“A Ndzi Si Tshama Ndzi Va Ndzexe”

XIKOMBISO LEXI VATSWARI VA MINA VA NDZI VEKELEKE XONA

Bava na Mhani a va ri Makhatoliki lama tinyiketeleke. Kambe endzhaku ka loko va dyondze leswaku vito ra Xikwembu i Yehovha eBibeleni, va ve Timbhoni ta Yehovha leti hisekaka. Bava u nambe a tshika ku vatla swifaniso swa Yesu ivi a tirhisa vuswikoti byakwe byo vatla leswaku a cinca xithezi xa le hansi xa yindlu ya ka hina xi va Holo ya Mfumo. Holo yoleyo yi ve yo sungula eSan Juan del Monte, ku nga doroba ra Manila leri nga ntsindza wa Philippines.

Ndzi velekiwe hi 1952 naswona vatswari va mina va tirhe hi matimba leswaku va hi dyondzisa hi Yehovha, mina ni vabuti va mina va mune ku katsa ni va sesi wa mina vanharhu. Loko ndzi ri karhi ndzi kula, bava u ndzi khutaze ku hlaya Bibele siku ni siku naswona a a dyondza na mina minkandziyiso yo hambanahambana. Mikarhi yin’wana vatswari va mina a va rhamba valanguteri va miganga ni vayimeri va rhavi leswaku va ta tshama na hina ekaya. Va hi khutazile tanihi ndyangu naswona a swi tsakisa ku twa mitokoto ya vona. Sweswo swi endle leswaku hi rhangisa ntirho wo chumayela evuton’wini bya hina.

Mhani u sungule ku vabya ivi a lova. Endzhaku ka sweswo, mina na bava hi sungule ku phayona hi 1971. Kambe hi 1973 loko ndzi ri ni malembe ya 20 bava na yena u lovile. Ku loveriwa hi vatswari swi ndzi endle ndzi titwa ndzi ri ni gome ni ku titwa ndzi ri ndzexe. Kambe va hi pfunile leswaku hi va ni ripfumelo leri tiyeke loko va ha hanya. Nakambe ntshembo lowu kumekaka eBibeleni lowu ‘tiyeke naswona wu tshembekaka’ wu ndzi pfunile leswaku ndzi tshama ndzi ri ni langutelo lerinene, ndzi va ekusuhi na Yehovha ni ku tiyisela gome ra mina. (Hev. 6:19) Loko bava a ha ku lova, ndzi amukele xiavelo xa ku va phayona ro hlawuleka exihlaleni xa Coron, lexi nga xoxe exifundzheni xa Palawan.

NDZI RI NDZEXE ESWIAVELWENI SWO TIKA

A ndzi ri ni malembe ya 21 loko ndzi fika eCoron naswona tanihi leswi ndzi kuleleke edorobeni, swi ndzi hlamarisile ku fikela exihlaleni lexi gezi, mati kumbe xo famba a swi kala. Hambileswi a ku ri na vamakwerhu va nga ri vangani, a ndzi nga ri na wo phayona na yena naswona mikarhi yin’wana a ndzi boheka ku chumayela ndzi ri ndzexe. Hi n’hweti yo sungula, a ndzi tsundzuka ndyangu wa ka hina ni vanghana va mina swinene lerova loko ndzi languta tinyeleti nivusiku a ndzi xiririka mihloti. A ndzi twa onge ndzi ngo tshika xiavelo xa mina ndzi tlhelela ekaya.

Loko ndzi titwa ndzi ri ni xivundza, a ndzi chululela Yehovha ta le mbilwini. A ndzi tsundzuka matsalwa ya le Bibeleni ni leswi ndzi swi hlayeke eka mikandziyiso ya hina. Nkarhi na nkarhi a ndzi tsundzuka Pisalema 19:14. Ndzi swi xiyile leswaku Yehovha a ta va “Ribye ra mina ni Mukutsuri wa mina” loko ndzi anakanyisisa hi swilo leswi n’wi tsakisaka, swo fana ni mitirho yakwe ni vumunhu byakwe. Xihondzo xo Rindza lexi nga ni nhlokomhaka leyi nge, “You Are Never Alone”a xi ndzi pfunile swinene. Ndzi xi hlaye ko tala. Hi ndlela yo karhi ndzi titwe ndzi ri na Yehovha ntsena naswona sweswo swi ndzi nyike nkarhi wo khongela, wo dyondza ni ku anakanyisisa.

