Setembro

Laha Jesu a nga wona lezvi Marta na Mariya va nga bayisekisile zvona hi ku felwa hi makabye wabye Lazaru, i no va zwela wusiwana vonawu, “a rila”. (Joh. 11:32-35) A nga rilangi hi ku luza munghana wakwe basi. Phela Jesu i wa zvi tiva ku i ta vhuxa Lazaru. I rilile hi lezvi a nga zvi zwisisa lezvi a vanghana vakwe va nga bayisekisile zvona, a tlhela a va zwela wusiwana. A ku tiva lezvaku Jesu i wa va zwela wusiwana vanhu zva hi vhuna nguvhu. Ha mu randza hi lezvi a nga kari a va mahela zvilo vanhu hi ku va zwela wusiwana. Zva hi tiyisa a ku tiva lezvaku zvezvi o fuma kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu. Zvezvanyana i ta mbheta kuxaniseka kontlhe. Kota lezvi Jesu a hanyileko laha misaveni kota munhu, i ka ciyimo ci nene ca ku va susela tiphanja tontlhe a vanhu leti va vangelweko hi mufumo wa Sathani. Hakunene, hi katekile nguvhu hi kuva ni Hosi yi zvi kotako “ku hi zwela wusiwana gomeni ga hina”. — Mah. 2:17, 18; 4:15, 16. w19.03 17 ¶¶12-13

Hi nga maha cokari kasi ku vhuna vanhu lezvaku va tiva Nungungulu. Kanilezvi, a ntiro wa hombe a wu mahiwi hi hina. (1 Kor. 3:6, 7) Jehovha hi yena a kokako vanhu. Hi magumo, munhu ni munhu i ta ingisa kutani ku nga ingisi mahungu ya ma nene hi kuya hi tshamela ga mbilu yakwe. (Mat. 13:4-8) U nga rivali lezvaku a vanhu vo tala a va ingisangi lezvi Jesu a nga kari a chumayela, hambu lezvi a nga hi yena Mugondzisi wa Hombe ka vontlhe va vileko kona! Maku, a lisine hi la lelo. A hi faneli ku mbhela ntamu loku a kutala ka lava hi zamako ku va vhuna va nga vhumeli ku ingisela lezvi hi va chumayelako. Loku hi kombisa kuzwela-wusiwana kuchumayeleni, hi tava ni mihandzu yi nene. Hi ta tsaka nguvhu hi ntiro wa hina. Hi ta kuma litsako la hombe li tako hi ku nyika; niku lava ‘a timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’ zvi ta va olovela ku va amukela mahungu ya ma nene. (Miti. 13:48) Hikwalaho, contlhe cikhati zvi to koteka, “a hi maheni zva zvi nene ka vanhu vontlhe”. (Gal. 6:10) Lezvo zvi ta hi nyika litsako la kuva hi dhumisile Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni. — Mat. 5:16. w19.03 25 ¶¶18-19

Hosi Dhavhidha i tsalile lezvi: ‘Jehovha ngwa hombe, i fanekelwe hi ku dhumiswa’. (Lis. 145:3) Dhavhidha i wa mu randza Jehovha niku a lirandzo lelo li mu kucile ku mu dhumisa ‘cikari ka’ bandla. (1 Kro. 29:10-13; Lis. 40:5) Inyamutlha, a yin’we ya tindlela ta ku dhumisa Jehovha ku hlamula loku hi hi mitlhanganweni ya wuKristu. Hontlheni zva hi tsakisa a kuzwa mihlamulo yo hambanahambana mitlhanganweni ya hina. Ha tsaka hi kuzwa n’wanana na a hlamula magezu yo olova, kanilezvi na ma huma mbilwini. Ha tiyisiwa nguvhu a cikhati hi zwako wokari na a hlamula hi litsako, a tlhamusela lisine lo kari a li gondzileko. Ha hlamala kambe hi lava va ‘tiyako hlanha’ va hlamula, hambu loku va hi ni tingana kutani na vo gondza lirimi la hina. (1 Tes. 2:2) Hi nga kombisa kuyini ku ha bonga hi kutikarata kabye? Andzhako ka mitlhangano, hi nga va dzundza hi mihlamulo yabye yo tiyisa. A ndlela yin’wani ku hinawu hi hlamula. Loku hi maha lezvo, ku nga ta tiyisiwa hina basi. Kanilezvi, hinawu hi ta tiyisa van’wani. — Rom. 1:11, 12. w19.01 8 ¶¶1-2; 9 ¶6

Ku wa hi ni 10 wa vavanuna va nga hi ni hlokonho; laha va nga hi kona va wa nga ha ci tivi ni co maha. Ne va wa nga rindzeli ku va nga tshuka va hanyisiwa. Kanilezvi ka siku go kari, va no wona Mugondzisi wa Hombe Jesu na a hi le kule. Va wa zwile lezvaku Jesu wa hanyisa mababyi wontlhe. Hikwalaho, va no banguleka vaku: “Jesu, Mugondzisi, hi mahele wuxinji!” A vavanuna lavo va 10 va no hanyiswa. A zvi kanakanisi lezvaku vontlhe va 10 va wa mu bonga Jesu hi wunene gakwe. Hambulezvo, a mun’we wabye i mahile zvo hundza ku bonga mbilwini — i no tlhela ka Jesu a ya kombisa kubonga. A muSamariya loye a nga hanyisilwe, i kucekile ku dhumisa Nungungulu “hi gezu ga hombe”. (Luka 17:12-19) A ku fana ni muSamariya loyi, i chukwana ku hinawu hi kombisa kubonga ka lava va kombisako wu nene kutani ku hi mahela zva zvi nene. Jehovha i hi vekele cikombiso ci nene mhakeni ya ku kombisa kubonga. A yin’we ya tindlela a ti tirisako ku chachazela lava va mahako lezvi zvi mu tsakisako. (2 Sam. 22:21; Lis. 13:6; Mat. 10:40, 41) Wena wa zvi tiva ku a Mitsalo yi hi kuca ku ‘pimanyisa Nungungulu, kota lezvi hi nga vana vakwe vo randzeka’. (Efe. 5:1) Makunu, a cigelo-tshinya ci mahako ku zviva zva lisima a ku hi kombisa kubonga, hi ku hi lava ku pimanyisa Jehovha. w19.02 14 ¶¶1-2; 15 ¶4

