Junho

A citsumbiso ca Jesu ci va tiyisile nguvhu a vapostoli! A vapostoli va wa nga se zvi zwisisa khwatsi lezvaku Jesu i wa hi kusuhani ni ku dawa. Hambulezvo, a kufa kakwe ku wa nga ta wula ku va nga ta vhuniwa. Jehovha i wa longile ku hlamula mikhongelo yabye ni ku va vhuna ntirweni wabye wa kuchumayela. Niku hi zvalezvo a nga maha. Cikhatanyana ndzhako ka loku Jesu a delwe, a vapostoli va khongotele Jehovha lezvaku a va tiyisa hlanha, niku Jehovha i hlamulile mikhongelo yabye. (Miti. 4:29, 31) Inyamutlha kambe hi zvalezvo. A cikhati hi timiselako ntirweni wa kuchumayela, hi simama hi maha vanghana va Jesu. Niku hi nga tiyiseka lezvaku Jehovha i tshama na a longile ku hlamula mikhongelo ya hina loku zvi hi karatela ku chumayela. (Filp. 4:13) A ho ku bonga hi lezvi Jehovha a hlamulako mikhongelo ya hina ni lezvi hi nga vanghana va Jesu. A zvinyikiwo lezvo zvi hi nyika ntamu wa ku simama hi pswala mihandzu. — Jak. 1:17. w18.05 14 ¶¶17-18

Na ku nga se hundza ntlhanu wa malembe, a vamakabye va zana ga malembe go sangula va wonile lezvaku a siku ga Jehovha ga kulamulwa ka Jerusalema gi laha kusuhani. Va wa zvi tiva ku va fanele ku huma dhoropeni lego kota lezvi Jesu a nga va byelile. (Miti. 2:19, 20; Luka 21:20-22) A siku lego ga Jehovha gi chikele hi lembe ga 70, a cikhati a vaRoma va nga lovisa Jerusalema. Inyamutlha hi ka ciyimo co fana ni leco. ‘A siku ga Jehovha ga hombe, ni go chavisa nguvhu’ gi laha kusuhani. (Joye. 2:11) A magezu ya muphrofeti Zefaniya yaku: ‘A siku ga hombe ga Jehovha gi kusuhani, ga tshinela hi cihatla’ ma tira kambe ni nyamutlha. (Zef. 1:14) Hi cigelo leco, hi fanele ku ‘khatalelana kasi ha susumetana lirandzweni ni mitirweni yo saseka’. (Mah. 10:24) Hi fanele ku khatala nguvhu hi vamakabye va hina, kasi hi va tiyisa loku zvi laveka. w18.04 21-22 ¶¶1-2

Hi ngazwa lezvi Jehovha a nga mu tiyisisa zvona Joxuwa a vanhu Vakwe na va nga se tshama lomu Tikweni gi Tsumbisilweko! Jehovha i tlhelile a tiyisa vanhu vakwe kota ntlawa. Hi cikombiso, i wa zvi tiva ku a vaJudha va ta lava ku tiyisiwa loku va tava wukhumbini le Bhabhuloni. Hikwalaho, i va nyikile ciphrofeto leci co tiyisa hlanha, aku: ‘U nga chavi, hakuva ndzi na wena; u nga mbheli ntamu, hakuva ndzi Nungungulu wa wena! Ndzi ta ku tiyisa, ndzi ku vhunetela; ndzi ta ku seketela hi canja ga mina ga cinene ga kululama.’ (Isa. 41:10) Hi ndzhako ka masiku, Jehovha i tiyisile maKristu yo sangula niku wa hi tiyisawu nyamutlha. (2 Kor. 1:3, 4) Jehovha i tiyisile N’wana wakwe kambe. Andzhako ka kuva Jesu a bhabhatisilwe, i zwile gezu hi le tilweni giku: ‘Loyi hi N’wana wa mina a randzekako, ndzi xaleleko khwatsi ha yena.’ (Mat. 3:17) Wa zvi wona lezvi a magezu lawo ma nga mu tiyisisa zvona Jesu ntirweni wakwe laha misaveni? w18.04 16 ¶¶3-5

A vokari va nga ha alakanya ku Jehovha a nga mu nyikangi kutlhatlheka ka ku a ti mahela lezvi a zvi lavako Adhamu. A va zvi tivi ku a kuva ni tlhatlheka kutani fanelo ya ku ti hlawulela lezvi u zvi lavako zvi hambene ni kuva ni fanelo ya ku gema a zva zvi nene ni zvo biha. Adhamu na Evha va wa tlhatlhekile ku hlawula ku ingisa Nungungulu kutani ku nga mu ingisi. Kanilezvi hi Jehovha yece a nga ni fanelo ya ku boha ku lezvi zvi nene, lezvi zvi bihile. A “sinya ya ku tiva kusaseka ni kubiha” yi wa dlunyatisa mhaka leyo ka Adhamu na Evha. (Gen. 2:9) Hi ku va nyika nayo Adhamu na Evha wa ku va ngagi a mihandzu ya sinya leyo, Jehovha i wo va gondzisa ku va fanele ku mu ingisa kasi va kuma kutlhatlheka ka lisine. A ya hava hi ku a vapswali va hina vo sangula va hlawulile ku nga ingisi Jehovha. Xana a ciboho ca Adhamu na Evha ci va engetele ku tlhatlheka, kota kuwula ka Sathani? Ahihi. Hi lisine a ku tsika wurangeli ga Jehovha zvi va nehele makhombo. w18.04 5-6 ¶¶9-12

