Gontlhe wukhongeli ga gonzisa zinene?

1. Hi tihi tixaka to kari ta wukhongeli gi tiriswako lomu Afrika?

KUSUHANI ka vontlhe lomu Afrika va vumela lezaku ka lisima ku khozela Nungungulu. Kanilezi, ku kona a kungazwanani xungetano hi ndlela ya ku mu khozela. Vokari va khozela lomu meskita, vanwani vaya matshanwini yo basa ya ntumbuluko. Ni vanwani kambe vaya tichechini. Kanilezi zi wa ta ngha zi nga lulamangi a ku alakanya lezaku ku na ni wukhongeli ginharu ntsena lomu Afrika. Xikari ka Vasulumanu yi kona milayo ni kukholwa ko hambana. Wukhongeli ga ntumbuluko gi hambana nguvu hi wutshamu ni wutshamu. Kambe ku kona a kungazwanani ka hombe xikari ka tichechi ti ti wulako kuva ta wuKristu. Ahandle ka leti ta hombe, ku na ni makume ya mazana ya tichechi ti tlhatlhekileko lomu Afrika gontlhe.

Wukhongeli ga hina gi fanele ku seketelwa zineneni

2. (a) Hi tolovelo, xini xi yimisako wukhongeli ga munhu? (b) Xini xi nga kombiko aku a wukhongeli ga hina ga xalalisa Nungungulu?

² Hikuyini vanhu va khozelako hi makhozelela yabye? Vanhu vanyingi va lanza wukhongeli ga vapswali vabye. Zimaho za xikhati xa kale zi kucetela wukhongeli legi va gi tirisako nyamutlha. A bhuku The Africans — A Triple Heritage (Va Le Afrika — Titshomba Tinharu) gi ngalo: “A Xisulumanu xi hangalakile le nwalungu wa Sahara hi kota ya khoziselelo, . . . A wuKristu gi hangalakile dzongeni wa Sahara hi tindlela ta kunghaho. Na Xisulumanu xi hangalakile nwalungu wa Sahara hi supado, a wuKristu gi hangalakile dzongeni wa Sahara hi xibhamu.” Hambulezo, vanyingi va hina va kholwa lezaku gontlhe wukhongeli ga xalalisa Nungungulu. Kanilezi a wukhongeli a hi ga lisine hi ku ngha a vapswali va hina va gi tirisa kutani hi ku ngha a ntamu wa le handle wu gi tiyisile ka vakokwani va hina.

3-5. Mufananiso muni wu hi vunako ku wona lezaku a hi gontlhe wukhongeli gi gonzisako zinene?

³ Gontlhe wukhongeli gi ngalo ga nyika xileletelo xo tiya xungetano hi ku tirela Nungungulu, kanilezi a maalakanyo ya gona ma hambana. Gona gi gonzisa zilo zinyingi zo hambana xungetano hiku hi mani Nungungulu ni lezi yena a zi rinzelako ka hina. Alakanya lezi: Ti alakanye na u kumile ntiro lomu ka komponi ya hombe. Hi siku go sangula ku tira u tiva lezaku murangeli i enzile. Zonake u wutisa vatiri vanharu hi lezi u faneleko ku maha. Loyi wo sangula a ku ngalo murangeli i lava lezaku wena u swiyela lahasi. A wa wumbiri a ku ngalo u fanele ku penda yindlu. Ni loyi wa wunharu a ku byela aku avanyisela mapapilo.

⁴ Hi ku lanzela, wena u wutisa vatiri hi murangeli. Loyi wo sangula a ku ngalo murangeli ngwo leha, i djaha niku wa karata. A wa wumbiri a ku ngalo yena ngwo komana, xikhosana niku mu nene. Ni loyi wa wunharu a ku byela lezaku murangeli ahi wanuna — kanilezi wasati. Hilezo, u gumesa hi ku a vatiri va vanharu a va wuli lisine. Loku u lava ku hlayisa ntiro wa wena wa wuswa, kuzilava u ta kambisisa kala u tiva aku hi mani murangeli hakunene ni lezi a lavako aku wena u maha.

⁵ Zinghaho ni wukhongeli. Kota lezi ma nga kona maalakanyo manyingi xungetano hi Nungungulu ni lezi a zi lavako ka hina, hi lava ku tiyisa lezaku a makhozelela ya hina ma zwanana ni zinene. Kanilezi hi nga gonzisa kuyini zinene hi Nungungulu?