A cinhanyatana co kari ci ala hi cichavo a kuya ka feriyadho yo kari le cikoleni hi ku tiva ku a yi mu tsakisi Jehovha. A jaha go kari ga tingana gi famba gi chumayela hi muti ni muti, gi se chumayela a cigondzani-kuloni ci randzako ku swiretela Vakustumunyu va Jehovha le cikoleni. A papayi wo kari a tirako yi nga chayi kasi ku wundla ngango wakwe, i kombela hi mulungu wakwe lezvaku a tlula nayo, a kanganyisa. Hambu lezvi a nga zvi tivako ku a nga luza ntiro, i mu tlhamusela ku i fanele ku ingisa nayo ni ku nga kanganyisi munhu, hakuva Jehovha i lava lezvo ka malandza yakwe. (Rom. 13:1-4; Mah. 13:18) Matshamela muni u ma wonako ka vona va vanharu? U nga wona yo tala, yo kota kutiya-hlanha ni ku nga kanganyisi. Kanilezvi, i tshamela gin’we ga lisima gi wonekako ku va gi kombisile nguvhu — ku nga kutsumbeka. Vontlhe va vanharu va kombisile kutsumbeka ka Jehovha, va ala ku tshova milayo yakwe. A kutsumbeka hi zvona zvi nga va kuca ku maha lezvi va nga maha. Handle ko kanakana Jehovha i tizwa matshandza hi mun’we ni mun’we wabye hi ku kombisa tshamela legi. Hinawu hi lava ku a Papayi wa hina wa le tilweni a tizwa matshandza hi hina. w19.02 2 ¶¶1-2

Lava nguvhunguvhu va nga vhikelwa hi Nayo wa Mosi hi lava va nga kala va nga zvi koti a ku ti vhikela hi voce, vo kota vana vo felwa hi vapswali, lava vo felwa hi vanuna, ni lava va ngata hi ka matiko man’wani. A valamuli va wa byelilwe lezvi: ‘U nga hambukisi a nongameto wa muluveli ni wa cisiwana, ni kambe u nga teki a nguwo ya noni u maha yo zima ha yona seve.’ (Dhewu. 24:17) Jehovha i wa khatala nguvhu hi vanhu va nyalidede nguvhu va lomu tikweni — lava va nga hi hava wo va vhikela; niku i wa tsayisa lava va nga va xanisa. (Ekso. 22:22-24) Jehovha i lava lezvaku vontlhe lava a va yimisako kasi va rangela, va khatala nguvhu hi lava va va rangelako. Gontlhe wubhayi wa gi nyenya niku i lava a ku ku mahiwa zvontlhe kasi a vanhu va vhikelwa va tlhela va mahelwa kululama — nguvhunguvhu lava va kalako va nga hi na wo va vhikela. (Lev. 18:6-30) Loku hi tiyiseka lezvaku Jehovha wa hi randza niku i hi mahela zvo lulama, hi mu randza nguvhu. Niku loku hi mu randza ni milayo yakwe yo lulama, hi kuceka ku randza van’wani hi tlhela hi va mahela zvo lulama. w19.02 24-25 ¶¶22-26

Wona cikombiso co kari ca lezvi hi nga ti vhikelisako zvona kasi hi nga thapelwi hi kupima ka Sathani. Jehovha i hi gondzisa lezvaku “a wubhayi, ni kungahlazveki kontlhe, ni wunavenave, zvi nga tshuki zvi kumbukiwa cikari ka [hina]”. (Efe. 5:3) Makunu, hi ta kuyini loku a vanghana le ntirweni kutani cikoleni va sangula ku wulawula hi zvilo zvi yelanako ni wubhayi? A guarda ga hina, ku nga livhalo, kuzvilava gi ta hi tlharihisa. (Rom. 2:15) Kanilezvi loku li hi tlharihisa, hi ta li ingisa ke? Phela hi nga tshuka hi ringwa ku tshama hi ingisela lezvi va wulawulako kutani ku wona mifota leyi va kombanako. Kanilezvi, leco cikhati ca ku cica bhulo kutani ku suka hi ti fambela — hi vhala tivati hi ndlela yo fananisa. Zvi lava ku tiya hlanha kasi hi nga vhumeli ku kucetelwa hi vanghana hi pimisa kutani ku maha zvakubiha. A lisine hi ku Jehovha wa zvi wona lezvi hi ti karatisako zvona, niku i ta hi nyika ntamu ni wutlhari kasi hi nga thapelwi hi kupima ka Sathani. — 2 Kro. 16:9; Isa. 40:29; Jak. 1:5. w19.01 17-18 ¶¶12-13