Jehovha a ngo ma zwela wusiwana basi a malandza yakwe ma xanisekako. I tlhela a ma vhuna. Hi cikombiso, a cikhati leci a vaIzrayeli va nga kari va xaniseka kota tikhumbi le Gibhite, Jehovha i no zvi zwisisa lezvi va nga xanisekisa zvona, zvi se mu kuca ku a va vhuna. I no byela Mosi aku: ‘Ndzi wonile kuxaniseka ka vanhu va mina . . . ndzi zwile kurila kabye; . . . ndza tiva a hlomulo wabye. Ndzi [ta] relela ku ta va tlhatlhisa mandleni ya vaGibhite.’ (Ekso. 3:7, 8) Jehovha i no va tlhatlhisa wukhumbini hi ku va zwela wusiwana. Loku ku hundzile malembe yo tala, a cikhati leci a vaIzrayeli va nga hi le Tikweni ga Citsumbiso, va wa dhumelwa hi valala. Zvini a nga maha Jehovha? I no ‘va zwela wusiwana zvirilweni zvabye, lezvi va nga wa tshekulelwa hi vaxanisi vabye’. Ka makhati lawo kambe, Jehovha i no kuceka ku vhuna vanhu vakwe. I no yimisa valamuli lezvaku va va ponisa ka valala vabye. — Vala. 2:16, 18. w19.03 15 ¶¶4-5

A milayo yimbiri yo sangula ka leyi ya Khume (10), yi wa laya lezvaku a vaIzrayeli va khozela Jehovha basi, va tlhela va ti wonela, va nga khozeli zvifananiso. (Ekso. 20:3-6) A ku ingisa milayo leyi zvi wa nga vhuni Jehovha. A cikhati va nga tsumbeka ka yena, zvi wa va fambela khwatsi. Loku va khozela vanungungulu va matiko man’wani, va wa xaniseka. Hambulezvo, loku va tsumbeka ka yena va tlhela va mahelana zvo lulama, i wa va katekisa. (1 Tih. 10:4-9) Jehovha a nga na nandzu loku lava va ti byelako ku va tirela yena va tsika ku ingisa milayo yakwe va xanisa vanhu vakwe. Hambulezvo, wa hi randza niku wa zvi tiva loku hi mahelwa zvo kala kululama. Loku hi xaniseka, i bayiseka ku hundza mamani a wonako n’wana wakwe na a xaniseka. Hambu loku a nga tekeli ku maha cokari, lava va mahako zvo biha va nga ti soli, i ta va lamula hi cikhati cakwe hi lezvi va xanisako van’wani. w19.02 22-23 ¶¶13-15

Loku ku kiyela mavhiki matsongwani kasi hiva ni Cialakanyiso, a mitlhangano ya hina yi tolovela ku wulawula hi cikombiso ca Jesu ni kutikoramisa loku a ku kombisileko hi ku nyikela wutomi gakwe kota hakhelo ya kutlhatlhisa. Hi nga ehleketa hi kutiya-hlanha loku a nga ku kombisa na ku kiyela masiku matsongwani kasi afa. I wa zvi tiva khwatsi ku a valala vakwe va wa ta mu wisa tingana, va muba, va gumesa va mu daya laha mhandzeni. (Mat. 20:17-19) Hambulezvo, i no ti nyikela hi yece kasi a dawa. Laha a cikhati ci nga chikela, i no byela vapostoli vakwe vo kutsumbeka lava a nga hi navo lomu Getsemane aku: “Sukani hi famba. Loyi a ndzi nyikelako i laha kusuhani.” (Mat. 26:36, 46) Laha a citshungu ci nga hi ni matlhari ci nga chikela kasi ku ta mu khoma, i no tekela ku tshinela laha phambeni, a ci byela ku hi yena Jesu, a tlhela a byela masochwa lezvaku ma tsika vapostoli vakwe va famba. (Joh. 18:3-8) Hi nga wona kutiya-hlanha ka hombe nguvhu loku Jesu a nga ku kombisa! Inyamutlha, a maKristu ma totilweko ni lawa ya tiyivhu tin’wani, ma ti karatela ku pimanyisa Jesu hi ku kombisa kutiya-hlanha. w19.01 27-28 ¶¶7-8

A tshamela legi ga kuva wo rula gi fana ni foya go saseka. Hi ndlela muni? A ku fana ni lezvi loyi a mahako foya a patselako mikori yo hlaya yo saseka kasi ku huma foya go saseka, hinawu zvi lava ku hi patsa matshamela yo hlaya ya ma nene kasi hiva vanhu vo rula. Ka matshamela lawo, a ya tshinya kutikoramisa, kuingisa, kuolova, ni kutiya-hlana. Ntsena a vanhu vo ti koramisa hi vona va zvi kotako ku ingisa va maha kurandza ka Nungungulu. A cin’we ca lezvi Nungungulu a zvi lavako ku hiva vanhu vo olova. (Mat. 5:5; Gal. 5:23) Loku hi maha kurandza ka Nungungulu, Sathani o vhimba civindzi hi zanga. Hi cigelo leco, hambu lezvi hi nga vanhu vo rula ni vo ti koramisa, a kutala ka lava va nga va tiko ga Sathani va hi venga. (Joh. 15:18, 19) Hikwalaho, zvi lava ku hi tiya hlanha kasi hi nga hluliwi hi Sathani. Loyi a kalako a nga hi munhu wo rula, munhu wa matshandza, wa cizangazangani, niku a nga ingisi Jehovha. Hi zvalezvi a nga tshamisa zvona Sathani. Hi cigelo leco a va nyenyako lava vo rula! Va kombisa khwatsi lezvi a nga bihisa zvona hakuva va na ni matshamela lawa yena a nga hava. A ca hombe ku hundza lezvo, va komba lezvaku wa hemba. Hikuyini? Hakuva kani i wula yini, kani i maha yini, a vanhu vo rula a nge zvi koti ku va tsikisa ku tirela Jehovha! — Joba 2:3-5. w19.02 8-9 ¶¶3-5

