Mindyangu, Dzunisani Xikwembu Tanihi Swirho Swa vandlha Ra Xona
“Nḍi ta ḍunisa Yehova e tinhlengeletanweni.”—PISALEMA 26:12.
1. Hi xihi xiphemu xa nkoka xa vugandzeri bya ntiyiso, handle ka ku dyondza ni ku khongela ekaya?
KU GANDZELA Yehovha a swi vuli ku khongela ni ku dyondza Bibele ekaya ntsena, kambe swi katsa ni ku endla mintirho yin’wana tanihi xirho xa vandlha ra Xikwembu. Vaisrayele va khale a va lerisiwe ku “hlengeleta tiko, e v̌av̌anuna, ni v̌av̌asati, ni v̌ana,” va ta dyondza nawu wa Xikwembu leswaku va famba endleleni ya xona. (Deteronoma 31:12; Yoxuwa 8:35) Lava dyuhaleke ni “madžaha ni v̌anhwana” a va khutaziwa ku hlanganyela eku dzuniseni ka vito ra Yehovha. (Pisalema 148:12, 13) Malunghiselelo lama fanaka ma tirha ni le vandlheni ra Vukreste. ETiholweni ta Mfumo emisaveni hinkwayo, vavanuna, vavasati ni vana va hlanganyela hi ku ntshunxeka eka tidyondzo leti katsaka vayingiseri, naswona vo tala swa va tsakisa swinene ku hlanganyela eka tona.—Vaheveru 10:23-25.
2. (a) Ha yini ku lunghiselela ku ri mhaka ya nkoka eku pfuneni ka vana leswaku va tsakela minhlangano? (b) I xikombiso xa vamani lexi nga xa nkoka?
2 Kunene, swi nga nonon’hwa ku pfuna vana leswaku va tolovelana kahle ni ntirho wa vandlha. Loko vana van’wana lava yaka eminhlanganweni ni vatswari va vona va tikomba va nga yi tsakeli minhlangano, xana xiphiqo ku nga va ku ri yini? Ina, vana vo tala a va swi koti ku yingisela nkarhi wo leha kutani va hatla va phirheka. Ku lunghiselela ku nga pfuna ku ntlhantlha xiphiqo lexi. Loko ku nga lunghiseleriwanga, vana a va nge swi koti ku hlanganyela kahle eminhlanganweni. (Swivuriso 15:23) Loko ku nga lunghiseleriwanga, swi ta va tikela ku endla nhluvuko lowu enerisaka hi tlhelo ra moya. (1 Timotiya 4:12, 15) Xana ku nga endliwa yini? Xo sungula, vatswari va fanele va tivutisa loko vona va yi lunghiselela minhlangano. Xikombiso xa vona i nsusumeto wa matimba. (Luka 6:40) Nakambe ku kunguhata dyondzo ya ndyangu hi vukheta swi nga pfuna swinene.
Ku Aka Mbilu
3. Hi nkarhi wa dyondzo ya ndyangu, ha yini ku fanele ku endliwa matshalatshala lamakulu leswaku ku akiwa timbilu, naswona sweswo swi lava yini?
3 Dyondzo ya ndyangu a yi fanelanga yi va nkarhi wa ku tswonga vutivi byo tala ntsena, kambe ni wa ku aka timbilu. Leswi swi lava ku xalamukela swiphiqo leswi swirho swa ndyangu swi langutanaka na swona ni ku khathalelana hi rirhandzu. Yehovha u “kamba mbilu.”—1 Tikronika 29:17.
4. (a) Ku va ni “mbilu leyi pfumalaka vutlhari” swi vula yini? (b) Ku “tikumela mbilu” swi katsa yini?