Solomoni i ringisile ku ti vekela mixuvo ya tiko. I wa hi ni wuhosi a tlhela a ganya nguvhu ku hundza vontlhe va tshukileko va hanya. I ti byelile lezvi: ‘Ngone, ndzi ta ku ringa hi kutsaka, ti buze hi litsako.’ (Mutsh. 2:1-10) Maku, i no aka tiyindlu ta manyunyu, a ti mahela majardhim ni maparki yo saseka nguvhu, a tlhela a ti mahela ni cihi a nga ci lava. Xana Solomoni i wa enelelwa hi lezvi a nga hi nazvo a tlhela a tsaka ke? A zvizi zvi lava ku u ti tshuva hloko. I hi byelile hi yece ka mutsalo wa nyamutlha. Wena ke, u ta gondza cokari ka lezvi Solomoni a nga ringisa ku maha? Jehovha a nga lavi ku lezvo zvi ku humelela. I lava ku u mu ingisa. Lezvo zvi lava ku uva ni kukholwa. Kanilezvi u nga ta tshuka u ti laya hi lezvi u zvi mahako hi kota ya kukholwa ka wena. Jehovha kambe a nga ta tshuka a rivakelwa ‘lirandzo leli u nga li kombisa vitweni gakwe’. (Mah. 6:10) Hikwalaho, ti karatele kuva ni kukholwa ko tiya. Loku u maha lezvo, u ta maha zviboho zva zvi nene wutomini u tlhela u zvi wona hi wece lezvaku a Papayi wa wena wa le tilweni i ku xuvela zva zvi nene nguvhu. — Lis. 32:8. w18.12 18 ¶¶14-15

A munhu a nga ni kupima ka moya wa kholwa ka Jehovha niku i wona zvilo kota lezvi yena a zvi wonisako zvona. I vhumela ku rangelwa hi yena wutomini gakwe a tlhela a ti yimisela ku mu ingisa. (1 Kor. 2:12, 13) Dhavhidha cikombiso ci nene mhakeni leyi. I yimbelele aku: ‘Jehovha ciavelo ca mina.’ (Lis. 16:5) Dhavhidha i wa ci bonga nguvhu ‘ciavelo’ cakwe, ku nga wunghana gakwe na Nungungulu; i tlhelile a mu maha wuchavelo gakwe. (Lis. 16:1) Lezvo zvi mu mahile aku: “Ni muhefemulo wa mina wa nengela.” A ku na nchumu cin’wani ci nga mu nyika litsako Dhavhidha a ku hundza wunghana gakwe na Jehovha! (Lis. 16:9, 11) Lava a kupima kabye ku nga lomu ko hlongolisela mali kutani ku ti tsakisa, a va nge tshuki va kuma litsako lo fana ni leli Dhavhidha a nga hi nalo. (1 Tim. 6:9, 10) Loku u ti karatela kuva ni kukholwa ka Jehovha u tlhela u mu tirela, u tava ni litsako la lisine ni wutomi go nandziha nguvhu. Maku zvini u nga mahako kasi u tiyisa kukholwa ka wena? U fanele ku mbheta cikhati na u hi na Jehovha hi ku lera Mhaka yakwe, u cuwukela zvilo zvo saseka lezvi a zvi vangileko, u ehleketa hi matshamela yakwe, lawa ma patsako lirandzo lakwe hi wena. — Rom. 1:20. w18.12 23 ¶¶7-8

A hi ku khwatsi Pawule i wo wulawula hi zvilo laha zvi yileko zva wukati. I wo byela maKristu lezvaku ma fanele ku maha ku a wukati gi dzundzeka, ku nga ku gi wona kota nchumu wa lisima. Wena ke, xana u gi wonisa zvezvo a wukati, nguvhunguvhu legi ga wena loku u chadhile? Loku u wona wukati kota nchumu wa lisima, u pimanyisa munhu a nga cikombiso ca ci nene nguvhu — ku nga Jesu. Phela Jesu i wa wona wukati kota nchumu wo dzundzeka. A cikhati leci a vaFarisi vo kari va nga mu maha ciwutiso xungetano hi ku a nuna ni sati va tsikana, i kumbukile lezvi Nungungulu a nga wula xungetano hi wukati go sangula, zvaku: “A wanuna i ta siya papayi wakwe ni mamani wakwe, lava vambiri va tava nyama yin’we.” Jesu i no tlhavinyeta aku: “Lezvi Nungungulu a zvi tlhanganisileko, zvi nga hambanisiwi hi munhu.” (Mar. 10:2-12; Gen. 2:24) Jesu i tiyisekisile lezvaku Nungungulu hi yena a nga vanga wukati niku gi fanele ku pindzuka. A cikhati leci Nungungulu a nga vanga wukati go sangula, a nga byelangi Adhamu na Evha lezvaku va wa ta tsikana hi kufamba ka cikhati. I wa lava ku vona “vambiri” va simama va hi sati ni nuna kala kupindzuka. w18.12 9-10 ¶¶2-4

A cikhati hi nga sangula ku gondza lisine, hi tivile lezvaku zva lisima a ku ingisa milayo-tshinya ya Jehovha. Kanilezvi laha hi simamako ku kula hi tlhelo ga moya hi ya hi tshinela ka Jehovha hi gondza zvotala xungetano hi kupima kakwe — lezvi a zvi randzako, lezvi a nga zvi randziko, ni lezvi a zvi wonisako zvona zvilo. Loku hi tsika kupima ka Jehovha ku hi rangela ka lezvi hi hlawulako ni lezvi hi zvi mahako. Hambu lezvi hi xalalako hi ku gondza kuva ni kupima ko fana ni loku ka Jehovha, zva tshuka zvi karata ku pimanyisa kupima kakwe hakuva a hi mbhelelangi. Hi cikombiso, ha ma tiva mawonela ya Jehovha xungetano hi mahanyela ma basileko, titshomba, ntiro wa kuchumayela, ku cheliwa nkhata, ni zvin’wani. Kanilezvi, zvi nga tshuka zvi hi karatekela ku zvi zwisisa ku hikuyini a zvi wonisako lezvo. Maku hi nga maha yini kasi ku a kupima ka hina kuya ku fana ni loku ka Jehovha? Hi fanele ku gondza Mhaka ya Nungungulu, hi zwisisa kupima kakwe, hi ehleketa hi kona, hi tlhela hi ti karata kasi hi ku pimanyisa. w18.11 27-28 ¶¶2-4

