Langutelo Ra Mukreste Hi Mikhuva Ya Minkosi

RIFU ra xitshuketa, leri nga languteriwangiki ra loyi a rhandzekaka ra vavisa swinene. Ri vanga ku tsemeka nhlana loku landzeriwaka hi ku karhateka lokukulu emintlhavekweni. Ku vona munhu la rhandzekaka a fa endzhaku ka vuvabyi lebyi tekeke nkarhi wo leha ni lebyi vavaka a swi hlamarisi, kambe gome ni ku titwa mi lahlekeriwe swinene swi sala swa ha ri kona.

Ku nga khathariseki swiyimo swa rifu ra munhu la rhandzekaka, lava feriweke va lava nseketelo ni nchavelelo. Mukreste la feriweke a nga ha boheka ku langutana ni nxaniso wa lava sindzisaka ku hlayisa mikhuva ya minkosi leyi nga riki ya Matsalwa. Leswi swi tolovelekile ematikweni yo tala ya laha Afrika ni le swiphen’wini swin’wana swa misava.

I yini lexi nga ta pfuna Mukreste la feriweke ku papalata mikhuva ya minkosi leyi nga riki ya Matsalwa? Xana vapfumeri-kulobye va nga seketela hi ndlela yihi eminkarhini yoleyo ya ndzingo? Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti khumba hinkwavo lava lavaka ku tsakisa Yehovha, hikuva “muxaka wa vugandzeri lebyi baseke ni lebyi nga nyamangiki hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu tlhelo Tata wa hina hi lowu: ku khathalela lava nga riki na vatswari ni tinoni enhlomulweni wa tona, ni ku va munhu a tihlayisa a nga ri na xivati xa misava.”—Yakobo 1:27.

Ku Hlanganisiwa Hi Vukholwa-hava

Xivangelo lexi tolovelekeke lexi hlanganisaka mikhuva yo tala ya minkosi i vukholwa-hava bya leswaku vafi va hambeta va hanya exivandleni lexi nga vonakiki xa vakokwana. Leswaku va va rhurisa, vanhu vo tala lava rilaka va titwa va ri ni ndzhwalo wo endla mihivahivana yo karhi. Kumbe va chava leswaku va ta hlundzukisa vaakelani lava pfumelaka leswaku khombo ri ta wela tiko loko mihivahivana yi nga endliwi.

Mukreste wa ntiyiso a nga fanelanga a pfumelela ku chava vanhu ivi a hlanganyela eka mikhuva leyi nga xi tsakisiki Xikwembu. (Swivuriso 29:25; Matewu 10:28) Bibele yi kombisa leswaku vafi a va twi nchumu, hikuva yi ri: “La’v̌a hanyaka v̌a ŝi tiv̌a leŝaku v̌a ta fa, kambe v̌afi a v̌a tiv̌i ntšhumu . . . Šiv̌andleni ša v̌afi laha u yaka kona, a ka ha ri na ntiro, hambi makungu, ni ku tiv̌a, hambi v̌utlhari.” (Eklesiasta 9:5, 10) Hikwalaho, Yehovha Xikwembu u tsundzuxe vanhu va yena va le minkarhini ya khale leswaku va nga ringeti ku rhurisa vafi kumbe ku vulavula na vona. (Deteronoma 14:1; 18:10-12; Esaya 8:19, 20) Mintiyiso leyi ya Bibele yi lwisana ni mikhuva yo tala ya minkosi leyi tolovelekeke.

Ku Vuriwa Yini Hi “Ku Tibasisa Hi Rimbewu”?

Ematikweni man’wana eAfrika xikarhi, munghana wa vukati la feriweke u languteriwa ku va ni vuxaka bya rimbewu ni xaka ra le kusuhi ra mufi. Loko leswi swi nga endliwi, ku tshembiwa leswaku mufi u ta vavisa ndyangu lowu hanyaka. Muhivahivana lowu wu vuriwa “ku tibasisa hi rimbewu.” Kambe Bibele yi hlamusela vuxaka byihi na byihi bya rimbewu bya le handle ka vukati tanihi “vumbhisa.” Tanihi leswi Vakreste va faneleke va “balekel[a] vumbhisa,” hi xivindzi va lwisana ni mukhuva lowu lowu nga riki wa Matsalwa.—1 Vakorinto 6:18.