A swi tekanga nkarhi leswaku ndzi hlawuriwa ku va nkulu endzhaku ka loko ndzi fike eCoron. Kutani sweswo swi ndzi pfune leswaku xivundza xa mina xi hela hikuva tanihi leswi a ndzo va nkulu ndzi ri ndzexe, ndzi sungule ku fambisa Xikolo Xa Vutirheli Bya Mfumo, Nhlangano wa Ntirho, Dyondzo ya Buku ya Vandlha ni Xihondzo xo Rindza. Nakambe a ndzi nyikela mimbulavulo ya le rivaleni vhiki ni vhiki.

A ndzi yi rhandza nsimu ya le Coron naswona swin’wana swa swichudeni swa mina swa Bibele swi hetelele swi khuvuriwile. Kambe ku ve ni mitlhontlho yin’wana. Mikarhi yin’wana a ndzi boheka ku famba tiawara to tala leswaku ndzi ya laha nsimu a yi ri kona hambileswi a ndzi nga swi tivi leswaku ndzi ta etlela kwihi loko ndzi fika. Mikarhi yo tala a ndzi famba hi xikepe elwandle leri nga ni xidzedze hambileswi a ndzi nga koti ku hlambela hikuva nsimu ya hina a yi katsa ni swihlala swo tala leswitsongo. Eka swiyimo leswi hinkwaswo, Yehovha u ndzi sirhelerile. Hi ku famba ka nkarhi, ndzi swi xiyile leswaku Yehovha a a ndzi lunghiselela ku langutana ni swiphiqo leswikulu leswi a ndzi ta langutana na swona eka xiavelo xa mina lexi landzelaka.

PAPUA NEW GUINEA

Hi 1978 ndzi averiwe ku ya ePapua New Guinea en’walungu wa Australia. Tiko ra Papua New Guinea ri ni tintshava naswona a ku sale ka ntsongo ri ringana na tiko ra Spain hi ku kula. Swi ndzi hlamarisile ku tiva leswaku vaakatiko va kwalaho va kwalomu ka 3 000 000 va vulavula tindzimi to tlula 800. Lexi tsakisaka, vanhu vo tala va kota ku vulavula Ximelanesian Pidgin lexi tivekaka tanihi Xitok Pisin.

Ndzi averiwe ku hlanganyela evandlheni ra Xinghezi swa xinkarhana entsindza wa tiko rolero ku nga Port Moresby. Kambe ndzi vuye ndzi rhurhela evandlheni ra Xitok Pisin naswona ndzi sungule ku ya etlilasini yo dyondzela Xitok Pisin. Loko ndzi ri ensin’wini a ndzi tirhisa leswi a ndzi swi dyondza naswona sweswo swi ndzi pfunile leswaku ndzi hatla ndzi dyondza ririmi rero. A swi tekanga nkarhi leswaku ndzi sungula ku nyikela mimbulavulo hi Xitok Pisin. Loko ku nga si hela ni lembe ndzi fike ePapua New Guinea, swi ndzi hlamarisile loko ndzi hlawuriwa ku va mulanguteri wa muganga loyi a langutelaka mavandlha ya Xitok Pisin eswifundzheni swo tala.