Habhakuka i hanyile ka cikhati co nonoha nguvhu. Ka tiko legi a nga hanya ka gona a vanhu va kona va wa bihile va tlhela va leva nguvhu, niku i wa karateka nguvhu hi zvona. Ni kwihi a nga cuwuka i wa wona vaIzrayeli na va xanisa van’wani hi ndlela ya xapi. Habhakuka i wa karateka, a ti wutisa lezvi: ‘A wubihi gi ta fuviswa rini? Kasi hikuyini Jehovha a hlwelako nguvhu?’ I wa ti wona na a nga hi na wa ku mu vhuna. Hikwalaho, i no khongotela Jehovha kasi a lulamisa zvikarato. Kuzvilava Habhakuka i sangulile ku pimisa ku Jehovha a nga ha khatali hi vanhu vakwe kutani ku a nga ta lulamisa zvikarato. Wenawu wa tshuka u ti zwisa lezvo ke? Ku ngava lezvaku Habhakuka i mahile zviwutiso lezvo hi ku kala a nga ha mu tsumbi Jehovha ni zvitsumbiso zvakwe ke? Ne ni ku tsongwani! Habhakuka i wo kombela Jehovha lezvaku a mu vhuna ka zvikarato zvakwe ni ku tiva hlamulo wa lezvi zvi nga mu kanakanisa. Lezvo zvi komba ku i wa ha mu tsumba Jehovha niku i wa rindzela ku i ta mu vhuna. Zvi la su dlunya lezvaku Habhakuka i wa jujekile kupima niku i wa nga ha tivi ni co maha. I wa nga zvi tivi ku hikuyini Jehovha a nga kari a hlwela ku lulamisa zvikarato niku hikuyini a nga kari a mu tsika a xaniseka nguvhu. w18.11 16 ¶¶4-5

Pedro na Andrewu va wa hi vakukuti va tinjhanjhi. Kanilezvi a cikhati leci Jesu a nga va ramba ku va maha vapizani vakwe, va no tsika ntiro wabye wa ku kukuta. (Mat. 4:18-20) Lezvo a zvi wuli ku loku u gondza lisine u fanele ku tsika ntiro wa wena. A munhu i fanele ku tira kasi a hlayisa ngango wakwe. (1 Tim. 5:8) Kanilezvi a cikhati u gondzako lisine, a mawonela ya wena hi titshomba ma cica; u si sangula ku wona leci hakunene ci nga ca lisima wutomini. Wona lezvi zvi mahilweko hi muswa wo kari wa ku hi Mariya. Kusukela wun’wananeni Mariya i wa randza nguvhu a ku bela golfe. A mixuvo yakwe ku wa hi ku maha mubeli wa hombe wa golfe a tlhela ava nyatimali. I no guma a sangula ku gondza Bhibhiliya. I no zvi tsakela nguvhu lezvi a nga kari a gondza ni lezvi a lisine li nga mu vhunisa zvona ku cica wutomi gakwe. I no guma a wona lezvaku zvi ta mu karatela a ku veka kupima ka wunghana gakwe na Jehovha ni ka ntiro wakwe wa ku bela golfe. (Mat. 6:24) Hikwalaho i no tsika mixuvo yakwe ya kuva mubeli wa hombe wa golfe kasi a maha nchumu wa lisima. Inyamutlha, Mariya i phayona niku i li i na ni “litsako la hombe nguvhu, niku i hanyela co tiva.” w18.11 5-6 ¶¶9-10

Laha Jesu a nga hi ni 30 wa malembe, i no tsika ku vatla a sangula ku gondzisa, hakuva i wa zvi tiva ku lowo wu wa hi wona ntiro wa lisima nguvhu a nga wa ta maha. I te a cin’we ca zvigelo zva ku Jehovha a mu rumele laha misaveni ku ta chumayela mahungu ya ma nene ya Mufumo. (Mat. 20:28; Luka 3:23; 4:43) Jesu i vekile kupima kakwe ntirweni wa kuchumayela mahungu ya ma nene wutomini gakwe, niku i wa lava lezvaku a van’wani vonawu va maha zvezvo. (Mat. 9:35-38) A kutala ka hina a hi vavatli, kanilezvi hi vagondzisi va mahungu ya ma nene. A ntiro lowu, wa lisima nguvhu laha ka kuza na Nungungulu a tira na hina. Hi lisine, hi vitaniwa ku hi ‘zvitiri-kulobye na Nungungulu’. (1 Kor. 3:9; 2 Kor. 6:4) Ha yima zvin’we ni mutsali wa tisimu loyi a ngaku: “A lisine ciseketelo ca mhaka ya wena.” (Lis. 119:159, 160, NM) A mhaka ya Jehovha lisine futsi. Hi cigelo leco, hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi yi ‘avela a mhaka ya [lisine]’ ntirweni wa hina wa kuchumayela. (2 Tim. 2:15)Hi tshama hi ku ti karatela ku gi tirisa khwatsi a Bhibhiliya, gi nga gona bhuku-tshinya hi gi tirisako kasi ku gondzisa van’wani xungetano hi Jehovha, na Jesu, ni Mufumo wa Nungungulu. w18.10 9 ¶¶1-2