Jehovha i wa zvi tiva ku a vanhu le Bhabhuloni va wa ta chava. A tiko ga Bhabhuloni gi wa ta dhumelwa hi masochwa ya ntamu ya vaMedhi-Persiya. I wa ta tirisa masochwa lawo kasi ku tlhatlhisa vanhu vakwe wukhumbini. (Isa. 41:2-4) A cikhati leci a vaBhabhuloni ni vanhu va matiko man’wani va nga tiva lezvaku a valala vabye va chikela, va no zama ku tiyisana hi ku byelana lezvi: ‘Tiya hlanha!’ Va no engetela zvifananiso zvabye, na va rindzela lezvaku zvi ta va vhikela. (Isa. 41:5-7) Ka cikhati leco, Jehovha i wo tiyisa timbilu ta vaJudha va nga hi wukhumbini hi ku va byela lezvaku a kuhambana ni vavhizinyo vabye vona va wa hi malandza yakwe. A tlhela a byela mun’we ni mun’wani wabye aku: ‘U nga mbheli ntamu, hakuva ndzi Nungungulu wa wena!’ (Isa. 41:8-10) Wona lezvaku Jehovha i te: ‘Ndzi Nungungulu wa wena!’ Hi magezu lawo, i wo tiyisekisa vakhozeli vakwe vo tsumbeka lezvaku i wa nga va rivalangi niku va wa ha hi vanhu vakwe. I no va byela lezvi: ‘Ndzi ta mu hlayisa, ndzi mu ponisa.’ Handle ko kanakana, a magezu lawo yo chavelela ma va tiyisile nguvhu a vaJudha lavo va nga hi wukhumbini. — Isa. 46:3, 4. w19.01 4 ¶8

Ka makhati manharu lawa Jehovha a nga wulawula hi le tilweni, a go sangula hi gi kuma ka Marku 1:9-11. Jehovha i te: “Wena u N’wana wa mina ndzi ku randzako, ndza xalala hi wena.” Zvi wonekisa ku Jesu i tsakile nguvhu hi kuzwa gezu ga Papayi wakwe na a kombisa ku wa mu randza niku wa mu tsumba! Lezvi Jehovha a nga wula, zvi tiyisekisa zvilo zvinharu zva lisima xungetano hi Jesu: Co sangula, Jesu i N’wana wa Jehovha. Ca wumbiri, Jehovha wa mu randza N’wana wakwe. Ca wunharu, Jehovha wa xalala hi N’wana wakwe. Hi magezu lawa yaku: “Wena u N’wana wa mina,” Jehovha i wo komba lezvaku Jesu, a N’wana wakwe wo randzeka, makunu i wa sangulile kuva ni wuxaka ga giswa ni go hlawuleka naye. A cikhati leci Jesu a nga hi le tilweni, i wa hi n’wana wa Nungungulu kota yin’we ya tingilozi. Kanilezvi laha a nga bhabhatiswa, i no totiwa hi moya wo basa. Ka khati lego, Nungungulu i no komba lezvaku Jesu, kota N’wana wakwe a totilweko, makunu i wa rindzela ku tlhela tilweni a yava Hosi ni Mupristi wa Hombe a yimisilweko hi yena. (Luka 1:31-33; Mah. 1:8, 9; 2:17) Hikwalaho, laha Jesu a nga bhabhatiswa, a Papayi wakwe, Jehovha, i wa hi ni cigelo co zwala ca ku wula ku: “Wena u N’wana wa mina.” — Luka 3:22. w19.03 8 ¶¶3-4

Ku hundza cikhati co leha na ku hi ni wusungukati ga hava laha misaveni. Sathani hi yena wo sangula ku va nyika wusungukati ga hava a vanhu. I byelile Adhamu na Evha lezvaku va wa ta tsaka loku va ti hlawulela hi voce lezvi va lavako ku hanyisa zvona. (Gen. 3:1-6) Phela Sathani i wo ti kokela gakwe! I wa lava ku Adhamu na Evha ni vana lava va nga wa ta pswala va tsika Jehovha, va ingisa yena va tlhela va khozela yena. Kanilezvi Jehovha hi yena a nga va nyikile zvontlhe va nga hi nazvo. I wa va nyikile jardhim yo saseka kasi va hanya ka yona, ni mimiri yo mbhelela, leyi zvi nga koteka ku yi pindzuka. Leci ci nga tsakisiko hi ku Adhamu na Evha va tsikile ku ingisa Nungungulu. Lezvi va nga zvi maha va no ti haputa ha voce laha ka Loyi a nga va nyikile wutomi. Va tshovele kubava! A ku fana ni zvitsangi zvi khayilweko laha ka sinya ya kona, Adhamu na Evha va no sangula ku khosahala hi kutsongwani-kutsongwani va guma vafa. A vana vabye vonawu va no xaniseka; lezvo zvi patsa na hina hontlheni. (Rom. 5:12) A vanhu vo tala nyamutlha va zviba hi makatla lezvi Nungungulu a wulako, va ti mahela lezvi va zvi lavako basi. (Efe. 2:1-3) Lezvi zvi humelelako misaveni zvi komba lezvaku a mutsalo wa nyamutlha a wu hembi. w18.12 16 ¶¶3-4