A ndzi boheka ku hlela tinhlengeletano ta muganga to tala ni ku fambafamba ngopfu hikwalaho ka leswi mavandlha a ma ri ekule na kule. Eku sunguleni a ndzi titwa ndzi lahlekile hikwalaho ka leswi a ndzi ri endhawini leyi a ndzi nga yi tolovelanga. A ndzi ri etikweni rin’wana leri ku vulavuriwaka ririmi leri ndzi nga ri tiviki naswona ri nga ni ndhavuko lowu ndzi nga wu tolovelangiki. Vhiki ni vhiki a ndzi boheka ku famba hi xihahampfhuka hikwalaho ka leswi a ku nga fambeki naswona mavandlha a ma ri endhawini leyi nga ni tintshava ni maribye. Mikarhi yin’wana a ko va mina mukhandziyi ndzi ri ndzexe eka xihahampfhuka lexitsongo lexi nga riki exiyin’weni lexinene. Maendzo wolawo a ma ndzi khomisa rhumbyana ku fana na loko ndzi famba hi xikepe.

Vanhu vo tala a va nga ri na tifoni kutani a ndzi vulavurisana ni mavandlha hi ku ma tsalela mapapila. Mikarhi yo tala loko ndzi fika mapapila ya mina a ma va ma nga si fika kutani a ndzi boheka ku vutisa vanhu leswaku vahuweleri va tshama kwihi. Mikarhi hinkwayo loko ndzi kuma vamakwerhu a va ndzi amukela hi mandla mambirhi lerova a va endla ndzi swi vona leswaku matshalatshala lawa a ndzi ma endla a ma nga ri ya hava. Ndzi swi vonile leswaku Yehovha a a ndzi seketela hi tindlela to tala naswona vuxaka bya mina na yena byi ye byi kula.

Loko ndzi ya ro sungula etinhlengeletanweni ta vandlha exihlaleni lexi vitaniwaka Bougainville, vatekani van’wana lava a va ri karhi va n’wayitela va fike va ku eka mina: “Xana wa hi tsundzuka?” Hiloko ndzi tsundzuka leswaku ndzi va chumayerile loko ndzi fika ePort Moresby. Ndzi rhange ndzi dyondza na vona Bibele loko ndzi nga si kombela makwerhu un’wana leswaku a sala a dyondza na vona. Kambe sweswi se a va khuvuriwile. Leyi hi yin’wana ya mikateko yo tala leyi ndzi yi kumeke eka malembe manharhu lama ndzi ma heteke ePapua New Guinea.

HI TSHAME HI RI NI SWO TALA SWO SWI ENDLA TANIHI NDYANGU

Loko ndzi nga si rhurha eCoron hi 1978, ndzi tivane na makwerhu wa xisati Adel loyi a a ri ximatsatsa naswona a a rhandza Yehovha. A ri phayona ra nkarhi hinkwawo hi hala etlhelo a ri karhi a kurisa vana vambirhi ku nga Samuel na Shirley. Nakambe a a hlayisa mhani wakwe loyi a dyuharile. Hi May 1981 ndzi tlhelele ePhilippines leswaku ndzi ya cata na Adel naswona endzhaku ka sweswo hi ve maphayona ya nkarhi hinkwawo ni ku tlhela hi khathalela ndyangu wa hina.

Ndzi tlhele ndzi hlawuriwa ku va phayona ro hlawuleka hi 1983 hambileswi a ndzi ri ni ndyangu naswona ndzi averiwe ku ya tirha eXihlaleni xa Linapacan exifundzheni xa Palawan. Hi rhurhele endhawini yoleyo leyi nga ekule naswona a ku nga ri na Timbhoni. Endzhaku ka lembe hi ri kwalaho, mhani wa Adel u lovile. Hambiswiritano, hi tshame hi khomekile entirhweni wo chumayela naswona sweswo swi hi chavelerile. Hi ve ni tidyondzo to tala ta Bibele leti endleke nhluvuko naswona swi nga si ya kwihi, a ku laveka Holo ya Mfumo leyitsongo. Hi tiakele yona. Endzhaku ka malembe manharhu hi ri kwalaho, swi hi tsakisile ku vona vanhu va 110 va va kona eXitsundzuxweni naswona vo tala va vona va sale va khuvuriwa endzhaku ka loko hi fambile.

