‘Marito Ya Moya’ Eka Lava Tshikilelekeke eMiehleketweni

SWIPHIQO swa mianakanyo swi hlasela hambi ku ri malandza man’wana lama tshembekaka ya Xikwembu. Kutani hambi leswi minkarhi yin’wana swi nga ha lavekaka ni ku fanela leswaku vanhu lava tshikilelekeke va lava mpfuno wa vutshila, nakambe va nga pfuneka eka mpfuno na xikhutazo xa bandlha ra Vukriste. Hi xikombiso, loko Mukriste la tshembekaka Epafrodito a ve ni gome swinene, vapfumeri-kulobye va le Filipi va khutaziwe ku ka va nga honisi ntshikilelo wa yena kambe va ‘n’wi amukela hi ku tsaka hinkwako kukota makwavo eHosini. Va komba xichavo eka vanhu lavo tano.’—Vafilipiya 2:25-29.

Hi ku fanana namuntIha Timbhoni ta Yehova ti ni mfanelo yo ‘chavelelana’ ni ku ‘pfuna lava tsaneke.’ (1 Vatesalonika 5:11, 14) Vakulu va Vakriste va fanele ku rhangela emhakeni leyi.—Esaya 32:2.

Kavula, hi ntolovelo vakulu a va faneleki ku tirha tanihi Madokodela kumbe ku tirhisa miehleketo ni marito ya mianakanyo. Ku endla tano a swi ta va swi bihile naswona kumbexana swi ri ni khombo. (Swivuriso 11:2) Ku fana na muapostola Pawulo, va fanele ku ‘vulavula, ku nga ri hi marito lama dyondzisiweke hi vutlhari bya vanhu, kambe hi marito lama dyondzisiweke hi Moya, [va] ri karhi va hlanganisa timhaka ta moya ni marito ya moya.’ (1 Vakorinto 2:13) ‘Marito lawa ya moya’ ya katsa mianakanyo ni misinya ya milawu leyi kumekaka eBibeleni. Loko swi tirhisiwe kahle, leswi swi nga endla swo tala ku chavelela ni ku aka vanhu lava nga ni nhlomulo.—2 Timotiya 3:16.

‘Hatliselani Ku Twa’

Kambe ke, xo sungula, vakulu va fanele ku ‘hatlisa ku twa, va hlwela ku vulavula.’ (Yakobo 1:19) ‘Ku hlamula mhaka u nga si twa’ hi ku olova swi endla leswaku u nyikela xitsundzuxo lexi nga fanelangiki. (Swivuriso 18:13) Hi ku hluleka ku amukela muxaka wa mpfilungano wa ntshikilelo wa makwerhu un’wana, ntlawa wun’wana wa vakulu wu n’wi tshike ntsena tanihi loyi a tsaneke emoyeni. Va n’wi byele ku, “khongela swinene”—ku nga vuleteri lebyi a kumeke swi tika ku byi tirhisa hikwalaho ka xiyimo xa yena xa mianakanyo lexi tshikilelekeke.

Manuku ke, va nga si nyikela xitsundzuxo, vakulu va fanele va twa hinkwaswo leswi loyi a karhatekaka a swi vulaka. Kumbexana, lexi a xi lavaka i muyingiseri lonene. Hi ku lehisa mbilu ni ku twisisa, ‘kuma’ leswi nga embilwini ya yena. (Swivuriso 20:5) Loko munhu loyi a nga ni gome swi n’wi tikela ku hlamusela mintlhaveko ya yena, tsundzuka ndlela leyi ha yona Elkana a vutiseke swivutiso swa musa kambe swi ri leswi kongomeke mayelana ni xiyimo xa nsati wa yena xa gome. U vutisile a ku: “Anna, u rilela yini? a ku dyi ha yini? mbilu ya wena yi v̌av̌isekela yini šana?” (1 Samuel 1:8) Swivutiso swa vutlhari, leswi vutisiwaka khwatsi, hakanyingi swi nga pfuna makwerhu loyi a tshikilelekeke leswaku a vona xihlovo xa ku “kanakana” ka yena. (Swivuriso 12:25) Hi xikombiso, emhakeni yin’wana swiphiqo swa vukati swi tikombe swi ri xivangelo xa ntshikilelo wa makwerhu.