4 Xana Yehovha u kuma yini loko a kambisisa timbilu ta vana va hina? Vo tala va vona va vula leswaku va xi rhandza Xikwembu, naswona sweswo swa tsakisa. Kambe loko munhu a ha ri ntsongo kumbe a ha ku sungula ku dyondza ha Yehovha u va a nga si va ni ntokoto lowu eneleke hi tindlela ta Yehovha. Leswi a nga riki na ntokoto, a nga ha va a ri ni “mbilu leyi pfumalaka vutlhari,” hilaha Bibele yi swi vekaka hakona. Kumbexana a hi minsusumeto yakwe hinkwayo leyi hombolokeke, kambe swi lava nkarhi ku endla leswaku mbilu yakwe yi va exiyin’weni lexi nga ta tsakisa Xikwembu hakunene. Leswi swi katsa ku endla leswaku leswi munhu a swi ehleketaka, leswi a swi navelaka, leswi a swi rhandzaka, mintlhaveko ni tipakani takwe evuton’wini swi pfumelelana ni leswi Xikwembu xi swi amukelaka, hilaha swi nga kotekaka hakona eka vanhu lava nga hetisekangiki. Loko u aka munhu wo tano wa le ndzeni hi ndlela leyi rhandziwaka hi Xikwembu, u ta va u “tikumela mbilu.”—Swivuriso 9:4; 19:8, NW.
5, 6. Xana vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va “tikumela mbilu”?
5 Xana vatswari va nga pfuna vana va vona leswaku va “tikumela mbilu”? Kunene, a nga kona munhu loyi a nga nghenisaka xiyimo lexinene xa mbilu eka munhu un’wanyana. Un’wana ni un’wana wa hina u ni ntshunxeko wa ku tihlawulela, naswona swo tala swi titshege hi leswi hina hi pfumelelaka miehleketo ya hina yi anakanya ha swona. Hambiswiritano, hi vutlhari, hakanyingi vatswari va nga kumisisa leswi nga embilwini ya n’wana wa vona ni ku tiva laha mpfuno wu lavekaka kona. Tirhisani swivutiso swo tanihi lexi nge ‘U titwa njhani hi leswi?’ ni lexi nge ‘Xana i yini leswi wena u tsakelaka ku endla swona hakunene?’ Kutani yingisela hi ku lehisa mbilu. U nga anguli hi ndlela leyi hundzeletiweke. (Swivuriso 20:5) Moya wa tintswalo, ku twisisa ni rirhandzu wa laveka leswaku u fikelela mbilu.
6 Leswaku mi hlakulela timfanelo letinene, titoloveteni ku bula hi mihandzu ya moya—ha wun’we wa yona—naswona mi khomisana tanihi ndyangu eku yi hlakuleleni. (Vagalatiya 5:22, 23) Hlakulelani rirhandzu eka Yehovha na Yesu Kreste, hayi hi ku vula ntsena leswaku hi fanele hi va rhandza, kambe ni hi ku bula hi swivangelo leswi endlaka leswaku hi va rhandza ni ndlela leyi hi nga kombisaka rirhandzu rero ha yona. (2 Vakorinto 5:14, 15) Hlakulelani moya wa ku endla leswinene hi ku anakanyisisa hi vuyelo lebyinene lebyi nga ta va kona. Hlakulelani langutelo ra ku papalata miehleketo, mavulavulelo ni mahanyelo lama hoxeke, hi ku bula hi vuyelo byo biha bya swilo swo tano. (Amosi 5:15; 3 Yohane 11) Kombisani ndlela leyi miehleketo, mavulavulelo ni mahanyelo—leswinene kumbe swo biha—swi nga khumbaka vuxaka lebyi munhu a nga na byona na Yehovha ha yona.
7. Ku nga endliwa yini leswaku ku pfuniwa vana ku hlangavetana ni swiphiqo ni ku endla swiboho hi ndlela leyi nga ta endla leswaku va tshama va ri ni vuxaka lebyikulu na Yehovha?
7 Loko n’wana a ri ni xiphiqo kumbe a lava ku endla xiboho xa nkoka, hi nga n’wi vutisa hi ku: ‘Xana u anakanya leswaku Yehovha u swi languta njhani leswi? U tiva yini hi Yehovha leswi endlaka leswaku u vula sweswo? Xana u khongerile ha swona?’ Sungula ku pfuna vana va wena va ha ri vatsongo hilaha swi nga kotekaka hakona leswaku va landzela ndlela ya vutomi leyi eka yona minkarhi hinkwayo ku endliwaka matshalatshala lamakulu yo kumisisa leswi rhandziwaka hi Xikwembu ivi swi endliwa. Loko va va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha, va ta swi tsakela ku famba etindleleni ta yena. (Pisalema 119:34, 35) Leswi swi ta endla leswaku va va ni moya wa ku tlangela lunghelo ra ku hlanganyela ni vandlha ra Xikwembu xa ntiyiso.
