Swivutiso Swa Vahlayi

Xana ku ‘fungha’ loku boxiweke eka Vatesalonika va Vumbirhi 3:14 i nchumu lowu endliwaka hi vandlha, kumbe i nchumu lowu endliwaka hi Mukreste un’wana ni un’wana, ku papalata vanhu lava nga lawulekiki?

Leswi muapostola Pawulo a swi tsaleleke Vatesalonika swi kombisa leswaku ku na lexi vakulu va vandlha va xi endlaka hi ku kongoma eku ‘fungheni’ ko tano. Hambiswiritano, endzhaku ka sweswo Mukreste un’wana ni un’wana u yisa mhaka leyi emahlweni, a ri karhi a anakanya hi swilo swa moya. Leswi hi nga swi twisisa kahle hi ku xiya ndzayo ya Pawulo hi ku landza xiyimo lexi a xi ri kona hi nkarhi wolowo.

Pawulo u pfunetile eku simekiweni ka vandlha ra le Tesalonika, a pfuna vavanuna ni vavasati leswaku va va vapfumeri. (Mintirho 17:1-4) Endzhakunyana u va tsalele a ri eKorinto a va bumabumela ni ku va khutaza. Pawulo u tlhele a nyikela ndzayo leyi a yi laveka. U va khutaze ku ‘hanya hi ku rhula, ku karhatekela timhaka ta vona ni ku tirha hi mavoko ya vona.’ Van’wana a va nga endli tano, kutani Pawulo u engeterile a ku: “Ha mi khongotela, vamakwerhu, tsundzuxani lava nga hlelekangiki, vulavulani hi ku chavelela eka mimoya-xiviri leyi karhatekeke, seketelani lava tsaneke.” Swi le rivaleni leswaku a ku ri ni lava nga “hlelekangiki”a exikarhi ka vona lava a va lava ndzayo.—1 Vatesalonika 1:2-10; 4:11; 5:14.

Endzhaku ka tin’hweti to hlayanyana, Pawulo u tsale papila ra yena ra vumbirhi leri yaka eka Vatesalonika, ri ri ni tinhlamuselo leti engetelekeke malunghana ni vukona bya Yesu bya nkarhi lowu taka. Pawulo u tlhele a nyikela nkongomiso lowu engetelekeke malunghana ni ndlela yo hanyisana ni vanhu lava nga hlelekangiki lava a va ‘nga tirhi kambe va nghenelela eka leswi nga va khumbiki.’ Swiendlo swa vona a swi lwisana ni xikombiso xa Pawulo xa ku va mutirhi wa matimba swin’we ni xileriso xa yena xo tirhela ku tiwundla. (2 Vatesalonika 3:7-12) Pawulo u lerise leswaku ku tekiwa magoza yo karhi. Magoza lawa ma endliwe endzhaku ka loko vakulu se va tsundzuxile kumbe ku laya lava nga hlelekangiki. Pawulo u tsarile:

“Sweswi ha mi lerisa, vamakwerhu, . . . leswaku mi hambana ni makwerhu un’wana ni un’wana la fambaka hi ndlela leyi nga hlelekangiki naswona a nga fambiki hi ku ya hi ndhavuko lowu mi wu amukeleke eka hina. Loko ku ri n’wina, vamakwerhu, mi nga tshiki ku endla leswi lulameke. Kambe loko munhu a nga yingisi rito ra hina hi papila leri, tshamani mi n’wi funghile, tshikani ku tihlanganisa na yena, leswaku a ta khomiwa hi tingana. Hambiswiritano mi nga n’wi teki a ri nala, kambe hambetani mi n’wi tsundzuxa kukotisa makwenu.”—2 Vatesalonika 3:6, 13-15.

Kutani magoza lama engetelekeke a ma katsa ku hambana ni vanhu lava nga hlelekangiki, ku va fungha, ku tshika ku va ni xinghana na vona, kambe hi va tsundzuxa kukota vamakwerhu. I yini lexi a xi ta vanga leswaku swirho swa vandlha swi teka magoza wolawo? Leswaku hi kota ku twisisa mhaka leyi, a hi kambisiseni swiyimo swinharhu leswi Pawulo a a nga vulavuli hi swona.