Ku Nyika Mpfuno “Ku Nga Ri Na Ku Vilela”

Vanhu lava nga ni nhlomulo a hi minkarhi hinkwayo va nga na tinhlamuselo ta vutlhari ta ndlela leyi va titwaka ha yona. Muhlaseriwa un’wana wa vuvabyi bya mianakanyo u tsarile a ku: “Loko ndzi sungule ku vabya, a ndzi swi twisisanga naswona minkarhi yin’wana ndzi sole Yehova.” Lava hlaseriweke xisweswo va nga endla mivilelo leyi nga hava xisekelo ya leswaku a va khomiwanga kahle kumbe va lahliwile hi bandlha. Vakulu va fanele va hlamula njhani?

Yehova u veke xikombiso hi ku ‘nyika vanhu hinkwavo hi tintswalo, ku nga ri na ku vilela.’ (Yakobo 1:5) Lava karhatekaka a va fanelanga ku endliwa va titwa va ri swiphukuphuku kumbe madodomedzi hikwalaho ka ku titwa hi ndlela leyi va titwaka ha yona. Mintlhaveko ya vona—hambi leswi yi nga ha vaka leyi nga twisisekiki—i ya ntiyiso eka vona. Va lava ‘ntwela-vusiwana,’ ku nga ri ku soriwa. (1 Petro 3:8) Vakulu nakambe va fanele va va ni vukheta leswaku va nga engeteli ndzhwalo wa mintlhaveko eka loyi a karhatekaka hi ku n’wi hehlela xidyoho. Yobo wanuna wo lulama u tshikileleke ngopfu lerova a rila a ku: “Mbilu ya mina yi phiriwile hi v̌utomi bya mina!” (Yobo 10:1) Kambe vanghana va yena vanharhu a va n’wi chavelelanga. Un’wana wa vona u te: “A nḍi ku: Ku biha ka wena ka tšhav̌isa, ni ku dyoha ka wena a ku pfumali nṭengo šana?”—Yobo 22:5.

Hambi swi ri tano, minkarhi yin’wana, ku tikhoma loko biha i xivangelo xa mpfilungano wa mintlhaveko kumbe ku engetela ku kula ka wona. Mupisalema Davhida u te: “Loko nḍi miyerile, [ehenhleni ka xidyoho] marambu ya mina a ma gudlagudla, hi ku konya ka mina hi siku hikwaro.” (Psalma 32:3) Hi ku fanana, makwerhu un’wana wa xinuna u karhatiwe hi mivilelo yo tano leyikulu ku kondza a nga ha tirhi. Xana a ku ri yini xivangelo xa ntshikilelo wakwe? Xiendlo xa vunghwavava lexi a xi fihleke. Kutani loko ku ri na xivangelo xo ehleketelela leswaku xidyoho xa katseka, vakulu va nga kambisisa leswi tanihi xivangelo. Kambe va fanele ku endla tano hi ndlela leyinene, ku nga ri ku hehla munhu hi ku n’wi sola hikwalaho ka xihoxo.

Ku Hanyisa Hi Ririmi Ra Vutlhari

Endzhaku ka loko vakulu va endle leswi va nga swi kotaka ku tiva muxaka wa xiphiqo xa munhu, va fanele va endla hi ku twanana na Swivuriso 12:18, leyi nge: “Nomu wa lowo tIhariha wa hanyisa.” Doo, vakulu va nge byi horisi vuvabyi hi byoxe. Kambe hi ku tirhisa marito lama hlawuriweke hi vukheta, va nga ha kota ku pfuna vanhu lava tshikilelekeke emianakanyweni hikwalaho ka mivilelo leyi nga fanelangiki ni gome. Vakulu va nga ha sungula hi ku hlawula swihloko swa Xihondzo xo Rindza ni Awake! leswi vulavulaka hi swiphiqo swa mianakanyo ni mintlhaveko. Leswi ku nga buriwa hi swona ni lava tshikilelekeke leswaku swi va pfuna ku twisisa xiyimo xa vona ku antswa. Hakanyingi va pfuneka ku tiva leswaku xiphiqo xa vona i vuyelo bya ku nga hetiseki ka miri, hayi ku lahlekeriwa hi tintswalo ta Yehova.