Anakanya hi noni leyi vuriwaka Mercy.a Loko nuna wa yena a file hi 1989, maxaka ma lave leswaku a tibasisa hi rimbewu ni xaka ra xinuna. U arile, a hlamusela leswaku muhivahivana lowu a wu lwisana ni nawu wa Xikwembu. Hikwalaho ko hetiwa matimba, maxaka ma sukile ma famba endzhaku ko n’wi rhuketela. Endzhaku ka n’hweti va ngundzuvanye muti wa yena, va susa mazenge ya yindlu ya yena. Va te: “Vukhongeri bya wena byi nga ku khathalela.”

Vandlha ri chavelele Mercy ri tlhela ri n’wi akela yindlu leyintshwa. Vaakelani a va tsake ngopfu lerova van’wana va hlanganyela eku akeni loku, laha nsati wa hosi wa Mukhatoliki a veke wo sungula ku tisa byanyi bya lwangu. Ku tikhoma ka Mercy hi ku tshembeka ku khutaze vana va yena. Ku sukela hi nkarhi wolowo mune wa vona va tinyiketele eka Yehovha Xikwembu, naswona un’wana wa ha ku ya eXikolweni xa Ndzetelo wa Vutirheli.

Hikwalaho ka mukhuva wa ku tibasisa hi rimbewu, Vakreste van’wana va pfumelele ku sindzisiwa ku tekana ni munhu la nga riki mupfumeri. Hi xikombiso, wanuna un’wana la feriweke hi nsati loyi a ri emalembeni ya yena ya va-70 u hatlisele ku tekana ni xinhwanyetana lexi nga xaka ra nsati wa yena la feke. Hi ku endla leswi, a ta vula leswaku u tibasisile hi rimbewu. Kambe, ndlela yoleyo yi lwisana ni ndzayo ya Bibele ya leswaku Vakreste va fanele ku teka “eHosini ntsena.”—1 Vakorinto 7:39.

Minkhuvo Ya Murindzelo Wa Vusiku Hinkwabyo

Ematikweni yo tala, vakhandli va hlonge va hlengeletana ekaya ka mufi ivi va rindzela vusiku hinkwabyo. Mirindzelo leyi hakanyingi yi katsa ku dya ni vuyimbeleri lebyi chayelaka ehenhla. Ku tshembiwa leswaku leswi swi rhurisa mufi ni ku sirhelela ndyangu lowu hanyaka eka vuloyi. Ku nga ha va ni tinkulumo ta ku tlhoma tinsiva leswaku va ta tsakeriwa hi mufi. Endzhaku ka nkulumo, vakhandli va hlonge va nga ha yimbelela risimu ra vukhongeri emahlweni ka ku va munhu un’wana a suka a yima a vulavula. Sweswo swi nga ha ya emahlweni ku kondza ku va vurhonga.b

Mukreste wa ntiyiso a nga hlanganyeli eka minkhuvo ya muxaka wolowo ya mirindzelo ya vusiku hinkwabyo hikuva Bibele yi kombisa leswaku vafi a va swi koti ku pfuna kumbe ku vavisa lava hanyaka. (Genesa 3:19; Pisalema 146:3, 4; Yohane 11:11-14) Matsalwa ma sola vungoma. (Nhlavutelo 9:21; 22:15) Kambe, noni ya Mukreste yi nga ha kuma swi nonon’hwa ku sivela van’wana eku ngheniseni ka mikhuva ya vungoma. Va nga ha sindzisa ku endla murindzelo wa vusiku hinkwabyo ekaya ra yena. Xana vapfumeri-kulobye va nga endla yini ku pfuna Vakreste lava feriweke lava langutaneke ni nhlomulo lowu lowu engetelekeke?

Vakulu va vandlha hakanyingi va swi kotile ku seketela ndyangu wa Vakreste lava feriweke hi ku vulavurisana ni maxaka ni vaakelani. Endzhaku ka ku vulavurisana ko tano, vanhu lava va nga ha pfumela ku suka ekaya hi ku rhula ni ku tlhela va hlengeletanela ntirho wa nkosi hi siku ra kona. Kambe ku vuriwa yini hi loko van’wana va lwa? Matshalatshala yo ya emahlweni mi kombisana ma nga ha vanga madzolonga. ‘Hlonga ra Hosi a ri fanelanga ri lwa, kambe ri fanele ri tikhoma eka leswo biha.’ (2 Timotiya 2:24) Kutani loko maxaka lama nga riki na ntirhisano ma rhangela hi nkani, noni ya Mukreste ni vana va yona swi nga ha endleka va nga swi koti ku swi sivela leswi. Kambe a va hlanganyeli eka nkhuvo wihi na wihi wa vukhongeri bya mavunwa lowu endlekaka endlwini ya vona, hikuva va yingisa xileriso xa Bibele lexi nge: “Mi nga paniwi ni lava va nga riki vapfumeri.”—2 Vakorinto 6:14.