Mupostoli Pawule i wa tiva, i wa gondzile nguvhu, niku i wa wulawula tirimi timbiri hi wutsongwani ga kona. (Miti. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Hambulezvo, i wa nga tirisi wutlhari ga tiko, i wa maha zviboho zvakwe hi ku tirisa a Mhaka ya Nungungulu. (Miti. 17:2; 1 Kor. 2:6, 7) Kota wuyelo ga kona, i wu mahile khwatsi a ntiro wakwe wa kuchumayela niku i wa rindzela hi mahlo yo pswhuka a ku kuma makatekwa ya pindzukelwa. (2 Tim. 4:8) Zvi la su dlunya ku a kupima ka Nungungulu ku hundza loku ka tiko. Loku hi landzela matshinya ya milayo ya Nungungulu, hi ta tsaka zva lisine zvi tlhela zvi hi fambela khwatsi. Kanilezvi Jehovha a nga hi kurumeti a ku hi pimanyisa kupima kakwe. A “nandza go tsumbeka ni go tlhariha” a gi gadhi kupima ka hina, ne hambu madhota. (Mat. 24:45; 2 Kor. 1:24) Hikwalaho, a mun’we ni mun’wani wa hina hi yena a faneleko ku chukwatisa kupima kakwe hi yece kasi a wona zvilo hi mawonela ya Jehovha. w18.11 24 ¶¶12-13

Nungungulu i wulile hi ku tirisa muphrofeti Isaya lezvaku a cikhati leci a vaIzrayeli va nga wa ta tlhela, a tiko gabye gi wa tava ni kurula. A ku na munhu a nga wa ta chava ku dhumelwa hi zvihari kutani hi vanhu. A vanana ni va khosaheleko va wa ta vhikelwa. (Isa. 11:6-9; 35:5-10; 51:3) Isaya i tlhelile a phrofeta lezvaku a ‘ku tiva Jehovha ku wa tava ku enetile misava khwatsi hi lezvi a mati ma fenengetileko a kueta ka bimbi’. Lezvo i wa wula misaveni yontlhe, na ku nga hi tikweni ga Izrayeli basi. Isaya i tlhelile a phrofeta lezvaku cikhatini leci a vaIzrayeli va nga wa ta huma Bhabhuloni va tlhela kaya, va wa nga ta dhumelwa hi zvihari kutani vanhu. I te a tiko gabye gi wa ta pfuna nguvhu hakuva ku wa tava ni mati yo tala, a ku fana ni lomu jardhim ya Edheni. (Gen. 2:10-14; Jer. 31:12) Xana a ciphrofeto leco ci wa ta tatiseka masikwini ya vaIzrayeli lavo basi? Wona lezvaku a ciphrofeto leci ci tlhela ci ku a zvikhumu, ni zvilima, ni zviwiri zvi wa ta hanyiswa. Kanilezvi lezvo a zvi mahekangi ka vaIzrayeli lava va nga wuya hi le Bhabhuloni. Hi magezu lawo, Nungungulu i wo komba lezvaku i ta hanyisa vababyi vontlhe cikhatini ci tako. w18.12 5 ¶¶11-12

Hi xuva ku simama hi famba lisineni kala kupindzuka. Kanilezvi, zvini zvi to hi vhuna ku hi ti yimisela ku simama hi famba lisineni? Simama ku gondza Bhibhiliya u tlhela u ehleketa khwatsi hi lezvi u gondzako. Ti nyike cikhati u gi gondza hi kukhandzakanya. Laha u ya ku u gi gondza nguvhu, u ta ya u li randza nguvhu lisine u tlhela u ti yimisela a ku nga tshuki u li tsika. Mavingu 23:23 i hi byela ku hi fanele ku [“xava lisine”, NM] a tlhela a ku hi fanele ku xava ‘wutlhari, ni gondziselelo, ni kupimisisa’. A ku li tiva lisine la Bhibhiliya basi a zvi eneli. Hi faneli ku tlhela hi hanya hi lona siku ni siku. Loku hi hi ni kupimisisa, hi ta zvi kota ku patsa lezvi hi zvi gondzako ni lezvi hi sinako hi zvi tiva. A wutlhari gi hi kuca ku maha lezvi hi zvi tivako. Ka zvikhati zvo kari a lisine la hi nyika gondziselelo hi ku hi komba lezvi hi faneleko ku chukwatisa. Hi fanele ku tekela ku ingisa gondziselelo leyo, leyi a Bhibhiliya gi wulako lezvaku yi na ni lisima a ku hundza silivha. — Mav. 8:10. w18.11 10 ¶3; 13 ¶¶13-14

