu ya yena i šihunguki, kambe l’a fambaka v̌utlharini o ta hlayiseka.”
15. Xana hi nga byi kuma kwihi vutlhari bya ku hi kongomisa?
15 Xana hi nga byi kuma kwihi vutlhari lebyi? “Masungulo ya v̌utlhari i ku tšhav̌a Yehova, ni v̌utivi bya la’v̌a tengeke hi kona ku twisisa.” (Swivuriso 9:10) I Yehovha a ri swakwe la nga ni vutlhari lebyi nga hi kongomisaka eminkarhini leyi yo chavisa. Naswona u endle leswaku hi kuma vutlhari byakwe hi ku tirhisa Matsalwa yo Kwetsima, lawa a ma huhuteleke leswaku ma hi kongomisa.—Swivuriso 2:1-9; 3:1-6; 2 Timotiya 3:16, 17.
Vumundzuku Bya Ku Fuma Ka Vanhu
16. I mani loyi a tivaka vumundzuku?
16 Kutani, xana Rito ra Xikwembu ri hi byela yini hi vumundzuku? Ri hi byela leswaku vumundzuku a byi nge lawuriwi hi leswi vanhu va swi endleke enkarhini lowu nga hundza. Hikwalaho langutelo ra Patrick Henry a ri hoxile. Vumundzuku bya misava leyi ni bya vanhu lava nga eka yona, byi ta tisiwa hi Yehovha Xikwembu, ku nga ri vanhu. Ku rhandza ka yena ku ta endliwa laha misaveni, ku nga ri ku rhandza ka vanhu vahi ni vahi kumbe matiko ya misava leyi. “Meehleketo yo tala yi le mbilwini ya munhu, kambe makungu ya Yehova hi wona la’ma tiyeke.”—Swivuriso 19:21.
17, 18. Xana ku rhandza ka Xikwembu enkarhini wa hina hi kwihi?
17 Xana ku rhandza ka Xikwembu enkarhini wa hina i yini? Xi tiyimisele ku herisa mafambiselo lawa ya swilo lama nga ni madzolonga, lama tikhomaka hi ndlela yo biha. Ku fuma ka vanhu loko biha loku veke kona hi malembe-xidzana, ku nga ri khale ku ta siviwa hi mfumo lowu nga ta tisiwa hi Xikwembu. Vuprofeta lebyi kumekaka eka Daniyele 2:44 byi ri: “E mikarini ya tihosi leti [leti nga kona namuntlha], Šikwembu ša matilo ši ta pfuša ku fuma [etilweni] lo’ku nga taka ku nga onhaki, ni siku riṅwe, kutani v̌uhosi bya kona byi nga ka byi nga hunḍeli ka tiko riṅwana; ku ta seletela ni ku herisa ku fuma kuloku [ka namuntlha] hikwako, kambe kona ku ta v̌a kona hi laha ku nga riki na makumu.” Mfumo wolowo wu ta susa ni nkucetelo wo biha wa Sathana Diyavulosi, ku nga nchumu lowu vanhu va tsandzekeke ku wu endla. Ku fuma ka yena misava leyi ku ta helela makumu.—Varhoma 16:20; 2 Vakorinto 4:4; 1 Yohane 5:19.
18 Xiya leswaku hulumendhe yoleyo ya le tilweni yi ta lovisa ku fuma hinkwako ka vanhu hilaha ku heleleke. Naswona misava leyi a yi nge fumiwi hi vanhu. Lava vumbaka Mfumo wa Xikwembu etilweni va ta lawula timhaka hinkwato ta le misaveni leswaku vanhu va vuyeriwa. (Nhlavutelo 5:10; 20:4-6) Laha misaveni, vanhu lavo tshembeka va ta tirhisana ni valawuri va Mfumo wa Xikwembu. Loku i ku fuma loku Yesu a hi dyondziseke leswaku hi ku khongelela loko a te: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.”—Matewu 6:10.
19, 20. (a) Xana Bibele yi ri hlamuserisa ku yini lunghiselelo ra Mfumo? (b) Xana ku fuma ka wona ku ta va endlela yini vanhu?
19 Timbhoni ta Yehovha ti veka ripfumelo ra tona eMfun’weni wa Xikwembu. I “matilo lamantshwa” lawa muapostola Petro a tsaleke ha wona a ku: “Kambe ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa yena, naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” (2 Petro 3:13) “Misava leyintshwa” i vandla lerintshwa ra vanhu leri nga ta fumiwa hi matilo lamantshwa, ku nga Mfumo wa Xikwembu. Leri i lunghiselelo leri Xikwembu xi ri hlavuteleke muapostola Yohane exivonweni, loyi a tsaleke a ku: “Kavaloko ndzi vona tilo lerintshwa ni misava leyintshwa; hikuva tilo ro sungula ni misava yo sungula a swi hundzile . . . Kutani [Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:1, 4.
