Fevereiro

Nowa i wa nga se tshuka a aka taru. Hikwalaho i wa fanele ku tsumba Jehovha, niku hi gondza lezvaku i gi mahisile zvalezvi ‘Nungungulu a nga mu layisile zvona’. Give gihi wuyelo ga kona? A taru gi mu ponisile yena ni ngango wakwe! Nowa i wa hi mupswali wo humelela kambe. Hikuyini? I gondzisile khwatsi vana vakwe a tlhela a va nyika cikombiso ci nene. Lezvo zvi wa nga olovi cikhatini leco ca mahlweni ka Ntalo. Makunu i zvi kotisile kuyini? Hi ku i tsumbile wutlhari ga Jehovha. (Gen. 6:5) Loku u hi mupswali, u nga zvi kotisa kuyini ku gondzisa khwatsi vana va wena? Ingisa lezvi Jehovha a ku byelako. Mu tsike a ku vhuna ku wundla vana va wena. Tirisa wusungukati u gi kumako ka Mhaka yakwe ni ka hlengeletano yakwe. Lisine ku hambu loku a vapswali va maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku gondzisa vana vabye, va tshuka va mu tsika Jehovha. Kanilezvi loku a mupswali a mahile zvontlhe a zvi kotako, a ngava ni livhalo li basileko a tlhela a tsumba lezvaku hi kufamba ka cikhati a n’wana wakwe i ta wuya ka Jehovha. w18.03 30 ¶¶10-11

U tshuka u navela ku rurela van’wani, kanilezvi u alakanya ku a wu nge zvi koti? Kuzvilava u munhu wa tingana; u chava ku a vapfhumba va wena va ta swireka. Kutani a wu na makotela, hikwalaho u chava ku kala u nga zvi koti ku va nyika zvo fana ni lezvi va zvi kumako loku va rambiwa hi vamakabye van’wani. Kanilezvi u nga alakanyi ku u fanele kuva ni muti wo saseka kasi ku rurela van’wani. Leci ci lavekako ku a muti wa wena wu basa ni ku hlayiseka u tlhela u kombisa cinghana, a vapfhumba va wena va ta tsaka hi lezvo. A ku na cilaveko ca ku karateka hakuva a ca hombe ku kombisa lirandzo ka vapfhumba va hina. Contlhe cikhati zvi nene ku kombisa kukhatala hi vapfhumba va wena. (Filp. 2:4) A vanhu vo tala va zvi randza ku hlawutela lezvi va zvi hanyileko wutomini. Kanilezvi a matshango lawo hi ngo mazwa ntsena loku hi tshama navo hi bhula. A dhota go kari gi tsalile lezvi: “A kuva zvin’we ni vamakabye va lomu bandleni laha kaya ka mina zvi ndzi vhuna ku va tiva khwatsi, nguvhunguvhu lezvi va nga gondzisa zvona lisine.” Tiyiseka lezvaku loku u kombisa kukhatala hi vapfhumba va wena, vontlhe va ta tsaka. w18.03 18-19 ¶¶15-17

A vapswali va nga maKristu va xuva ku vhuna vana vabye lezvaku va maha zviboho zva wutlhari. Loku a n’wanana a hlwela ku bhabhatiswa na ku nga hi na cigelo co zwala, zvi nga tshuka zvi wonha a wuxaka gakwe na Jehovha. (Jak. 4:17) Loku a n’wanana aku i lava ku bhabhatiswa, a vapswali vo tlhariha va lava ku ranga hi ku tiyiseka lezvaku hakunene i longile kuva mupizani wa Kristu ke. A vawoneleli vo kari va cipandze va polile ku ku na ni vaswa vo tala va bako ma 20 wa malembe na va nga se bhabhatiswa, kuveni va sina va kulile hi tlhelo ga moya. A kutala ka vaswa lavo vaya mitlhanganweni ni kuchumayeleni, va tlhela va ti wona na va hi Timboni ta Jehovha. Kanilezvi a va se ti hendleleta ka Jehovha va bhabhatiswa. A zvikhati zvin’wani zvi mahiwa hi vapswali vabye va nge a vana vabye a va se longa ku bhabhatiswa. w18.03 9-10 ¶¶1-2