Entiyisweni, vanhu lava pfilunganyekeke swi nga tika ku hanya na vona, van’wana va pfilunganyeka hi laha ku heleleke. Kambe, nkulu la tlhariheke u tsundzuka leswaku “ku hlamula lo’kunene ka releta v̌ukari.” (Swivuriso 15:1) Ku tiyiseka leswaku minkarhi hinkwayo marito ya yena i ya tintswalo swi n’wi sivela ku nyanyisa xiyimo swi nga fanelanga. (Vakolosa 4:6) Hi xikombiso, makwerhu loyi a karhatiwaka hi mpfilungano wa mianakanyo a nga ha phikelela leswaku u twa marito.a Dok. E. Fuller Torrey wa xiya: ‘Ku ringeta ku endla njhekanjhekisano ni lava pfilunganyekeke mianakanyo hi mintshembo ya vona ya mihahamu a swi pfuni nchumu. Ku ringeta ku endla tano hakanyingi swi vanga xidoledole ni ku hlundzuka. Ematshan’wini yo endla njhekanjhekisano, hi ku olova endla nhlamuselo ya ku nga pfumelelani na swona.’ Hi marito man’wana, hi ku lehisa mbilu vakulu va nga hlamusela leswaku hambi leswi marito walawo ya vonakaka ya ri ya xiviri, kumbexana mianakanyo ya yena ya n’wi kanganyisa.

Ku tirhisa Bibele hi laha ku humelelaka nakambe swi nga tisa vuyelo lebyinene. (Vaheveru 4:12) Hi xikombiso, loko munhu loyi a vabyaka a hlamusela minchavo leyi nga twaliki ya leswaku Xikwembu xi n’wi fularherile, hi tintswalo komba ku twela minchavo ya yena vusiwana. Hambi swi ri tano, hi nkarhi lowu fanaka, hi ku lehisa mbilu n’wi tsundzuxe hi matimba ya nkutsulo, u tirhisa matsalwa yo fana na Psalma 103:8-14 na 1 Yohane 2:1, 2. Petro wo sungula 5:6, 7 na Varhoma 8:26, 27 ya nga n’wi pfuna ku tlangela leswaku Xikwembu ‘xa n’wi khathalela’ naswona xa swi twa swikhongelo swa yena, hambi loko a tikeriwa hi ku hlamusela mintlhaveko ya yena. Hi ku landzelela nawu lowu nga eka Yakobo 5:14, manuku vakulu va nga khongela ni munhu loyi a tshikilelekeke.

Ku vuriwa yini loko mukarhateki a vonaka a nyanyuriwa hi timhaka leti nga nyawuriki? A nga tsundzuxiwa xitsundzuxo xa Bibele xa ku ka a nga ‘tiendli la lulameke ku tlurisa.’ (Eklesiasta 7:16) Un’wana a nga ha pfuneka hi xikhutazo lexi nga eka Vafilipiya 4:8, ku lwisana ni mianakanyo ya vunghwavava. Kambe un’wana a nga ha hluleka ku amukela mindzilakana ya yena naswona a nga ha hela matimba hikwalaho ka leswi vuvabyi bya yena byi hungutaka ntirho wa yena wa Vukriste. Matsalwa yo tanihi Matewu 13:23 na Luka 21:1-4 ya nga tirhisiwa ku n’wi pfuna ku tlangela leswaku hambi leswi swiyimo swa hina swi nga ha hungutaka leswi hi nga swi endlaka, Yehova u tlangela matshalatshala ya hina swinene.

Ina, hi ku tihlomisa hi ririmi leri leteriweke hi Bibele, vakulu va nga endla swo tala ku pfuna ni ku chavelela vapfumeri-kulobye lava tshikilelekeke. Makwerhu un’wana wa xisati loyi a karhatiweke hi swiphiqo swa mianakanyo u ri: “Ndzi tIangela hakunene leswi Esaya 32:2 yi swi vulaka ehenhleni ka vakulu ebandlheni. Minkarhi hinkwayo a va va kona ni xitsundzuxo lexi tirhaka loko ndzi va lava.”

Minhlangano Ni Ntirho Wa Nsimu

Munhu loyi a tshikilelekeke emiehleketweni wa ha ri na swilaveko swa moya. (Matewu 5:3) Hakunene, ku tshama u tiyile emoyeni swi vule ku hambana exikarhi ka vutomi ni rifu eka van’wana. Irene, loyi a karhatekeke hikwalaho ka mpfilungano wa mianakanyo hi malembe ya 30, wa tsundzuka: “Minkarhi yin’wana, a ndzi pfilunganyeka. Kambe minkarhi hinkwayo ntiyiso a wu ri emianakanyweni ya mina—wu tiyile tanihi khonkhiriti. Wu ndzi sivela ku tihinga!”

