Ha Yini U Fanele U Hlula Moya Wo Tiendla La Hetisekeke?

Xana nkarhi hinkwawo u lwa hi matimba leswaku u endla leswinene ngopfu? Swi le rivaleni leswaku loko u endla tano swi nga ku vuyerisa hi tindlela to tala swi tlhela swi vuyerisa lava u hanyaka na vona. Hi hala tlhelo van’wana va hundzeleta timhaka lerova va tiendla lava hetisekeke. Xana sweswo swi vula yini?

KAHLE-KHAHLE, nhlamuselo ya rito “ku hetiseka” i “mboyamelo wo languta xin’wana ni xin’wana lexi nga hetisekangiki xi ri lexi nga amukelekiki.” Swi nga ha endleka u tshame u hlangana ni vanhu lava nga ni mboyamelo wo tano. Wa swi xiya leswaku swilo leswi hundzeletiweke leswi va swi koxaka eka van’wana swi nga vanga swiphiqo swo tala, swi nga vanga xiyimo xa ku va u nga eneriseki ni xa ku hela matimba. Vanhu vo tala lava ringaniselaka va swi xiya leswaku ku tiendla la hetisekeke hi ku koxa swilo leswi hundzeletiweke ni leswi nga twaliki etimhakeni hinkwato ta vutomi, a swi rhandzeki nikatsongo. I nchumu lowu faneleke wu hluriwa. Hambiswiritano, xiphiqo hi leswaku loko swi ta eka langutelo kumbe mboyamelo wa hina, swi nga ha tika ku xiya leswaku u voyamele eka ku tiendla la hetisekeke, hikwalaho i ntlhontlho ku hlula mukhuva lowu.

Nelson u ni vutihlamuleri lebyikulu naswona u fanele a tlhantlha swiphiqo swo tala. Nkarhi na nkarhi u kambisisa timhaka to tala naswona mpindzulo i nchumu wo rhanga eka yena. Ku tiendla la hetisekeke hakanyingi ku tekiwa ku fanerile leswaku munhu a ta humelela entirhweni wa xisiya-mani. Hambileswi van’wana va nga ha tlangelaka vuswikoti bya Nelson, ku tiendla ka yena la hetisekeke ku n’wi vangela mavabyi yo tanihi ku pandza ka nhloko ni ntshikilelo wa mianakanyo. Xana u fana na Nelson?

Vantshwa na vona va swi lava ku tiendla lava hetisekeke. Rita, wa le Rio de Janeiro, loko a ha ri n’wana a a rhandza ku ya exikolweni. A ringeta ku nga tikombisi a ri munhu la rhandzaka ndhuma, kambe a a hlundzuka loko a nga kumanga timaraka ta le henhla. Rita u ri: “Ku sukela evutsongwanini, a ndzi tiringanisa ni van’wana lava a va kuma nkarhi wo tala wo dyondza, loko mina hi hala tlhelo minkarhi hinkwayo ndzi tshama ndzi tshikilelekile naswona ndzi ri ni matlotlo eku endleni ka swilo. A ndzi nga ehleketi leswaku ndzi nga va ni nkarhi wo wisa hikuva a ndzi tshama ndzi ri ni swilo swo swi endla.”

Maria, loko a ha ri xinhwanyatana a a rila a nyangatsiwa hi leswi yena a nga swi koti ku mpfampfarhuta ku fana ni van’wana. Ku tlula kwalaho, loko a ri karhi a ringeta ku tiendla la hetisekeke eka vuyimbeleri, hakanyingi a a tshikileleka ni ku karhateka ematshan’weni yo tsakela ku tlanga kumbe ku yimbelela. Nhwanyana un’wana wa le Brazil loyi va nge i Tânia, loyi a ringeteke ku xalamukela ku papalata ku phikizana ni van’wana, u pfumerile leswaku wa ha tivekela mimpimanyeto leyi tlakukeke ngopfu, loko a ri exikolweni ni le kaya. A a vona onge loko ntirho wa yena wu nga hetisekanga, vanhu a va nge n’wi rhandzi ngopfu. Tlhandlakambirhi, minkarhi yin’wana Tânia a langutela leswikulu ngopfu eka van’wana, leswi n’wi khomiseke tingana ni ku n’wi vangela gome.