Hi 1986 ndzi averiwe ku ya tirha exihlaleni xa Culion, lexi a xi ri ni ndhawu leyi a ku tshama vanhu lava a va ri ni vuvabyi bya nhlokonho. Endzhaku ka sweswo, Adel u hlawuriwe ku va phayona ro hlawuleka. Eku sunguleni a swi hi chavisa ku chumayela vanhu lava nga ni nhlokonho. Kambe vahuweleri va kwalaho va hi byele leswaku vanhu lava nga ni nhlokonho va kume vutshunguri naswona a yi nga ta hi tlulela hi ku olova. Van’wana va vanhu lava a va ri ni vuvabyi lebyi a va ya ekaya ra makwerhu wa xisati leswaku va ya khoma tinhlengeletano ta vandlha. Hi ye hi swi tolovela ku chumayela vanhu vo tano. A hi nga ha chavi naswona swi ye swi hi tsakisa ku chumayela vanhu vo tano lava a va titwa va nyenyiwa hi vanhu ni hi Xikwembu. A swi tsakisa ku vona vanhu volavo lava a va vabya swinene va tsaka loko va twa leswaku siku rin’wana va ta hola.—Luka 5:​12, 13.

Leswaku vana va hina va va ni vanghana lavanene ni ku tolovela vutomi bya le Culion, mina na Adel hi kombele vamakwerhu vambirhi vaxisati lava ha riki vantshwa va le Coron leswaku va ta tshama na hina. Samuel, Shirley ni vamakwerhu lava vaxisati a va yi rhandza swinene nsimu naswona a va dyondza ni vana vo tala kasi mina na Adel a hi dyondza ni vatswari va vana lava. Ku ve ni nkarhi lowu a hi dyondza ni mindyangu ya 11. A swi tekanga nkarhi leswaku ku va ni vandlha hikuva se a hi dyondza ni vanhu vo tala lava endlaka nhluvuko.

Eku sunguleni a ndzi ri nkulu ndzi ri ndzexe endhawini yoleyo. Kutani rhavi ri ndzi kombele leswaku ndzi fambisa tinhlengeletano ta vandlha evandlheni ra le Culion leri a ri ri ni vahuweleri va nhungu ni ku endla hilaha ku fanaka evandlheni ra le Marily leri nga ni vahuweleri va kaye laha a swi teka tiawara tinharhu ku ya kona hi xikepe. Loko tinhlengeletano ti hela, a hi famba tiawara to tala etintshaveni tanihi ndyangu leswaku hi ya fambisa tidyondzo ta Bibele endhawini leyi vuriwaka Halsey.

Ku ve ni vanhu vo tala lava amukeleke ntiyiso eMarily ni le Halsey lerova hi ake Tiholo ta Mfumo timbirhi etindhawini toleto. Ku fana ni le Linapacan, vamakwerhu ku katsa ni swichudeni swa Bibele va nyikele hi swilo swo tala swo aka ni ku tlhela va pfuneta loko ku akiwa. A ku ringanela vanhu va 200 eholweni ya le Marily naswona a ku khomiwa tinhlengeletano eka yona hileswi a swi koteka ku yi ndlandlamuxa.

NDZI VA NI GOME, XIVUNDZA NI KU TLHELA NDZI KUMA NTSAKO

Hi 1993, mina na Adel hi sungule ntirho wo endzela mavandlha hileswi vana se a va kurile. Kutani hi 2000, ndzi ye eXikolweni xa Ndzetelo wa Vutirheli leswaku ndzi leteriwa ku va mudyondzisi wa xikolo xexo. A ndzi twa onge a ndzi nge swi koti ku endla xiavelo xexo kambe mikarhi hinkwayo Adel a a ndzi khutaza. A a ndzi tsundzuxa leswaku Yehovha u ta ndzi nyika matimba yo endla xiavelo xa mina. (Filp. 4:13) A a ndzi byela sweswo hileswi na yena a kota ku endla xiavelo xakwe hambileswi a a vabya.