Hikwalaho, leswi tirhaka hi laha ku engetelekeke, munhu loyi a vabyaka u fanele ku khutaziwa ku hlanganyela entirhweni wo chumayela ni ku va kona eminhlanganweni, a nga ‘tihambanisi.’ (Swivuriso 18:1) Hikwalaho ka vuvabyi bya mianakanyo, leyi i ndlela leyi makwerhu un’wana wa xisati a titweke ha yona: ‘A ndzi khorwisekile leswaku ndzi dyohe hi laha ku nga rivalelekiki eka Yehova, Xikwembu xa hina. Hikwalaho, ndzi hambukise hinkwaswo leswi ndzi swi tweke eminhlanganweni. Leswi soriwaka, ndzi swi tirhise eka mina.’ Kambe u phikelerile a va kona eminhlanganweni kutani eku heteleleni u twe nkulumo leyi yi n’wi pfuneke leswaku a hlula mihahamu ya leswaku u lahliwe hi Xikwembu.

Hambi swi ri tano, xana ku vuriwa yini loko munhu loyi a vabyaka ngopfu a pfilunganyeka kutani a kavanyeta minhlangano ya bandlha kumbe ntirho wa nsimu? Hi ku fanana, la karhatekaka a nga endli hi vomu kambe u lo karhateka ntsena hikwalaho ka ku pfilunganyeka ka mianakanyo. Hambi swi ri tano, leswi swi nga va ndzingo eka hinkwavo lava khumbekaka. Loko ku kavanyeta ku nga nyawuri kumbe ku ri ka nkarhi na nkarhi, hi ku fanana bandlha ri ta komba ku tiyisela. (Vakolosa 3:12, 13) Handle ka sweswo, swi nga ha laveka ku ringanyeta leswaku muvabyi a tshama laha ku kavanyeta ku nga ta vanga ku hinganyeta kuntsongo. Malunghiselelo ya rirhandzu nakambe ya nga endliwa ku endla leswaku munhu wo tano a gingiriteka entirhweni wo chumayela, kumbexana mi vona leswaku minkarhi hinkwayo u famba ni muhuweleri loyi a vupfeke, la twisisaka, kumbe a tshama eka tidyondzo ta le kaya ta Bibele laha xiyimo xa yena xi twisisiwaka ni ku pfumeleriwa.

Hambi swi ri tano, minkarhi yin’wana mahanyelo ya munhu ya va lama tsemaka nhlana, lama tisaka ndzhukano, kumbe lama nga lawulekiki hi laha ku chavisaka. Kumbexana munhu yoloye u tshike ku nwa mirhi leyi a tsaleriweke yona kutani u lava xikhutazo xa matimba leswaku a tlhelela eka endlelo rakwe ra ku nwa mirhi. Kambe loko swi nga tirhi kumbe swiendlo swa munhu leswi kavanyetaka swi hambeta, swi ta fanela ku nwi sivela eminhlanganweni ni le ntirhweni wa nsimu leswaku ku hlayisiwa ku rhula. (1 Vakorinto 14:40) Hi ndlela ya tintswalo, vakulu va fanele ku byela munhu loyi a vabyaka leswaku a nga avanyisiwanga a ri la nga tshembekiki kambe leswaku vuvabyi bya yena hi ku olova byi n’wi hikela leswi a nga swi endlaka. ‘Xikwembu a xi hombolokanga, xi nga ka xi nga rivali ntirho wa yena,’ naswona Xi twisisa mindzilakana ya yena. (Vaheveru 6:10) Maendzo ya vurisi ya nkarhi na nkarhi ya ta pfuna munhu leswaku a hlayisa vumoya bya yena ku kondza loko xiyimo xa yena xi antswa.

Ku Pfuna Mindyangu Ya Vona

Vuvabyi bya mianakanyo byi tlhontlha mpfilumpfilu lowukulu emindyangwini. “Swa onha,” ku vula makwerhu wa xinuna loyi jaha ra yena leri kuleke ri vabyaka swinene emianakanyweni. “Siku na siku a wu voni ku ntshunxeka,” ku tlhandlekela nsati wa yena. “Swi khumbe vukati bya hina, tanihi leswi minkarhi yin’wana hi tikumaka hi holova.” Nakambe, anakanya ku vaviseka ka ku vona munghana wa vukati a ngheniwa hi vuvabyi bya mianakanyo. Makwerhu un’wana u ri: “Nsati wa mina u hlamuseriwe a ri loyi a nga ni ‘mihahamu ya vukwele.’ U twa marito naswona u ala vutshunguri hikuva u tshemba leswaku byi ta n’wi chela ‘chefu.’ A nga tshembi ku ndzi nuna wa yena naswona u ala ku ya ensin’wini kumbe eminhlanganweni.” Xana hi nga yi pfunisa ku yini mindyangu ya vahlaseriwa vo tano?