Loku a nuna a pimanyisa cikombiso ca hloko yakwe, Jesu Kristu, a sati wakwe zvi ta mu olovela ku ava ni ‘cichavo ca hombe’ hi yena. (Efe. 5:22-25, 33) Niku loku a sati ava ni cichavo hi nuna wakwe, i ta ti karatela ku zwisisa lezvi a nuna a ti zwisisako zvona a tlhela a mu kombisa wunene. Loku a vapswali va khatalelana, vo va vekela cikombiso ci nene a vana vabye. Va fanele ku gondzisa a vana vabye kambe lezvaku va alakanyela van’wani va tlhela va kombisa wunene. Hi cikombiso, a vapswali va nga gondzisa vana vabye lezvaku lomu Salawini ya Mufumo a hi wutshamu go tsutsuma-tsutsuma. Kutani ku loku va tlhangene ni van’wani va hlakana, va nga byela vana vabye lezvaku va tsika vanhu va hombe va ranga hi vona va phamela zvakuga. Loku a n’wanana a maha nchumu wa wu nene, wo kota ku hi vhulela livati, hi fanele ku mu dzundza. Lezvo zvi maha ku a n’wanana a tsaka niku zvi ta mu vhuna ku tiva lezvaku “loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako”. w18.09 28 ¶¶5-6

A wurangeli gi tako hi ka Jesu Kristu, a Hosi ya hina, gi ta hi vhuna zvezvi ni cikhatini ci tako. Zama ku ehleketa hi lezvi u nga vhunekisa zvona hi kuva u ti zwananisile ni kucica ka zvezvanyana. Ka wukhozeli ga n’wina ga ngango, mu nga bhula hi lezvi a ngango wa n’wina wu vhunekisileko zvona hi kucica ko kari mitlhanganweni ya hina kutani ntirweni wa kuchumayela. Loku hi alakanya lezvaku a ku landzela zvileletelo zva hlengeletano ya Jehovha zvi pswala mihandzu yo tala ya yi nene, zvi ta hi olovela ku landzela zvileletelo lezvo hi tlhela hi tsaka. Hi cikombiso, kota lezvi hi kalako hi nga ha gandli mabhuku yo tala a ku fana ni kale, ha popara mali. Niku kota lezvi hi tirisako nguvhu michini ha zvi kota ku vhuna vanhu vo tala lezvaku vazwa mahungu ya ma nene. Hina ke, xana hi nga zvi kota ku tirisa nguvhu a mabhuku, mimuzka ya hina ni tivhidhiyu lomu ka michini ni ka Internet? Phela leyo yin’we ya tindlela ta ku seketela Kristu, loyi a lavako lezvaku hi tirisa titshomba ta hlengeletano hi wutlhari. A cikhati hi seketelako wurangeli ga Kristu, hi vhuna vamakabye va hina lezvaku vava ni kukholwa ko tiya va tlhela va zwanana. w18.10 21 ¶¶17-19

Loku hi pimanyisa Nungungulu hi kombisa lirandzo, hi nga hlamula a mukhongelo wa wokari a karatekileko. (2 Kor. 1:3-6) Hambulezvo, hi nga rindzeli ku a vamakabye vava vanhu vo mbhelela. Hlota zva zvi nene. Loku u rindzela ku a vamakabye vava vo mbhelela, u ta khunguvanyeka. (Mutsh. 7:21, 22) U nga rivakelwi lezvaku Jehovha a nga rindzeli ku hi maha zvilo zvo kala hi nga zvi koti. Maku hi fanele ku kombisana lihlazva-mbilu. (Efe. 4:2, 32) A hi lavi ku va maha va alakanya ku lezvi va mahelako Jehovha a zvi vhuni nchumu kutani ku va fananisa ni van’wani. Wutshan’wini ga lezvo, hi va tiyisa hi tlhela hi va dzundza hi zvilo zva zvi nene lezvi va mahako. Lezvo zvi ta va vhuna ku va tirela Jehovha na va tsakile. — Gal. 6:4. w18.09 12-13 ¶¶16-17

Ka Jesu a ku maha kurandza ka Nungungulu zvi wa fana ni zvakuga. A kuga zvakuga zvi nga ni mavhitamina zvi tiyisa miri zvi tlhela zvi hi maha hi tizwa khwatsi. Hi ku fanana, a ku maha kurandza ka Nungungulu zva hi maha hi tizwa khwatsi zvi tlhela zvi wundla kukholwa ka hina. Loku hi maha lezvi Jehovha a hi kombelako, hi tava ni wutlhari. (Lis. 107:43) Lava va nga ni wutlhari va humelelwa hi zvilo zvo tala zva zvi nene. A Bhibhiliya gi ngalo: ‘Zvontlhe lezvi [u zvi navelako] a zvi ringani na gona. . . . [A wutlhari] i sinya ya wutomi ka lava va gi kumako, i katekile loyi a gi hlayisako.’ (Mav. 3:13-18) Jesu i te: “Loku mu tiva a timhaka leti, mu ta tsaka loku mu ti maha.” (Joh. 13:17, NM) A vapizani va Jesu va wa ta tsaka hi kuva va simama ku maha lezvi a nga va byelile. A kulandzela tigondzo takwe ni cikombiso cakwe gi wa hi gona hanyela gabye. w18.09 4 ¶¶4-5

