Xana Xidyoho Ha Ha Xi Teka Hi Ndlela Leyi A Xi Ri Ha Yona Eku Sunguleni?
KHALE vanhu lava nghenaka kereke a va tshamela ku twa mufundhisi wa vona a chumayela hi rito leri tlakukeke hileswi vuriwaka “swidyoho leswikulu swa nkombo” leswi katsaka ku navela, makolo, ku navela ku fuma, vulolo, ku hlundzuka, mavondzo ni ku tikukumuxa. Minkarhi yo tala, mufundhisi a a vulavula hi vuyelo byo biha bya xidyoho kutani a khutaza vayingiseri vakwe leswaku va hundzuka. Mutsari un’wana u te: “Sweswi vafundhisi va hlawula ku ka va nga ha vulavuli hi timhaka leti nga ta khunguvanyisa vayingiseri va vona kambe va vulavula hi leti nga ta va tsakisa.”
Vatsari va maphepha-hungu na vona va yi xiyile mhaka leyi. Hileswi swin’wana leswi va nga swi vula:
▪ “Swilo leswi khale a swi katsiwa loko ku vulavuriwa hi xidyoho, ku nga ku hundzuka ni ku ntshunxeka a ka ha vulavuriwi ngopfu ha swona, kambe swilo leswi ku vulavuriwaka ha swona ngopfu i ndlela yo va munhu a tixixima ni ku tirhandza.”—Star Beacon, eAshtabula le Ohio.
▪ “Vanhu a va ha karhateki hi mhaka ya xidyoho.”—Newsweek.
▪ “A ha ha vuli hi ku, ‘I yini leswi Xikwembu xi swi languteleke eka mina,’ ematshan’weni ya sweswo hi ri, ‘I yini leswi Xikwembu xi nga ndzi endlelaka swona?’”—Chicago Sun-Times.
Emisaveni ya namuntlha leyi vumbiwaka hi vanhu va tinxaka-xaka, vukhongeri ni van’watipoliki vo hambana-hambana, vanhu a va ha tiyiseki leswaku hi wahi mahanyelo lawa va faneleke va va na wona. Van’wana va vula leswaku a hi swinene ku avanyisa vanhu van’wana. Swi tikomba onge ku sola swiendlo swa munhu un’wana i xidyoho lexikulu. Kambe ntiyiso wa mhaka hi lowu: ‘Leswi u swi pfumelaka swi nga ha va swi ri swinene eka wena, kambe a wu fanelanga u ringeta ku sindzisa leswaku vanhu hinkwavo va swi landzela. Masiku lawa, vanhu va hlela vutomi bya vona hi ku ya hileswi nga swa nkoka eka vona. Kambe a hi wena ntsena la tivaka leswi nga swinene. Swilo leswi vanhu van’wana va swi tekaka swi ri swa nkoka swi fana ni leswi wena u swi tekaka swi ri swa nkoka.’
Mavonelo lawa ma cince ndlela leyi vanhu va ehleketaka ha yona. Rito leri nge “xidyoho” sweswi a ra ha tirhisiwi ngopfu, hambi ku ri etimhakeni leti nga ta nkoka. Vanhu vo tala va endla mafenya ha rona. Ku va vanhu va tshama swin’we va nga tekananga a swa ha tekiwi ku ri xidyoho. Swi tano ni hi vuoswi ni vusodoma, vanhu a va ha tivoni nandzu hi ku endla swilo swo tano.
A swi kanakanisi leswaku leswi vanhu va swi tekaka swi ri swinene ni leswi va vulaka leswaku i xidyoho swi cincile. Kambe i yini lexi nga endla leswaku swi cinca? Xana xidyoho xa ha ri ni ntikelo hi ndlela leyi a xi ri ha yona eku sunguleni? Xana swi ni mhaka leswaku u xi languta njhani?