Abril

Hi nga vhunekisa kuyini hi ntiro wa vamakabye lavo? Hi nga pimanyisa kukholwa kabye ni cikombiso cabye ca ci nene hi tlhela hi vhumela wusungukati legi va hi nyikako gi seketelwako ka Bhibhiliya. (Mah. 13:7, 17) A madhota ma hi randza niku ma lava lezvaku hi tshinela ka Nungungulu. Loku ma wona lezvaku ha lovha mitlhanganweni kutani a ha ha hiseki ntirweni wa Nungungulu, ma hatla ma zama ku hi vhuna. Ma ta hi ingisela khwatsi ma guma ma hi tiyisa hi lirandzo ma tlhela ma hi nyika wusungukati ga lirandzo hi ku tirisa Bhibhiliya. A civhuno cabye wa ci wona kota cikombiso ca lezvaku Jehovha wa hi randza ke? Alakanya lezvaku a zvi ma oloveli madhota a ku hi nyika wusungukati. Makunu zvini u nga mahako kasi ku olovisela madhota loku ma ku nyika wusungukati? Ti koramise, uva munhu wo bonga ni wo olova. Wona civhuno cabye kota cikombiso ca lezvaku Nungungulu wa ku randza. Loku u maha lezvo, u ta vhuneka niku a madhota wonawu ma ta maha ntiro wa wona na ma tsakile. w18.03 31 ¶¶15-16

A n’wana ni n’wana i na ni kulela gakwe hi tlhelo ga moya. A vokari va zwisisa a lisine, va maha zviboho zva wutlhari, va tlhela va bhabhatiswa na va ha hi va tsongwani. A van’wani vata va ta ringanelwa hi ku bhabhatiswa na va hi va hombana. A vapswali vo tlhariha a va kurumeti vana vabye lezvaku va bhabhatiswa. Kanilezvi, a n’wana ni n’wana va mu vhuna ku kula hi zambo gakwe. A vapswali va tsaka loku a n’wana wabye a maha lezvi zvi nga ka mutsalo wa nyamutlha. Kanilezvi va fanele ku alakanya lezvaku a kungo gabye ku vhuna n’wanana lezvaku a maha mupizani. Hikwalaho, va fanele ku ti wutisa lezvi: ‘A n’wana wa mina i na ni wutivi go enela kasi ku ti hendleleta ka Nungungulu a bhabhatiswa ke?’ w18.03 10 ¶6

Loku a munhu a hi ramba hi vhumela, hi nga thindi na ku nga hi na cigelo co zwala. Kuzvilava i sina a longisele zvontlhe laha ka ku loku hi thinda i tava a xakele cikhati cakwe ni ntamu. (Mat. 5:37) A vokari va thinda kuya lomu va nga rambiwa hi kuva va rambilwe ka wutshamu gin’wani va gi wonako na gi hi chukwana. Xana lezvo zva kombisa lirandzo ni cichavo? Ne ni kutsongwani. Hi fanele ku bonga ni cihi leci lava va hi rurelako va hi mahelako. (Luka 10:7) Loku zvi boha ku thinda, zvi ngava zvi nene zvi tlhela zvi kombisa lirandzo a ku hatla hi tivisa loyi a hi rambileko na ka ha hi ni cikhati. Zva lisima kambe a ku kombisa cichavo hi mikhuwo ya lomu cipandzeni. Ka matshamu yo kari, a zvi bihi ku a mupfhumba a chikela na a nga rangangi hi ku tivisa ku i tata. Ka matshamu yo kari, a vapfhumba va nga ala a khati go sangula kutani ga wumbiri u va rambako. Kanilezvi a kun’wani, loku u ala a khati go sangula va ku rambako, ve u na ni mona. Hi fanele ku hlota tindlela taku loyi a nga hi ramba a xalala hi kuva a hi rambile. w18.03 20 ¶¶20-21

A kuva ni wutivi ga Bhibhiliya basi a zvi wuli ku hi na ni kupima ka moya. (1 Tih. 4:29, 30; 11:4-6) Maku, ahandle ka wutivi ga Bhibhiliya zvini zvin’wani zvi lavekako? Hi fanele ku simama hi tiyisa a kukholwa ka hina. (Kol. 2:6, 7) A yin’we ya tindlela ta lisima ku gondza a bhuku ‘Tshamani liranzweni la Nungungulu’. Lezvo zvi ta ku vhuna ku zwisisa matirisela ya matshinya ya milayo ya Bhibhiliya wutomini ga wena. Loku ku hi ku u sina u gondzile bhuku lego, ku na ni mabhuku man’wani yaku ma nga ku vhuna ku tiyisa kukholwa ka wena. (Kol. 1:23) Hi fanele ku ehleketa kambe hi lezvi hi gondzako hi tlhela hi kombela Jehovha lezvaku a hi vhuna ku wona ndlela ya ku zvi tirisa. A cikhati hi gondzako ni ku ehleketa, hi fanele ku zvi maha hi kungo ga ku lezvo zvi hi maha hi xuva nguvhu ku tsakisa Jehovha ni ku mu ingisa. (Lis. 40:8; 119:97) Hi fanele ku potsa ni cihi leci ci nga hi mahako hi nga kuli hi tlhelo ga moya. — Tit. 2:11, 12. w18.02 24 ¶¶7-9

