U Nga Pfumeleli Ku Hlundzuka Ku Ku Khunguvanyisa

“TIKHOME!” “Matlhari ehansi!” “Timiyelele!” Xana marito lawa u ma toloverile? Kumbexana u tibyela wona hi mbilu leswaku u verhamisa vukarhi bya wena. Vanhu van’wana loko va lava ku papalata ku hlundzuka, vo tifamba-fambela. Toleto i tindlela to olova to lawula ku hlundzuka ni ku hlayisa vuxaka ni vanhu van’wana.

Kambe, emalembeni ya sweswinyana switsundzuxo swa vatshila leswi kanetanaka malunghana ni ku lawula ku hlundzuka kumbe ku fa na kona, swi siya vanhu vo tala va pfilunganyekile. Hi xikombiso, vativi van’wana va mianakanyo va hangalase mhaka ya leswaku “loko ku hlundzuka swi ku pfuna,” hlundzuka. Van’wana va tsundzuxa leswaku ku tshamela ku hlundzuka i “xiphiqo lexikulu lexi vangaka leswaku vanhu va fa va ha ri vatsongo ku tlula makhombo man’wana yo tanihi ku dzaha, nsusumeto wa le henhla wa ngati ni kholesteroli yo tala.” Rito ra Xikwembu ri swi veka erivaleni ri ku: “Ṭhika ku kariha, u fularela ku lev̌a; u nga hlunḍuki, ŝi nga ku dyohisa ntsena.” (Pisalema 37:8) Ha yini Bibele yi nyika ndzayo yoleyo leyi kongomeke?

Ku tsandzeka ku tikhoma swi vangela swiendlo leswi nga lawulekiki. Leswi swi vonake eku sunguleni ka matimu ya vanhu. Ha hlaya: “Kayin a kariha ngopfu, ni mombo wa yena wu khanyana.” Xana leswi swi n’wi vangele ku endla yini? Ku hlundzuka ka yena ku n’wi lawurile, lerova ku endle leswaku mbilu ya yena yi nonon’hwa yi nga yingisi xitsundzuxo xa Yehovha xa leswaku a endla leswinene. Ku hlundzuka ka Kayini loku a nga ku lawulangiki ku vange leswaku a endla xidyoho lexikulu—a dlaya makwavo.—Genesa 4:3-8.

Sawulo, hosi yo sungula ya Israyele, na yena ku n’wi lawurile loko a twa Davhida a dzunisiwa swinene. “V̌av̌asati a v̌a tšina, v̌a ri kari v̌a hlamulana, v̌a ku: Saul o dlele khume ra madzana, kambe Davida o dlele dzana ra madzana! Kutani Saul a kariha ngopfu; rito leri a ri biha e mahlweni ka yena.” Ku hlundzuka ku lawule mianakanyo ya Sawulo lerova u ringete ko tala ku dlaya Davhida. Hambileswi Davhida a ringeteke ku endla xinghana, Sawulo a a nga swi lavi ku kondletela ku rhula ni ku phahlelana mariyeta. U hetelele a nga ha amukeriwi hi Yehovha hilaha ku heleleke.—1 Samuwele 18:6-11; 19:9, 10; 24:1-21; Swivuriso 6:34, 35.

Handle ko kanakana, loko munhu a nga lawuli ku hlundzuka ka yena, u ta vula ni ku endla swilo leswi nga ta vavisa un’wana ni un’wana la katsekaka. (Swivuriso 29:22) Kayini na Sawulo va hlundzukile hikuva un’wana ni un’wana a ri ni mavondzo hi ndlela ya yena. Hambiswiritano, munhu a nga ha hlundzuka hikwalaho ka swivangelo swo hambana-hambana. Ku soriwa loku nga twaliki, ndzhukano, ku twisisa swilo hi ndlela leyi hoxeke, kumbe ku khomiwa hi ndlela leyi nga fanelangiki ku nga ha vanga ku hlundzuka.

Xikombiso xa Kayini na Sawulo xi kombisa ku tsana lokukulu loku a va ri na kona. Handle ko kanakana, Kayini a a nga endli gandzelo rakwe hi ripfumelo. (Vaheveru 11:4) Ku tsandzeka ka Sawulo ku yingisa swileriso leswi kongomeke swa Yehovha ni ku tshamela ku ringeta ku tiyimelela ku vange leswaku a nga ha amukeriwi hi Xikwembu naswona a lahlekeriwa hi moya wa xona. Swi le rivaleni leswaku vavanuna lavambirhi va onhe vuxaka bya vona na Yehovha.

