Xana U Nga Ku Kombisa Njhani Ku Titsongahata Ka Xiviri?

KU TITSONGAHATA ka xiviri i ka nkoka swinene ematihlweni ya Xikwembu. Yakobo u tsarile a ku: “Xikwembu xi kaneta lava titlakusaka, kambe xi nyika lava titsongahataka musa lowu nga faneriwiki.” (Yakobo 4:6) Laha swi nga ha endleka leswaku Yakobo a a kombetela eka mianakanyo yo hlayanyana leyi phofuriweke eMatsalweni ya Xiheveru. “Yehova o tlakukile; o v̌ona la’v̌a tiṭongahataka, o tiv̌a v̌atikurisi v̌a ha ri kule.” “Mahlo la’ma honokeke ya lo’wa-ku-fa ma ta tsaṅwisiwa, ku tikukumuxa ka tinhenha ku ta ṭongahatiwa, kutani Yehova a ri ŝakwe o ta tlakusiwa.” ‘Lava va sandzaka, Xikwembu xi va sandza ngopfu, kambe xi tsetselela lava titsongahataka.’—Pisalema 138:6; Esaya 2:11; Swivuriso 3:34.

Muapostola Petro na yena u khutaze ku titsongahata. U tsarile a ku: “Hinkwenu tikhameni hi mianakanyo yo titsongahata un’wana eka un’wana, hikuva Xikwembu xi lwisana ni lava titlakusaka, kambe lava titsongahataka xi va nyika musa lowu nga faneriwiki.”—1 Petro 5:5.

Xikombiso Xa Kreste Xa Ku Titsongahata

U nga ha vutisa, Xana ku titsongahata swi pfuna yini? Eka munhu la lwelaka ku va Mukreste wa ntiyiso nhlamulo i ya nkoka—ku titsongahata i ku fana na Kreste. Yesu u kombise ku titsongahata kakwe hi ku amukela xiavelo xakwe xo hlawuleka xa leswaku a ta emisaveni a suka etilweni kutani a va munhu la titsongahateke, la nga ehansi ka tintsumi. (Vaheveru 2:7) Hambileswi a nga N’wana wa Xikwembu, u tiyisele ku tsongahatiwa hi valala vakwe va vukhongeri. U tshame a rhurile hi nkarhi wa ku ringiwa kakwe, hambileswi a swi koteka leswaku a kombela mpfuno eka mavuthu ya tintsumi.—Matewu 26:53.

Eku heteleleni, Yesu u hayekiwile emhandzini ya nxaniso hi ndlela leyi tisaka xisandzu, kambe u tshame a tshembekile eka Tata wakwe. Xisweswo Pawulo u tsarile ha yena a ku: “Hlayisani langutelo leri ra mianakanyo eka n’wina leri a ri ri kona ni le ka Kreste Yesu, loyi, hambileswi a a ri ni xivumbeko xa Xikwembu, a nga ehleketangiki hi ku vangisa, ku nga ku ringana ni Xikwembu. E-e, kambe u tichulurile kutani a teka xivumbeko xa hlonga, a fana ni vanhu. Ku tlula sweswo, loko a tikuma a ri eka xiyimo lexi fanaka ni xa munhu, u titsongahatile kutani a yingisa ku ya fika eku feni, ina, rifu emhandzini ya nxaniso.”—Vafilipiya 2:5-8.

Xisweswo, xana hi nga ku kombisa hi ndlela yihi ku titsongahata ka xiviri? Eka swiyimo swa xiviri, hi nga kombisa ku titsongahata hi ndlela yihi ku ri ni ku tikukumuxa?

Ndlela Leyi Munhu La Titsongahateke A Angulaka Ha Yona

A hi kambisiseni ku titsongahata entirhweni, ku nga ha va entirhweni wa ku tihanyisa kumbe entirhweni wa Vukreste. Leswaku ntirho wu humelela, swi nga ha laveka leswaku ku va ni valanguteri, vafambisi ni tindhuna. Ku fanele ku va ni loyi a endlaka swiboho. Kambe u angurisa ku yini? Xana u teriwa hi mianakanyo ya leswaku, “Xana u ehleketa leswaku i mani yena ku va a ndzi byela leswi ndzi faneleke ku swi endla? Ndzi tirhe ntirho lowu malembe yo tala ku n’wi tlula.” Ina, loko u tikukumuxa, u ta siringiwa hi ku va u ri ehansi ka van’wana. Hi tlhelo lerin’wana, munhu la titsongahateke u lwela ku va a nga “endli nchumu hi ku kanetana kumbe hi ku tikurisa, kambe hi mianakanyo yo titsongahata [u] teka van’wana va ri lava tlakukeke.”—Vafilipiya 2:3.

Xana u angula njhani loko xiringanyeto xi huma eka munhu lontsongo kumbe eka wansati? Loko u titsongahata, u ta anakanyisisa hi xona. Loko u tikukumuxa, u ta xi ala hi ku hatlisa. Xana i swinene ku va u tlhomiwa tinsiva hi ndlela leyi nga ta va ni vuyelo byo biha eka wena kumbe u kuma ndzayo leyinene leyi nga ta ku aka?—Swivuriso 27:9; 29:5.