Kasi hi fana na Kristu, hi fanele ku gondza hi tiva lezvi a nga zvi pimisa, lezvi a nga ti zwisa zvona, ni lezvi a nga maha. Jesu i wa khatalela nguvhu a kuzwanana kakwe na Nungungulu a ku hundza zvontlhe. Hikwalaho, loku hi pimanyisa Jesu hi ta fana nguvhu na Jehovha. Hi cigelo leco, zva lisima nguvhu ku gondza kuva ni kupima loku Jesu a nga hi nako. Hi nga gondzisa kuyini kuva ni kupima loku Jesu a nga hi nako? A vapizani vakwe va wa mu wona na a maha zvihlamaliso, va muzwa na a gondzisa vanhu, va wona lezvi a nga khomisa zvona vanhu va tixaka tontlhe, va tlhela va wona lezvi a kupima ka Jehovha ku nga mu rangelisa zvona. (Miti. 10:39) Nyamutlha a hi nge mu woni Jesu. Hambulezvo, hi na ni matimu ya tiIvhangeli, lawa ma hi vhunako ku mu tiva khwatsi. Loku hi lera a mabhuku ya Matewu na Marku na Luka na Johani hi tlhela hi ehleketa hi wona, hi ta tiva lezvi a kupima ka Jesu ku nga tshamisile zvona. Lezvo zvi ta hi vhuna ku ‘landzela a nkondzo wakwe’ kasi hiva ni “kupima loku a nga hi nako”. — 1 Ped. 2:21; 4:1. w18.02 20-21 ¶¶15-16

Kusukela loku Adhamu na Evha va sangulile ku pswala vana, a vanhu va gondza va tiva Jehovha hi tindlela tinharu: Ku wona zvivangwa zvakwe, kuzwa malandza yo tsumbeka ya Nungungulu, ni ku wona lezvi va vhunekisako zvona loku va mu ingisa. (Isa. 48:18) Hi ku cuwuka zvivangwa, kuzvilava Nowa i wa zvi wona ku Nungungulu i kona a tlhela a tiva matshamela Yakwe. Kota wuyelo ga kona, Nowa i wa zvi wona ku Jehovha i na ni ntamu niku hi yena yece a Nungungulu wa lisine. (Rom. 1:20) Hikwalaho, Nowa i wa ni kukholwa ko tiya ka Nungungulu. A papayi wakwe, Lameki, i wa kholwa ka Nungungulu niku i pswalilwe na a ha hanya Adhamu. Ku wa hi ni kokwani wakwe Metusela kambe, na Jaredhi, a kokwani wa Metusela, loyi a ngafa na Nowa a hi ni 366 wa malembe. (Luka 3:36, 37) Nowa i zvi tsakele nguvhu lezvi a nga gondza niku zvi mu kucile ku tirela Jehovha. — Gen. 6:9. w18.02 10 ¶¶4-5

Loku a muKristu-kuloni kutani munhu wa laha kaya a maha nchumu wu hi bayisako, zvi nga tshuka zvi hi mbheta ntamu. Hi ta kuyini loku a zvilo lezvo zvi nga suki lomu hlokweni? Hi ta tshama na hi zangarile, zvi tlhela kuzvilava zvi teka malembe? Kutani hi ta landzela wusungukati ga Bhibhiliya, hi hatla hi lulamisa timhaka? Loku hi hlwela ku bhula ni munhu loye, zvi taya zvi hi karatela ku vhuxa kurula. Maku u nga kuyini kasi ku vhuxa kurula? A co ranga ku khongela ka Jehovha. Mu kombele lezvaku a ku vhuna kuva ni mabhulo ma nene ni makabye wa wena. Alakanya lezvaku yenawu munghana wa Jehovha. (Lis. 25:14) Jehovha i khoma vanghana vakwe hi wunene, niku i rindzela ku hinawu hi va khomisa zvezvo. (Mav. 15:23; Mat. 7:12; Kol. 4:6) A ca wumbiri ku ehleketa khwatsi hi lezvi u to wula ka makabye wa wena. U nga alakanyi ku i ku khunguvanyisile ha womu. Vhumela lezvaku wenawu zvi nga maha na u hi ni nandzu wo kari kwalaho. w18.01 7 ¶¶15-16

A malandza ya Jehovha ma hambene nguvhu ni vanhu va tiko legi hakuva vona va kombisa lirandzo la lisine hi van’wani. Kale ni kale hi zvalezvo. Hi lisine, Jesu i te lomu ka Nayo wa Mosi a nayo wu nga wa lisima ku hundza lowu wa ku randza vanhu van’wani hi lowu wa ku randza Nungungulu basi. (Mat. 22:38, 39) I tlhelile a wula lezvaku a maKristu ya lisine ma wa ta tiviwa hi kurandzana. (Joh. 13:35) A maKristu ya lisine ma wa ta tlhela ma randza ni valala va wona. (Mat. 5:43, 44) Jesu i kombile ku hakunene i wa va randza vanhu. I mahile lezvo hi ku famba hi dhoropa ni dhoropa a byela vanhu a mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu. I hanyisile a zvikhumu, zvilima, lava va hlokonho, ni zviwiri. I tlhelile a vhuxa lava va nga file. (Luka 7:22) Jesu i nyikele wutomi gakwe kasi ku hanyisa vanhu. I pimanyisile khwatsi a lirandzo la Papayi wakwe. Misaveni yontlhe, a Timboni ta Jehovha ti pimanyisa Jesu, ti kombisa lirandzo hi van’wani. w18.01 30 ¶¶11-12