Ku Lunghiselela Minhlangano Ya Vandlha
8. (a) I yini lexi nga hi pfunaka ku hlanganisa swilo hinkwaswo leswi lavaka ku khathaleriwa eka dyondzo ya ndyangu? (b) Dyondzo leyi i ya nkoka ku fikela kwihi?
8 Ku ni timhaka to tala leti lavaka ku xiyisisiwa hi minkarhi ya dyondzo ya ndyangu. Xana mi nga ti hlanganisa njhani hinkwato ka tona? A swi koteki ku endla swilo hinkwaswo hi nkarhi wun’we. Kambe mi nga swi kuma swi pfuna ku va ni nxaxamelo wa swilo swa kona. (Swivuriso 21:5) Nkarhi na nkarhi, pfuxetani nxaxamelo lowu mi tlhela mi xiya leswaku hi swihi swilaveko leswi lavaka ku khathaleriwa hi ndlela yo hlawuleka. Tinyiketeleni swinene ku pfuna xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu leswaku xi endla nhluvuko. Lunghiselelo leri ra dyondzo ya ndyangu i xiphemu xa nkoka eka dyondzo ya Vukreste, ri hi pfuna ku langutana ni vutomi sweswi, naswona ri hi lunghiselela swa vutomi lebyi nga heriki lebyi nga ta ta.—1 Timotiya 4:8.
9. I tipakani tihi malunghana ni ku lunghiselela minhlangano leti hi nga tirhelaka eka tona hakatsongo-tsongo hi nkarhi wa tidyondzo ta hina ta ndyangu?
9 Xana dyondzo ya n’wina ya ndyangu yi hlanganisa ni ku lunghiselela minhlangano ya vandlha? Ku ni swilo swo tala leswi mi nga tirhelaka eka swona loko mi dyondza swin’we. Swin’wana swa swona swi nga ha lava mavhiki, tin’hweti kumbe malembe leswaku mi swi fikelela. Xiya tipakani leti: (1) ku va un’wana ni un’wana endyangwini a lunghekela ku nyikela nhlamulo eminhlanganweni ya vandlha; (2) ku va un’wana ni un’wana a lwela ku nyikela tinhlamulo hi marito yakwe; (3) ku hlanganisa matsalwa etinhlamulweni; ni (4) ku kambisisa rungula leri dyondzisiwaka hi xikongomelo xa ku ri tirhisa eka wena n’wini. Leswi hinkwaswo swi nga pfuna munhu leswaku a endla ntiyiso wu va wa yena.—Pisalema 25:4, 5.
10. (a) Hi nga yi yisa njhani mianakanyo eka wun’wana ni wun’wana wa minhlangano ya hina? (b) Ha yini leswi swi fanerile?
10 Hambiloko dyondzo ya n’wina ya ndyangu hi ntolovelo yi ri dyondzo ya Xihondzo xo Rindza ya vhiki rero, mi nga honisi nkoka wa ku lunghiselela ka munhu ha un’we kumbe tanihi ndyangu, ka Dyondzo ya Buku ya Vandlha, Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni ni Nhlangano wa Ntirho. Leyi na yona i minhlangano ya nkoka eka nongonoko lowu hi dyondzisaka ku famba endleleni ya Yehovha. Hakanyingi mi nga swi kota ku lunghiselela minhlangano tanihi ndyangu. Loko mi khomisana, vuswikoti bya n’wina bya ku dyondza byi ta kula. Hikwalaho, mi ta pfuneka swinene eka minhlangano hi yoxe. Xin’wana lexi mi nga bulaka ha xona i vuyelo lebyinene bya ku lunghiselela minhlangano leyi ni nkoka wa ku va ni nkarhi wo karhi wo yi lunghiselela.—Vaefesa 5:15-17.
11, 12. Ku lunghiselela ku yimbelela evandlheni swi nga hi pfuna njhani, naswona sweswo swi nga endliwa njhani?
