Loko Swigevenga Leswi Hlomeke Swi Hlasela

LE Ikoyi, xidorobana lexi nga xoxe eAfrika Vupela-dyambu, tindlu letikulu ti hundzuke makhokholo. To tala ti ni marhangu lama leheke timitara tinharhu, ehenhla ma ri ni tinsimbi to tontswa, mabodlhela yo kariha kumbe wayere yo kariha leyi rhunganeke. Varindzi va langutela tigede letikulu leti pfariweke hi swilo swo goga hi swona, tingole tinketani ni tiloko. Mafasitere ma sirheleriwe hi tingole. Tigede ta nsimbi ti hambanisa makamara yo etlela ni laman’wana ya yindlu. Nivusiku, timbyana letikulu—Ti-alsatia ni Ti-rottweiler—ta humesiwa laha ti pfaleriwaka kona. Mavoni lama voningaka swinene ma caca munyama naswona fambiselo ro rindza ra khompyutara ri tirha hi ndlela leyi tolovelekeke loko swilo swi famba kahle.

A va kona lava kanakanaka ku sirhelela makaya ya vona. Tinhloko-mhaka ta maphepha-hungu ti ri: “Swigevenga Leswi Hlomeke Swi Tekela Vanhu Swilo Swa Vona”; “Swigevenga Leswa Ha Riki Vana A Swi Lawuleki”; na “Ku Tshuka Loko Tinsulavoya Ta Le Xitarateni Ti Hlasela [Muti].” Leswi hi leswi swi nga xiswona ematikweni yo tala. Hilaha Bibele yi vhumbheke hakona, entiyisweni hi hanya eminkarhini ya mangava.—2 Timotiya 3:1.

Mpimo wa vugevenga, ku katsa ni vugevenga byo hloma swa andza emisaveni hinkwayo. Hilaha ku yaka mahlweni, tihulumendhe a ti swi koti kumbe a ti swi tsakeli ku sirhelela vaaka-tiko va tona. Ematikweni man’wana, hikwalaho ka leswi maphorisa ma kayivelaka naswona ma nga ri ni swibamu leswi ringaneke, ma va ma nga hlomanga swi ringana loko ma vitiwa ku ta pfuna. Vanhu vo tala lava nga ekusuhi va papalata ku nyika xandla.

Lava hlaseriwaka, hikuva va nga swi koti ku tshembela eka mpfuno wa maphorisa kumbe wa vanhu, va fanele va tilwela hi voxe. Nkulu wa Mukreste etikweni leri ra ha hluvukaka u te: “Loko u kombela mpfuno, swigevenga swi ta ku vavisa kumbe swi ku dlaya. Rivala hi mpfuno wa vanhu van’wana. Loko wo kuma mpfuno swi ta va swinene, kambe u nga wu rindzeli kumbe u wu kombela, hikuva ku wu kombela ku ngo va ku tiengetelela ku karhateka.”

Nsirhelelo Ni Rito Ra Xikwembu

Hambileswi Vakreste va nga riki xiphemu xa misava, va le misaveni. (Yohane 17:11, 16) Kutani ku fana ni vanhu hinkwavo, va ringeta ku tisirhelela hilaha ku ringaneke. Kambe, ku hambana ni vo tala lava nga n’wi tirheliki Yehovha, vanhu va Xikwembu va lava nsirhelelo lowu nga lwisaniki ni minsinya ya milawu ya Vukreste.

Hilaha ku hambaneke, vanhu ematikweni man’wana ya le Afrika va tirhisa vungoma leswaku va tisirhelela eka vugevenga. N’anga yi nga ha tlhavela nhlanga ehlakaleni, exifuveni kumbe enhlaneni wa munhu. Ivi ku totiwa murhi enhlangeni, ku vuriwa ni marito yo karhi ya ku tshungula, kutani ku ehleketiwa leswaku munhu wa kona u sawutisiwile eku hlaseriweni hi swigevenga. Van’wana va veka switshungulo kumbe swilo swa vungoma emakaya ya vona, va pfumela leswaku “xitiyisekiso” xo tano xi ta endla leswaku swigevenga swi va siya va nga vavisekanga.