Kuzvilava u bhabhatisilwe na wa ha hi mutsongwani. Kanilezvi, a wu zvi tivangi ku zviringo muni u nga wa ta kumana nazvo ka masiku ma nga hata. Kasi u zvi kota ku simama u tsumbekile ka Jehovha, tshama na u alakanya lezvi u nga mu tsumbisa. U te u ta mu tirela hambu ko humelela yini; hambu loku a vanghana va wena kutani vapswali va tsika ku mu tirela. (Lis. 27:10) Ka zviyimo zvontlhe, kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku maha lezvi u nga mu tsumbisa. (Filp. 4:11, 12; Isa. 12:2) Jehovha i lava lezvaku u maha munghana wakwe. Kanilezvi kasi mu simama kuva vanghana, u fanele kulwa. Ka Va Le Filipi 2:12, a Bhibhiliya gi ngalo: “Tirelani a kuhanyiswa ka n’wina hi kuchava ni kururumela.” Hikwalaho, hi fanele ku ehleketa khwatsi hi lezvi zvi to hi vhuna ku simama hi zwanana na Jehovha hi tlhela hi tsumbeka ka yena ni ka cihi ciyimo. Hi nga ti byeli ku hi taku halahala hi tsumbeka. Alakanya lezvaku hambu vanhu va tireleko Nungungulu hi malembe yo tala va tshuka va nga ha tsumbeki. w17.12 22 ¶¶4, 6-7

Jehovha i hi nyika wudzundzo ni thomo ga ku seketela a ntiro wa hombe wa Mufumo. I tsumbisa ku loku hi maha lezvo, i ta hi katekisa. (Mala. 3:10) I wula lezvaku loku hi hana, a zvilo zvi ta hi fambela khwatsi. (Mav. 11:24, 25) I tlhela a hi byela ku loku hi nyika hi ta tsaka, hakuva ‘ku katekile ku nyika ku hundza ku nyikiwa’. (Miti. 20:35) Lezvi hi wulako ni lezvi hi mahako zvi nga gondzisa vana va hina ni lava va nga vaswa lisineni a ku tiva lezvi vonawu va nga seketelisako zvona a ntiro lowu va tlhela va kuma makatekwa. Zvontlhe hi nga nazvo zvita hi ka Jehovha. Loku hi mu nyika zvokari, hi komba ku ha mu randza niku ha zvi nyika lisima zvontlhe lezvi a hi mahelako. A cikhati leci a vaIzrayeli va nga maha minyikelo kasi ku akiwa tempeli, a va no ku “tsaka hi kunyikela kabye”. (1 Kro. 29:9) Hinawu a hi simameni hi kuma litsako a cikhati hi nyikako Jehovha lezvi a sinako a hi nyikile. w18.01 20 ¶¶18-19

A vo ranga ku vhuxiwa vaya tilweni va wa ta vhuxiwa cikhatanyana ndzhako ka loku a kuvakona ka Kristu ku sangulile. A vatotilweko va to ngha va ha hanya cikhatini ca kuxaniseka ka hombe va ta “amukelwa . . . marefini”. (1 Tes. 4:13-17; Mat. 24:31) Kanilezvi, zvalezvo va tofa, va ta ‘hundzuluswa ciyimo hi cikhatanyana co fanana ni kutsopeta ka tihlo, loku ku biwa a mpundzu wo gumesa’. (1 Kor. 15:51, 52) Inyamutlha, a kutala ka maKristu a ma totiwangi niku a ma hlawuliwangi kasi ku ya fuma na Kristu le tilweni. Kanilezvi, ma rindzela a “siku ga Jehovha” legi a to lovisa hi gona a tiko legi go biha. I hava a zvi tivako khwatsi ku a siku lego gi ta chikela rini, kanilezvi loku hi cuwuka lezvi zvi mahekako nyamutlha ha zvi wona ku gi laha kusuhani. (1 Tes. 5:1-3) Loku a misava yiswa ya Nungungulu yi ta chikela, ku tava ni kuvhuka ka vafileko ka tshamela gin’wani. Ka cikhati leco, a vanhu va ta vhuxiwa va hanya kwalaha misaveni va tlhela va rindzela ku kuma kumbhelela, va nga hafi kambe. w17.12 13 ¶¶15, 18-19

