Hanya Vutomi Byo Olova
KU HANYA vutomi byo olova swa vuyerisa hakunene. Kambe swi katsa yini? Xo sungula, u fanele u ehleketa hi swilo swa nkoka swinene evuton’wini. U nga swi endlisa ku yini sweswo?
Tivutise: ‘I yini leswi ndzi swi fikeleleke ku fikela sweswi? I yini leswi ndza ha faneleke ndzi swi endla?’ Tsala tipakani ta wena letikulu laha hansi:
1. ․․․․․
2. ․․․․․
3. ․․․․․
Namuntlha vanhu vo tala va hanyela ku hlongorisa rifuwo leswaku va tiphina hi rona swa xinkarhana. Entiyisweni va ri: “A hi dyeni hi nwa, hikuva mundzuku hi ta fa.” (1 Vakorinto 15:32) Va pfumela leswaku a ku na nchumu wo antswa evuton’wini ku tlula ku titirhela leswaku va tikumela mali yo tixavela xin’wana ni xin’wana lexi va xi lavaka. Hambiswiritano, Bibele a yi fambisani ni langutelo rolero.
Eka xin’wana xa swifaniso swakwe, Yesu u vulavule hi wanuna loyi a hlengeleteke rifuwo ro tala kambe u fe a nga si tiphina ha rona. “Swi tano hi munhu loyi a tihlengeletelaka xuma kambe a nga fuwanga eka Xikwembu.” (Luka 12:16-21) Xana a swi hoxile leswi wanuna yoloye a tirheke hi matimba leswaku a ta tikhathalela? Nikatsongo. Nchumu lowu a wu hoxile hileswi a a veke tihlo rakwe eka rifuwo. A nga anakanyisisanga hi langutelo ra Xikwembu loko a endla swiboho. Hikwalaho ka sweswo, rifuwo rakwe hinkwaro leri a ri tirheleke hi matimba a ri nga ta n’wi vuyerisa nikatsongo hi ku famba ka nkarhi. Hakunene sweswo swi twisa ku vava!—Eklesiasta 2:17-21; Matewu 16:26.
Ku hambana ni sweswo, Yesu wa hi rhamba leswaku hi tirhela hakelo leyi nga riki na makumu. U te: “Mi nga tirheli swakudya leswi helaka, kambe tirhelani swakudya leswi . . . nyikaka vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 6:27) Emahlweni ka kwalaho u te: “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Hakunene yoleyo i hakelo leyi tsakisaka!
Xana U Nga Ku Hlula Njhani Ku Vilela?
Yesu a a swi tiva leswaku vanhu va ni mboyamelo wa ku vilela hi swilaveko swa vona swa nyama. Hi yona mhaka leyi a khutazeke vadyondzisiwa vakwe a ku: “Tshikani ku lava leswi mi nga swi dyaka ni leswi mi nga swi nwaka, naswona tshikani ku tshama mi vilela; hikuva leswi hinkwaswo i swilo leswi matiko ya misava ma swi lavisisaka hi mapfundza, kambe Tata wa n’wina wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi. Nilokoswiritano, hambetani mi lava mfumo wa yena, kutani swilo leswi mi ta engeteleriwa swona.”—Luka 12:29-31.
Marito wolowo lama chavelelaka ma susumetele Vakreste va ntsandza-vahlayi leswaku va olovisa vutomi bya vona. Juliet la tshamaka etikweni ra Malaysia, u ri: “Ntirho wa mina wu ndzi siya ndzi lo lakahla naswona ndzi hele matimba. Kutani mina ni nuna wa mina hi khongele eka Yehovha hi kombela leswaku a hi pfuna hi olovisa vutomi bya hina. U hi hlamule hi ku hatlisa. Ku nga si hela na n’hweti, ndzi kume ntirho wo dyondzisa vana lava lamaleke lowu a ndzi nga wu endli masiku hinkwawo.” Steve, la nga ni ntlawa wa vatirhi lava fulelaka tiyindlu le Australia, u cince matirhelo yakwe leswaku a ta heta nkarhi wo tala ni ndyangu wakwe eka mintirho ya Vukreste. Nsati wakwe Maureen u ri: “Hinkwerhu hi tsakile sweswi ku katsa ni vana va hina! Loko u hanya vutomi byo olova, swilo swi ta famba kahle endyangwini.”
Hambiswiritano, loko u heleriwe hi ntirho naswona va lava ku ku tekela yindlu ya wena, swi lava leswaku u va ni ripfumelo leri tiyeke leswaku u landzela xitsundzuxo xa Yesu. Kambe na hina hi nga swi kota ku hanya vutomi byo olova loko hi rhangisa swilo swa moya naswona hi tshemba Xikwembu. Ku endla tano swi ta ku pfuna leswaku u kuma “vutomi bya xiviri,” ku nga vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa yo lulama ya Xikwembu, laha mintirho hinkwayo leyi vanhu va nga ta yi endla yi nga ta va tsakisa ni ku va vuyerisa.—1 Timotiya 6:17-19; Esaya 65:21-23.