Xana u nga langutana ni ntlhontlho wa maxangu? Ku titsongahata ku ta ku pfuna leswaku u langutana ni swiyimo swo tika naswona u swi tiyiselela, hilaha Yobo a endleke hakona. Loko u tikukumuxa, u ta va ni mboyamelo wa ku hlundzuka kutani u nga ha xandzuka eka swiyimo leswi vavaka ni leswi sekeriweke eka mavarivari.—Yobo 1:22; 2:10; 27:2-5.

Ku Titsongahata Ku Fambisana Ni Rirhandzu Ni Ku Rivalela

Vanhu van’wana swa va tikela ku vula va ku, “Ndzi kombela ndzivalelo. Ndzi endle xihoxo. A wu tiyisile.” Hikwalaho ka yini? Hikwalaho ka ku tikukumuxa swinene! Kambe, hakanyingi ku kombela ndzivalelo loku humaka embilwini ku herisa mholovo hi ku olova evukatini.

Xana u tiyimiserile ku rivalela un’wana loko a ku dyoherile? Kumbe, hi ku tikukumuxa ka wena, xana u n’wi khoma hi mbilu, kumbexana ku ringana masiku ni tin’hweti, u ala ku vulavula ni munhu loyi u ehleketaka leswaku u ku dyoherile? Xana u va ni rivengo ra nkarhi wo leha hi ku lava ku tirihisela? Vanhu va dlayiwile hikwalaho ka ku vengana ko karhi ka nkarhi wo leha. Eka ku vengana kun’wana, ku tirhisiwe endlelo ra ku hehla munhu leswaku van’wana va nga ha n’wi tshembi. Hilaha ku hambaneke, munhu la titsongahataka u ni rirhandzu naswona wa rivalela. Hikwalaho ka yini? Hikuva rirhandzu a ri hlayisi mhaka yo biha. Yehovha a a tiyimiserile ku rivalela Vaisrayele loko a va tshika ku tikukumuxa ka vona. Mulandzeri la titsongahataka wa Yesu u tiyimiserile ku rivalela, hambi ku ri ko tala!—Yuwele 2:12-14; Matewu 18:21, 22; 1 Vakorinto 13:5.

Munhu la titsongahataka u va ‘wo rhanga eku xiximeni van’wana.’ (Varhoma 12:10) New International Version yi ri: “Xiximani van’wana ku tlula ndlela leyi mi tixiximaka ha yona.” Xana wa va bumabumela van’wana naswona u tlangela vuswikoti bya vona ni tinyiko ta vona? Kumbe, xana minkarhi hinkwayo u vona xihoxo lexi u nga va onhaka vito ha xona? Ina, xana wa swi kota ku bumabumela vanhu van’wana hi mbilu hinkwayo? Loko swi ku tikela ku endla tano, kumbexana swiphiqo swa wena i ku titwa u nga sirhelelekanga ni ku tikukumuxa.

Munhu la tikukumuxaka a nga swi koti ku lehisa mbilu. Kasi munhu la titsongahataka u lehisa mbilu naswona wa tiyisela. Ku vuriwa yini hi wena? Xana ku khomiwa kun’wana ni kun’wana loku ku nga ku tsakisiki ka ku khumba? N’wangulo wo tano wu hambanile ni ku tiyisela. Loko u titsongahata, a wu nge anakanyi leswaku u tlula van’wana. Tsundzuka leswi endlekeke loko vadyondzisiwa va Yesu va anakanya leswaku va tlula van’wana—ku pfuke ku kanetana lokukulu malunghana ni loyi a nga ta va lonkulu eka vona. A va rivele leswaku hinkwavo ka vona a va ri “mahlonga lama nga pfuniki nchumu”!—Luka 17:10; 22:24; Marka 10:35-37, 41.

Voltaire mutsari wa Mufurwa u hlamusele ku titsongahata tanihi “ndlela leyi moya-xiviri wu titsongahataka ha yona . . . murhi wa ku herisa ku tikukumuxa.” Ina, ku titsongahata ku va ni mianakanyo ya ku titsongahata. Munhu la titsongahataka u ni moya wa ku titsongahata, a nga tikukumuxi. U ni xichavo swinene naswona u ni mahanyelo lamanene.

Xisweswo, hikwalaho ka yini u lwela ku titsongahata? Hikuva ku titsongahata ka amukeriwa hi Xikwembu naswona ku hi pfuna leswaku hi kuma nkongomiso wa le tilweni. Hi ku komisa, hikwalaho ka ku titsongahata ka Daniyele, Yehovha u teke muprofeta loyi tanihi munhu ‘la rhandziwaka swinene’ kutani a rhumela ntsumi eka yena exivonweni! (Daniyele 9:23; 10:11, 19) Ku titsongahata ka vuyerisa swinene. Ku endla leswaku u va ni vanghana va xiviri lava ku rhandzaka. Ku tlula kwalaho, ku endla leswaku u kuma mikateko ya Yehovha. “Hakelo ya ku tiṭongahata ni ya ku tšhav̌a Yehova, i rifuwo, ni ku kwetsima, ni v̌utomi.”—Swivuriso 22:4.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Ku kombela ku rivaleriwa hi ku titsongahata ku nga endla leswaku vutomi byi tsakisa