Kasi hiva ni kukholwa ko fana ni loku ka Nowa hi fanele ku gondza Mhaka ya Nungungulu hi wukheta, hi tsakela lezvi hi gondzako, hi tlhela hi zvi tirisa kasi ku cica wutomi ga hina ni ku maha zviboho zva zvi nene. (1 Ped. 1:13-15) Loku hi maha lezvo, a kukholwa ni wutlhari gi tako hi ka Nungungulu zvi ta hi vhikela ka mano ya Sathani ni kucetelo wa tiko legi. (2 Kor. 2:11) A vanhu vo tala va tiko va randza tihanyi ni wubhayi niku va landzela kunavela kabye. (1 Joh. 2:15, 16) A va na mhaka ni lezvi a tiko legi gi nga kusuhani ni ku lova. Loku hi nga hi na kukholwa ko tiya, hi nga sangula kuva ni kupima kun’we navo. U nga rivali lezvaku a cikhati leci Jesu a nga fananisa a masiku ya hina ni lawa ya Nowa, a nga wulawulangi hi tihanyi kutani wubhayi, kanilezvi i wulawulile hi mhango ya ku tsika zvilo zvin’wani zvi hi colopetela ku tirela Nungungulu. (Mat. 24:36-39) Ti wutise lezvi: ‘Xana a wutomi ga mina ga komba ku hakunene ndza mu tiva Jehovha? A kukholwa ka mina ka ndzi kuca ku maha lezvi Jehovha a nge hi zvona zva zvi nene ndzi tlhela ndzi gondzisa van’wani lezvi Nungungulu a lavako ku va zvi maha ke?’ A mihlamulo ya wena ka zviwutiso lezvi yi ta ku vhuna ku tiva ku wa famba na Nungungulu a ku fana na Nowa ke. — Gen. 6:9. w18.02 11-12 ¶¶8-10

A hi nge zvi koti ku potsa ni wihi a nga ni matshamela ya hava. Kuzvilava a vokari hi tira navo, ku gondza navo cikola, kutani ku hanya navo. Kanilezvi, hi nga tsiki kupima kabye ni mahanyela yabye zvi hi thapela. Cini ci to hi vhuna? Ku tiyisa wunghana ga hina na Jehovha hi ku gondza Bhibhiliya ni ku maha wunghana ni lava va mu randzako basi. Hi fanele ku vhuna van’wani kambe lezvaku va tiva Jehovha. Hlota tindlela ta ku nyika wukustumunyu, u tlhela u kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku wula magezu ma faneleko hi cikhati ci faneleko. Hi fanele ku byela van’wani lezvaku hi Timboni ta Jehovha. Hi ndlela leyo, a mahanyela ya hina ya ma nene ma ta dhumisa Nungungulu wutshan’wini ga ku dhumisa hina. Jehovha i hi gondzisa ‘ku tsika lezvi zvi nga lulamangiko ni kunavela ka misava, hi hanya ka nguva leyi hi kutikhoma ni kululama hi chava Nungungulu’. (Tit. 2:11-14) Loku hi pimanyisa Jehovha hi tlhela hi maha lezvi a zvi lavako, a vanhu va ta zvi wona. A vokari va nga tlhela vaku: ‘Hi ta famba na n’wina, hakuva hi zwile lezvaku Nungungulu i na n’wina.’ — Zak. 8:23. w18.01 32 ¶¶17-18

Kasi zvi no biha ku ti randza ke? Ahihi, hontlheni ha ti randza niku zva laveka lezvo. Jehovha i hi mahisile zvalezvo. Jesu i te: ‘Randza wakelene na wena kota lezvi u ti randzako wena.’ (Mar. 12:31) Hi lisine a hi nge zvi koti ku randza van’wani na hi nga ti randzi hina. A Bhibhiliya gi tlhela giku: ‘A vavanuna va fanele ku randza a vasati vabye kota lezvi va randzako a mimiri yabye. Loyi a randzako sati wakwe wa ti randza wutsumbu. Hakuva cima a ku na ngava na munhu a nga venga a nyama yakwe; kanilezvi wa yi wundla a yi tshotshota.’ (Efe. 5:28, 29) Hikwalaho, a zvi kanakanisi ku hi fanele ku ti randza. A ku ti randza loku ku wuliwako ka 2 Timote 3:2 ku ti randza laha ko tlhela ufa ni tindleve. Loku a munhu a ti randza ku hundza mpimo, i ti alakanyela ku hundza fanelo. (Rom. 12:3) A nga woni mun’wani, i wona zvakwe basi. Loku ku goheka nchumu, i lumbeta vanghana. A vanhu va tshamela lego a va kumi litsako la lisine. w18.01 22 ¶¶4-5