1. Ha swi tiva leswaku Vakreste a va hetisekanga naswona va endla swihoxo. Hambiswiritano, rirhandzu i mfungho wa Vukreste bya ntiyiso, lowu lavaka leswaku hi twisisa ni ku rivalela van’wana swihoxo swa vona. Hi xikombiso, minkarhi yin’wana Mukreste a nga ha hlundzuka, hilaha swi humeleleke hakona eka Barnaba na Pawulo. (Mintirho 15:36-40) Kumbexana munhu a nga ha vula marito ya vukarhi ni lama tlhavaka hikwalaho ka ku karhala ku vulavula. Eswiyin’weni swo tano, hi ku kombisa rirhandzu ni ku tirhisa ndzayo ya Bibele, hi nga funengeta xihoxo, hi ya emahlweni hi hanya na Mukreste-kulorhi, hi va ni vunghana na yena ni ku tirha na yena. (Matewu 5:23-25; 6:14; 7:1-5; 1 Petro 4:8) Swi le rivaleni leswaku leswi a ku nga ri swona swihoxo leswi Pawulo a vulavula ha swona eka Vatesalonika va Vumbirhi.

2. Pawulo a nga vulavuli hi xiyimo lexi Mukreste a tihlawulelaka ku pima vunghana ni munhu un’wana loyi tindlela ta yena kumbe malangutelo yakwe swi nga lulamangiki—hi xikombiso, munhu loyi a vonakaka a rhandza vuhungasi kumbe swilo leswi vonakaka ku tlula mpimo. Kumbe mutswari a nga ha pima vunghana bya n’wana wa yena ni bya vantshwa lava honisaka vulawuri bya vatswari, va tlanga hi ndlela ya tihanyi kumbe leyi nga ni khombo, kumbe lava honisaka ndlela ya Vukreste. Sweswo swo va swiboho swa munhu hi xiyexe leswi fambisanaka ni leswi hi swi hlayaka eka Swivuriso 13:20: “L’a fambaka ni tintlhari o ta tlhariha, kambe l’a tolov̌elaka ŝihunguki o ta onhaka.”—Ringanisa 1 Vakorinto 15:33.

3. Pawulo u tsalele Vakorinto malunghana ni loyi a endlaka xidyoho lexikulu, hi ku ya hi vukulu bya xona, kutani a nga hundzuki. Vadyohi vo tano lava nga hundzukiki a va fanele va hlongoriwa evandlheni. Munhu wo “homboloka” a a fanele a nyiketiwa Sathana, hi ndlela yo fanekisela. Endzhaku ka sweswo, Vakreste lava tshembekaka a va nga fanelanga va tihlanganisa ni vanhu vo tano vo homboloka; muapostola Yohane u khutaze Vakreste leswaku va nga tshuki va va xeweta. (1 Vakorinto 5:1-13; 2 Yohane 9-11) Hambiswiritano, leswi a hi swona leswi ndzayo ya Vatesalonika va Vumbirhi 3:14 yi vulavulaka ha swona.

Swiyimo leswinharhu leswi hambaneke, leswi hlamuseriweke laha henhla, hi leswi katsaka lava nga “hlelekangiki” hilaha swi hlamuseriweke hakona eka Vatesalonika va Vumbirhi. Pawulo u tsale leswaku lava a va ha ri ‘vamakwerhu,’ lava a va fanele va tsundzuxiwa ni ku khomiwa hi ndlela yoleyo. Xisweswo, xiphiqo lexi a xi ri ni vamakwerhu lava nga “hlelekangiki,” a xi ngo va mhaka ya munhu hi xiyexe exikarhi ka Vakreste kumbe leyikulu swinene lerova vakulu va vandlha va teka goza ro susa, hilaha Pawulo a endleke hakona malunghana ni xiyimo xo biha eKorinto. Vanhu lava nga “hlelekangiki” a va nga ri na nandzu wa xidyoho lexikulu, ku fana ni wanuna la susiweke eKorinto.

Vanhu lava nga “hlelekangiki” eTesalonika a va hambuka swinene eVukresteni. A va nga tirhi, kumbexana a va ehleketa leswaku ku vuya ka Kreste a ku tshinerile, kumbe hi leswi a va loloha. Ku tlula kwalaho, a va vanga mpfilumpfilu lowukulu hi ku “nghenelela eka leswi nga va khumbiki.” Swi nga ha endleka vakulu va vandlha va va layile hi ku phindha-phindha, hi ku pfumelelana ni xitsundzuxo xa Pawulo eka papila rakwe ro sungula na hi xitsundzuxo xin’wana lexi humaka etilweni. (Swivuriso 6:6-11; 10:4, 5; 12:11, 24; 24:30-34) Hambiswiritano, va hambete va endla swilo leswi tiseke xisandzu evandlheni ni leswi a swi ta tlulela eka Vakreste van’wana. Kutani nkulu la nga Mukreste, ku nga Pawulo u vulavule erivaleni hi ku nga hleleki ka vona, a paluxa ndlela ya vona leyi hoxeke, handle ko boxa vanhu va kona.