Loku hi ti karatela kuva vanhu va lirandzo ni wunene, hi nga ta hatlisela ku telwa hi ciluse. A Mhaka ya Nungungulu yi ngalo: ‘A lirandzo li na ni lihlazva-mbilu, li nene; a lirandzo a li na makangwa [“ciluse”, NM].’ (1 Kor. 13:4) Kasi ku susa ciluse hi ci hoxa kule, hi fanele ku ti karatela ku wona zvilo hi mawonela ya Jehovha. Hi fanele ku alakanya lezvaku hi zviro zva miri wun’we, gi nga bandla. A Bhibhiliya gi ngalo: ‘Loku a ciro cin’we ci dzundziwa, a zviro zvontlhe zvi tsaka zvin’we naco.’ (1 Kor. 12:16-18, 26) Loku a makabye wo kari a humelelwa hi nchumu wa wu nene, hi fanele ku tsaka naye wutshan’wini ga ku mu lusela. Alakanya a cikombiso ci nene ca Jonatani, n’wana wa Hosi Sawule. Jonatani a nga lusangi a cikhati leci Dhavhidha a nga hlawuliwa kasi kuva hosi wutshan’wini ga yena. I tlhelile a mu vhuna ni ku mu tiyisa. (1 Sam. 23:16-18) Hi nga kombisa wunene ni lirandzo a ku fana na Jonatani ke? w17.11 29 ¶¶10-11

Jehovha i hlayisile Nayo wa civhumelwano lomu ka Mhaka yakwe a Bhibhiliya kasi wu hi vhuna. Jehovha i lava lezvaku hi zwisisa “a tshinya ga Nayo” lowo hi tlhela hi hanya hi gona. (Mat. 23:23) A Nayo wa Mosi wu komba a ‘ciyimo ca wutivi ni ca lisine’. Wu hi vhuna ku tiva Jehovha ni matshinya yakwe ya milayo. (Rom. 2:20) A mimiti ya wuponelo leyi yi tlhamuselwako Nayweni lowo yi gondzisa madhota a ndlela ya ku ‘lamula hi nongameto’, yi tlhela yi gondzisa mun’we ni mun’wani wa hina a ku ‘zwela wuxinji ni ku hawukela’ van’wani. (Zak. 7:9) Hambu lezvi hi kalako hi nga hi hasi ka Nayo wa Mosi, Jehovha a nga cicangi. A kululama ni wuxinji zva ha hi zva lisima ka yena. I thomo ga hombe a ku khozela Nungungulu wa tshamela lego. A hi pimanyiseni matshamela yakwe yo saseka hi tlhela hi tsutsumela kakwe kasi ku ya kuma kufihlala ni kuvhikelwa! w17.11 15-16 ¶¶2-3; 20 ¶¶18-19

Hikwalaho, a vamakabye lava va gondzisako laha ciluvelweni va fanele ku tiyiseka lezvaku a Mitsalo hi yona tshinya ga kanelo yin’we ni yin’wani. (Joh. 7:16) Hikwalaho, ti wonele ku kanela kutani ku tirisa matshango ni zvikombiso hi ndlela yi mahako ku a mavhesi ya Bhibhiliya ma sala ndzhako. Alakanya kambe lezvaku a ku lera Bhibhiliya zvi hambene nguvhu ni ku gondzisa hi ku tirisa Bhibhiliya. Hi lisine, loku u lera mitsalo ya talela ga cima, a vanhu va nga ta yi alakanya. Hikwalaho, hlawula khwatsi a mitsalo leyi u to yi tirisa. Hi kulandzela, lera, u tlhamusela, u nyika zvikombiso u tlhela u komba khwatsi lezvi yi hi vhunisako zvona. (Neh. 8:8) Zama ku zwisisa lezvi a mitsalo leyo yi yelanisako zvona ni lezvi zvi wuliwako. Kanilezvi, u nga rivali ku kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku tlhamusela khwatsi a timhaka takwe ti nga lomu ka Bhibhiliya. — Ezra 7:10. w17.09 24 ¶¶11-12

A vanhu va Jehovha va wa tsakile nguvhu hi 537 Mahlweni ka Kristu. Va wa ha hi ku huma wukhumbini ga Bhabhuloni, andzhako ka 70 wa malembe na va hi leyo! Makunu va wo tlhela Jerusalema kasi ku ya aketa a tempeli ni ku khozela Jehovha. Andzhako 16 wa malembe, a tempeli ya Jehovha yi wa ha no tshama. A vanhu va wa fanele ku alakanyisiwa lezvaku va tlhelela ka Jehovha, va tsika ku ti alakanyela gabye basi. Hikwalaho hi lembe ga 520, Jehovha i rumele muphrofeti wakwe Zakariya lezvaku a ya va alakanyisa a cigelo ca kuva a va humesile le Bhabhuloni. A vito ga Zakariya gi wula ku ‘Jehovha i hi alakanyile’. Hambu lezvi a vaIzrayeli va nga rivakelwe lezvi Jehovha a nga va mahele, yena i wa ha va alakanya. (Zak. 1:3, 4) Jehovha i tsumbisile lezvaku i ta va vhuna ku vhuxa a wukhozeli go basa. Kanilezvi i tlhelile a va tlharihisa aku i ta vhumela wukhozeli gabye ntsena loku va mu tirela hi ntamu wabye wontlhe. w17.10 15-16 ¶¶2-3

