Ha Yini Vanhu Va Chava Apokalipsi?

MUTSARI wa ta vukhongeri, Damian Thompson, u vule leswi landzelaka eka magazini wa Time: “Hi malembe-xidzana, van’waxisungusungu lava nga Vakreste va profete leswaku ku pfilunganyeka ka vanhu ka muxaka [wo karhi] ku tshinele swinene. Lexi va hlamarisaka sweswi hileswi swiendlakalo leswi swi nga tekiwiki swi ri swa xiviri ntsena, kambe swi tlhela swi hangalasiwa hi vona vanhu lava a va va hlekula: vahleri va matirhelo ya khompyuta, lava rhangelaka eka swa mabindzu ni van’watipolitiki.” U vula leswaku ku chava loku nga kona emisaveni hinkwayo ka ku fa ka tikhompyuta hi lembe ra 2000 “ku hundzule vanhu lava tolovelekeke hi ku helela va va lava tivutisaka swo tala hi gidi ra malembe leri taka,” lava chavaka ku fika ka makhombo yo tanihi “ku chava ka mintshungu, ku wa ka tihulumendhe, ku lwetana hi swakudya, swihaha-mpfhuka leswi nga ta tlumba miako leyo leha swinene.”

Ku engetela eka ku chava loku tolovelekeke, ku ni swiendlo leswi chavisaka swa mintlawa yo hambana-hambana leyitsongo ya vukhongeri, leswi hakanyingi swi vitaniwaka “Apokalipsi.” Eka xihloko xa January 1999 lexi a xi ku, “Yerusalema Ni Hungwe Ra Apokalipsi,” Le Figaro ya siku na siku ya Xifurwa yi te: “Varindzi va le [Israyele] va ringanyeta leswaku lava nga ya eNtshaveni ya Mitlhwari kumbe ekusuhi na yona ku ya yimela ku vuya ra vumbirhi ka loyi va n’wi languteleke kumbe Apokalipsi, va tlula nhlayo ya ‘lava pfumelaka eka mfumo wa gidi ra malembe’ yi andzisiwe ka dzana.”

Eka 1998 Britannica Book of the Year ku ni xiviko xo hlawuleka xa “Mimpambukwa Ya Le Sikwini Ra Ku Avanyisa.” Swin’wana swa leswi xi swi boxaka i mimpambukwa leyi yayarhelaka, yo tanihi ntlawa wa Heaven’s Gate, People’s Temple, Order of the Solar Temple ni Aum Shinrikyo (Ntiyiso Lowu Tlakukeke), leyi hleleke nhlaselo wa gasi ya chefu, leyi hlaseleke xitimela lexi fambaka ehansi ka misava xa le Tokyo hi 1995, xi dlaya 12 wa vanhu ni ku vavisa magidi ya vona. Loko Martin E. Marty, profesa wa vukhongeri eYunivhesiti ya Chicago, a katsakanya xiviko lexi u tsale a ku: “Ku fika ka lembe ra 2000 swi ni nkucetelo wa matimba—naswona swi ta va ni nkucetelo eka mixaka hinkwayo ya vuprofeta ni mintlawa yo karhi. Yin’wana yi nga ha va ni khombo. Wu ta va wu nga ri nkarhi wo khondla mavoko.”

Matimu Ya Ku Chava Apokalipsi

Apokalipsi kumbe Nhlavutelo, i vito ra buku yo hetelela eBibeleni, leyi tsariweke eku heleni ka lembe-xidzana ro sungula C.E. Hikwalaho ka xivumbeko xa vuprofeta ni ririmi ra buku leyi leri tirhisaka swifaniso ngopfu, rihlawuri “Apokalipsi” ri tirhisiwe eka matsalwa yo karhi lama sunguleke khale swinene emahlweni ka ku tsariwa ka buku ya Bibele ya Nhlavutelo. Xifaniso xa ntsheketo xa buku leyi xi hi tlherisela le ndzhaku ePeresiya wa khale hambi ku ri emahlweni ka nkarhi wolowo. Hikwalaho, The Jewish Encyclopedia yi vulavula hi “mintsheketo yo tala leyi katsiweke eka buku leyi ya [Apokalipsi ya Xiyuda] yi ri leyi fambisanaka swinene ni mikhuva ya le Babilona.”