Cini ci nga ca lisima nguvhu wutomini ga wena? Kota vanhu va Jehovha, a nchumu wa lisima nguvhu lowu hi nga nawo wunghana ga hina naye. Hi nga ta tshuka hi cicisa wunghana lego hi nchumu wun’wani. Ahandle ka lezvo, a lisine la Bhibhiliya lonawu hi li nyika lisima hakuva hi lona li hi vhunako kuva vanghana va Jehovha. (Kol. 1:9, 10) Jehovha Mugondzisi wa hina wa Hombe, loyi a hi gondzisako zvilo zvo tala zvi yelanako ni lisine la lisima li nga lomu ka Mhaka yakwe, a Bhibhiliya. I hi gondzisa lisima la vito gakwe a tlhela a hi byela matshamela yakwe ya ma nene. I hi byela lezvaku wa hi randza nguvhu laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe wo randzeka hi kota ya hina. Jehovha i hi gondzisa xungetano hi Mufumo wa wuMesiya a tlhela a tsumbisa Paradhiseni laha misaveni. Jehovha i hi gondzisa lezvi hi faneleko ku hanyisa zvona. Hi wona lisine lelo kota tshomba ya lisima hakuva li hi vhuna ku hi tshinela ka Muvangi wa hina ni ku hi vhuna ku hanyela co ci tiva. w18.11 3 ¶¶1-2

A vanhu vo hemba va ngo kanganyisa van’wani, kanilezvi Jehovha a va nge mu kanganyisi. A Bhibhiliya gi li “a zvilo zvontlhe zvi funungulwe zviku dlunya” ka yena. (Mah. 4:13, NM) Lomu ka Bhibhiliya, ku na ni patswa wu nga kucetelwa hi Sathani lezvaku wu hembela Nungungulu. A patswa lowo hi Ananiyasi na Safira. Va zamile ku kanganyisa vapostoli. Va xavisile tshomba yo kari yabye va guma va nga nyikeli mali yontlhe ka vapostoli. Ananiyasi na Safira va wa lava ku hlamalisa van’wani lomu bandleni, hikwalaho va byelile vapostoli lezvaku va nyikele mali yontlhe. Kanilezvi Jehovha i zvi tivile ku va wo hemba, niku i va tsayisile. (Miti. 5:1-10) Jehovha i ti zwisisa kuyini hi vanhu vo hemba? Vontlhe vanhu lava va hembako va tlhela va nga ti soli va ta lova ‘tiveni gi vhurako’, a ku fana ni lezvi zvi to mahekela Sathani. Hi magezu man’wani, va ta lovisiwa kala kupindzuka. (Kuv. 20:10; 21:8; Lis. 5:6) Ha zvi tiva ku Jehovha “a hi munhu a hembako” niku ‘a nga zvi koti ku hemba’. (Mitse. 23:19; Mah. 6:18) ‘Jehovha wa venga . . . a lirimi li hembako.’ (Mav. 6:16, 17) Maku loku hi lava ku mu tsakisa, hi fanele ku wulawula lisine. w18.10 5-6 ¶¶10-13

U ta ku yini loku a mulungu wa wena a ku byela ku u hlenga mali ya festa yo kari yi yelanako ni wukhongeli ga mawunwa? Wutshan’wini ga ku rindzela a ku zvi ku humelela, i chukwana ku u ehleketa zvezvi hi mawonela ya Jehovha xungetano hi zvilo lezvo. Maku loku u tshuka uva ka ciyimo leco, zvi ta ku olovela ku wula ni ku maha lezvi zvi nga zvi nene. A ku ehleketa hi kupima ka Jehovha zvi nga tlhela zvi hi vhuna ku tsumbeka kakwe loku zvi lava ku hi tiriwa mababyi yo kari kwalaha ni kwalaha. A lisine ku hi ti yimisele ku ala ku cheliwa nkhata kutani zvipandze-tshinya zva wona le’zva mune. Hambulezvo, ku na ni matirela yo kari lawa a muKristu mun’we ni mun’wani a faneleko ku tirisa matshinya ya milayo ya Bhibhiliya a ti mahela ciboho hi yece. (Miti. 15:28, 29) Hi cihi cikhati ca ci nene ca ku ti mahela ciboho? Ku ngava cikhati leci hi bhaxarileko lomu cipitali, kuzvilava na hizwa kubabya seno kambe na hi jahiwa a ku hi maha ciboho kwalaha ni kwalaha? Ne ni ku tsongwani. Leci hi cona cikhati ca ku kambisisa, hi prenxera kartawu gi tlhamuselako lezvi hi zvi lavako, hi tlhela hi bhula ni dhokodhela wa hina. w18.11 28 ¶5; 30 ¶¶15-16

Jehovha i Nungungulu a randzako tiyivhu takwe, a ti risa a tlhela a ti vhikela a valala. Lezvo zva hi tiyisa zvi tlhela zvi hi chavelela nguvhu kota lezvi hi yako hi tshinela magumo ya tiko legi. Jehovha i ta simama ku khatalela a vanhu vakwe cikhatini ca kuxaniseka ka hombe loku ku nga laha nyongeni. (Kuv. 7:9, 10) Hikwalaho a vanhu va Nungungulu — a vanana ni va hombe, vo hanya khwatsi ni lava vo limala — va nga ta chava nchumu kutani ku rurumela kuxanisekeni ka hombe. Hi lisine va ta alakanya magezu ya Jesu yaku: ‘Ololokani mu tlakusa a tihloko ta n’wina, hakuva a kutirulwa ka n’wina ku tshinele.’ (Luka 21:28) A vanhu va Jehovha va ta simama ku mu tsumba hambu ka cikhati leci va to vhukelwa hi Goge, ku nga ntlawa wa mifumo wu nga ni ntamu. (Ezek. 38:2, 14-16) Hikuyini? Hakuva va zvi tiva ku Jehovha a nga cici. I ta tlhela a zvi kombisa kambe ku yena Mutlhatlhisi wa lirandzo ni wo khatala wa vanhu vakwe. — Isa. 26:20. w18.09 26 ¶¶15-16