11 Eka Mintsombano ya “Ku Hanya Hi Ndlela Ya Xikwembu,” hi khutaziwe ku lunghiselela nchumu wun’wana lowu fambisanaka ni minhlangano ya hina—vuyimbeleri. Xana mi endle swo karhi ha swona? Ku endla tano swi nga hi pfuna ku dzikisa ntiyiso wa Bibele emianakanyweni ni le timbilwini ta hina, naswona hi nkarhi lowu fanaka swi nga endla leswaku hi yi tsakela swinene minhlangano ya vandlha.
12 Ku lunghiselela loku katsaka ku hlaya ni ku bula hi tinhlamuselo ta marito ya tinsimu tin’wana leti nga ta yimbeleriwa swi nga hi pfuna ku yimbelela swi suka embilwini. Le Israyele wa khale, swichayachayana a swi tirhisiwa swinene evugandzerini. (1 Tikronika 25:1; Pisalema 28:7) Xana ku ni loyi a kotaka ku tirhisa xichayachayana eka va ndyangu wa wena? Ha yini mi nga tirhisi xichayachayana xa kona eku dyondzeni rin’wana ra tinsimu ta Mfumo ta vhiki ro karhi, kutani mi yimbelela risimu ra kona tanihi ndyangu. Ndlela yin’wana i ku tirhisa tinsimu leti rhekhodiweke. Ematikweni man’wana, vamakwerhu va yimbelela kahle va nga pfuniwi hi xichayachayana xo karhi. Loko va ri karhi va famba etindleleni kumbe va endla ntirho wa nsimu, hakanyingi va tsakela ku yimbelela tinsimu leti nga ta yimbeleriwa eminhlanganweni evhikini rero.—Vaefesa 5:19.
Ku Lunghiselela Ka Ndyangu Ka Ntirho Wa Nsimu
13, 14. Ha yini mabulo ya ndyangu lama endlaka leswaku timbilu ta hina ti lunghekela vutirheli bya nsimu ya ri ya nkoka?
13 Ku nyikela vumbhoni eka van’wana hi Yehovha ni xikongomelo xa yena i nchumu wa nkoka evuton’wini bya hina. (Esaya 43:10-12; Matewu 24:14) Hambi hi vana kumbe vanhu lava kuleke, ntirho lowu ha wu tsakela swinene naswona ha humelela swinene loko hi wu lunghiselerile. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo endyangwini?
14 Hilaha swi nga hakona ni le timhakeni letin’wana hinkwato leti katsaka vugandzeri bya hina, i swa nkoka leswaku hi lunghisa timbilu ta hina. A hi fanelanga hi bula hi leswi hi nga ta swi endla ntsena, kambe ni leswaku ha yini hi ta swi endla. Emasikwini ya Hosi Yoxafati, vanhu a va dyondzisiwa nawu wa Xikwembu, kambe Bibele yi hi byela leswaku “a va nga si lunghisa timbilu ta vona.” Leswi swi va siye ekhombyeni ra ku yengiwa leswaku va hambuka evugandzerini bya ntiyiso. (2 Tikronika 20:33; 21:11, NW) Pakani ya hina a hi ku kota ku vika tiawara leti hi ti heteke entirhweni wa nsimu, hambi ku ri ku fambisa tibuku ntsena. Vutirheli bya hina byi fanele byi va xikombiso xa rirhandzu leri hi nga na rona eka Yehovha ni le ka vanhu lava lavaka ku nyikiwa nkarhi wa ku hlawula vutomi. (Vaheveru 13:15) I ntirho lowu eka wona hi nga “vatirhi-kulobye ni Xikwembu.” (1 Vakorinto 3:9) Vona lunghelo leronghasi! Loko hi hlanganyela evutirhelini, hi endla tano hi ku tirhisana ni tintsumi to kwetsima. (Nhlavutelo 14:6, 7) Nkarhi lowunene wa ku hlakulela moya wa ku tlangela swilo leswi hi nga wu kuma ngopfu emabulwini ya ndyangu, hambi hi le ka dyondzo ya hina ya vhiki na vhiki kumbe loko hi bula hi ndzimana leyi faneleke eka xibukwana lexi nge Ku Kambisisa Matsalwa Siku Na Siku!