Hi 2006 loko ndza ha ri mudyondzisi, hi tsemeke nhlana loko hi tiva leswaku Adel u ni vuvabyi bya ritukulu lebyi vuriwaka Parkinson. Loko ndzi byela Adel leswaku ndzi lava hi tshika xiavelo xa hina leswaku ndzi kota ku n’wi khathalela, u te: “Yehovha u ta hi pfuna eka xiavelo xa hina, ntsena ndzi kombela u ndzi kumela dokodela leri nga ta ndzi pfuna.” Adel u ye emahlweni a tirhela Yehovha handle ko xegela eka malembe ya tsevu lama landzeleke. Loko a nga ha swi koti ku famba, a ya ensin’wini hi xitulu xa lava lamaleke naswona loko se swi n’wi tikela ku vulavula, a a nyikela tinhlamulo to koma etidyondzweni. Nkarhi ni nkarhi vamakwerhu a va tsalela Adel timeseji va n’wi bumabumela hikwalaho ka xikombiso xakwe lexinene xa ku tiyisela kukondza a lova hi 2013. Ndzi hete malembe yo tlula 30 ndzi ri na Adel, nsati wa mina wo tshembeka loyi a a ndzi rhandza kambe leswi se a loveke ndzi ni gome ni xivundza.

Ndzi ye emahlweni ni xiavelo xa mina ku nga leswi Adel a a ta swi tsakela. Ku endla tano, swi ndzi pfunile leswaku ndzi nga titwi ndzi ri ndzexe. Ku sukela hi 2014 ku ya eka 2017 ndzi averiwe ku endzela mavandlha ya Xitagalog ematikweni lawa ntirho wa hina a wu yirisiwile. Endzhaku ka sweswo ndzi endzele mavandlha ya Xitagalog eTaiwan, eUnited States ni le Canada. Hi 2019 ndzi fambise tlilasi ya Xinghezi ya Xikolo xa Vachumayeri va Mfumo eIndia ni le Thailand. Ndzi kume ntsako lowukulu hikwalaho ka swiavelo leswi. Entiyisweni ku tirhela Yehovha swa ndzi tsakisa.

HI KUMA MPFUNO HI NKARHI LOWU FANELEKE

Swa ndzi tikela ku siya vamakwerhu hikuva loko ndzi fika exiavelweni xa mina ndzi fika ndzi va rhandza hi mbilu hinkwayo. Loko sweswo swi endleka, ndzi dyondze ku tshemba Yehovha. Mikarhi hinkwayo u ndzi seketerile naswona sweswo swi endle leswaku ndzi amukela ku cinca kun’wana ni kun’wana. Sweswi ndzi phayona ro hlawuleka ePhilippines. Evandlheni leri sweswi ndzi nga eka rona, ndzi titwa ndzi ri ekaya hikuva vamakwerhu va ndzi seketela ni ku ndzi khathalela. Nakambe swa ndzi tsakisa ku vona Samuel na Shirley va tekelela ripfumelo ra mhani wa vona.—3 Yoh. 4.

Evuton’wini bya mina ndzi hlangane ni miringo yo tala yo tika leyi katsaka ku vona nsati wa mina loyi ndzi n’wi rhandzaka a xanisiwa hi vuvabyi lebyi nga ni khombo lebyi heteleleke byi n’wi dlayile. Ndzi tlhele ndzi boheka ku fambisana ni swiyimo leswi a ndzi nga swi langutelanga. Eka hinkwaswo leswi, ndzi swi vonile leswaku Yehovha a nga “[le kule] ni un’wana ni un’wana wa hina.” (Mit. 17:27) Voko ra Yehovha “a ri komanga” lerova ri nga tsandzeka ku seketela ni ku tiyisa malandza yakwe hambiloko ma tikuma ma ri woxe etindhawini ta le kule. (Esa. 59:1) Ndza n’wi khensa Yehovha loyi a nga Ribye ra mina hikuva evuton’wini bya mina hinkwabyo u ndzi seketerile. A ndzi si tshama ndzi va ndzexe.