A vagondzi va matirela ya mapimo va wula lezvaku a ku kombisa tipswalo zvi nga vhuna munhu lezvaku a hanya khwatsi a tlhela a hanyisana ni van’wani. Loku u vhuna lava va xanisekako, u tsaka nguvhu, uva ni kutsumba, u ngavi ni ciwundza, u tlhela u ngavi ni maalakanyo yo tsema hlana. Kunene, a ku kombisa tipswalo zva ku vhuna wena n’winyi. Loku a lirandzo li hi kuca ku vhuna van’wani, hi sala ni livhalo li nene hakuva ha zvi tiva ku hi maha lezvi Jehovha a zvi lavako. A tipswalo ti ta hi vhuna kuva vapswali va va nene, vanuna kutani vasati va va nene, ni vanghana va va nene. Ahandle ka lezvo, a vanhu va kombisako tipswalo ka van’wani va tolovela ku kombiswa tipswalo na vonawu loku va hi kuxanisekeni. (Mat. 5:7; Luka 6:38) Hambu lezvi a ku kombisa tipswalo zvi hi vhunako, a cigelo ca hombe ca ku maha lezvo hi ku hi lava ku pimanyisa Jehovha ni ku mu nehela wudzundzo. A lirandzo ni tipswalo zvita hi le ka yena. — Mav. 14:31. w17.09 14 ¶¶16-17

Kota Hosi tlhelo Mupristi wa Hombe, Jesu i nyikilwe ntiro wa ku ‘aka a tempeli ya Jehovha’. Hi 1919, i mahile ntiro lowo hi ku tlhatlhisa vanhu va Nungungulu ka Bhabhuloni wa Hombe, a wukhongeli ga mawunwa. Jesu i vhuxile bandla a tlhela a yimisa ‘nandza gi tsumbekileko ni go tlhariha’. A ntlawa lowo wa vamakabye va totilweko wu rangela a ntiro wa lisima nguvhu wu mahiwako ka cipandze ca laha misaveni ca tempeli ya Jehovha. (Mat. 24:45) Jesu i tlhelile a basisa a vanhu va Nungungulu, a va vhuna kuva va mu khozela hi ndlela yi basileko. (Mala. 3:1-3) Jesu ni lava va 144 000 va ta fuma zvin’we hi 1000 wa malembe kota tihosi tlhelo vapristi. Ka cikhati leco, va ta vhuna vanhu vo tsumbeka lezvaku vava vo mbhelela. A cikhati va to mbheta ku maha ntiro lowo, laha misaveni ku tova ni vakhozeli va lisine va Jehovha basi. A wukhozeli go basa gi tava gi vhuxilwe hi kumbhelela! w17.10 25 ¶¶15-16

Kasi ku tsetselelwa, a munhu a deleko mun’wani hi kuphazama i wa fanele ku tsutsuma aya ka muti wa wuponelo wa laha kusuhani. (Jox. 20:4) I wa fanele ku tshama kwaseyo kala kufa a mupristi wa hombe. Lezvo zvi wa nga olovi ku zvi maha. Zvi wa lava ku a tsika ntiro wakwe, ni muti wakwe, a tlhela a nga endzi. Kanilezvi zvi wa vhuna. A muwonhi a ti solako nyamutlha yenawu i fanele ku maha zvokari kasi a tsetselelwa hi Nungungulu. I fanele ku tsika ku maha ciwonho. Lezvo zvi patsa ni cihi leci ci nga mu yisako ciwonhweni ca hombe. Hikwalaho, loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku tsika ku wonha, hi ta komba Jehovha lezvaku ha karateka hi lezvi hi nga maha niku a hi ti byeli ku i ta ku halahala a hi mahela wuxinji. — 2 Kor. 7:10, 11. w17.11 12 ¶¶10-11

Jehovha i lava lezvaku hi hana ka vamakabye va hina. (1 Joh. 3:17) Kanilezvi hi fanele ku maha lezvo hi zvigelo zvi faneleko. Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Laha kaya ka mina ndzi ramba vanghana va mina basi kutani vanhu ndzi va wonako va hi va lisima lomu bandleni ke? Xana ndzi ramba ntsena lava ndzi alakanyako lezvaku vonawu va ta ndzi mahela cokari? Kutani ndza kombisa wuhana ka vamakabye va mina lava ndzi nga va tiviko khwatsi kutani va kalako va nga hi na makotela yo ndzi mahela nchumu?’ (Luka 14:12-14) Hi cikombiso, u ta ku yini loku a makabye wo kari a lava civhuno kasi ku maha zviboho zva wutlhari. Ahati loku a wokari u mu rambileko kaya ka wena a nga bongi ke? Ka ciyimo leco tirisa wusungukati hi nyikilweko ka mutsalo wa nyamutlha Hi ta tsaka nguvhu loku hi hana hi zvigelo zvi faneleko. — Miti. 20:35. w17.10 6 ¶12