Ringanisa mimboyamelo yo tano ni ya Davhida, loyi a ri ni xivangelo xa ku hlundzukisiwa hi ndlela leyi Sawulo a n’wi khoma ha yona. Davhida u lawule moya wa yena. Ha yini? U te: “A hi swinene eka mina, hi ku ya hi langutelo ra Yehovha leswaku ndzi endla nchumu lowu eka hosi yanga, mutotiwa wa Yehovha.” Handle ko kanakana, Davhida a a anakanya hi vuxaka bya yena na Yehovha, kutani swi khumbe ndlela leyi a a tirhisana ha yona na Sawulo. Hi ku titsongahata u siye timhaka emavokweni ya Yehovha.—1 Samuwele 24:6, 15, NW.

Hakunene, vuyelo bya ku hlundzuka loku nga lawuriwiki i byikulu. Muapostola Pawulo u tsundzuxile: “Karihani, kambe mi nga dyohi.” (Vaefesa 4:26) Hambileswi ku hlundzuka lokunene ku nga na ndhawu ya kona, ku ni khombo leri tshamaka ri ri kona ra leswaku ku hlundzuka ku nga hi khunguvanyisa. Kutani, a swi hlamarisi leswi hi langutaneke ni ntlhontlho wa ku lawula ku hlundzuka ka hina. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo?

Ndlela yo sungula i ku va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha. U ku khutaza ku n’wi pfulela mbilu ni mianakanyo ya wena. N’wi byele mivilelo ni leswi ku karhataka, ivi u kombela mbilu yo rhula leswaku u hlula ku hlundzuka. (Swivuriso 14:30) Tiyiseka leswaku “mahlo ya Yehovha ma le ka lavo lulama, naswona tindleve ta yena ti yingisela swikombelo swa vona.”—1 Petro 3:12.

Xikhongelo xi nga ku hundzula ni ku ku kongomisa. Hi ndlela yihi? Xi nga yi khumba swinene ndlela leyi u tirhisanaka ha yona ni van’wana. Tsundzuka ndlela leyi Yehovha a tirhisaneke na wena ha yona. Hilaha Matsalwa ma vulaka hakona, Yehovha “a nga hi endlelanga hi mpimo wa ku dyoha ka hina.” (Pisalema 103:10) Moya wo rivalela i wa nkoka leswaku u “nga tlhariheriwi hi Sathana.” (2 Vakorinto 2:10, 11) Ku tlula kwalaho, xikhongelo xi endla leswaku mbilu ya wena yi pfumela ku kongomisiwa hi moya lowo kwetsima, lowu nga herisaka mikhuva leyi dzikeke swinene evuton’wini. Yehovha hi ntsako u hi nyika ‘ku rhula loku tlulaka miehleketo hinkwayo,’ loku nga ku ntshunxaka eka matimba lamakulu ya ku hlundzuka.—Vafilipiya 4:7.

Hambiswiritano, xikhongelo xi fanele xi fambisana ni ku kambisisa Matsalwa nkarhi na nkarhi leswaku hi “hambet[a hi] twisisa leswi ku rhandza ka Yehovha ku nga swona.” (Vaefesa 5:17; Yakobo 3:17) Loko swi ku tikela ku lawula ku hlundzuka ka wena, ringeta ku vona ndlela leyi Yehovha a yi langutaka ha yona mhaka leyi. Kamba Matsalwa lama ngopfu-ngopfu ma fambelanaka ni ku lawula ku hlundzuka.

Muapostola Pawulo u nyika xitsundzuxo lexi xa nkoka: “A hi endleleni hinkwavo leswi nga swinene, kambe ngopfu-ngopfu lava nga swin’we na hina eripfumelweni.” (Vagalatiya 6:10) Dzikisa mianakanyo ni swiendlo swa wena eku endleleni ka van’wana swilo leswinene. Ntirho wo tano lowunene wu ta ku pfuna ku va ni ntwela-vusiwana ni ku tshembiwa hi van’wana, naswona wu ta hunguta timholovo leti nga vangaka ku hlundzuka hi ku olova.

Mupisalema u te: “Tiyisa milenge ya mina e ritweni ra wena, kutani u nga pfumeleri ku biha leŝaku ku nḍi fuma! La’v̌a ranḍaka nawu wa wena v̌a ni ku rula lo’kukulu, a ku na ku khunguv̌anyisa e ka v̌ona.” (Pisalema 119:133, 165) Sweswo swi nga va tano ni le ka wena.

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

MAGOZA YO LAWULA KU HLUNDZUKA

□ Khongela eka Yehovha.—Pisalema 145:18.

□ Kambisisa Matsalwa siku na siku.—Pisalema 119:133, 165.

□ Tshama u khomekile hi mintirho leyinene.—Vagalatiya 6:9, 10.