Xana u nga swi tsakela ku dyondza swo tala hi “vutomi bya xiviri” lebyi Bibele yi byi tshembisaka? Loko swi ri tano, hi kombela u tihlanganisa ni Timbhoni ta Yehovha ta laha u tshamaka kona, kumbe u tsalela eka adirese leyi faneleke leyi nga eka tluka 5 ya magazini lowu.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 9]
Emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, mintirho hinkwayo leyi vanhu va nga ta yi endla yi ta va tsakisa ni ku va vuyerisa
[Bokisi leri nga eka tluka 8]
XANA U NGA TISUNGULELA NTIRHO KUN’WANA?
Leswi i swiringanyeto swin’wana leswi nga ha pfunaka vanhu ematikweni man’wana hi nkarhi wa ku pfumaleka ka mintirho:
● Ku sala ni tiyindlu (leti vini va tona va lavaka leswaku ti sala ti khathaleriwa loko va fambele timhaka ta mabindzu kumbe va teke riendzo)
● Ku basisa: switolo; tihofisi; tiyindlu ni miako endzhaku ka loko yi akiwile, yi tshwile ni loko vanhu va rhurhile eka yona; ku endla mintirho ya le kaya (emakaya ya van’wana); mafasitere (etindhawini ta mabindzu ni le makaya)
● Ku lunghisa: swikanyakanya; switirhisiwa swa mixaka hinkwayo swa le makaya (tilayiburari ti ni tibuku leti kombisaka ndlela yo lunghisa swilo swo tano)
● Ku endla swintirhwana swin’wana: ku endla tikhabodo, tinyangwa, makupakupa; ku penda; ku biya darata; ku fulela tiyindlu
● Ntirho wa vurimi: ku byala swimilana, ku kha mihandzu, ku tshovela
● Ku byala ni ku khathalela swimilana: etihofisini, etibangini, etindhawini to amukela vaendzi ni le switolo leswikulu
● Ku khathalela muako: mubasisi, mulanguteri wa miako (minkarhi yin’wana va nyikiwa ndhawu yo tshama eka yona mahala)
● Ku andlala mete swin’we ni ku endliwa ka fuloro hi mapulanga, ku basisa
● Ku phakela maphepha-hungu (lowu nga endliwaka hi vanhu lavakulu ni vana) ni mintirho yin’wana ya ku fambisa maphepha: swinavetiso, mapapila ya switatimendhe swa masipala
● Ku rhurhisa swilo, ku swi hlayisa
● Ku sasekisa ndhawu, ku tsemeta mirhi ni byanyi, ku pandzela tihunyi
● Ku va muchayeri wa bazi ra xikolo
● Ku teka swifaniso (swifaniso leswi mpfampfarhutiweke ni ku ya teka swifaniso eka swiendlakalo swa mani na mani)
● Ku xavisela vaphasi va tinhlampfi swilo leswi nghenisiwaka eka xinjovo
● Ku endlelana mintirho: ku va endlela ntirho wa gezi kutani vona va ku lunghisela movha, ku va rhungela swilo vona va ku lunghisela tiphayiphi ta mati
Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke, vona Xalamuka! ya March 8, 1996, matluka 3-11.
[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 9]
MINTIRHO YIN’WANA LEYI U NGA TISUNGULELEKA YONA EKAYA
Kumisisa leswi lavekaka emugangeni wa n’wina. Vutisa vaakelani. Teka goza ku sungula.
● Ku sala ni tindzumulo
● Ku xavisa matsavu kumbe swiluva leswi u tibyaleleke swona ekaya; tijuzi
● Ku rhunga ni ku lunghisa swiambalo
● Ku endlela tikhampani swilo
● Ku baka ni ku sweka swakudya
● Ku rhunga, ku luka hi khroxete; ku endla swilo hi vumba
● Ku rhunga switulu
● Ku hlayisa swiviko swa timali, ku thayipa, ku endla mintirho yin’wana hi khompyuta ekaya
● Ntirho wa ku hlamula tinqingho
● Ku lunghisa misisi
● Ku hirhisela vanhu ndhawu
● Ku fayila timvhilopho ta tikhampani ta vunavetisi
● Ku hlantswa ni ku policha timovha (vini va tona va ti tisa ekaya ra wena)
● Ku hlambisa timbyana kumbe swimanga ni ku swi endlisa vutiolori
● Ku lunghisa maloko ni ku endla swilotlelo (ku va ni ndhawu yo endla sweswo ekaya)
Xiya: Swo tala swa swinavetiso swa mintirho leyi boxiweke laha henhla swi nga navetisiwa mahala kumbe hi mali yitsongo eka maphepha yo navetisa swilo kumbe etibodweni ta switiviso ta le switolo swa swakudya