A cikhati hi gondzako Bhibhiliya, ho ingisela Jehovha. A cikhati hi khongelako, ho wulawula naye. Hi nga woni mukhongelo kota mukhuwo kutani mbulo wa ku hi nyika tinjombo. A mukhongelo i ndlela ya ku bhula ni Muvangi wa hina. Phela Jehovha i lava kuzwa lezvi u nga nazvo lomu mbilwini! (Filp. 4:6) Hikwalaho loku u karateka hi zvokari, a Bhibhiliya gi ngalo: ‘Rula a nzhwalo wa wena ka Jehovha.’ (Lis. 55:22) A vamakabye vo tala va sina va li wonile a lisima la ku ingisa wusungukati lego. Wenawu gi nga ku vhuna! Hi nga khongeli ntsena loku hi lava lezvaku Jehovha a hi vhuna. A zvikhati zvin’wani hi bindziwa hloko hi zvikarato zva hina laha ka kuza hi nga ha woni a zvilo zvo tala zva zvi nene lezvi hi nga nazvo. Hikwalaho, siku ni siku zama ku ehleketa hi zvilo zvinharu zva zvi nene, u bonga Jehovha hi zvona. w17.12 24 ¶¶10-11

Ku na ni makume ya mazana ya zvigondzani zva Bhibhiliya zvi ti hendleletako ka Jehovha zvi tlhela zvi bhabhatiswa. A kutala kabye vaswa va wundlilweko lisineni, lava va hlawulako ku tirela Jehovha. (Lis. 1:1-3) Loku u hi mupswali wa muKristu, kuzvilava u xuva nguvhu ku wona n’wana wa wena na a bhabhatiswa. (Ringanisa ni 3 Johani 4.) Kota mupswali wa muKristu, u lava lezvaku a n’wana wa wena a tiva a mitsalo yo basa, leyi nyamutlha yi patsako a Mitsalo ya ciHebheru ni Mitsalo ya ciGreki ya wuKristu. Hambu vanana va vatsongwani va nga gondza xungetano hi vanhu ni zvimaho zva lomu ka Bhibhiliya. A hlengeletano ya Jehovha yi humesa mabhuku yo tala, ni mabroxura, ni tivhidhiyu leti a vapswali va nga ti tirisako kasi ku vhuna vana vabye. Loku a zvilo lezvo zvi hi kona hi lirimi la wena, zvi tirise. A vana va wena va fanele ku tiva lezvi zvi nga lomu ka Bhibhiliya kasi vava ni kuzwanana ko tiya na Jehovha. w17.12 15 ¶1; 16 ¶4

Kuzvilava u makabye wa cisati u nga ni nuna a kalako a nga tireli Jehovha. U ta ku yini loku a nga ku khomisi lezvi a nga fanele ku ku khomisa zvona? Loku wo zangara u zama ku mu komamisa, zvi kona zvi to cica? Hambu loku wo mu komamisa a vhumela, xana u ta mu maha a tirela Jehovha? Zva kanakanisa. Kanilezvi loku u mu komba cichavo kota hloko ya ngango, u nga vhuna ku a ngango wuva ni kurula u tlhela u dhumisa Jehovha. A cikombiso ca wena ca ci nene ci nga tlhela ci maha nuna wa wena a xuva ku tirela Jehovha, mu wu kuma zvin’we a nchachazelo. (1 Ped. 3:1, 2) Ahati loku u hi makabye wa cinuna a nga ni sati a kalako a nga tireli Jehovha ke? U ta kuyini loku a nga ku kombisi cichavo? Loku wo zama ku mu komba ku u hosi hi ku mu bhongela, zvi ta mu maha a ku komba cichavo ke? Kokwihi! Nungungulu i lava lezvaku uva nuna wa lirandzo a pimanyisako Jesu. Jesu, a nga hloko ya bandla, i kombisa lirandzo ni lihlazva-mbilu cikhati contlhe. (Luka 9:46-48) Loku u mu pimanyisa, hi kufamba ka cikhati a sati wa wena a nga tshuka a navela ku tirela Jehovha na yenawu! w17.11 30-31 ¶¶13-14

A vanhu va nga ni kupima ka tiko a va na mhaka ni matshinya ya milayo ya Jehovha. Loku hi nga ti woneli, a mawonela yabye ma nga hi maha hi sangula ku nga ha tsumbi a wutlhari ga Nungungulu. Hontlheni ha ku wona kupima ka tiko lomu ka televhizawu, Internet, le ntirweni, kutani cikoleni. A mawonela lawa ma tolovelekile matikweni yo tala nyamutlha. A vanhu va wulako lezvo kuzvilava a va se tshama va alakanyela ku Nungungulu i kona kutani a nga kona. Va tsakisiwa hi ku ti wona na va tlhatlhekile ku maha ni cihi va ci lavako. (Lis. 10:4) A van’wani va alakanya ku va ta ku khwatsi vanhu vo tiva nguvhu loku vaku: “Ndza zvi kota ku tiva mahanyela ya ma nene na ndzi nga kholwi ka Nungungulu.” Zvi na ni hloko a ku kholwa lezvaku ku na ni Muvangi ke? A vanhu vo kari va jujeka kupima loku va wona lezvi a siyensiya yi hlamulisako zvona. Kanilezvi a zvi karati ku tiva lisine. U tshuka u wona yindlu na yiku halahala yi humelela? Ahihi! A yindlu yi akiwa hi munhu. Kanilezvi a zvilo zvi hanyako zvi endzelekile nguvhu ku hundza yindlu. w17.11 21-22 ¶¶2-4