Vakreste va ntiyiso a va byi tirhisi vungoma bya muxaka wun’wana ni wun’wana. Bibele yi kanetana ni vungoma bya muxaka wun’wana ni wun’wana naswona swi fanerile, hikuva mikhuva yo tano yi nga endla leswaku vanhu va tirhisana ni madimona, ku nga wona lawa ma hlohlotelaka madzolonga emisaveni. (Genesa 6:2, 4, 11) Bibele yi swi veka erivaleni loko yi ku: “Mi nga ṭhuki mi . . . hlahluv̌a.”—Levhitika 19:26.

Vanhu van’wana va kombisa ku lava ka vona ku sirheleleka hi ku hloma hi swibamu. Hambiswiritano, Vakreste va anakanyisisa swinene hi marito ya Yesu, la nga te: “Lava khomaka banga va ta lova hi banga.” (Matewu 26:52) Vanhu va Xikwembu va ‘fule mabanga ya vona ma va swikomu,’ kutani a va ha xavi swibamu leswaku va tisirhelela eka vugevenga kumbe eku vavisiweni.—Mikiya 4:3.

Ku vuriwa yini hi ku lunghiselela leswaku u va ni varindzi lava hlomeke? Hambiloko ku endla tano ku ta va xiboho xa munhu hi yexe, tsundzuka leswaku lunghiselelo ro tano ri veka xibamu emavokweni ya munhu un’wana. Xana muthori u ta langutela yini eka varindzi loko muyivi a ta? Xana u ta langutela leswaku loko swi koteka varindzi va duvula khamba, leswaku vanhu ni nhundzu leyi rindziweke swi sirheleleka?

Xiyimo lexi Vakreste va xi tekeke xa ku bakanya vungoma ni matlhari tanihi switirho swa ku tisirhelela xi nga ha languteka xi ri vuphukuphuku ematihlweni ya lava va nga xi tiviki Xikwembu. Hambiswiritano, Bibele yi hi tiyisekisa hi ku: “Loyi a tshembaka Yehovha u ta sirheletiwa.” (Swivuriso 29:25, NW). Hambiloko Yehovha a sirhelela vanhu vakwe hinkwavo, a nga ngheneleli eka mhaka yin’wana ni yin’wana leswaku a sirhelela vanhu vakwe eka vugevenga. Yobo a a ri xikombiso lexinene xa vutshembeki, kambe Xikwembu xi pfumelele vaphangi leswaku va phanga swifuwo swa Yobo, varisi va swona va lahlekeriwa hi vutomi bya vona. (Yobo 1:14, 15, 17) Xikwembu xi tlhele xi pfumelela leswaku muapostola Pawulo a va “emakhombyeni ya tinsulavoya.” (2 Vakorinto 11:26) Hambiswiritano, Xikwembu xi dyondzisa malandza ya xona ku hanya hi misinya ya milawu leyi hungutaka khombo ra vugevenga. Xi tlhela xi ma hlomisa hi vutivi lebyi ma pfunaka ku langutana ni minxungeto ya vugevenga hi ndlela leyi nga endlaka leswaku ma nga vaviseki.

Ku Hunguta Khombo Ra Vugevenga

Wanuna wa vutlhari u xiye leswi khale swinene: “Ku šura ka mufuwi a ku ṅwi nyiki v̌urongo.” (Eklesiasta 5:12) Hi marito man’wana, lava nga ni swilo swo tala va nga karhateka swinene hi ku lahlekeriwa hi rifuwo ra vona lerova va tsandzeka ku etlela hi ku karhateka hi rona.