15. Ntirho wa nsimu hi nga wu lunghiselela rini tanihi ndyangu?
15 Xana mi pfa mi tirhisa nkarhi wa dyondzo ya n’wina ya ndyangu leswaku mi pfuna swirho swa ndyangu wa n’wina swi lunghiselela ntirho wa nsimu wa vhiki rero? Ku endla tano swi nga pfuna swinene. (2 Timotiya 2:15) Swi nga pfuna ku endla leswaku ntirho wa vona wu va ni xikongomelo naswona wu humelela. Minkarhi yin’wana mi nga tirhisa nkarhi hinkwawo wa dyondzo ya ndyangu mi lunghiselela ntirho wa nsimu. Hakanyingi timhaka ta vutirheli bya nsimu mi nga vulavula ha tona eka mabulo yo koma emakumu ka dyondzo ya ndyangu kumbe hi nkarhi wun’wana evhikini.
16. Hlamusela mpfuno wa goza rin’wana ni rin’wana leri xaxametiweke eka ndzimana leyi.
16 Tidyondzo ta ndyangu ti nga vulavula hi swilo swo hambana-hambana leswi faneleke ku endliwa, swo tanihi leswi landzelaka: (1) Yi lunghiselele kahle nkulumo ya nsimu ku katsa ni tsalwa leri nga ta hlayiwa eBibeleni loko xiyimo xi pfumela. (2) Tiyiseka leswaku, loko swi koteka, un’wana ni un’wana a va ni nkwama wakwe wa ntirho wa nsimu, Bibele, buku yo tsalela eka yona, xitsalo kumbe penisele, swiphephana ni tibuku tin’wana swi ri leswi langutekaka. Nkwama wa nsimu a swi bohi leswaku wu va wo durha, kambe wu fanele wu languteka. (3) Bulani hi leswaku vumbhoni bya xitshuketa mi ta byi nyikela kwihi naswona hi ndlela yihi. Xin’wana ni xin’wana lexi mi dyondzeke ha xona xi landzeleni loko mi ri karhi mi tirha swin’we ensin’wini. Nyikelani swiringanyeto leswi pfunaka, kambe mi nga nyiki switsundzuxo eka swilo swo tala ngopfu.
17, 18. (a) I ku lunghiselela ka muxaka muni ka ndyangu loku nga hi pfunaka leswaku hi humelela swinene evutirhelini bya nsimu? (b) I xiphemu xihi xa ku lunghiselela loku lexi nga endliwaka vhiki rin’wana ni rin’wana?
17 Ntirho lowukulu lowu Yesu Kreste a wu aveleke valandzeri vakwe i wa ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 28:19, 20) Ku endla vadyondzisiwa a swi vuli ku chumayela ntsena. Swi katsa ni ku dyondzisa. Xana dyondzo ya n’wina ya ndyangu yi nga mi pfuna njhani leswaku mi endla leswi hilaha ku humelelaka?
18 Tanihi ndyangu, bulani hi leswaku i vamani lava swi nga ta va swi ri swinene ku tlhelela eka vona. Van’wana va vona va nga ha va va teke tibuku; van’wana va nga va va yingiserile ntsena. Mi nga ha va mi hlangane na vona entirhweni wa yindlu na yindlu kumbe loko mi nyikela vumbhoni bya xitshuketa endhawini ya mabindzu kumbe exikolweni. Rito ra Xikwembu a ri ve rona leri mi kongomisaka. (Pisalema 25:9; Ezekiyele 9:4) Hlelani leswaku un’wana ni un’wana wa n’wina u ta endzela vamani eka vhiki rero. Xana ku ta vulavuriwa hi yini? Bulo ra ndyangu ri nga pfuna xirho xin’wana ni xin’wana ku lunghiselela. Funghani matsalwa yo karhi lawa mi nga ta vulavula ha wona ni vanhu lava tsakelaka, mi fungha ni tinhla leti faneleke eka broxara leyi nge I Yini Leswi Xikwembu Xi Swi Languteleke Eka Hina? kumbe ebukwini leyi nge Vutivi Lebyi Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki. Mi nga ringeti ku hlanganisa tinhla to tala ngopfu eka riendzo rin’we. Siyani n’wini wa muti ni xivutiso lexi nga ta hlamuriwa eka riendzo leri landzelaka. Ha yini mi nga swi endli mukhuva leswaku vhiki rin’wana ni rin’wana mi kunguhata leswaku hi wahi maendzo yo vuyela lawa un’wana ni un’wana wa n’wina a nga ta ma endla, u ta ma endla rini, naswona u langutele ku hetisisa yini. Ku endla tano swi nga pfuna leswaku vutirheli bya nsimu bya ndyangu hinkwawo byi humelela swinene.