Hikuyini zvi nga zva lisima kuva kona Cialakanyisweni? A cin’we ca zvigelo hi ku a kuva kona mitlhanganweni i ndlela ya ku khozela Jehovha. Jehovha na Jesu va va wona vontlhe lava va ti karatako hi mbilu yontlhe kasi kuva kona ka mutlhangano lowo wa lisima nguvhu ka yontlhe yi mahiwako hi lembe. Hi lava ku Jehovha na Jesu va zvi wona lezvaku hi tava kona Cialakanyisweni ahandle ka loku zviya hi ku tsandza. Loku a zvimaho zva hina zvi komba ku ha yi nyika nguvhu lisima a mitlhangano ya hina, hi mu nyika cigelo Jehovha ca kuva a tsika vito ga hina lomu ka ‘bhuku gakwe ga cialakanyiso’. A bhuku lego gi tlhela gi vitaniwa lezvaku i “bhuku ga wutomi”. Gi na ni mavito ya vontlhe lava Jehovha a lavako ku va nyika wutomi ga pindzukelwa. (Kuv. 20:15) Na ku kiyela mavhiki yo kari kasi a Cialakanyiso ci chikela, hi nga ti lavela cikhati co engeteleka ca ku khongela ni ku ehleketa khwatsi hi lezvi a wunghana ga hina na Jehovha gi nga tiyisa zvona. — 2 Kor. 13:5. w18.01 10 ¶¶4-5

Loku a kala a nghena mutini wa wuponelo, a mudayi i wa vhikelwe. Jehovha i wa wulile lezvi xungetano hi mimiti leyo: ‘Yi tava wuponelo ga n’wina.’ (Jox. 20:2, 3) Jehovha i wa nga lavi ku a muwonhi loye a xuxisiwa kambe hi ciwonho caleci ca cin’we. A muphoteli yenawu i wa nga vhumelelwi kuya mutini wa wuponelo kasi ku ya mu daya. A mudayi i wa vhikelwe hi Jehovha mutini wa wuponelo. I wa nga hi paxweni. I wa zvi kota ku tira, a vhuna van’wani, a tlhela a tirela Jehovha kuruleni. Hi lisine i wa hanya na a tsakile! A malandza yo kari ya Nungungulu ma mahileko ciwonho ca hombe ma simama ma tizwa nandzu hambu loku ma ti solile. Ma ti byela lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a ma tsetselela zva lisine. Loku u ti zwisa lezvo, tiyiseka lezvaku Jehovha i ku tsetselele hi kumbhelela. A zva ha lavi ku u tizwa nandzu. w17.11 11 ¶6; 12-13 ¶¶13-14

A yin’we ya tindlela ya ku hlanganyetela wumun’we ku ehleketa khwatsi hi lezvi a cibaba ni vhinya zvi yimelako zvona. Hi fanele ku maha lezvo na ci nga se chikela Cialakanyiso hi tlhela hi zvi maha nguvhunguvhu ka wusiku ga kona. (1 Kor. 11:23-25) A cibaba leco co kala ci nga hi na comelo ci yimela a miri wo mbhelela lowu Jesu a wu nyikeleko kota muphahlo. A vhinya go pswhuka gi yimela nkhata wakwe. Alakanya lezvaku a muphahlo wa Jesu wu patsa tindlela timbiri ta hombe leti hi nga kombiwa hi tona lirandzo. 1) Jehovha i hi nyikile N’wana wakwe; 2) Jesu i nyikele wutomi gakwe hi ku zvi randza. A ku ehleketa hi lirandzo labye zvi ta hi kuca ku va randzawu, niku loku hontlheni hi randza Jehovha, a wumun’we ga hina gi ta tiya. w18.01 13 ¶11

Jehovha wa hi randza nguvhu hina vanhu. I hi randzile nguvhu laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe kasi hi kuma wutomi ga pindzukelwa. (Joh. 3:16) Loku Jehovha i wo kala ku maha lezvi a hi tsumbisako, lezvi Sathani ni vakaneti van’wani va wulako zvi wa tava lisine. Sathani i wula lezvaku Jehovha muhembi niku a nga fumi khwatsi a tlhela aku wa tsona vanhu a zvilo zva zvi nene. A vakaneti va poyilela zvitsumbiso zva Jehovha vaku: ‘Hi kwihi a kuwuya kakwe ku tsumbisilweko ke? Hakuva cima ka lezvi vadhadhani va nga etlela, zvontlhe zva ha tshamisile zvalezvo zvi nga tshamisile zvona hi le kusanguleni ka kuvangiwa.’ (2 Ped. 3:3, 4) Kanilezvi a mhaka yo tiya hi ku Jehovha i ta maha zvontlhe a tsumbisako. I mahile tindlela ta ku a kuhanyiswa ka vanhu vo ingisa kuva ndzeni ka kutiyiswa ka fanelo yakwe ya ku fuma. (Isa. 55:10, 11) A wuhosi ga Jehovha gi rangelwa hi lirandzo. Hikwalaho ha tiyiseka lezvaku contlhe cikhati i ta randza malandza yakwe yo tsumbeka a tlhela a ma nyika lisima. — Ekso. 34:6. w17.06 16 ¶7