Hambu lezvi Adhamu na Evha va nga hi voce lomu Edheni, va wa fanele ku alakanyela van’wani. Hikuyini? Hi ku Jehovha i wa va nyikile ntiro. I wa va byelile lezvaku va tata misava hi vana vabye va tlhela va yi maha paradhise. (Gen. 1:28) Adhamu na Evha va wa fanele ku maha zvontlhe kasi a vana lava va nga wa ta pswala va tsaka, a ku fana ni lezvi Jehovha a nga lava ku a vanhu vontlhe va tsaka. Adhamu na Evha zvin’we ni vana vabye va wa ta tira va andzisa paradhise misaveni yontlhe. Lowo wu wa tava ntiro wa hombe! Loku Adhamu na Evha va wa nga wonhangi, a misava na yi tele hi vanhu vo mbhelela. A vanhu lavo vo mbhelela va wa ta tirisana na Jehovha kasi va andzisa paradhise va tlhela va tatisa kungo gakwe. (Mah. 4:11) Hi nga ehleketa lezvi a ntiro lowo wu nga wa ta tsakisisa zvona ni ku nandzihisa zvona! Jehovha na a va katekisile nguvhu loku va wa no khatala hi van’wani va nga ti kokeli gabye. w18.08 15 ¶2; 17 ¶¶8-9

U nga maha yini loku a wokari a hangalasa mawunwa hi wena? Lezvo zvi humelele Jesu na Johani Mubhabhatisi. (Mat. 11:18, 19) Zvini lezvi Jesu a nga maha? A nga ti gelangi cikhati na a zama ku kholwisa vanhu lezvaku lezvi zvi wuliwako mawunwa. Wutshan’wini ga lezvo, i kucile vanhu lezvaku va veka kupima ka lezvi a nga maha ni lezvi a nga gondzisa kasi va tiva lisine la kona. I te: “A wutlhari gi kombisile a kululama ka gona hi mitiro ya gona.” (Mat. 11:19) Hi nga gondza nchumu wa lisima ka Jesu. Ka zvikhati zvin’wani a vanhu va nga hi lumbeta zvilo zva hava, niku hi nga karateka hi alakanya ku lezvo zvi ta chakisa vito ga hina. A mahanyela ya hina ma fanele ku komba van’wani lezvi hakunene hi nga zvona. Kota lezvi hi gondzako ka cikombiso ca Jesu, a mahanyela ya hina ma nga kaneta zvontlhe lezvi va hi lumbetako hi zvona ni zvin’wani zvo kala zvi nga hi lisine lo mbhelela va zvi wulako hi hina. w18.08 6-7 ¶¶11-13

Ka matimu ya Bhibhiliya xungetano hi kungaingisi ka Kana, na Solomoni, ni vaIzrayeli hi wona lezvaku vontlhe va nyikilwe cikhati ca ku ti sola ni ku cica mahanyela yabye. (Miti. 3:19) Zvi laha kubaseni ku Jehovha a nga tekeli ku tsukula vanhu hi kota ya lezvi va mahako zvihoxo. Alakanya lezvaku i tsetselele Aroni. Inyamutlha, Jehovha wa hi nyika zvitlharihiso zva lirandzo kasi hi nga mahi zvobiha. I tirisa Bhibhiliya, mabhuku ya hina, ni maKristu kuloni kasi a hi vhuna. Loku hi demba ndleve ka zvitlharihiso zva Jehovha, hi nga tiyiseka lezvaku i ta hi mahela wuxinji. Loku Jehovha a hi mahela tipswalo i na ni kungo go kari. (2 Kor. 6:1) A tipswalo takwe ti hi vhulela ndlela ya ku ‘tsika lezvi zvi nga lulamangiko ni kunavela ka misava’. (Tit. 2:11-14) Tikweni legi go biha, ku tava ni zvilo zvi to ringa kutsumbeka ka hina mahlweni ka Jehovha. Ti yimisele ku yima tlhelweni ga Jehovha hi mbilu ya wena yontlhe. w18.07 20 ¶¶20-21

Hi nga ku kulisisa kuyini a kuxuva ka hina ka ku lava ku tiviwa hi Jehovha laha ka kuza hi nga lavi ku tiviwa hi tiko? Hi fanele ku veka kupima ka zvilo zvimbiri zva lisima. Co sangula, contlhe cikhati Jehovha wa tivekisa lava va mu tirelako hi kutsumbeka. (Mah. 6:10; 11:6) Jehovha i wona malandza yakwe wontlhe ma hi ya lisima, hikwalaho i zvi wona na zvi nga lulamangi a ku nga khatali hi wona. Jehovha “wa tiva a ndlela ya valulamileko” a tlhela a tiva lezvi a nga mahako kasi ku va ponisa. (Lis. 1:6; 2 Ped. 2:9) Ca wumbiri, Jehovha a nga hi tivekisa hi ndlela yo kala hi nga yi rindzelangi. Loku a vanhu va maha zva zvi nene ntsena hi ku lava ku dzundziwa hi van’wani, Jehovha a nga ta va chachazela. Hikuyini? Kota lezvi Jesu a nga wula, a cikhati va dzundziwako hi van’wani vo amukela nchachazelo wabye. (Mat. 6:1-5) Kanilezvi Jehovha i va ‘wona kufihlaleni’ lava va kalako va nga dzundziwi hi zvilo zva zvi nene va mahelako van’wani. Wa zvi wona lezvi va mahako, niku wa va chachazela a tlhela a va katekisa. w18.07 5 ¶¶8, 10