Hi nga alakanyela lezvi a vaIzrayeli va nga ti zwisa zvona a cikhati leci Jehovha a nga va byela a magezu ya mutsalo lowu laha hehla. Ha zvi tiva ku hontlheni hi va lisima ka Jehovha. A Bhibhiliya ga hi tsumbisa giku: ‘[Jehovha] i nhenha leyi yi hanyisako. I ta ku tsakela hi zvigingi.’ (Zef. 3:16, 17) Jehovha i tsumbisa ku hambu loku a malandza yakwe mo kumana ni cikarato co tshamisa kuyini i ta ma tiyisa a tlhela a ma chavelela. I te: ‘Mu ta an’wa, mu tlakuliwa, mu wukarelwa. Khwatsi hi munhu a tangaliswako hi mamani wakwe, hizvalezvo mina ndzi ta mu tangalisa.’ (Isa. 66:12, 13) Ehleketa hi ku hlayiseka loku a n’wanana a ku zwako loku a mamani wakwe a mu wukarela kutani ku hlakana naye! Jehovha wa ku randza nguvhu wenawu niku i lava ku u tizwa na u hlayisekile. U nga tshuki u kanakana ku u wa lisima nguvhu ka Yena. — Jer. 31:3. w18.09 9-10 ¶¶6-7

Cikhatini ci hundzileko, a vaIzrayeli vave ni zviyimo zvo tala zvi nga lava ku va ti nyikela kasi va tira hi kuzvirandza. (Ekso. 36:2; Neh. 11:2) Ni nyamutlha, wenawu u nga ti nyikela u tirisa cikhati ca wena, titshomba ta wena, ni wutlhari ga wena kasi ku vhuna vamakabye. Loku u maha lezvo, u ta tsaka nguvhu niku Jehovha i ta ku katekisa. Lava va ti nyiketako va tira ka ku aka tiyindlu ta hlengeletano, va tolovela ku kuma vanghana vaswa. A makabye wo kari wa cisati waku hi Margie i tirile ku aka tiSalawu ta Mufumo hi 18 wa malembe. Ka ntiro lowo wa ku aka i wa khatalela vamakabye va cisati va ha hiko vaswa a tlhela a va gondzisa. A makabye loye i wula lezvaku leyo i ndlela ya yi nene nguvhu ya ku lava va ti nyiketako va tiyisana. (Rom. 1:12) Hi lisine a cikhati a nga kumana ni zvikarato zvo kari a vanghana lava a nga va kumile ntirweni wa kuaka va mu tiyisile. Wena ke, wa tshuka u ti nyikela kasi u aka nchumu wo kari ndzeni ka hlengeletano? w18.08 24 ¶¶9, 11

A cikhati leci Pawule a nga tsala magezu lawa, zvi wonekisa ku khwatsi Timote i wa hi kwalomo ka 30 wa malembe. Hambulezvo Pawule i wa mu nyikile ntiro wa lisima nguvhu lezvaku a wu maha lomu bandleni. Hi gondza yini ka mhaka leyi? A hi faneli ku chepeta vamakabye va ha hiko vaswa hi ku cuwuka tanga yabye. Jesu yenawu i mahile zvilo zva lisima nguvhu na ova ni 33 wa malembe basi! Ka matshamu yo kari a vanhu va ma wonela hasi a majaha. Hi kota ya lezvo, a madhota yo kari ma tshuka ma nga yimisi makabye wa jaha lezvaku ava nandza ga wutireli kutani dhota, hambu loku a ringanelwa. Kanilezvi a Bhibhiliya a gi wuli ku a makabye i fanele kuva ni tanga muni kasi ava nandza ga wutireli kutani dhota. —  1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tit. 1:5-9. w18.08 13-14 ¶¶15-16

Kasi hi maha zviboho zva zvi nene hi fanele ku tiva lisine la mhaka ya kona. Hikwalaho, hi fanele ku ti wonela a cikhati hi hlawulako lezvi hi lerako. (Filp. 4:8, 9) A hi faneli ku xakela cikhati ca hina na hi wonetela tisayite kutani tie-mail ti xwanyako mahungu yo kala ku tsumbeka. A ca lisima nguvhu ku hi potsa ku nghena ka tisayite leti a vahluwuki va vhuvhumisako mawonela yabye. A vahluwuki va lava ku daya kukholwa ka vanhu va Nungungulu va tlhela va soholota lisine. A mahungu yo kala ku tsumbeka ma pengisa munhu a maha zviboho zva wupumbu. U nga tshuki u alakanya ku a mahungu ya mawunwa a ma nge ku pengisi. Wona lezvi zvi nga humelela cikhatini ca Mosi, laha ku nga rumelwe 12 wa zvipiyawu zviya Tikweni ga Citsumbiso. A 10 wa zvona zvi no wuya ni mahungu yo kala ku tsakisa. (Mitse. 13:25-33) A zvipiyawu lezvo zvi no hundzeleta zvilo, a vanhu va Jehovha va chava va tlhela va mbhela ntamu. (Mitse. 14:1-4, 6-10) Wutshan’wini ga ku hlola va tiva lisine la zvilo va tlhela va tsumba Jehovha, a vaIzrayeli va no vhumela ku fayeliselwa va kholwa mawunwa. w18.08 4 ¶¶4-5