Hi kufamba ka cikhati, Jehovha i kombisile lirandzo hi vanhu hi ndlela ya hombe nguvhu. Hambu lezvi Adhamu na Evha va nga tsikile ku mu ingisa, Jehovha i wa tiyiseka lezvaku a vana vabye va ta mu randza. Hikwalaho, i longisele ndzhiho hi muphahlo wa N’wana wakwe kasi ku va tlhatlhisa, kota lezvi zvi kumbukiwako ka Genesisi 3:15. Neti a nga tsumbisa ku humesa ndzhiho, zvi wo khwatsi hi loku wu sina wu hakhelwe. Andzhako ka 4000 wa malembe, Jehovha i no nyikela N’wana wakwe a belekilweko yece kasi ku tlhatlhisa vanhu. (Joh. 3:16) A ho ku mu bonga Jehovha hi lirandzo lelo la hombe! Hinawu hi nga zvi kota ku kombisa lirandzo lelo hakuva Jehovha i hi mahile hi mufananiso wakwe. Abheli i kombisile lezvaku i wa mu randza Nungungulu a cikhati leci a nga teka a zvilo zva zvi nene nguvhu ka zvontlhe a nga hi nazvo a maha hi zvona muphahlo. (Gen. 4:3, 4) Nowa yenawu i kombisile lirandzo li humako mbilwini a cikhati a nga simama ku huwelela a mahungu ya Nungungulu hi malembe yo tala hambu lezvi a vanhu va nga kala va nga lavi ku mazwa. (2 Ped. 2:5) Abrahama i kombile lezvaku a lirandzo lakwe hi Nungungulu li wa hi la hombe nguvhu ku hundza zvontlhe hi ku vhumela ku maha muphahlo hi n’wana wakwe Isaka. (Jak. 2:21) Hi fanele ku pimanyisa vavanuna lavo va kukholwa, hi kombisa lirandzo hambu loku zvi karata. w17.10 4 ¶¶3-4

Hina hi na ni cigelo ca hombe nguvhu ca ku kholwa lezvaku hi ta ‘mahelwa wuxinji, hi kuma tipswalo ta ku hi vhuna cikhatini ca kuvhumala’ hakuva a Mupristi wa hina wa Hombe hi Jesu. (Mah. 4:16) Hikwalaho, kasi hi tsutsumela ka Jehovha, hi fanele ku kholwa ka muphahlo wa Jesu. Kholwa lezvaku a ndzhiho wa ku vhuna wena. (Gal. 2:20, 21) Kholwa lezvaku Jehovha wa ku tsetselela zviwonho zva wena hi ku tirisa a ndzhiho. Kholwa lezvaku a ndzhiho wa ku nyika thomo ga ku hanya kala kupindzuka. A muphahlo wa Jesu cinyikiwo ca Jehovha ci tako ka wena! Kota lezvi Jehovha a sinako a hi tsetselele zviwonho lezvo, a hi faneli ku chava hi alakanya ku i hlota tindlela ta ku zvi vhuxa kambe a zviwonho lezvo kutani ku hi lamula hi kota ya zvona. (Lis. 103:8-12) Ina, hi nga tsumba hi kumbhelela lezvaku Jehovha wa tsetselela. w17.11 13-14 ¶¶14-17

Ka wusiku ga Cilalelo co sangula ca Hosi, Jesu i mahile mukhongelo wo hlawuleka. I khongele a wulawula hi wumun’we go tsakisa legi yena ni Papayi wakwe va nga nago, a tlhela a khongelela lezvaku a vapizani vakwe vontlhe vava ni wumun’we lego. Handle ko kanakana, Jehovha i hlamulile a mukhongelo lowo wa N’wana wakwe wo randzeka. A Cialakanyiso ci komba khwatsi ku hundza ni wihi mutlhangano wun’wani lezvaku a Timboni ta Jehovha ti na ni wumun’we. Ka matshamu yo kari, zva kala nguvhu ku a vanhu va tihlonge to hambana va tlhangana ka wutshamu gin’we kasi ku khozela. Loku a vokari va maha lezvo, a van’wani va zvi wona na zvi nga faneli. Kanilezvi, Jehovha na Jesu a va zvi wonisi lezvo. Ka vona, a wumun’we ga hina Cialakanyisweni i nchumu wo saseka. A wumun’we legi hi nga nago kota vanhu va Nungungulu a gi hi hlamalisi. Hi lisine, Jehovha i wa sina a wulawulile hi wumun’we lego. — Ezek. 37:15-17; Zak. 8:23. w18.01 11 ¶¶7-9

A “vaaki” lava va nga ala Mesiya varangeli va vaJudha. A hi ku khwatsi va no mu chepeta kutani ku ala lezvaku hi yena Kristu basi. Kanilezvi a vaJudha vo tala va mu alile hi ku kurumeta Pilatu lezvaku a mu daya. (Luka 23:18-23) Lezvi Jesu a nga aliwa a tlhela a dawa, i wa ta mahisa kuyini “hloko ya magumo”? Zvi wa ta maheka ntsena loku a vhuxiwa hi ka vafileko. Mupostoli Pedro i wulawulile hi “Jesu Kristu wa le Nazareta”, aku ‘loyi n’wina mu nga mu belela, loyi Nungungulu a nga mu vhuxa hi ka vafileko’. (Miti. 3:15; 4:5-11; 1 Ped. 2:5-7) Andzhako ka kuva a vhuxilwe hi ka vafileko, Jesu ive yena yece loyi a vito gakwe ‘gi nyikilweko cikari ka vanhu, legi hi nga hanyiswako ha gona’. — Miti. 4:12; Efe. 1:20. w17.12 10-11 ¶¶6-9