A sati wa Potifare i kokilwe mahlo hi kusaseka ka Josefa, a zama ku mu xenga hi kuphindaphinda lezvaku a etlela naye. Josefa i no tiya a ku nde, a ala ku hluliwa hi ciringo leco; hambu lezvi a wasati loye a nga zama ku mu xenga hi kuphindaphinda. Laha Josefa a nga wona ku a ciyimo ca hisa makunu, i no tsutsuma. Hi gondza yini ka cikombiso ca Josefa? Loku hi ringwa ku tshova milayo ya Nungungulu, hi fanele kulwa ni ciringo leco. (Mav. 1:10) Na va nga se maha Timboni ta Jehovha, a vokari va wa hi makhobomu, zvidhakwa, vadzhahi va masigari, vadzhahi va timbangi, zvibhayi, ni zvin’wani. Hambu andzhako ka ku bhabhatiswa, va nga tshuka va ringwa ku maha zvilo lezvo. Loku lezvo zvi maheka, ehleketa hi lezvi a wunghana ga wena na Jehovha gi to wonhekisa zvona loku u vhumela ku wela ciringweni leco. Zama ku alakanyela a zviyimo lezvi zvi nga ku vekelako ciringo ni lezvi u nga zvi potsisako zvona. (Lis. 26:4, 5; Mav. 22:3) Loku u kumana ni ciringo, kombela Jehovha lezvaku a ku nyika wutlhari ni kutikhoma kasi u hlula ciringo leco. w17.09 5 ¶¶8-9

Hi nga zvi kota ku maha vanghana va Jehovha kambe loku hi nga ti ngheniseli nguvhu ka mabhindzu ya tiko legi, hi hlota a tshomba “yi nene.” Hi zvalezvo a nga maha Abrahama. I ingisile Jehovha, a suka ka dhoropa go ganya nguvhu ga Ure a ya hanya matendeni kasi a maha munghana wa Jehovha. (Mah. 11:8-10) Contlhe cikhati i wa tsumba Nungungulu wutshan’wini ga ku tsumba titshomba ta nyama. (Gen. 14:22, 23) Jesu i kucile van’wani lezvaku va pimanyisa a kukholwa ka tshamela lego. Ka khati go kari, i byelile wanuna wo kari wo ganya aku: ‘Loku u randza kuva loyi a mbheleleko, famba u ya xavisa lezvi u nga nazvo, u nyika zvisiwana; kwalaho u tava ni tshomba le tilweni; zvonake tana, u ndzi landzela.’ (Mat. 19:21) A wanuna loye i wa nga hi na kukholwa ko fana ni ka Abrahama. Hambulezvo ku na ni vanhu van’wani va nga mu tsumba Nungungulu. w17.07 6 ¶12

Ntsena andzhako ka 430 wa malembe na Abrahama a tsemakanyile a Congo wa Ewufrate, hi kona a pswalo wakwe wu nga maha tiko gi nga wa ta ya hanya ka wutshamu lego. (Ekso. 12:40-42; Gal. 3:17) Abrahama i wa ti yimisele ku rindzela hakuva i wa tiyiseka lezvaku Jehovha i ta maha lezvi a nga tsumbisa. I wa kholwa ka Jehovha. (Mah. 11:8-12) Abrahama i rindzele hi kutsaka hambu lezvi a ngafa na ku nga se tatiseka zvitsumbiso zvontlhe zva Nungungulu. Kanilezvi hi nga alakanyela lezvi Abrahama a to tsakisa zvona a cikhati a to vhuka hi ka vafileko misaveni ya paradhise. I ta hlamala nguvhu a cikhati a to gondza matimu ya wutomi gakwe ni ngango wakwe ka zvipandze zvo tala zva Bhibhiliya. Hi nga alakanyela lezvi a to tsakisa zvona hi ku tiva a cipandze ca lisima nguvhu leci a ngava naco kutatiseni ka kungo ga Jehovha xungetano hi Mesiya! Handle ko kanakana, i ta ti wona na a rindzele co ci tiva. w17.08 6 ¶¶10-11