Nsinya lowu wa nawu wu tirha ni le xilahlweni. Timbhoni ta Yehovha a ti hlanganyeli eku yimbeleleni, eku khongeleni, kumbe eka mihivahivana leyi fambisiwaka hi mufundhisi wa vukhongeri bya mavunwa. Loko Vakreste lava nga swirho swa ndyangu swa le kusuhi va vona swi fanerile ku va kona enkosini wo tano, a va hlanganyeli.—2 Vakorinto 6:17; Nhlavutelo 18:4.

Mintirho Ya Xilahlo Leyi Xiximekaka

Mintirho ya xilahlo leyi fambisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha a yi katsi mihivahivana leyi endleriweke ku rhurisa vafi. Ku nyikeriwa nkulumo ya Bibele eHolweni ya Mfumo, exilahlweni xa vafi kumbe ekaya ka mufi. Xikongomelo xa nkulumo i ku chavelela lava feriweke hi ku va hlamusela leswi Bibele yi swi vulaka hi rifu ni ntshembo wa ku pfuxiwa. (Yohane 11:25; Varhoma 5:12; 2 Petro 3:13) Ku nga ha yimbeleriwa risimu leri sekeriweke eMatsalweni, ivi ntirho wu gimetiwa hi xikhongelo lexi chavelelaka.

Sweswinyana, ntirho wa xilahlo wo fana ni lowu wu endleriwe un’wana wa Timbhoni ta Yehovha loyi a ri makwavo wa xisati lontsongo wa Nelson Mandela, muungameri wa Afrika Dzonga. Endzhaku ka ntirho, muungameri loyi u nkhense xivulavuri hi mbilu hinkwayo. A ku ri ni vanhu lava xiximekaka vo tala ni vatirhela-mfumo lava tlakukeke. “Lowu i nkosi lowu xiximekaka swinene eka hinkwayo leyi ndzi tshameke ndzi va eka yona,” ku vula holobye wa khabinete.

Xana Swa Pfumeleriwa Ku Boha Nala?

Timbhoni ta Yehovha ta vaviseka loko varhandziwa va tona va fa. Ku fana na Yesu, ti nga ha humesa mihloti. (Yohane 11:35, 36) Kambe ti swi vona swi nga fanelanga ku kombisa gome ra tona hi mfungho wa le handle. (Ringanisa Matewu 6:16-18.) Ematikweni yo tala, tinoni ti languteriwe ku ambala swiambalo swo hlawuleka leswaku ti rhurisa mufi. Tinguvu leti ti fanele ti ambariwa ku ringana tin’hweti to hlayanyana kumbe hambi ku ri ku ringana lembe endzhaku ka nkosi, naswona ku hluvuriwa ka tona i xiendlakalo xa nkhuvo wun’wana.

Loko u tsandzeka ku kombisa mfungho wa mahlomulo swi tekiwa tanihi xikhunguvanyiso eka mufi. Hikwalaho ka xivangelo lexi, etindhawini tin’wana ta le Swaziland tindhuna ta swivongo ti hlongole Timbhoni ta Yehovha emakaya ya tona ni le tindhawini ta tona. Hambiswiritano, Vakreste volavo lava tshembekaka minkarhi hinkwayo va khathaleriwe hi vamakwavo va moya lava tshamaka kun’wana.

Huvo leyi Tlakukeke ya le Swaziland yi yime na Timbhoni ta Yehovha, yi vula leswaku ti fanele ti pfumeleriwa ku tlhelela emakaya ya tona ni le tindhawini ta tona. Emhakeni yin’wana, noni ya Mukreste yi pfumeleriwe ku tshama endhawini ya yona endzhaku ko humesa papila ni khasete laha nuna wa yona loyi a feke a swi vekeke erivaleni leswaku nsati wa yena a nga fanelanga a boha nala. Xisweswo, u swi kotile ku nyikela vumbhoni bya leswaku a a n’wi xixima hakunene nuna wa yena.