A vanhu vo tala va ni matshamela ya ma nene niku hambu lava va kalako va nga khozeli Jehovha a hi contlhe cikhati va mahako zvo biha. Kuzvilava wa tiva vanhu vo kari vo tshamisa zvezvo. Xana lezvo zvi wula ku vanhu u faneleko ku tolovelana navo? Va gi khumbisa kuyini a wunghana ga wena na Jehovha? Va ku vhuna ku tshinela ka Nungungulu? Zvini va zvi nyikako nguvhu lisima? Va randza ku wulawula hi yini? Va randza ku wulawula hi tifexeni, mali, michini kutani titelefone, ku ti hungata, ni zvin’wani zvo fana ni lezvo? Va randza ku solasola van’wani? Va randza mafenya ke? Jesu i tlharihisile aku: ‘A nomu wu wulawula hi wunyingi ga mbilu.’ (Mat. 12:34) Loku u pola lezvaku a vanhu lava u tshamako nguvhu navo va wonha wunghana ga wena na Jehovha, maha cokari! Ti pimele cikhati u tshamako navo, niku loku zvi koteka tsema wunghana navo. — Mav. 13:20. w18.07 18 ¶11

A cikhati leci Mosi a nga hi ni 80 wa malembe, Jehovha i mu nyikile ntiro wo karata wa ku tlhatlhisa vaIzrayeli wukhumbini le Gibhite. (Ekso. 3:10) Mosi i zamile ku ti yimelela hi makaha yo hlaya. Hambulezvo, Jehovha i nova ni lihlazva-mbilu hi Mosi a tlhela a mu nyika ni ntamu wa ku maha zvihlamaliso. (Ekso. 4:2-9, 21) Lezvi Jehovha a nga Nyamintamu, loku i wa no zvi lava na a tirisile ntamu lowo kasi ku dzukisela Mosi, a mu kurumeta lezvaku a vhumela. Kanilezvi, Jehovha ive ni lihlazva-mbilu ni wunene, a tlhela a tiyisekisa a nandza gakwe go ti koramisa lezvaku i wa tava zvin’we nago. Lezvo zvi vhunile? Ina, zvi vhunile! Mosi ive murangeli wa mu nene wa vanhu va Nungungulu. I ti karatele kuva munhu wo rula ni wo khatala hi van’wani a ku fana ni lezvi Jehovha a nga kombisile kukhatala hi yena. Loku u hi nuna, mupswali, kutani dhota, zva lisima a ku u pimanyisa Jehovha, u kombisa kukhatala, wunene, ni lihlazva-mbilu ka sati wa wena, vana va wena, ni ka lava va nga lomu bandleni. (Kol. 3:19-21; 1 Ped. 5:1-3) Loku u pimanyisa Jehovha Nungungulu na Jesu Kristu, ku nga yena Mosi wa Hombe, zvi ta olovela van’wani a ku ku tshinelela va ta bhula na wena niku va ta tiyisiwa. — Mat. 11:28, 29. w18.09 23-24 ¶¶7-10

Hi tangalisa vamakabye hi kuva vanhu vo tsakisa ni va ku kombisa wunene. Lezvo zvi maha bandla gi zwanana nguvhu. Zvi ngo yini loku wo zama ku va tiva khwatsi a vamakabye va bandla ga n’wina? (Kor. 6:11-13) Ni ka gihi wutshamu u nga ka gona, a kuwonekela ka wena ku nga woninga. A wunene ga wena gi nga maha vaakelani va wena va lava ku gondza zvo tala hi Jehovha. Ti wutise lezvi: ‘Va ndzi wonisa kuyini a vaakelani va mina? A muti wa mina wu tshama na wu basile? Wa sasekisa cipandze ca hina? Ndza vhuna vaakelani?’ Wutisa Timboni tin’wani lezvi a wunene gabye ni cikombiso cabye ca ci nene ci khumbisileko zvona a maxaka yabye, vaakelani, vatiri-kuloni, kutani zvigondzani-kuloni. — Efe. 5:9. w18.06 24 ¶¶13-14

Hi zvalezvo va nga zvi alakanya lava va nga daya mupizani Stefani. (Miti. 6:8, 12; 7:54-60) A matimu ma komba lezvaku a vanhu vo tala va wukhongeli va mahile wugevenga go tshisa, go kota ku daya, na va ti byela ku va tirela Nungungulu. Kanilezvi hi lisine, lezvi va nga zvi maha zvi walwa ni milayo ya Nungungulu. (Ekso. 20:13) Zvi te dlunya ku a livhalo labye li wa nga va rangeli khwatsi! Hi nga maha yini kasi hi tiyiseka ku a livhalo la hina la tira khwatsi? A milayo ni matshinya ya milayo ma nga lomu ka Bhibhiliya ma ‘vhuna kugondziseni, ni kukawukeni, ni kululekeni, ni kulayeni hi zva kululama’. (2 Tim. 3:16) Hi fanele ku gondza Bhibhiliya siku ni siku, hi ehleketa nguvhu hi lezvi gi zvi wulako hi tlhela hi hanya hi zvona. Loku hi maha lezvo, a maalakanyo ya hina ma taya ma fana nguvhu ni ya Jehovha. Kota wuyelo ga kona, a livhalo la hina li ta hi rangela khwatsi. w18.06 16 ¶¶3-4