Lomu ka Bhibhiliya, a ‘kungahlazveki’ a ku nyimi laha ka wubhayi basi. Ku nga wula zvilo zvo kota ku dzaha kutani ku hlawutela mafenya ya tihlamba. (2 Kor. 7:1; Efe. 5:3, 4) Hambu a zvilo zvo biha lezvi a vanhu va zvi mahako cihundleni zvo kota ku gondza mabhuku ma vhuxako manyawunyawu ya masango ni ku cuwukisela zvithombe zva vanhu vo kala va nga bohangi tinguwo. Lezvo zvi nga va yisa ka mukhuwo wu nga hlazvekangiko wa ku hlakanisela zviro zva wubeleki kasi ku ti vangela manyawunyawu ya masango. A vanhu va tolovelako ku hlalela zvithombe zva masango va gumesa vava ni “kumbilukela ka kubiha” ka masango va tlhela va nga ha zvi koti ku ti khoma. A vakambisisi va wula lezvaku a munhu a pelileko hi hloko kuhlaleleni ka zvithombe zva masango i fana ni cidhakwa kutani munhu wo kala a nga zvi koti ku hambana ni fole. Zva zwisiseka ku hikuyini a mukhuwo lowo wu nga ni mihandzu yo bava. Lezvo zvi patsa kuzwa tingana, kuva ni wulolo kutireni, ku susa litsako laha ngangweni, ku daya wukati, hambu ku maha munhu a ti sunga. w17.08 17 ¶¶8-9

A cikhati leci a vaIzrayeli va nga tlhela Jerusalema, a mutsali wa Lisimu 147 i ehleketile hi lezvi Jehovha a nga kari a va vhunisa zvona. A ku tiva lezvaku Jehovha i ta tiyisa a tinyangwa ta Jerusalema zvi wa maha mutsali loye a ti wona na a vhikelwe. Lezvo zvi mu mahile a tsumba lezvaku Jehovha i ta vhikela vanhu vakwe. A zvikarato zvi nga tshuka zvi ku vangela kukarateka, kanilezvi Jehovha a nga ku nyika wutlhari kasi u zvi kota ku yimisana nazvo. A mutsali wa Lisimu 147 i te Nungungulu ‘wa rumela zvilayelo zvakwe laha misaveni,’ a tlhela aku “a mhaka yakwe yi tsutsuma mazambo.” Hi kulandzela i wulawulile hi gapongo, ni mbhera, ni maralala a tlhela a wutisa lezvi: ‘Himani a ci tiyelako a cirami cakwe?’ A gumesa aku Jehovha wa ‘ruma gezu gakwe, zvi nyunguluka’. (Lis. 147:15-18) A Nungungulu wa hina, loyi a tivako zvontlhe a tlhela a zvi kota ku maha zvontlhe, loyi a wonelelako a maralala ni gapongo, handle ko kanakana a nga ku vhuna ku hlula zvikarato zva wena. w17.07 19-20 ¶¶14-15

A mafumela ya Jehovha hi wona ya ma nene niku wa ringanelwa hi kuva hi mu seketela hi mbilu yontlhe. Hikuyini? Hakuva Jehovha hi yena a nga vanga zvilo zvontlhe, hikwalaho i na ni fanelo ya ku fuma zvivangwa zvontlhe, ku ngava laha misaveni kutani le tilweni. Sathani a nga vangangi nchumu. Hikwalaho a nga na fanelo ne yi tsongwani ya ku fuma wuako. Yena ni patswa wo sangula wa vanhu va no kanyisa Jehovha a cikhati va nga tsika ku ingisa a wuhosi gakwe. (Jer. 10:23) Xana a kuva va tlhatlhekile ku ti hlawulela zvi wa va nyika fanelo yo ala a wuhosi ga Jehovha? Ahihi. A kutlhatlheka ka ku ti hlawulela ku nyika munhu a fanelo yo hlawula lezvi a zvi lavako ni ku ti mahela zviboho, kanilezvi a ku mu nyiki fanelo yo tsika ku ingisa a Muvangi wakwe, Jehovha. Zvi te dlunya lezvaku a ku tsika ku ingisa Nungungulu ku tirisa kutlhatlheka loko hi ndlela ya hava. Hina vanhu hi na ni cilaveko ca ku fumiwa ni ku rangelwa hi Jehovha. w17.06 21-22 ¶¶2-4

Loku hi nyika lisima a ntiro wa ku chumayela, hi ta fana na mupostoli Pawule, hi simama ku chumayela hambu loku hi xanisiwa. (Miti. 14:19-22) Hi cikombiso, cikari ka malembe yo sukela 1930 kala 1944, a vamakabye va hina le Estados Unidos va wa xanisiwa hi ndlela yo tshisa. Hambulezvo va simamile va chumayela. A cikhati leci a tihosi ti nga zama ku va tsikisa, a vamakabye va hina va yisile timhaka tihubyeni niku va humelele ka makhati yo hlaya. Hi 1943, Makabye Knorr i wulawulile hi gin’we ga makhati lawo va nga humelela Hubyeni ya Hombe ya Estados Unidos. I wulile lezvaku na ku nga zangi ku vile ni timhaka ta kuya ka Hubye leyo loku a vamakabye va wa nga simamangi ku chumayela. Kunene loku hi randza a ntiro wa kuchumayela hi nga ta vhumela ku a tixanisa ti hi tsikisa ku chumayela. Loku hi nyika lisima ntiro wa kuchumayela, hi nga ta karateka hi ntsengo wa tihora leti hi tsalako ka mubiko wa hina. Hi ta maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku ‘kustumunya hi ivhangeli’ hi ndlela yi andzileko. — 2 Tim. 4:5. w17.06 12 ¶¶11-12