Swi ni nkoka lowukulu ku veka swiletelo swa nkosi erivaleni emahlweni ka ku va u fa, ngopfu-ngopfu etindhawini leti mikhuva leyi nga riki ya Matsalwa yi tolovelekeke. Xiya xikombiso xa Victor, muaka-tiko wa le Cameroon. U tsale nongonoko lowu a wu fanele wu landzeriwa enkosini wa yena. Endyangwini wa ka vona a ku ri ni vanhu vo tala lava a va ri ni nkucetelo lava a va ri va ndhavuko lowu a wu ri ni mikhuva leyi tiyeke malunghana ni vafi, ku katsa ni ku gandzela swipalapala swa vanhu. Tanihi leswi Victor a a ri xirho lexi xiximiwaka endyangwini, a swi tiva leswaku swi nga endleka xipalapala xa yena xi endliwa sweswo. Hikwalaho u nyikele swileriso leswi nga erivaleni malunghana ni ndlela leyi Timbhoni ta Yehovha ti faneleke ti fambisa nkosi wa yena ha yona. Leswi swi endle leswaku xiyimo xi olovela nsati wa yena ni vana va yena, naswona ku nyikeriwe vumbhoni lebyinene evanhwini.

Papalatani Ku Tekelela Mikhuva Leyi Nga Riki Ya Matsalwa

Van’wana lava nga ni vutivi bya Bibele va chava ku va lava hambaneke. Leswaku va papalata ku xanisiwa, va ringete ku tsakisa vaakelani va vona hi ku vonaka onge va namarhela murindzelo wa vafi wa ntolovelo. Hambileswi swi bumabumeriwaka ku endzela lava feriweke leswaku u ya va chavelela, leswi a swi lavi leswaku ku endliwa xintirhwana xa xilahlo ekaya ra mufi vusiku byin’wana ni byin’wana emahlweni ka xilahlo xa xiviri. Ku endla leswi swi nga ha khunguvanyisa vakhandli va hlonge, tanihi leswi swi nga ta va nyika miehleketo ya leswaku lava hlanganyelaka a va swi pfumeli hakunene leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni xiyimo xa vafi.—1 Vakorinto 10:32.

Bibele yi khutaza Vakreste ku rhangisa vugandzeri bya Xikwembu evuton’wini ni ku tirhisa nkarhi wa vona hi vutlhari. (Matewu 6:33; Vaefesa 5:15, 16) Kambe, etindhawini tin’wana mintirho ya vandlha ya yimisiwa ku ringana vhiki kumbe ku tlula hikwalaho ka nkosi. Xiphiqo lexi a xo va eAfrika ntsena. Malunghana ni nkosi wun’wana, xiviko lexi humaka eAmerika Dzonga xi ri: “Minhlangano yinharhu ya Vukreste a yi ri ni vanhu vatsongo swinene. Ntirho wa nsimu a wu sekeriwanga ku ringana masiku ya kwalomu ka khume. Hambi ku ri vanhu lava nga riki swirho swa vandlha ni swichudeni swa Bibele va hlamarile ni ku hetiwa matimba hi ku vona van’wana va vamakwerhu va hlanganyela.”

Etindhawini tin’wana, ndyangu lowu feriweke wu nga ha rhamba maxaka ma nga ri mangani ya le kusuhi ekaya ra wona leswaku ma ta kuma swakudya swo miyeta nyoka endzhaku ka xilahlo. Kambe etindhawini to tala eAfrika, madzana ya vanhu lava vaka kona exilahlweni va tlhelela ekaya ka mufi va langutele nkhuvo wa swakudya, laha hakanyingi ku endliwaka magandzelo hi swiharhi. Van’wana lava hlanganyelaka ni vandlha ra Vukreste va tekelele mukhuva lowu, van’wana va sala va anakanya leswaku va endla minkhuvo leyi nga ndhavuko yo tsakisa vafi.

Mintirho ya xilahlo leyi fambisiwaka hi Timbhoni ta Yehovha a yi endli leswaku lava feriweke va sala ni ndzhwalo wo tika. Kutani swi ta va swi nga fanelanga ku va ni lunghiselelo ro hlawuleka ra leswaku lava nga kona va nyikela mali leswaku ku hlanganisiwa swixava-xavana swa xilahlo swo durha. Loko tinoni leti nga swisiwana ti nga swi koti ku hlangavetana ni mali yoleyo, handle ko kanakana van’wana evandlheni va ta tsakela ku pfuneta. Loko mpfuno wolowo wu nga enelangi, vakulu va nga ha hlela ku nyikela mpfuno wa swilo leswi vonakaka eka lava fanelekaka.—1 Timotiya 5:3, 4.