Pawulo u te: “Mi tiyisa lava helaka ntamu.” (1 Vatesalonika 5:14) Ku ta va tihanyi ku papalata kumbe ku honisa Vakriste-kuloni lava tikarhatelaka ku khathalela xirho xa ndyangu lexi vabyaka emianakanyweni. Pawulo u te: “Amukelanani.” (Varhoma 15:7) Minhlangano ya Vukriste yi hi nyika nkarhi wo endla tano hi rirhandzu ni ku kombisa rirhandzu ni ku tlangela eka lava ‘tirhisaka vukhongeri emindyangwini ya vona.’—1 Timotiya 5:4.

Emaendzweni ya vurisi, vakulu va nga ya emahlweni va khutaza vanhu vo tano ku hlayisa dyondzo ya ndyangu, ku va kona eminhlanganweni, ni ku tshama va ri karhi va chivirika tanihi vachumayeri va Mfumo. Hambi swi ri tano, loko swi ta eka swilaveko swa vona swa nyama ni leswi pfunaka, bandlha ri fanele ku endla leswi tlulaka ku, “Mi kufumela, mi xurha.” (Yakobo 2:16) Kumbexana ndyangu wu lava mpfuno wo ya eminhlanganweni. Vanhu van’wana va nga ha va exiyin’weni xo va pfuna hi swikweleti swa vona leswi andzaka swa vutshunguri. (1 Yohane 3:17, 18) Nkhathalelo wo tano wa rirhandzu wu tlangeleka swonghasi! Nuna wa makwerhu wa xisati loyi a vabyaka emiehleketweni u ri: “Bandlha ra xi tiva xiphiqo xa hina, kutani va komba swinene hi rirhandzu leswaku va hi khathalela.”

Ku Hlayisa Vutsbembeki

Pawulo u te: “Ku fikela namuntlha, swivumbiwa hinkwaswo swa konya hi ku vaviseka loku fanaka ni ku vaviseka ka ku veleka.” (Varhoma 8:22) Kutani ntshikilelo wa mianakanyo hi xin’wana xa ku vaviseka ka ndzhaka ya ku nga hetiseki. Madokodela ya nga ha nyikela mpimo wa mpfuno. Kambe vo tala lava laveke mpfuno wa wona va ve ni ntokoto wo fana ni wa nsati luya wa le sikwini ra Yesu loyi a a “xanisekile ngopfu emavokweni ya tin’anga leto tala; a a hetile xuma xa yena hinkwaxo, a nga pfuniwanga ha nchumu, kambe vuvabyi a byi yile byi engeteleka.”—Marka 5:26.

Manuku ke, vo tala va fanele ku dyondza ku hanya ni swiphiqo swa vona, va langutela mpfuno wa ntiyiso emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. (Nhlavutelo 21:3, 4) Mupisalema u huwelerile a ku: “Nkhensa Yehova! . . . la hanyisaka mav̌abyi ya wena hikwawo.” (Psalma 103:2, 3) Sweswi, mhaka-nkulu ya ku karhateka ka hina a ku fanelanga ku va ku va na mianakanyo leyi hetisekeke kumbe rihanyo ra miri, kambe ku komba vutshembeki bya hina. (Psalma 26:11; ringanisa 1 Vakorinto 7:29-31.) Ku karhatiwa hi mpfilungano wa mianakanyo swi nga endla leswaku leswi swi tika. Kambe malandza yo tala ya Xikwembu, tanihi Pawulo, va tirhe hi ku tshembeka va ri ni “riphantsu enyameni.” (2 Vakorinto 12:7) “Ndzi dyondze leswaku a ku na dokodela, hambi ku ri vamakwerhu, loyi a nga ndzi hanyisaka,” ku vula muhlaseriwa wa vuvabyi bya mianakanyo. “Kambe ndzi dyondze ku tshembela eka Yehova.” Vanhu lava tshikilelekeke emianakanyweni na vona va nga tiseketela hi vamakwavo va xinuna lava nga ni rirhandzu ni vamakwavo va xisati lava hi ku lehisa mbilu va vulavulaka ‘marito ya moya’ leswaku va va chavelela ni ku va seketela.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

‘Marito ya moya’ lama humaka eka vakulu va rirhandzu ya nga endla swo tala ku pfuna vanhu lava tshikilelekeke