Na a wulawula hi kuxaniseka ka hombe loku ku to chikela lokuloku, Jesu i te: ‘A tixaka tontlhe ta misava ti ta . . . wona a N’wana wa munhu na ata hi marefu ya tilo ni ntamu ni kungangamela ka hombe. Yena i ta ruma a tingilozi takwe na tiba mipundzu yo vhuma nguvhu; ti ta tsombanyisa a vahlawulilweko vakwe.’ (Mat. 24:29-31) Jesu i ta “tsombanyisa a vahlawulilweko vakwe” a cikhati a to teka vatotilweko vontlhe lava va to ngha va ha hi laha misaveni vaya tilweni. Lezvo zvi ta maheka na ku sangulile a kuxaniseka ka hombe kanilezvi a yimpi ya Har–Magedhoni na yi nga se sangula. Ka yimpi leyo, Jesu ni lava va 144 000 va talwa ni tihosi ta misava va ti hlula. (Kuv. 17:12-14) A Cialakanyiso leci hi to ci maha na Jesu a nga ‘seta’ a ta hlengeleta vatotilweko ci tava cona co gumesa. w18.01 14 ¶15

Jesu i ‘hanya kala kupindzuka’ le tilweni. (Kuv. 1:5, 18; Rom. 6:9; Kol. 1:18; 1 Ped. 3:18) I tsumbisile vapostoli vakwe vo tsumbeka lezvaku va wa ta ya fuma naye le tilweni. (Luka 22:28-30) Pawule i tsalile lezvaku ‘Kristu i vhukile hi ka vafileko, hi yena matewula ya vona lava va etleleko’. Hi kulandzela, i wulile lezvaku ku wa tava ni van’wani va nga wa ta vhuxiwa vaya tilweni. I te: ‘Mun’we ni mun’wani i ta vhuka hi cikhati cakwe: a matewula hi Kristu; zvonake lava va nga va Kristu va ta vhuka a kuwuyeni [‘cikhatini ca kuvakona’, NM] kakwe.’ (1 Kor. 15:20, 23) Kusukela hi 1914, hi hanya cikhatini ca “kuvakona” kakwe niku a kugumesa ka tiko legi go biha ku laha kusuhani nguvhu. w17.12 12 ¶¶11, 14; 13 ¶¶15-16

A Papayi wa hina wa lirandzo yenawu i felwe hi vanhu a nga va randza, vo kota malandza yakwe Abrahama, na Isaka, na Jakobe, na Mosi, na Hosi Dhavhidha. (Mitse. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Miti. 13:22) A Bhibhiliya gi komba lezvaku Jehovha i gi rindzela hi mahlo yo pswhuka a siku legi a to vhuxa vavanuna lavo vo tsumbeka. (Joba 14:14, 15) Ka cikhati leco, va tava ni litsako va tlhela va hanya khwatsi. Jehovha i felwe hi N’wana wakwe wa matewula kambe. A Bhibhiliya gi komba lezvaku Jesu i N’wana loyi Nungungulu a “xaleleko khwatsi ha yena.” (Mat. 3:17) Zvi karata ni ku ku alakanyela a kubayisa loku Jehovha a ku zwileko laha a nga wona N’wana wakwe na afa hi ndlela yo bayisa nguvhu. (Joh. 5:20; 10:17) Ha tiyiseka hi kumbhelela lezvaku Jehovha i ta hi vhuna. Hikwalaho contlhe cikhati hi tlhatlhekile ku khongela ka yena, hi mu tlhatlhela kontlhe a kubayisa loku hi ku zwako. A zvo ku hi chavelela a ku tiva lezvaku Jehovha wa ku zwisisa a kurila ka hina a tlhela a hi nyika kuchavelelwa loku hi ku lavako! — 2 Kor. 1:3, 4. w17.07 10 ¶¶3-5

Inyamutlha ku na ni vanhu vo tala nguvhu va khozelako Jehovha. Va tsaka nguvhu hi ku tirisa cikhati cabye, ntamu wabye, ni ‘titshomba tabye’ kasi ku mu tirela. Hi ku maha lezvo, va seketela a tempeli ya hombe ya moya ya Jehovha. (Mav. 3:9) Jehovha a nga ta tshuka a rivakelwa a ntiro lowu hi mu mahelako ni lirandzo leli hi li kombisako kakwe. Masikwini lawa yo gumesa, a vanhu va Jehovha va maha ntiro wa hombe nguvhu. Lezvo zvi koteka hi kota ya ku katekisiwa hi Jehovha ni ku rangelwa hi Kristu. Ha tsaka nguvhu hi ku lumba hlengeletano yi nga ni ciseketelo co tiya, na yi hi mandleni ya ma nene, yi tlhela yi hi ya pindzukelwa. Hikwalaho, nyika lisima a lungelo ga wena ga kuva cikari ka vanhu va Jehovha, u ‘ingisa a gezu ga Jehovha a Nungungulu wa wena’. (Zak. 6:15) Loku u maha lezvo, u ta vhikelwa hi Hosi ya hina tlhelo Mupristi wa Hombe. Maha zvontlhe u zvi kotako kasi ku seketela a wukhozeli ga lisine. Jehovha i ta ku vhikela ka cikhatanyana leci ca ha seleko ca tiko legi ni kala kupindzuka! w17.10 26 ¶¶18-19