A hi minkarhi hinkwayo mikhuva ya nkosi yi lwisanaka ni misinya ya milawu ya Bibele. Loko yi lwisana na yona, Vakreste va tiyimiserile ku endla hi ku pfumelelana ni Matsalwa.c (Mintirho 5:29) Hambileswi leswi swi nga tisaka nhlomulo lowu engetelekeke, malandza yo tala ya Xikwembu ma nga tiyisekisa leswaku ma hlangavetane ni miringo yo tano hi ndlela leyi humelelaka. Va endle tano hi matimba lama humaka eka Yehovha, “Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo,” na hi mpfuno wa rirhandzu wa vapfumeri-kulobye lava va chaveleleke enhlomulweni wa vona.—2 Vakorinto 1:3, 4.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 23]

Va Katekisiwile Hikwalaho Ka Ku Yima Ka Vona Va Tiyile

Sibongile i noni ya Mukreste leyi nga ni xivindzi leyi tshamaka eSwaziland. Endzhaku ka rifu ra nuna wa yena lera ha ku humelelaka, u arile ku landzelela mikhuva leyi vo tala va anakanyaka leswaku yi rhurisa la feke. Hi xikombiso, a nga yi tsemetanga misisi ya yena. (Deteronoma 14:1) Swirho swa ndyangu swa nhungu a swi hlundzukile hikwalaho ka leswi naswona swi tsemete misisi ya yena hi nkani. Swi tlhele swi sivela Timbhoni ta Yehovha ku endza ekaya leswaku ti ta chavelela Sibongile. Hambiswiritano, vanhu van’wana lava tsakelaka rungula ra Mfumo va n’wi endzerile hi ntsako va ri ni mapapila ya xikhutazo lama tsariweke hi vakulu. Hi siku leri Sibongile a languteriwe ku boha nala ha rona, ku humelele swin’wana leswi hlamarisaka. Xirho xa ndyangu lexi nga ni nkucetelo xi endle nhlangano leswaku ku ta buriwa hi ku ala ka yena ku fambisana ni mikhuva ya ndhavuko yo rila.

Sibongile u ri: “Va vutisile loko dyondzo ya mina ya vukhongeri yi ndzi pfumelela ku kombisa xirilo hi ku boha nala. Loko ndzi ta va ndzi hlamusele xiyimo xa mina, va ndzi byele leswaku a va nge ndzi sindzisi. Lexi ndzi hlamariseke, hinkwavo va kombele ku rivaleriwa hikwalaho ka leswi va ndzi khomeke hi tihanyi ni ku ndzi tsemeta misisi va lwisana ni ku rhandza ka mina. Hinkwavo va kombele leswaku ndzi va rivalela.” Endzhakunyana, makwavo wa xisati wa Sibongile u phofule leswaku wa tiyiseka leswaku Timbhoni ta Yehovha ti ni vukhongeri bya ntiyiso, kutani u kombele dyondzo ya Bibele.

Xiya xikombiso xin’wana: Wanuna wa Afrika Dzonga la vuriwaka Benjamin a ri ni malembe ya 29 loko a twa hi ta rifu ra xitshuketa ra tata wa yena. Hi nkarhi wolowo, Benjamin o va yena ntsena Mbhoni endyangwini wa ka vona. Hi nkarhi wa xilahlo, un’wana ni un’wana a languteriwe ku fola layini ivi a hundza esirheni a chela misava yo tata xandla ebokisini.d Endzhaku ka xilahlo, swirho hinkwaswo swa ndyangu swa le kusuhi swi tsemete misisi ya swona. Tanihi leswi Benjamin a nga hlanganyelangiki eka mihivahivana leyi, vaakelani ni swirho swa ndyangu va vhumbhe leswaku u ta xupuriwa hi moya wa tata wa yena la feke.

Benjamin u ri: “Hikwalaho ka leswi ndzi tshembeke Yehovha, a ndzi humeleriwanga hi nchumu.” Swirho swa ndyangu swi swi xiyile leswaku a nga xupuriwanga. Hi ku famba ka nkarhi, vo hlayanyana va vona va sungule ku dyondza Bibele na Timbhoni ta Yehovha naswona va khuvuriwa ku ri xikombiso xa ku tinyiketela ka vona eka Xikwembu. Ku vuriwa yini hi Benjamin? U nghenele ntirho wa nkarhi hinkwawo wo vula evhangeli. Eka malembe ma nga ri mangani lama hundzeke, u ve ni lunghelo lerinene ro pfuna mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha tanihi mulanguteri la famba-fambaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]