Tibuku ta Apokalipsi ta Xiyuda a ti tele ku sukela eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vumbirhi B.C.E. ku ya eku heleni ka lembe-xidzana ra vumbirhi C.E. Loko xi hlamusela xivangelo xa ku tsariwa ka matsalwa lawa, xidyondzi xin’wana xa Bibele xi tsale xi ku: “Vayuda va avanyise nkarhi hinkwawo wu va tinguva timbirhi. A ku ri ni nguva ya sweswi, leyi hombolokeke hi ku helela . . . Hikwalaho, Vayuda a va rindzele makumu ya swilo hilaha swi nga hakona. A ku ri ni nguva leyi a yi ta ta leyi a yi ta va leyinene hi ku helela, nguva ya ntsako wa Xikwembu laha ku nga ta va ni ku rhula, ku humelela ni ku lulama . . . Xana nguva ya sweswi a yi ta va nguva leya ha taka hi ndlela yihi? Vayuda a va pfumela leswaku ku hundzuka a ku nga ta tisiwa hi vanhu, hikwalaho a va langutele leswaku Xikwembu xi ta nghenelela hi ku kongoma. . . . Siku ra ku ta ka Xikwembu a ri vitaniwa Siku ra Hosi naswona a ri ta va nkarhi lowu nga tsakisiki wa ku chava, wa ndzoviso ni wa ku avanyisa leswi a swi ta va maxangu ya nguva leyintshwa. Tibuku hinkwato leti hlamuselaka Apokalipsi ti vulavula hi swiendlakalo leswi.”

Xana Ku Chava Apokalipsi Ku Fanerile?

Buku ya Bibele ya Nhlavutelo yi vulavula hi “nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo,” kumbe Armagedoni, laha ku nga ta herisiwa vanhu lavo homboloka, ivi yi landzeriwa hi nkarhi wa malembe ya gidi (lowu minkarhi yin’wana wu vitaniwa Gidi ra Malembe) laha Sathana a nga ta hoxiwa ekheleni ivi Kreste a avanyisa vanhu. (Nhlavutelo 16:14, 16; 20:1-4) EMalembeni ya le Xikarhi, van’wana a va nga byi twisisi vuprofeta lebyi hikuva “Mukwetsimi” wa Mukhatoliki, Augustine (354-430 C.E.) u vule leswaku Gidi ra Malembe ri sungule loko ku tswariwa Kreste naswona ri ta landzeriwa hi ku Avanyisa ko Hetelela. Handle ko kanakana Augustine a nga anakanyisisanga hi nkarhi lowu, kambe loko lembe ra 1000 ri tshinela, ku chava ku ve kukulu. Van’wamatimu a va pfumelelani malunghana ni ku chava apokalipsi loku a ku ri kona emalembeni ya le xikarhi. Ku nga khathariseki leswaku a ku hangalake ku fikela kwihi, entiyisweni a ku nga fanelanga.

Hilaha ku fanaka namuntlha, vanhu va vukhongeri ni vanhu ntsena va anakanya leswaku lembe ra 2000 kumbe ra 2001, ri ta ta ni apokalipsi yo chavisa. Kambe xana ku chava loku ku fanerile? Naswona xana rungula leri nga ebukwini ya Bibele ya Nhlavutelo, kumbe Apokalipsi, i nchumu lowu faneleke wu chaviwa kumbe, ku hambana ni sweswo i nchumu lowu hi faneleke hi wu langutela? Hi kombela u ya emahlweni u hlaya.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Ku chava Apokalipsi ka le malembeni ya le xikarhi ku tikombe ku nga fanelanga

[Xihlovo Xa Kona]

© Cliché Bibliothèque Nationale de France, Paris

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]

Maya/Sipa Press