Hambu lezvi Pedro a nga wonile muwoniso lowo, a nga zvi zwisisangi lezvi a gezu lego gi nga lava ku mu byela. Zvalezvo ku no chikela vokari va ngata hi ka Korneliyu. A moya wa ku basa wu no kongomisa Pedro lezvaku a famba navo kaya ka Korneliyu. Loku Pedro i wa lamulile hi kuya hi ‘lezvi zvi wonekako’ na a nga yangi kaya ka Korneliyu, hakuva a vaJudha va wa nga kandziheli mimitini ya vamatiko. Makunu hikuyini Pedro a ngaya? Hambu lezvi a nga hi ni cihlawulela hi vamatiko, i wa cicilwe mawonela yakwe hi muwoniso lowu a nga wu wona ni lezvi a nga kongomisiwa hi moya wa ku basa. Andzhako ka ku ingisela Korneliyu, Pedro i te: “Makunu ndza zvi wona lezvaku Nungungulu a nga na cihlawulela; kanilezvi ka tixaka tontlhe loyi a mu chavako, ni ku maha kululama, wa amukeleka ka yena.” (Miti. 10:34, 35) Pedro a nga no ku tsaka hi kuva a zwisisile mhaka leyo ya yiswa, niku yi wa ta vhuna maKristu wontlhe. w18.08 10 ¶¶3-4

Hi fambela kule nguvhu ni lezvi Jehovha a zvi vengako. Kanilezvi hi ta maha yini ka ciyimo ku kalako ku nga hi na nayo wo kongoma lomu ka Bhibhiliya? Hi ta zvi tivisa kuyini lezvi zvi tsakisako Nungungulu? Loku hi tsikile a Bhibhiliya gi gondzisa a livhalo la hina, hi ta zvi kota ku maha ciboho ca wutlhari. Kota lezvi Jehovha a hi randzako, i vekile matshinya ya milayo ma rangelako a livhalo la hina. I tlhamusela lezvi: ‘Hi mina Jehovha, Nungungulu wa wena, loyi a ku gondzisako lezvi zvi ku vhunako, loyi a ku rangelako ndleleni leyi u faneleko ku famba ha yona.’ (Isa. 48:17, 18) Loku hi ehleketa nguvhu hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya hi tlhela hi ma tsika ma khumba mbilu ya hina, hi ta lulamisa livhalo la hina ni ku li maha li tira khwatsi. Lezvo zvi ta hi vhuna ku maha zviboho zva wutlhari. A matshinya ya milayo tigondzo-tshinya ta Bhibhiliya ti rangelako maalakanyo ya hina, lezvi zvi hi vhunako ku maha zviboho zva zvi nene. A ku tiva matshinya ya milayo ya Jehovha zvi hi vhuna ku zwisisa maalakanyo yakwe ni leci ci mu mahako a hi nyika milayo yo kari. w18.06 16 ¶5; 17-18 ¶¶8-10

A ‘va ka Herodhi’, kutani lava va nga seketela mafumela ya Herodhi, va wa rindzela ku loku Jesu aku a va faneli ku hakhela khupo, va wa ta mu lumbeta vaku i nala wa Mufumo wa Roma. Kanilezvi loku Jesu i wa no wula ku va fanele ku hakhela khupo, a vanhu na va nyimile ku mu landzela. Makunu, zvini lezvi Jesu a nga maha? Jesu i wa ti wonela nguvhu kasi a simama a nga ngheneleli timhaka ta politika. Jesu i wa zvi tiva ku a vahlengisi va mikhupo va wa hi vakanganyisi, kanilezvi i wa nga veki kupima ka lezvo. Wutshan’wini ga lezvo, i wa veka kupima ka Mufumo wa Nungungulu ku nga wona ntsena wu to mbheta zvikarato zva vanhu. Jesu i hi vekele cikombiso. A hi faneli ku yimela tlhelo go kari timhakeni ta politika, hambu loku zvi wonekisa ku khwatsi a tlhelo gin’we gi maha zva zvi nene kutani a gin’wani gi maha zvo biha. A maKristu ma veka kupima ka Mufumo wa Nungungulu ni ka lezvi Nungungulu a nge hi zvona zva zvi nene. Hi cigelo leco, a hi nyiki mawonela xungetano hi wubihi gi mahiwako hi tihosi kutani ku wulawula kubiha hi tihosi leto. (Mat. 6:33) A Timboni to tala ta Jehovha ti zvi kotile ku ti tlhatlhisa ka mawonela ti nga hi nawo kale xungetano hi politika. w18.06 6 ¶¶9-11

Ahandle ko tirisa wubhayi kasi ku phasa tingilozi leto, kuzvilava Sathani i tlhelile a ti tsumbisa ku ti wa ta fuma vanhu. Hi ndlela leyo, zva koteka ku Sathani a zamile ku nghenelela kutatisekeni ka ciphrofeto ca Jehovha xungetano hi ‘pswalo wa wasati’. (Gen. 3:15) Kanilezvi Jehovha a nga mu tsikangi a maha lezvo. I nehile Ntalo, lowu wu nga thinda makungo yakwe wontlhe zvin’we ni lawa ya madhimoni. Maku, a mhaka yo tiya hi ku a wubhayi ni matshandza mitlhamu ya ntamu. A tingilozi leti ti nga yima na Sathani ti tshamile malembe yo tala le tilweni zvin’we na Nungungulu wutsumbu! Hambulezvo, a kutala ka tona ti nghenelwe hi kunavela ka hava, niku a kunavela loko ku gumile ku kula nguvhu. Contlhe cikhati hi fanele ku alakanya lezvaku hambu loku hi hi ni malembe na hi tirela Jehovha, hi nga sangula kuva ni kunavela ka hava mbilwini ya hina. (1 Kor. 10:12) Hikwalaho hi fanele ku tshama hi ku hlola mbilu ya hina hi susa ni wahi maalakanyo yo kala kuhlazveka ni matshandza! — Gal. 5:26; Kol. 3:5. w18.05 18 ¶¶11-12