A politika, ni wukhongeli, ni mabhindzu lawa ma nga cipandze ca tiko ga Sathani zvi ta mbhela. Muphrofeti Ezekiyeli na Zefaniya va phrofetile lezvaku a ndzalama ni silivha, lezvi zvi nyikwako lisima la hombe ka mabhindzu ya tiko legi, zvi nga ta ha vhuna nchumu. (Ezek. 7:19; Zef. 1:18) Hi nga ti zwisa kuyini loku ho ya sangula ku ehleketa wukhosaneni ga hina, hi pola lezvaku hi luzile a titshomba ta lisine hi ku lava a titshomba ti nga lulamangiko ta tiko legi? Hi nga fana ni munhu a mbhetileko wutomi gakwe gontlhe na a tira kasi ku hlengeletela mali, a guma a ya pola lezvaku a mali leyo a hi ya lisine. (Mav. 18:11) A titshomba ta tiko legi ti ta mbhela. Hikwalaho u nga luzi lungelo ga ku tirisa titshomba ta wena kasi ku ti kumela vanghana le tilweni. Lezvi hi mahelako Jehovha ni Mufumo wakwe zvi ta hi tsakisa nguvhu. w17.07 8 ¶16

A maKristu yo kari ma mahileko zviwonho zva hombe ma zama ku zvi fihla, kuzvilava hi ku chava kuwa tingana kutani ku mbheta ntamu van’wani. (Mav. 28:13) Kanilezvi a ku fihla ciwonho a zvi kombisi lirandzo hakuva zvi vangela khombo a muwonhi ni van’wani. Hi ndlela muni? Phela Jehovha a nga nyima ku katekisa bandla hi moya wa ku basa, zvi maha ku a bandla gi ngavi ni kurula. (Efe. 4:30) Loku a muKristu wo kari a maha ciwonho ca hombe, a lirandzo la lisine li ta mu kuca ku wulawula ni madhota kasi ma mu vhuna. (Jak. 5:14, 15) A lirandzo hi gona tshamela ga hombe ka wontlhe. (1 Kor. 13:13) Li vhuna vanhu ku tiva a valandzeli va lisine va Jesu ni ku tiva lava hakunene va pimanyisako Jehovha, a Cibuka ca lirandzo. Pawule i zile aku: ‘Loku ndzi nga hi na lirandzo a ndzi nchumu.’ (1 Kor. 13:2) A hi simameni ku kombisa lirandzo hi “kumaha ni lisine”. — 1 Joh. 3:18. w17.10 8 ¶¶17-18

Josefa i kombisile kutiya-hlana a cikhati leci a sati wa Potifare a nga mu kucetela ku maha naye wubhayi. Kuzvilava i wa zvi tiva ku a ku ala zvi nga tshuka zvi mu veka mhangweni. Hambulezvo, i tiyile hlana a ala ku xengwa hi wasati loye. (Gen. 39:10, 12) A mun’wani a nga nyika cikombiso ci nene ca kutiya-hlana hi Rahabi. A cikhati leci ku ngata tihloli ta vaIzrayeli kaya kakwe le Jeriko, Rahabi i tiyile hlana a fihla vavanuna lavo va vambiri a tlhela a va vhuna ku ponisa wutomi gabye. (Jox. 2:4, 5, 9, 12-16) A cikhati leci a vaSadhusi va nga zama ku va beletela vapostoli vo tsumbeka lezvaku va nga gondzisi xungetano hi Jesu, a va vhumelangi, hakuva va wa wonile ndlela leyi Jesu a nga kombisa hi yona kutiya-hlana. (Miti. 5:17, 18, 27-29) Josefa, na Rahabi, na Jesu, ni vapostoli va wa ti yimisele ku maha lezvi zvi faneleko. A va kombisangi kutiya-hlana hi ku tsumba ntamu wa vona venyi, kanilezvi va wa tsumba Jehovha. A zvikhati zvin’wani hinawu hi fanele ku tsumba Jehovha loku hi lava ku tiya hlana, wutshan’wini ga ku ti tsumba hina venyi. — 2 Tim. 1:7. w17.09 28 ¶¶6-9

A zvi koteki ku tlhatlha munhu wa kale hi ntamu wa wena n’winyi. Lava va nga ti karata va tlhatlha munhu wa kale va lwile nguvhu kasi ku tsika mahanyela yabye ya kale. Kanilezvi leci ci nga va vhuna kuve Mhaka ya Nungungulu ni moya wakwe wa ku basa. (Luka 11:13; Mah. 4:12) Kasi hi vhuneka hi ntamu lowo, hi fanele ku gondza Bhibhiliya siku ni siku, hi ehleketa hi lezvi hi gondzako, hi tlhela hi khongela cikhati contlhe hi kombela wutlhari ni ntamu wa kuva hi hanya hi zvona. (Jox. 1:8; Lis. 119:97; 1 Tes. 5:17) Ha vhuneka kambe hi Mhaka ya Nungungulu ni moya wa ku basa loku hi vhuxeta mitlhangano hi tlhela hiva kona mitlhanganweni ya kona. (Mah. 10:24, 25) Zvi nene kambe ku tirisa khwatsi a zvilo zvo tala lezvi a hlengeletano ya Jehovha yi hi nyikako, zvo kota marevhista, JW Broadcasting, JW Library, ni jw.org. (Luka 12:42) Kasi a maKristu ma tsakelwa hi Nungungulu a ma fanele ku tlhatlha munhu wa kale basi. Kanilezvi ma faneli ku tlhela ma ambala a munhu muswa ma tlhela ma tshamisa zvezvo wutomini gabye gontlhe. — Kol. 3:10. w17.08 20 ¶¶16-17

