Swivutiso Swa Vahlayi

Timbhoni ta Yehovha to tala ti tlangela masiku ya mucato. Ku tlangela siku ra ku velekiwa i ku tsundzuka siku leri u velekiweke ha rona. Kutani, ha yini ku tlangeriwa masiku ya mucato kambe ku nga tlangeriwi masiku ya ku velekiwa?

Entiyisweni, a ku na xilaveko xa leswaku Mukreste a tlangela ni rin’we ra wona. Kambe, sweswo a swi vuli leswaku havumbirhi bya wona ma vula nchumu wun’we kumbe a swi vuli leswaku vonelo ra Vakreste hi lero sungula (ku tsundzuka masiku ya mucato) ri fanele ri fana ni ra ku tlangela masiku ya ku velekiwa.

Hilaha ku hlamuseriweke hakona, ku nga ha vuriwa leswaku havumbirhi bya wona i masiku ya ku tlangeriwa hikuva “siku ro tlangeriwa” i ku ‘phindheka ka siku leri funghaka xiendlakalo xo karhi.’ Ku nga ha va siku ro tlangela xiendlakalo xin’wana ni xin’wana—siku leri u nga humeleriwa hi mhangu ya movha, leri u voneke n’weti wu sirhe dyambu, leri u yeke eku hlambeleni ni ndyangu wa wena ni swin’wana ni swin’wana. Swi le rivaleni leswaku Vakreste a va endli “siku ro tlangeriwa” rin’wana ni rin’wana ri va siku ro hlawuleka kumbe va ri tlangela hi ku endla xinkhubyana. Munhu u fanele a languta timhaka ta xiendlakalo ivi a endla xiboho lexi faneleke.

Hi xikombiso, Xikwembu xi lerise Vaisrayele hi ku kongoma leswaku lembe ni lembe va tlangela siku leri ntsumi ya xona yi hundzeke ehenhla ka tiyindlu ta Vaisrayele aEgipta ha rona, kutani vanhu va xona va kota ku teka riendzo hi 1513 B.C.E. (Eksoda 12:14) Loko Vayuda ku katsa na Yesu va ye emahlweni ni ku tlangela siku ra xiendlakalo xexo, a va yingisa nkongomiso wa Xikwembu, naswona a va endlanga tano hi ku endla xinkhubyana kumbe hi ku nyikana tinyiko. Nakambe Vayuda a va teka ku tlangela siku ra ku nyikeriwa ka tempele ravumbirhi ku ri ko hlawuleka. Hambileswi ku tlangela xiendlakalo lexi xa matimu a ku nga lerisiwanga eBibeleni, Yohane 10:22, 23 yi vula leswaku Yesu a nga ku kanetanga ku tlangeriwa ka rona. Xo hetelela, Vakreste va ni nhlangano wo hlawuleka hi siku ra ku fa ka Yesu. Ina, leswi swi endliwa hikwalaho ko yingisa xileriso lexi nga erivaleni, lexi kumekaka eRitweni ra Xikwembu.—Luka 22:19, 20.

Ku vuriwa yini hi ku tlangela masiku ya mucato? Ematikweni man’wana swi tolovelekile ku va wanuna ni wansati va tlangela siku ra ku nghenela ka vona vukati, ku nga lunghiselelo leri sunguriweke hi Xikwembu. (Genesa 2:18-24; Matewu 19:4-6) Hakunene, Bibele a yi vulavuli hi ndlela yo biha hi vukati. Yesu u ve kona eku tlangeriweni ka vukati naswona u hoxe xandla entsakweni wa xiendlakalo xexo.—Yohane 2:1-11.

Xisweswo a swi nge hlamarisi loko mpatswa wu tinyika nkarhi hi siku ro tlangela vukati bya wona, wo tsundzuka ntsako wa xiendlakalo xexo ni ku tiyimisela ka wona leswaku wu humelela tanihi mpatswa. Leswaku va yisa nyingiso eka xiendlakalo lexi lexi tsakisaka exihundleni va ri mpatswa, kumbe va rhamba maxaka ma nga ri mangani kumbe vanghana lavakulu, xexo i xiboho lexi nga ta endliwa hi vona. Xiendlakalo lexi a xi fanelanga xi va xivangelo xa ku endla minhlangano leyikulu ya xinghana. Eka xiendlakalo lexi, Vakreste va ta lava ku kongomisiwa hi misinya ya milawu leyi tirhaka evuton’wini bya vona bya siku ni siku. Hikwalaho, leswaku munhu wa ri tlangela siku ra mucato kumbe a nga ri tlangeli, i mhaka ya munhu hi xiyexe.—Varhoma 13:13, 14.

Kambe, ku vuriwa yini hi ku tlangela siku ra ku velekiwa? Xana hi ni swikombiso swo karhi leswi humaka eBibeleni mayelana ni siku ro tano ro tlangeriwa?

Entiyisweni, eku sunguleni ka lembe-xidzana leri, Swichudeni swa Bibele, tanihi laha Timbhoni ta Yehovha a ti tiviwa hakona hi nkarhi wolowo, a ti tlangela masiku ya ku velekiwa. Swo tala swa swona a swi tshama swi ri ni swibukwana leswi a swi vuriwa Daily Heavenly Manna. Swona a swi ri ni ndzimana ya Bibele ya siku rin’wana ni rin’wana, kutani Vakreste vo tala a va veka xifaniso lexitsongo ematlukeni lama a ma fambisana ni masiku ya ku velekiwa ya Swichudeni-kulobye swa Bibele. Nakambe, Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa February 15, 1909 xi vule leswaku entsombanweni wa le Jacksonville, Florida, eU.S.A., Makwerhu Russell, loyi a ri muungameri wa Sosayiti hi nkarhi wolowo, u tisiwe exitejini. Hikwalaho ka yini? U nyikiwe nyiko ya siku ra ku velekiwa leyi nga rindzeriwangiki leyi a ku ri mabokisi ya ma-grapefruit, swihenge ni malamula. Sweswo swi endla leswaku hi tiva switsongo leswi a swi endleka enkarhini lowu hundzeke. Leswaku hi twisisa mhaka leyi, tsundzuka leswaku hi nkarhi wolowo, Swichudeni swa Bibele a swi tlangela na December 25 tanihi siku ro tlangela ku velekiwa ka Yesu. A wu ri ntolovelo leswaku ku dyiwa swakudya swo hlawuleka swa Khisimusi eyindlu-nkulu ya le Brooklyn.