A masochwa ya vaRoma ma wa tirisa zvipadha zva kwalomu ka 50 wa tisentimetro hi ku leha. A masochwa lawo ma wa zvi kota kulwa khwatsi hi zvipadha lezvo, hakuva ma wa tolovela ku zvi tirisa ka mitiro yabye ya siku ni siku. Mupostoli Pawule i te a Mhaka ya Nungungulu yi fana ni supadho. Jehovha i hi nyikile supadho leyo. Kanilezvi hi fanele ku gondza ku yi tirisa khwatsi kasi ku vhikela kukholwa ka hina kutani ku cica maalakanyo ya hina. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) A hi faneli ku chava Sathani ni madhimoni. Lisine ku va na ni ntamu, kanilezvi a ntamu wabye a wu hundzi lowu wa Jehovha. Niku va nga ta hanya kala kupindzuka. Ndzeni ka 1000 wa malembe va ta vhalelwa va nga ha khohlisi munhu, niku andzhako ka lezvo va ta loviswa. (Kuv. 20:1-3, 7-10) Ha mu tiva a nala wa hina, ni mano yakwe, ni kungo gakwe. Hi ku vhuniwa hi Jehovha, hi nga zvi kota ku mu hlula! w18.05 25 ¶15; 26 ¶¶19-21

Adhamu i wa zvi tiva ku a nyoka a yi wulawuli. Hikwalaho a cikhati a ngazwa ku yi wulawulile na Evha, kuzvilava i alakanyile ku kuve civangwa co kari ca moya ci nga wulawula naye. (Gen. 3:1-6) Adhamu na Evha va wa nga ci tivi civangwa leco. Kanilezvi Adhamu i hlawulile ku nyima ni civangwa leco co kala a nga ci tivi a tsika ku ingisa Papayi wakwe wa lirandzo. (1 Tim. 2:14) Kusukela kwalaho, Jehovha i sangulile ku tivekisa nala loye wo biha a tlhela a tsumbisa lezvaku i wa ta loviswa. Ka cikhati caleco, i tlhelile a wula lezvaku a civangwa leco ca moya ci nga wulawulile na Evha hi ku tirisa nyoka ci wa ta vhukela vontlhe va randzako Nungungulu. (Gen. 3:15) Jehovha i wa nga se hi byela vito ga ngilozi leyo yi nga tsika ku mu ingisa. I tivekisile vito ga ngilozi leyo andzhako ka kuva ku hundzile 2500 wa malembe Adhamu na Evha na va tsikile ku mu ingisa. — Joba 1:6. w18.05 15 ¶¶1-2

Wa tshuka u mbhela ntamu hi lezvi a vanhu va lomu cipandzeni ca n’wina va kalako va nga khatali hi mahungu ya Mufumo? Loku zvi tshamisile lezvo, u ta zvi zwisisa lezvi mupostoli Pawule a nga ti zwisa zvona. I mbhetile cipimo ca 30 wa malembe na a chumayela, niku i vhunile vanhu vo tala lezvaku va maha maKristu. (Miti. 14:21; 2 Kor. 3:2, 3) Hambulezvo, a nga zvi kotangi ku vhuna vaJudha vo tala lezvaku va maha maKristu. Wutshan’wini ga lezvo, a kutala ka vona va alile ku ingisela Pawule, niku a vokari va zile va mu xanisa. (Miti. 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Xana Pawule i ti zwisile kuyini hi lezvi va nga kala ku tsakela mahungu yo saseka? I te: ‘Ndzi na ni wusiwana ga hombe ni kubayisa ku nga mbheliko lomu mbilwini ya mina.’ (Rom. 9:1-3) Hikuyini a nga ti zwisa lezvo? Hi lezvi a nga randza ku chumayela ni ku randza vanhu. Pawule i wa khatala nguvhu hi vaJudha niku a nga tsakangi a cikhati va nga ala a tipswalo ta Nungungulu. A ku fana na Pawule, hi chumayela vanhu hakuva ha khatala hi vona niku hi lava ku va vhuna. — Mat. 22:39; 1 Kor. 11:1. w18.05 4 ¶¶4-5

Pawule i kombile lezvaku hambu lava va nyikilweko ntiro wa ku tiyisa van’wani va zvi lava ku tiyisiwa. I tsalele vamakabye vakwe va le Roma aku: ‘Ndza navela ku mu wona, kasi ndza fela ku mu nyika a cinyikiwo co kari ca ka moya, lezvaku mu fela ku tiyiswa. Hi lezvaku, loku ndzi hi cikari ka n’wina ndzi fela ku tsakiswa zvin’we na n’wina hi kukholwa loku ku nga kona ka hina hontlhe, a ka n’wina ni ka mina.’ (Rom. 1:11, 12) Hikwalaho, hambu mupostoli Pawule i wa tshuka a lava ku tiyisiwa. (Rom. 15:30-32) Inyamutlha, hi nga tiyisa vamakabye va nga ntirweni wa cikhati contlhe, vo kota maphayona ni vamakabye vo tala lava va simamako kuva magwendza hi ku lava ku ingisa Jehovha va chadha ‘ntsena Hosini’. (1 Kor. 7:39) A vamakabye lava va timiselako tixanisa kutani mababyi vonawu va zvi lava ku tiyisiwa. — 2 Tes. 1:3-5. w18.04 22 ¶¶3-5