Hosi Dhavhidha i mahelwe wubihi makhati yo tala. Jehovha i mu totile na a ha hi jaha lezvaku a maha hosi ya Izrayeli. Kanilezvi zvi lavile ku a rindzela 15 wa malembe kasi kuza a maha hosi ya vanhu va lixaka lakwe basi. (2 Sam. 2:3, 4) I mbhetile cikhati co leha na a hanya hi ku tsutsuma ni ku fihlala kasi a pona ku dawa hi Hosi Sawule. Kota wuyelo ga kona, Dhavhidha i wa nga hi na muti ka cikhati leco. I wa hanya ka timhako ta lomu ciwuleni kutani ka tiko gin’wani. Ni cikhati leci Sawule a nga dawa yimpini, zvi lavile ku Dhavhidha a simama a rindzela cipimo ca 7 wa malembe kasi kuza a maha hosi ya tiko gontlhe ga Izrayeli. (2 Sam. 5:4, 5) Hikuyini Dhavhidha a nga ti yimisele ku rindzela hi lihlazva-mbilu? I wa zvi tiva ku Jehovha wa mu randza niku i wa nga ta tsika ku mu mahela wuxinji. I ehleketile hi makhati lawa Jehovha a nga sina a mu vhunile, niku i wa rindzela a siku legi Jehovha a nga wa ta mbheta a zvikarato zvakwe. (Lis. 13:6) Dhavhidha i wa zvi tiva ku loku u rindzela makatekwa ya Jehovha, a wu rindzeli mahala. w17.08 7 ¶¶14-15

A tirimi ti tshama hi ku cica. A magezu yo kari ni mawulawulela zvi nga tshuka hi kufamba ka cikhati zvi ya wula zvilo zvo hambana nguvhu ni lezvi zvi nga wula zvona kale. A tirimi ta kale tonawu ti tshamisile zvezvo. A ciHebheru leci a vanhu va wulawulako nyamutlha ci hambene ni leci a Bhibhiliya gi nga tsaliwa hi cona, niku a ciGreki conawu hi zvalezvo. A vanhu vo tala a va zvi koti ku zwisisa a Bhibhiliya hi tirimi ta kale leti gi nga tsaliwa hi tona; va lava lezvaku gi hundzuluselwa. A vokari va tshuka va alakanya lezvaku loku vo gondza a ciHebheru ca kale ni ciGreki ca kale, va nga gi zwisisa khwatsi a Bhibhiliya. Kanilezvi, kuzvilava zvi wa nga ta va vhuna nguvhu a ku khwatsi hi lezvi va zvi alakanyako. A ho ku bonga hi lezvi a Bhibhiliya gontlhe kutani zvipandze zva gona zvi hundzuluselweko hi cipimo ca 3000 wa tirimi. Hi lisine, hi Jehovha a lavako lezvaku a vanhu va “wontlhe matiko ni tixaka ni tirimi ni mifumo” va vhuneka hi ku gondza a Mhaka yakwe. (Kuv. 14:6) Handle ko kanakana, lezvo zvi hi maha hi tshinela nguvhu ka Nungungulu wa hina, loyi a nga ni lirandzo a tlhela a nga hi na cihlawulela. w17.09 16 ¶4

Loku u hi ni maxaka ma susilweko bandleni, zvi ta lava ku u ti khoma kasi u potsa ku wulawula navo na ku nga hi na cigelo co zwala. Lezvo zvi nga tshuka zvi karata. Kanilezvi zvi ta ku olovela loku u alakanya lezvaku u lava ku pimanyisa a cikombiso ca Jehovha niku u lava ku maha lezvi a zvi lavako. A cikombiso ca Hosi Dhavhidha conawu ci nga hi vhuna. A cikhati leci Sawule na Ximeyi va nga mu vhuka, Dhavhidha a nga zangarangi ne a nga va vhukelangi. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Hambulezvo a hi zvikhati zvontlhe a nga ti khoma. Lezvo hi zvi wona loku hi gondza matimu ya ciwonho cakwe na Bhate-xebha ni lezvi a nga lava ku maha Nabhali. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Hi kuma zvigondzo zva lisima nguvhu ka Dhavhidha. Co ranga, lava va rangelako cikari ka vanhu va Nungungulu va fanele ku ti khoma nguvhu kasi va nga tirisi wukosi gabye hi ndlela ya hava. Ca wumbiri, hi nga tshuki hi ti tsumba ku hundza mpimo, hiku hi nga ta tshuka hi hluliwa hi ciringo. — 1 Kor. 10:12. w17.09 6 ¶¶12-13