Xisweswo ndlela yin’wana ya ku hunguta, ku nga ri ku karhateka ntsena, kambe ni khombo ra vugevenga, i ku papalata ku hlengeleta swilo swo tala leswi durhaka. Muapostola la huhuteriweke u tsarile: “Hinkwaswo leswi nga emisaveni—ku navela ka nyama ni ku navela ka mahlo ni ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi—a swi humi eka Tatana, kambe swi huma emisaveni.” (1 Yohane 2:16) Ku navela loku fanaka loku susumetaka vanhu leswaku va xava swilo leswi durhaka ku susumeta van’wana leswaku va yiva. Kutani “ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi” ku nga ha rhamba lava toloveleke ku phanga.

Handle ka ku papalata ku va ni rifuwo ro tala, ndlela yin’wana ya ku tisirhelela eka vugevenga i ku kombisa leswaku u Mukreste wa ntiyiso. Loko u kombisa rirhandzu eka van’wana, u tshembeka eka swiendlo swa wena naswona u hisekela vutirheli bya Vukreste, u nga endla leswaku vanhu va ku tiva u ri munhu la lulameke, la faneriwaka hi ku xiximiwa. (Vagalatiya 5:19-23) Ndhuma yo tano ya Vukreste yi nga tirha tanihi xisirhelelo lexikulu ku tlula tlhari.

Loko Swigevenga Leswi Hlomeke Swi Fika

Hambiswiritano, xana u fanele u endla yini loko swigevenga swi nghena ekaya ra wena swi jamelana na wena? Tsundzuka leswaku vutomi bya wena i bya nkoka ku tlula rifuwo. Kreste Yesu u te: “Mi nga n’wi kaneti la hombolokeke; kambe hambi ku ri mani la mi makalaka erhameni ra xinene, hundzuluxelani ni lerin’wana eka yena. Naswona loko munhu a lava . . . ku kuma nguvu ya wena ya le ndzeni, tlhela u tshika ni nguvu ya wena ya le handle a famba na yona.”—Matewu 5:39, 40.

Leyi i ndzayo ya vutlhari. Hambileswi Vakreste swi nga va bohiki ku byela swigevenga hi ta rifuwo ra vona, hakanyingi swigevenga swa kariha loko swi xiya leswaku wa ala, a wu tirhisani kumbe u ni vuxisi. Vunyingi bya swona, “leswi [swi] heleriweke hi ntlhaveko hinkwawo wa ku tikhoma lokunene” a swi hlweli ku endla swilo swa tihanyi.—Vaefesa 4:19.

Samuel u tshama eka muako wa tifulete. Swigevenga swi sivelele muako lowu kutani swi nghena yindlu hi yindlu, swi phanga. Samuel u twe swibamu swi duvuriwa, minyangwa yi himiwa, vanhu va huwelela, va rila naswona va kalakala. A swi nga ta koteka ku baleka. Samuel u byele nsati wakwe ni vana vakwe vanharhu va majaha leswaku va khinsama ehansi, va tlakusa mavoko, va pfala mahlo kutani va rindza. Loko swigevenga swi fika, Samuel u vulavule na swona mahlo yakwe ma langute ehansi, hi ku tiva leswaku loko o swi languta exikandzeni, swi nga ha ehleketa leswaku u ta swi paluxa endzhaku. U te: “Nghenani. Tekani xin’wana ni xin’wana lexi mi xi lavaka. Mi ntshunxekile ku teka xin’wana ni xin’wana. Hina hi Timbhoni ta Yehovha, a hi nge lwi na n’wina.” Swigevenga swi hlamarisiwe hi leswi. Kwalomu ka awara leyi nga landzela, vavanuna va 12 lava hlomeke va nghene hi mintlawa. Hambileswi va tekeke swin’wen’wetsi, mali ni switirho swa elektroniki, ndyangu lowu a wu biwanga kumbe wu khavangeriwa hi mabanga ku fana ni van’wana emuakweni lowu. Ndyangu wa Samuel wu nkhense Yehovha hikwalaho ka vutomi bya wona.