20 Xiya leswaku misava leyintshwa yi ta va yo lulama. Swilo hinkwaswo swo homboloka swi ta va swi susiwile hi nyimpi ya Xikwembu, ya Armagedoni. (Nhlavutelo 16:14, 16) Vuprofeta lebyi nga eka Swivuriso 2:21, 22 byi swi veka hi ndlela leyi: “La’v̌a lulameke v̌a ta aka misav̌eni, la’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona; kambe la’v̌o biha v̌a ta susiwa la misav̌eni, ni timbabva ti ta ṭhuv̌uriwa ka yona.” Naswona Pisalema 37:9 ya tshembisa: “La’v̌o biha v̌a ta susiwa, kambe la’v̌a ṭhembaka Yehova v̌a ta fuma misav̌a.” Xana a wu nge swi lavi ku hanya emisaveni yo tano leyintshwa?
Veka Ripfumelo Eka Switshembiso Swa Yehovha
21. Hi nga swi tshemba hi xivangelo xihi switshembiso swa Yehovha?
21 Xana hi nga va ni ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha? Yingisela leswi a swi vulaka hi ku tirhisa muprofeta wakwe Esaya: “Ṭunḍukani ŝilo le’ŝi humeleleke khale; hikuv̌a hi mina Šikwembu, a ku na šiṅwana; nḍi Šikwembu, kutani a ku na loyi a fanaka na mina. Nḍi tiv̌isa ka ha ri ku sunguleni le’ŝi nga ta humelela e ku heleni, ni le’ŝi nga siki humelelaka, nḍa ŝi bvumba. Makungu ya mina ma ta tiya, kutani nḍi ta endla ku ranḍa ka mina hikwaku.” Xiphemu xo hetelela xa ndzimana 11 xi ri: “Nḍi ta endlisa ŝeŝo; nḍi kanerile mhaka, nḍi ta yi hetisa.” (Esaya 46:9-11) Ina, hi nga va ni ripfumelo eka Yehovha ni le ka switshembiso swa yena ku fana ni loko switshembiso sweswo se swi hetisekile. Bibele yi swi veka hi ndlela leyi: “Ripfumelo i ku langutela loku tiyisekisiweke ka swilo leswi tshembiwaka, vumbhoni lebyi tiyeke bya leswi nga swa xiviri hambiloko swi nga voniwi.”—Vaheveru 11:1.
22. Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku Yehovha u ta hetisisa switshembiso swa yena?
22 Vanhu lava titsongahataka va kombisa ripfumelo ro tano hikuva va swi tiva leswaku Xikwembu xi ta swi hetisisa switshembiso swa xona. Hi xikombiso, eka Pisalema 37:29 ha hlaya: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.” Xana hi nga swi tshemba leswi? Ina, hikuva Vaheveru 6:18 yi ri: ‘A swi koteki leswaku Xikwembu xi hemba.’ Xana misava i ya Xikwembu, lerova xi nga swi kota ku yi nyika vanhu lava titsongahataka? Nhlavutelo 4:11 yi vula leswi ha xona: “U tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.” Xisweswo, Pisalema 24:1 yi ri: “Misava i ya Yehova ni le’ŝi nga ka yona.” Yehovha u tumbuluxile misava, i ya yena, naswona u yi nyika lava va pfumelaka eka yena. Leswaku ntshembo wa hina wu tiyisiwa eka leswi, xihloko lexi landzelaka xi ta kombisa ndlela leyi Yehovha a hetisiseke ha yona switshembiso swakwe eka vanhu va yena eminkarhini leyi hundzeke ni le sikwini ra hina, ni lexi endlaka leswaku hi va ni ntshembo lowu heleleke wa leswaku u ta swi hetisisa enkarhini lowu taka
Tinhla Ta Mpfuxeto
◻ Xana ku endleke yini hi mintshembo ya vanhu ematin’wini hinkwawo?
◻ Ha yini hi nga fanelanga hi tshembela evanhwini leswaku hi kuma vumundzuku lebyinene?
◻ Xana ku rhandza ka Xikwembu hi kwihi malunghana ni vumundzuku?
◻ Ha yini hi tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hetisisa switshembiso swa xona?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Bibele yi vula hi ku kongoma yi ku: “Munhu . . . a nga ka a nga lulamisi renḍo ra yena.”—Yeremiya 10:23
[Xihlovo Xa Kona]
Bomb: U.S. National Archives photo; famished children: WHO/OXFAM; refugees: UN PHOTO 186763/J. Isaac; Mussolini and Hitler: U.S. National Archives photo