Swivutiso Swa Vahlayi

Xana nsati la nga Mukreste la tshembekaka a nga ringeta ku fikela kwihi ku sivela matshalatshala ya munghana wakwe ya ku dlaya vukati?

Loko vukati bya vanhu byi sungula, Xikwembu xi vule leswaku nuna na nsati va fanele ku ‘namarhelana.’ (Genesa 2:18-24) Vanhu va hundzuke lava nga hetisekangiki kutani vukati byo tala byi sungula ku va ni swiphiqo, kambe ku rhandza ka Xikwembu ka ha ri leswaku vatekani va fanele va namarhelana. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Vanhu lava tekaneke ndzi va nyika swiletelo, ku nga ri mina, kambe i Hosi, leswaku wansati a nga hambani ni nuna wa yena; kambe loko a boheka ku hambana na yena, a a tshame a nga tekiwi kumbe a tlhela a vuyelelana ni nuna wa yena; naswona wanuna a nga fanelanga a tshika nsati wa yena.”—1 Vakorinto 7:10, 11.

Marito wolawo ma seketela leswaku eka vanhu lava nga hetisekangiki swi nga ha endleka leswaku munghana wa vukati a endla xiboho xa ku siya munghana-kulobye. Hi xikombiso, Pawulo u vule leswaku loko munghana wa vukati a hambana ni munghana-kulobye, havambirhi a va fanele va ‘tshama va nga ngheneli vukati.’ Ha yini? Phela, hambileswi munghana lo un’wana wa vukati a hambaneke ni munghana kambe va ha ri nyama yin’we ematihlweni ya Xikwembu. Pawulo u vule tano hikuva Yesu u veke mpimanyeto wa vukati bya Vakreste hi ku: “Mani na mani la tshikaka nsati wakwe, a teka un’wana, ku nga ri hi xivangelo xa vumbhisa [Xigriki por·neiʹa], u endla vuoswi.” (Matewu 19:9) Ina, xisekelo xin’we ntsena xa ku dlaya vukati hi ku ya hi Matsalwa i “vumbhisa,” ku nga ku tikhoma ko biha ka rimbewu. Emhakeni leyi Pawulo a vulavulaka hi yona, swi tikomba onge a ku ni un’we eka vatekani lava, la nga tikhoma hi ndlela yo biha, kutani loko nuna kumbe nsati a hambana ni munghana, vukati byebyo a byi fanga emahlweni ka Xikwembu.

Kutani Pawulo u vulavule hi xiyimo lexi eka xona Mukreste wa ntiyiso a tekaneke ni loyi a nga riki mupfumeri. Xiya nkongomiso wa Pawulo: “Loko loyi a nga pfumelangiki a ya emahlweni ni ku hambana na yena, a a hambane na yena; makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati a nga le vuhlongeni ehansi ka swiyimo swo tano, kambe Xikwembu xi mi vitanele eku rhuleni.” (1 Vakorinto 7:12-16) Xana nsati la tshembekeke a nga endla yini loko nuna wakwe la nga riki mupfumeri a hambane na yena, naswona nuna a lava leswaku va dlaya vukati?

A nga ha vona swi antswa leswaku va nga hambani. Swi nga ha endleka leswaku wa ha n’wi rhandza, a ri karhi a anakanya hi swilaveko swa vunghana bya vona, swa mintlhaveko ni swa rimbewu, naswona a swi tiva leswaku yena ni vana lavatsongo lava nga kona va lava ku khathaleriwa hi swilo leswi vonakaka. Nakambe a nga ha va ni ntshembo wa leswaku hi ku famba ka nkarhi, nuna wakwe u ta va mupfumeri kutani a ponisiwa. Kambe, loko nuna a teka magoza ya ku dlaya vukati (handle ka swivangelo swa matsalwa), nsati a nga ha “hambana na yena,” hilaha Pawulo a tsaleke hakona. Sweswo swi ta tirha ni le ka nuna la nga mupfumeri, la honisaka vonelo ra Xikwembu hi vukati kutani a sindzisa ku hambana ni nsati.

Kambe, eka xiyimo xo tano a nga ha lava ku tisirhelela swin’we ni vana. Njhani? A nga ha endla leswaku vana vakwe lava rhandzekaka va sala na yena leswaku a ta hambeta a va khathalela hi vutswatsi, a va letela mahanyelo lamanene ni ku va dyondzisa ku va ni ripfumelo leri sekeriweke etidyondzweni letinene ta Bibele. (2 Timotiya 3:15) Ku dlayiwa loku ka vukati ku nga veka malunghelo yakwe ekhombyeni. Hikwalaho, a nga ha teka magoza ya ku yimeriwa hi ndlela leyi faneleke eka valawuri, leswaku a sirhelela mfanelo yakwe ya ku vonana ni vana vakwe ni ku tiyisekisa leswaku nuna wakwe wa boheka ku khathalela ndyangu lowu a wu kombeke xikosi. Ematikweni man’wana, wansati la nga laviki ku dlaya vukati a nga ha sayina maphepha ya le nawini lama nga ni malunghiselelo yo wundla vana ni nseketelo wa timali, handle ko pfumelelana ni ku dlaya vukati loku lavaka hi nuna wa yena. Kun’wana, marito lama tsariweke emaphepheni ma kombisa leswaku wansati wa pfumela ku dlaya vukati; xisweswo loko ku ri hi ku nuna u ni nandzu wo oswa, ku sayina ka wansati maphepha lawa swi kombisa leswaku u pfumelelana ni ku dlaya vukati ka nuna wa yena.