A lirandzo la hina hi Nungungulu li hi vhuna ku ingisa zvileletelo zvakwe, hi timisela, hi tlhela hi venga zvilo zvo biha. (Lis. 97:10) Hambulezvo Sathani ni tiko gakwe va zama ku mbheta ntamu ni ku hohlota a lirandzo la hina hi Nungungulu. A tiko gi wona lirandzo hi ndlela ya hava. Wutshan’wini ga ku randza Nungungulu, a vanhu vo tala ‘va ti randza wutsumbu.’ (2 Tim. 3:2) Va yisa kupima ka ‘kunavela ka nyama, ni kunavela ka mahlo, ni kutikulisa hi kota ya zvilo zva loku kuhanya.’ (1 Joh. 2:16) Mupostoli Pawule i kombile a khombo legi hi nga kumanako nago loku hi rangisa ku ti tsakisa. I te: “A maalakanyo ya nyama hi kufa.” Hikuyini? Hi ku lava va mahako lezvo va ti maha valala va Nungungulu. (Rom. 8:6, 7) A vanhu lava va lwelako ku kuma mali ni ku ti tsakisa hi tlhelo ga masango wutomini gabye, va gumesa va khunguvanyeka nguvhu. — 1 Kor. 6: 18; 1 Tim. 6:9, 10. w17.05 16 ¶¶5-6

A valuveli a va faneli kuya hi ku londza; va fanele ku kombisa kubonga hi lezvi a van’wani va va mahelako. Lezvo zvi ta maha ku a vamakabye lava va va nyikako va tsaka ni ku simama ku va xalaliswa hi ku nyika. Kanilezvi, zva lisima ku a valuveli va zvi kota ku khatalela zvilaveko zvabye ha voce. Lezvo zvi ta va vhuna ku va simama va kombiswa cichavo va tlhela vava ni kuzwanana ku nene ni vamakabye. (2 Tes. 3:7-9) Hambulezvo, a valuveli va ci lava nguvhu a civhuno ca hina. A zvi lavi kuva ni mali yo tala kasi ku vhuna valuveli. Leci va ci lavako nguvhu cikhati ca hina ni lirandzo la hina. Hi cikombiso, u nga va komba lomu va nga kumako kona a mimovha ya xapa kutani ku va komba lomu va nga xavako kona zvakuga zva zvi nene hi mali ya lahasi. U nga tlhela u va komba lezvi va nga kumisako zvona a zvilo zvo kota muchini wa ku runga, cikomu kutani nchumu wun’wani wa ku va nga tira hi wona kasi ku kuma zvo ti hanyisa. Niku a ca lisima nguvhu, u nga va vhuna kuva va ti wona na va lumba bandla lego ga giswa. Loku zvi koteka, va nyike bholeya ya kuya mitlhanganweni. U nga tlhamusela a ndlela ya chukwana kambe ya ku chumayela vanhu cipandzeni ca n’wina, u tlhela u tira navo sin’wini. w17.05 6 ¶¶11-12

A vanhu vo tala va karatekela nguvhu ku tatisa kunavela kabye ni ku ti tsakisa laha ka kuza zvi va karatela kuva ni mawonela yo ringanisela hi titshomba. (1 Kor. 2:14) Kota lezvi va kalako va nga ehleketi khwatsi hi zvona, zvi nga ha va karatela ku wona a kuhambana ka zvo saseka ni zvo biha. (Mah. 5:11-14) A kunavela kabye ko lava titshomba kuya mahlweni ku kula. Niku laha va yako va ti kuma, vaya va ti hlongolisela nguvhu. (Mutsh. 5:10) Kanilezvi hi nga zvi kota kulwa ni maalakanyo lawo. A ku gondza Mhaka ya Nungungulu siku ni siku zvi nga hi nyika ntamu wa ku hlula a moya wa ku hlongolisela titshomba. Jesu i wa ehleketa hi wutlhari ga Jehovha, niku lezvo zvi mu vhunile ku ala a zviringo zva Sathani. (Mat. 4:8-10) Hinawu, loku hi lava ku ala ku hlongolisela titshomba, hi fanele ku tirisa wutlhari ga Jehovha wutomini ga hina. Loku hi maha lezvo hi ta komba Jesu lezvaku ha mu randza nguvhu ku hundza titshomba. w17.05 26 ¶17