Hambeta U Va Dyondzisa Ndlela Ya Yehovha
19. Leswaku swirho swa ndyangu swi hambeta swi famba endleleni ya Yehovha, swi fanele swi tokota yini, naswona i yini leswi pfunaka ku fikelela sweswo?
19 Ku va nhloko ya ndyangu emisaveni leyi yo homboloka a hi matlangwana. Sathana ni madimona yakwe va ringeta ku lovisa vumoya bya malandza ya Yehovha. (1 Petro 5:8) Ku tlula kwalaho, namuntlha ku ni ntshikilelo lowukulu eka n’wina vatswari, ngopfu-ngopfu eka n’wina vatswari lava nga riki na vanghana va vukati. A swi olovi ku kuma nkarhi wa ku endla swilo hinkwaswo leswi mi tiyimiseleke ku swi endla. Kambe mi fanele mi wa mi pfuka, hambiloko mi kota ku tirhisa xiringanyeto xin’we ntsena hi nkarhi, kutani mi antswisa xiyimiso xa dyondzo ya n’wina ya ndyangu hakatsongo-tsongo. Ku vona vanhu lava nga ni vuxaka lebyikulu na wena va famba hi ku tshembeka endleleni ya Yehovha i hakelo leyi tsakisaka mbilu. Leswaku swirho swa ndyangu swi kota ku famba kahle endleleni ya Yehovha, swi fanele swi swi tsakela ku ya eminhlanganweni ya vandlha ni ku hlanganyela evutirhelini bya nsimu. Leswaku sweswo swi va tano, ku lunghiselela ka laveka—ku lunghiselela loku akaka mbilu ni loku pfunaka munhu ha un’we leswaku a lunghekela ku hlanganyela hi xikongomelo.
20. I yini leswi nga pfunaka vatswari vo tala leswaku va tokota ntsako lowu ku vulavuriwaka ha wona eka 3 Yohane 4?
20 Malunghana ni lava a va pfuneke hi tlhelo ra moya, muapostola Yohane u tsarile a ku: “Ndzi hava xivangelo lexikulu xa ku nkhensa ku tlula swilo leswi, ku twa leswaku vana va mina va tama va famba entiyisweni.” (3 Yohane 4) Tidyondzo ta ndyangu leti khomiwaka hi tipakani leti kongomeke, kun’we ni tinhloko ta mindyangu leti tamelaka swilaveko swa xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu hi musa ni hi ndlela leyi pfunaka, swi nga pfuna ndyangu swinene leswaku na wona wu kuma ntsako wo tano. Loko vatswari va hlakulela moya wa ku tlangela ndlela ya Xikwembu, va ta va va pfuna ndyangu wa vona leswaku wu tsakela ndlela leyinene ngopfu ya vutomi.—Pisalema 19:7-11.
U Nga Hlamusela Xana?
◻ Ha yini ku lunghiselela minhlangano swi ri swa nkoka swinene eka vana va hina?
◻ Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va “tikumela mbilu”?
◻ Dyondzo ya hina ya ndyangu yi nga hi pfuna njhani eku lunghiseleleni ka minhlangano hinkwayo?
◻ Ku lunghiselela vutirheli bya nsimu tanihi ndyangu swi nga hi pfuna njhani leswaku hi humelela swinene?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]
Dyondzo ya n’wina ya ndyangu yi nga hlanganisa ni ku lunghiselela minhlangano ya vandlha
[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]
Ku dyondza tinsimu leti nga ta yimbeleriwa eminhlanganweni swa pfuna