U tlhele a tivisa vandlha leswaku swi ta va swi fanerile leswaku Mukreste un’wana ni un’wana a ‘fungha’ lava nga hlelekangiki. Leswi a swi vula leswaku vanhu va fanele va xiya vanhu lava swiendlo swa vona swi fambisanaka ni ndlela leyi vandlha ri byeriweke leswaku ri yi xalamukela. Pawulo u tsundzuxe leswaku va “hambana ni makwerhu un’wana ni un’wana la fambaka hi ndlela leyi nga hlelekangiki.” Sweswo entiyisweni a swi nga ta vula ku papalata munhu yoloye hilaha ku heleleke, hikuva a va fanele va “hambet[a va] n’wi tsundzuxa kukotisa makwenu.” A va ta hambeta va hlangana na yena eminhlanganweni ya Vukreste kumbexana ni le vutirhelini. Va nga ha tshemba leswaku makwavo u ta xi amukela kahle xitsundzuxo ivi a tshika tindlela ta yena leti khunguvanyisaka.

Xana a va ta “hambana” njhani na yena? Swi le rivaleni leswaku a va nga ta hungasa na yena. (Ringanisa Vagalatiya 2:12.) Ku tshika ku hungasa na yena ku nga ha n’wi kombisa leswaku vanhu lava nga ni mahanyelo lamanene va venga tindlela ta yena. Hambiloko a nga khomiwi hi tingana ivi a hundzuka, van’wana a va nge tekeleli tindlela ta yena ivi va fana na yena. Hi nkarhi lowu fanaka, Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a yisa nyingiso eka swilo leswinene. Pawulo u va tsundzuxile: “Loko ku ri n’wina, vamakwerhu, mi nga tshiki ku endla leswi lulameke.”—2 Vatesalonika 3:13.

Handle ko kanakana, ndzayo leyi ya vuapostola a hi xisekelo xa ku langutela ehansi kumbe ku avanyisa vamakwerhu lava endlaka swihoxo leswitsongo. Ku ri na sweswo, xikongomelo xa yona i ku pfuna loyi a tekaka ndlela leyi khunguvanyisaka leyi lwisanaka swinene ni Vukreste.

Pawulo a nga vekanga milawu leyi nga ni vuxokoxoko onge hi loko a ringeta ku simeka endlelo leri rharhanganeke. Kambe swi le rivaleni leswaku vakulu va fanele va rhanga va laya ni ku ringeta ku pfuna munhu la nga hlelekangiki. Loko va nga humeleli kutani munhu wa kona a ya emahlweni hi ndlela leyi khunguvanyisaka ni leyi swi nga endlekaka leswaku yi tlulela eka van’wana, va nga ha endla xiboho xa leswaku vandlha ri fanele ri xalamukisiwa. Va nga nyikela nkulumo leyi vulavulaka hi lexi endlaka leswaku ku nga hleleki koloko ku fanele ku papalatiwa. A va nge boxi mavito, kambe nkulumo ya vona yo tsundzuxa yi ta pfuna ku sirhelela vandlha, hikuva lava yingisaka va ta swi xiya swinene leswaku va papalata ku hungasa ni munhu wihi na wihi loyi a kombisaka ku nga hleleki koloko.

Hi ku famba ka nkarhi swi nga ha endleka leswaku la nga hlelekangiki a khomiwa hi tingana hikwalaho ka tindlela ta yena ivi a susumeteleka ku hundzuka. Loko vakulu ni van’wana evandlheni va vona ku hundzuka koloko, un’wana ni un’wana a nga ha tiendlela xiboho xo tlhela a va ni vunghana na yena.

Kutani, hi ku komisa: Vakulu va vandlha hi vona va rhangelaka eku nyikeleni ka mpfuno ni ndzayo loko un’wana a famba hi ndlela leyi nga hlelekangiki. Loko a nga xi voni xihoxo xa yena kambe a ya emahlweni a va nkucetelo lowu nga ni khombo, vakulu va nga ha veka nkulumo leyi vekaka vonelo ra Bibele erivaleni leswaku va lemuxa vandlha—ku nga ha va ku rhandzana ni lava nga riki vapfumeri, kumbe ndlela yihi na yihi leyi nga fanelangiki. (1 Vakorinto 7:39; 2 Vakorinto 6:14) Vakreste lava se va xalamukisiweke evandlheni va nga ha tiendlela xiboho xo papalata ku hungasa ni vanhu lava swi nga erivaleni leswaku va famba hi ndlela leyi nga hlelekangiki kambe va ha ri vamakwerhu.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 31]

Vakulu lava nga Vakreste va tsundzuxa lava nga hlelekangiki kambe va ha va languta tanihi vapfumeri-kulobye