Hambileswi vuswikoti, ku gingirika ni ku titwa u enerisekile swi nga swa nkoka, u nga ha va ni vonelo leri hoxeke, ro tanihi ku chava ku tsandzeka, leri vangiwaka hi ku tivekela tipakani leti nga fikelelekiki. Vatswari kumbe vanhu van’wana va nga ha veka mpimanyeto wo endla swilo hi ku hetiseka entirhweni wa xikolo kumbe emintlangweni, lowu vantshwa wu va tikelaka ku wu fikelela. Hi xikombiso, mana wa Ricardo a a langutele leswikulu eka yena, a a lava leswaku a va dokodela, a tlanga piyano naswona a vulavula tindzimi to hlayanyana. Xana wa swi xiya leswaku langutelo leri, loko ri hundzeletiwa ri vanga swiphiqo kumbe ku hela matimba?

Ha Yini U Fanele U Papalata Ku Tiendla La Hetisekeke?

Ntirho wa xiyimo xa le henhla, ku tinyiketela swinene na hi ndlela ya xiyimo xa le henhla, hi swona leswi laviwaka. Xisweswo vanhu va fanele va phikizana emintirhweni. Xivangelo xin’wana lexi endlaka vo tala va lwa hi matimba swinene i ku chava ku lahlekeriwa hi leswi va tihanyisaka ha swona. Vatirhi van’wana va fana ni xitsutsumi lexi tinyiketelaka hilaha ku hundzeletiweke leswaku xi va ni rhekhodo leyintshwa. Kutani loko xi langutane ni mphikizano wo tika, xi nga ha titwa xi susumeteleka ku endla vutiolori lebyi engetelekeke swinene, kumbexana xi tirhisa swidzidzirisi leswaku xi ta antswisa—xi tshemba leswaku xi ta hlula. Ematshan’weni yo lava ku endla swilo hi ndlela leyinene, ku tiendla la hetisekeke ku vangela vanhu leswaku “va susumetiwa hi moya wo chava ku tsandzeka” kumbe “va susumeteriwa ku va vo rhanga.”—The Feeling Good Handbook.

Hakunene, van’wana va vona onge leswi va nga swi endlaka eka vuswikoti bya vona kumbe emintlangweni swi nga antswisiwa nkarhi na nkarhi. Hambiswiritano, hi ku ya hi Dok. Robert S. Eliot, “ku tiendla la hetisekeke i ku langutela nchumu lowu nga ta ka wu nga endleki.” Wa engetela: “Swi fambisana ni ku tivona nandzu, ku tisirhelela ni ku chava ku hlekuriwa.” Hikwalaho, i ya ntiyiso marito ya Hosi Solomoni wo tlhariha: “Mina ndzi wu vonile ntirho hinkwawo wa matimba ni vutshila hinkwabyo entirhweni, leswaku swi vula ku kwetlembetana exikarhi ka vanhu; leswi na swona i vuhava ni ku hlongorisa mheho.”—Eklesiasta 4:4.

Xana u nga endla yini loko u voyamele eka ku tiendla la hetisekeke? Xana i ntiyiso leswaku loko u lwa hi matimba, hi kona u yaka u tsandzeka? Xana u nga swi rhandza ku va la nga koxiki swo tala naswona u tinyiketela swinene? Xana swi vula yini ku va la hetisekeke? Xana a wu swi naveli ku tirhisa vuswikoti bya wena hi xitalo u ri karhi u papalata ku tiendla la hetisekeke? Leswi vanhu lava nga hetisekangiki va kotaka ku tirhisa vuswikoti bya vona lebyi va byi nyikiweke hi Xikwembu leswaku va tshubula swilo leswi nga pfunaka van’wana, anakanya hi leswi vanhu va nga ta kota ku swi fikelela eka swiyimo leswi hetisekeke ni leswi kongomisiwaka hi Xikwembu!

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Vatswari kumbe vanhu van’wana va nga ha langutela swilo leswi hetisekeke, leswi vana va nga ta ka va nga swi fikeleli