Vanhu vo tala endhawini yoleyo ni le vandlheni a va nge tivi vuxokoxoko hinkwabyo, byo fana ni leswaku ku dlaya vukati koloko ku sekeriwe eMatsalweni. Kutani loko swilo swi nga si ya ekule, swi nga va swinene leswaku wansati a tivisa mulanguteri la ungamelaka ni nkulu un’wana evandlheni, (swi nga va swinene ku tsala papila) ntiyiso wa kona. Hi ndlela yoleyo ku ta va ni vumbhoni loko ko tshuka ku tlakuka swivutiso swo karhi—hi nkarhi wolowo kumbe endzhaku.

A hi tlheleleni emaritweni ya Yesu: “Mani na mani la tshikaka nsati wakwe, a teka un’wana, ku nga ri hi xivangelo xa vumbhisa, u endla vuoswi.” Loko wanuna hakunene a ri ni nandzu wa ku tikhoma loko biha ka rimbewu kambe a nga lavi ku hambana ni nsati wakwe, nsati (la nga riki na nandzu eka xikombiso xa Yesu) u fanele ku hlawula loko a lava ku rivalela nuna kutani va hambeta va hlanganyela sangu ra vukati kumbe a hambana na yena. Loko a tiyimiserile ku n’wi rivalela kutani a tshama ni nuna wakwe wa le nawini, xiendlo xexo a xi n’wi endli a va ni nandzu wa ku tikhoma loko biha.—Hosiya 1:1-3; 3:1-3.

Loko nuna la nga ni nandzu wa ku tikhoma loko biha a lava ku dlaya vukati, nsati a nga ha n’wi rivalela a ri ni ntshembo wa leswaku u ta tshama na yena. Hi yena la nga ta tiendlela xiboho xa leswaku wa ri pfumela kumbe a nga ri pfumeli goza ra nuna ra ku lava ku dlaya vukati, hi ku ya hi ripfalo ni xiyimo xakwe. Tindhawu tin’wana ti pfumelela nsati la nga pfumelelaniki ni ku dlaya vukati leswaku a sayina maphepha lama ku hlamuselaka hi vuxokoxoko ku wundliwa ka vana ni nseketelo wa timali, handle ko kombisa leswaku wa pfumelelana ni ku dlaya vukati; loko a sayina maphepha wolawo a swi nge vuli leswaku u lava ku hambana na yena. Hambiswiritano, etindhawini tin’wanyana, nsati la nga laviki ku dlaya vukati a nga komberiwa ku sayina maphepha lama kombisaka leswaku u pfumelelana ni ku dlaya vukati; loko a sayina maphepha wolawo ya ku dlaya vukati u swi veka erivaleni leswaku u lava ku hambana ni nuna wakwe la nga ni nandzu.

Leswaku ku papalatiwa ku nga twisisani loku nga tshukaka ku va kona, swi nga va swinene ni le mhakeni leyi leswaku nsati a nyika vakulu va vandlha papila leri xaxametaka magoza lama tekiwaka ni langutelo rakwe ha wona. A nga ha tsala leswaku u byele nuna wa yena leswaku yena u tiyimiserile ku n’wi rivalela ni ku ya emahlweni a ri nsati wakwe. Sweswo swi ta vula leswaku a nga pfumelelani ni ku dlayiwa koloko ka vukati; ku ri ni ku hambana ni nuna wakwe, wa ha tiyimiserile ku n’wi rivalela. Xisweswo, endzhaku ka ku swi veka erivaleni leswaku u tiyimiserile ku n’wi rivalela naswona u lava ku hambeta a tshama na yena, loko a sayina maphepha lama kombisaka ndlela leyi timali kumbe/timhaka ta vuwundli ti nga ta lulamisiwa ha yona a swi nge vuli swona leswaku u thala nuna wakwe.a

Loko a ha swi navela ku rivalela nuna hambi ku ri endzhaku ka ku dlayiwa ka vukati, a nga kona la ntshunxekeke ku tlhela a teka kumbe ku tekiwa. Loko nsati la nga riki na nandzu, loyi a laveke ku rivalela nuna kambe a nga pfumeli, a endla xiboho xa ku hambana na yena endzhaku, hikwalaho ka ku tikhoma ka yena loko biha, havambirhi va ta ntshunxeka ku tlhela va nghenela vukati. Yesu u kombise leswaku munghana wa vukati la nga riki na nandzu u ni lunghelo ra ku endla xiboho xo tano.—Matewu 5:32; 19:9; Luka 16:18.

[Nhlamuselo ya le hansi]