LESWI NGA PFUNAKA NDYANGU
Ndlela Yo Pfuna N’wana Leswaku A Pasa
N’wana wa wena u tikomba a nga ri na mhaka na xikolo, a nga wu endli ntirho wa xikolo lowu a faneleke a wu endla ekaya naswona a nga hlayi. Hikwalaho ka sweswo a nga ha pasi naswona u sungula ku huma endleleni. U nga n’wi pfuna njhani leswaku a pasa?
Leswi u faneleke u swi tiva
Ku langutela leswaku n’wana a pasela ehenhla ku nga va xiphiqo. Loko u endla sweswo swi nga endla n’wana a nga ha tiphini loko a ri exikolweni ni loko a ri ekaya! Leswaku a huma etimhakeni a nga ha sungula ku hemba, a tumbeta rhipoto, a tisayinela rhipoto hi vito ra wena kumbe a xwa exikolweni. Sweswo swi to nyanyisa xiphiqo.
U nga ha kuma leswi u nga swi langutelangiki. Tatana Andrew u ri: “Leswaku hi khutaza ntombhi ya hina a hi yi tshembisa tinyiko to karhi loko yo pasa kahle, kambe sweswo a swi endla yi langutela ku kuma nyiko yoleyo ku tlula tidyondzo ta yona. Kambe loko a feyirile a vilerisiwa hi ku a nge yi kumi nyiko ematshan’weni yo vilerisiwa hi ku feyila.”
Ku solasola vadyondzisi a swi n’wi pfuni nchumu n’wana. N’wana wa wena a nga ha tibyela leswaku a swi kali swi lava a tikarhata leswaku a ta pasa kahle. A nga ha dyondza ku tiyimelela hikwalaho ka swihoxo swakwe naswona a langutela leswaku vanhu van’wana va n’wi tlhantlhela swiphiqo swakwe. Hi ku komisa, n’wana wa wena a nga ha tsandzeka ku dyondza leswi nga ta n’wi pfuna loko se a ri ntswatsi, ku nga ku byarha vutihlamuleri bya swiendlo swakwe.
Leswi u nga swi endlaka
Tikhome. Papalata ku vulavula ni n’wana wa wena u hlundzukile hi ta ku feyila kakwe. Tatana Brett u ri: “Mina ni nsati wa mina hi vulavula kahle ni n’wana wa hina ni ku n’wi twela vusiwana loko hi rhurile.”
Nsinya wa nawu wa Bibele: “Hatlisa emhakeni yo twa, a nonoka emhakeni yo vulavula, a nonoka emhakeni ya vukarhi”—Yakobo 1:19.
Lavisisa xiphiqo xa kona. Swiphiqo leswi tolovelekeke leswi vangaka n’wana a feyila i ku xanisiwa hi tintangha, ku cinca swikolo, ku khoma hi rhumbyana loko ku fika xikambelo, swiphiqo swa le kaya, nkelunkelu, ku va n’wana a nga ri na wona nongonoko endla ntirho wa xikolo kumbe a khoma la a tshika. U nga tibyeli leswaku n’wana wa wena wo loloha.
Nsinya wa nawu wa Bibele: “Loyi a nga ni ku twisisa emhakeni u ta kuma leswinene.”—Swivuriso 16:20.
Pfuna n’wana wa wena leswaku a kota ku hlaya. N’wi endlele nongonoko wo endla ntirho wa xikolo ekaya ni wo hlaya. Loko a endla ntirho wa xikolo ekaya, tiyiseka leswaku u wu endlela endhawini leyi nga ri ki na swikavanyeti (swo tanihi thelevhixini kumbe tiselfoni). Eka nongonoko lowu ku fanele ku va ni mikarhi ya ku wisa loko a ri karhi a endla ntirho wa xikolo leswaku miehleketo yakwe yi nga pfi yi yingayinga. Tatana Hector wa le Jarimani, u ri: “Loko n’wana wa hina a ri ekusuhi ni ku tsala xikambelwana, hi pfuxeta na yena siku ni siku ematshan’weni yo pfuxeta loko xikambelwana se xi fikile.”
Nsinya wa nawu wa Bibele: “Xin’wana ni xin’wana xi ni nkarhi wa xona lowu vekiweke.”—Eklesiasta 3:1.
N’wi pfune leswaku a rhandza ku dyondza. Loko n’wana wa wena a swi twisisa leswaku xikolo xi n’wi pfuna njhani sweswi, u ta ya a swi tsakela ku dyondza. Hi xikombiso, metse (math) wu ta n’wi pfuna leswaku a tiva ndlela yo tirhisa mali yakwe.
Nsinya wa nawu wa Bibele: “Kuma vutlhari, kuma ku twisisa. . . . Byi xixime swinene.”—Swivuriso 4:5, 8.
Xiringanyeto: Pfuna n’wana wa wena loko a ri karhi a endla ntirho wa xikolo kambe u nga n’wi endleli wona. Andrew u ri: “Ntombhi ya hina a yi nga ha tikarhati hi ku ehleketa a yi tshembe hina.” N’wi dyondzise ku tiendlela ntirho wa xikolo hi yexe.