I ntiyiso leswaku ku sukela enkarhini wolowo, vanhu va Xikwembu va kurile hi tindlela to tala hi tlhelo ra moya. Hi va 1920, ku voningeriwa loku engetelekeke ku va pfune leswaku va vona leswi landzelaka:

Yesu a nga velekiwanga hi December 25, ku nga siku leri hlanganisiwaka ni vukhongeri bya vuhedeni. Bibele yi hi lerisa ku tlangela siku ra ku fa ka Yesu, ku nga ri ku tlangela ku velekiwa ka yena kumbe ka mani na mani. Ku endla tano, ku pfumelelana na Eklesiasta 7:1 ni mhaka ya leswaku ndlela leyi makumu ya vutomi bya munhu la tshembekeke ma vaka hakona i ya nkoka ngopfu ku tlula siku ra ku velekiwa ka yena. Bibele a yi tsalanga leswaku nandza hambi a ri wihi la tshembekeke u tlangele siku ra ku velekiwa ka yena. Yi vika ku tlangeriwa ka masiku ya ku velekiwa ka vahedeni, yi hlanganisa swiendlakalo leswi ni swiendlo swa tihanyi. A hi kumisiseni xisekelo xa ku tlangeriwa ka masiku lawa ya ku velekiwa.

Ro sungula i siku ra ku velekiwa ka Faro wa le nkarhini wa Yosefa. (Genesa 40:20-23) Malunghana ni mhaka leyi, xihloko lexi vulavulaka hi masiku ya ku velekiwa xa Encyclopædia of Religion and Ethics xa Hastings, xi sungula hi ku: “Mukhuva wa ku tlangela siku ra ku velekiwa, hi xivumbeko xa wona wu yelana ni ku xiyiwa ka nkarhi, kutani eka vundzeni bya wona, wu yelana ni minsinya yo karhi ya milawu ya vukhongeri bya khale.” Endzhakunyana, nsonga-vutivi lowu wu tshaha mutivi wa swa le Egipta Nkulunkumba J. Gardner Wilkinson, la nga tsala a ku: “Muegipta un’wana ni un’wana a a teka siku rero ri ri ra nkoka, ni ku ya fika eka awara ya ku velekiwa kakwe; naswona swi nga ha endleka leswaku, ku fana ni le Peresi, munhu ha un’we a a tlangela siku rakwe ra ku velekiwa hi ntsako lowukulu, a amukela vanghana vakwe hi ku titsakisa hinkwako loku endliwaka hi vanhu, ni hi switshongo swo tala swo hlawuleka.”

Nkhuvo wun’wana wa ku tlangela siku ra ku velekiwa lowu boxiweke eBibeleni i wa Heroda, lowu eka wona Yohane Mukhuvuri a nga tsemiwa nhloko. (Matewu 14:6-10) The International Standard Bible Encyclopedia (nkandziyiso wa 1979), yi nyika ku twisisa loku: “Magriki ya le mahlweni ka nkarhi wa Vuheleni a ma tlangela masiku ya ku velekiwa ka swikwembu ni vanhu va ndhuma. Genéthlia wa M[ugri]ki u hlawulekise minkhuvo leyi loko genésia a yimela ku tlangela nkhuvo wa siku ra ku velekiwa ka mufi wa nkoka. Eka 2 Macc[abees] 6:7, hi kuma ku kombeteriwa eka genéthlia wa n’hweti ni n’hweti wa Antiochus wa Vumune, laha Vayuda a va sindzisiwa ku ‘dya switlhavelo.’ . . . Loko Heroda a tlangele siku ra ku velekiwa ka yena, u endle hi ku landza mukhuva wa Magriki; a ku na vumbhoni bya ku tlangeriwa ka masiku ya ku velekiwa eIsrayele eminkarhini ya le mahlweni ka Vuheleni.”

Hakunene, Vakreste va ntiyiso namuntlha a va khumbeki hi masungulo ni ku hlangana loku nga vaka kona ka vukhongeri bya khale ni mahanyelo kumbe mikhuva, nakambe a va voyamelanga eku honiseni ka swiringanyeto leswi nga eRitweni ra Xikwembu. Leswi swi katsa leswaku ku tlangeriwa loku nga kona ntsena ka masiku ya ku velekiwa loku nga tsariwa eBibeleni, i ka vuhedeni naswona ku hlanganisiwa ni swikombiso swa tihanyi. Hikwalaho, Matsalwa a ma ku seketeli ku tlangeriwa ka masiku ya ku velekiwa, ku nga mhaka leyi Vakreste va xiviri va nga yi honisiki.

Xisweswo, hambi loko ku ri mhaka ya le xihundleni hilaha ku heleleke loko Vakreste va hlawula ku tlangela siku ra mucato wa vona, ku ni swivangelo leswi twalaka swa leswaku ha yini Vakreste lava wupfeke va papalata ku tlangela masiku ya ku velekiwa.