Leswi swi kombisa leswaku loko ku tiwa eka mali ni swilo leswi vonakaka, lava va nga lwiki loko va hlaseriwa hi swigevenga va nga ha endla leswaku va nga vavisiwi.a

Nkarhi wun’wana ku nyikela vumbhoni ka Mukreste ku nga va xisirhelelo xa ku vavisiwa. Loko swigevenga swi fike ekaya ra Ade, u te eka swona: “Ndza swi tiva leswaku swilo a swi mi fambeli kahle, hi yona mhaka leyi mi endlaka ntirho lowu. Tanihi Timbhoni ta Yehovha, hi pfumela leswaku siku rin’wana, un’wana ni un’wana u ta va ni swakudya leswi ringaneke yena ni ndyangu wakwe. Un’wana ni un’wana u ta hanya hi ku rhula ni hi ntsako ehansi ka Mfumo wa Xikwembu.” Sweswo swi vohlise vukarhi bya swigevenga leswi. Un’wana wa vona u te: “Ha tisola leswi hi teke endlwini ya wena, kambe u fanele u swi twisisa leswaku hi khomiwe hi ndlala.” Hambileswi va phangeke rifuwo ra Ade, a va n’wi khumbanga, yena kumbe ndyangu wakwe.

Ku Tshama U Rhulile

A swi olovi ku tshama u rhulile exiyin’weni lexi nga ni khombo, ngopfu-ngopfu loko xikongomelo lexikulu xa swigevenga ku ri ku chavisa vahlaseriwa va swona leswaku va endla leswi swi laviwaka hi swona. Xikhongelo xi ta hi pfuna. Hambiloko ku kombela ka hina mpfuno ku ri ka le ndzeni naswona ku komile, Yehovha a nga ku twa. Bibele yi hi tiyisekisa hi ku: “Mahlo ya Yehova ma languta la’v̌a lulameke, ni tindlev̌e ta yena ti pfulekela ku huwelela ka v̌ona.” (Pisalema 34:15) Yehovha wa hi twa naswona u hi nyika vutlhari bya ku langutana ni xiyimo xin’wana ni xin’wana hi rhulile.—Yakobo 1:5.

Handle ka xikhongelo, mpfuno wun’wana wa ku tshama u rhulile i ku endla xiboho ka ha ri emahlweni xa leswi u nga ta swi endla ni leswi u nga ta ka u nga swi endli loko u tekeriwa swilo swa wena. Entiyisweni a swi koteki ku xi tiva ka ha ri mahlweni xiyimo lexi u nga ta tikuma u ri eka xona. Hambiswiritano, i swinene ku anakanya hi misinya ya milawu, tanihi leswi ku nga vutlhari ku anakanya hi tindlela ta vuhlayiseki loko wo tshuka u tikuma u ri endlwini leyi tshwaka. Ku ehleketela emahlweni ku ku pfuna leswaku u tshama u rhulile, u papalata ku tshuka naswona u pona ku vavisiwa.

Vonelo ra Xikwembu hi vugevenga ri le rivaleni: “Hikuv̌a mina, Yehova, nḍi ranḍa ku lulama, nḍi v̌enga ku phanga lo’ku endliwaka hi ku šisa.” (Esaya 61:8) Yehovha u huhutele muprofeta wakwe Ezekiyele leswaku a tsala vugevenga tanihi xidyoho lexikulu. (Ezekiyele 18:18) Kambe, buku leyi fanaka ya Bibele yi tlhela yi kombisa leswaku Xikwembu xi ta rivalela hi tintswalo munhu la hundzukaka a tlherisa leswi tekiweke hi vugevenga.—Ezekiyele 33:14-16.

Hambileswi va tshamaka emisaveni leyi karhatiwaka hi vugevenga, Vakreste va tsaka hikwalaho ka ntshembo wa vutomi ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, laha vugevenga byi nga ta va byi nga ha ri kona. Malunghana ni nkarhi wolowo, Bibele ya tshembisa: “[Vanhu va Xikwembu] v̌a ta ṭhama uṅwana ni uṅwana e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a v̌a pfušaka; hikuv̌a nomu wa Yehova wa tinyimpi wu v̌urisile.”—Mikiya 4:4.

[Nhlamuselo ya le hansi]