Pawule i mbhelile ntamu hi kota ya lezvi a vaJudha va nga ala ku amukela a mahungu ya Mufumo. Hambulezvo, a nga tshukangi a tsika ku chumayela. I tlhamusele lezvi a nga ti zwisa zvona xungetano hi vaJudha lavo a cikhati a ngaku: ‘A kuxuva ka mbilu ya mina, ni mukombelo wa mina ka Nungungulu ha vona, hi lezvaku va hanyiswa. Hakuva ndza va mahela wukustumunyu lezvaku va pangamela Nungungulu, kanilezvi na va nga zvi mahi hi kutiva.’ (Rom. 10:1, 2) Pawule i te leci ci nga mu kuca ku chumayela vaJudha ‘kuxuva ka mbilu yakwe’. I wa lava lezvaku va hanyiswa. (Rom. 11:13, 14) I khongotele Jehovha kasi a vhuna vaJudha hi mun’we mun’we lezvaku va amukela mahungu ya Mufumo. I tlhelile aku: “Va pangamela Nungungulu.” Pawule i wa wona zva zvi nene ka vanhu niku i wa zvi wona ku va nga tirela Jehovha. I wa zvi tiva ku a vaJudha lavo vo hiseka va wa ta maha vapizani vo hiseka va Kristu, a ku fana na yena. w18.05 4 ¶4; 6-7 ¶¶13-14

A mun’we ni mun’wani wa hina i fanele ku tiva lezvi a van’wani va karatekako hi zvona kasi a va vhuna. Pawule i tsalele maKristu ya vaHebheru, aku: ‘Tiyisani a mandla ma rerekileko, ni madzolo laya ma hlekahlekako; lulametani a tindlela ta mikondzo ya n’wina, lezvaku leci ci khwitako ci nga khuyuki, kanilezvi ci hanyiswa.’ (Mah. 12:12, 13) Hontlheni hi nga tiyisa van’wani hi lezvi hi wulako, hambu loku na ha hi vaswa nguvhu. Pawule i tsalele maKristu ya le Filipi, aku: ‘Loku ku hi kona a kutangaliswa ka Kristu, loku ku hi kona a kuchavelelwa ka lirandzo, loku ku hi kona a kutlhangana ka moya, loku ku hi kona wuxinji ni ku zwela wusiwana, tatisani a kutsaka ka mina hi ku alakanya cilo cin’we, na mu hi ni lirandzo lin’we, ni mbilu yin’we, mu xuva cilo cin’we; mu nga mahi nchumu hi mubango ni kutikukumukisa, kanilezvi ngha mun’we ni mun’wani a ti koramisa a wula mun’wani aku i chukwana ku hundza yena. Ngha mun’we ni mun’wani a nga khataleli a zvakwe ntsena, kanilezvi a khatalela ni zva van’wani.’ — Filp. 2:1-4. w18.04 23 ¶10; 24 ¶12

Jehovha i tirisile Jesu lezvaku a hi tlhatlhisa ka wukhumbi ga ciwonho ni kufa na a mahela ku hi zvi kota ku mu tirela wutomini ga hina gontlhe. A tirisela ga gi nene ga kutlhatlheka ka hina ku tirisa cikhati ca hina ni ntamu wa hina kasi ku tirela Jehovha hi citalo. A ku maha lezvo zvi ta hi vhikela ku teka a mixuvo ya tiko ni kunavela ka hina hiku hi zvona zva lisima nguvhu wutomini. (Gal. 5:16) Ehleketa hi lezvi Nowa ni ngango wakwe va nga maha. Va wa hanya ka tiko go tala hi tihanyi ni mahanyela yo kala ku hlazveka. Kanilezvi a va landzangi mahanyela ya vanhu lavo ni lezvi va nga zvi rangisa. Va hlawulile ku khomeka hi ntiro lowu Jehovha a nga va nyikile. Va akile taru, va hlengeleta zvakuga zva vona ni zva zvihari, va tlhela va tlharihisa van’wani vaku wata Ntalo. Nowa ‘i no maha kota lezvi Nungungulu a nga mu layisile zvona’. (Gen. 6:22) Kota wuyelo ga kona, Nowa ni ngango wakwe va ponile a kugumesa ka tiko ga nguva leyo. — Mah. 11:7. w18.04 11 ¶8; 12 ¶¶11-12

Sathani ni madhimoni va tirisa wukhongeli ga mawunwa ni mabhindzu ya misava kasi ku khohlisa “tiko gontlhe”, kutani vanhu vontlhe. (Kuv. 12:9) I tirisa wukhongeli ga mawunwa kasi ku hangalasa mawunwa xungetano hi Jehovha, niku i tlhela a zama ku fihla ni vito ga Nungungulu. (Jer. 23:26, 27) Kota wuyelo ga kona, a vanhu vo kari va timbilu ti nene va alakanyako ku va khozela Nungungulu, hi lisine va khozela madhimoni. (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:13-15) Sathani i tirisa mabhindzu ya misava kambe kasi ku hangalasa mawunwa, yo kota lawa yaku a mali ni titshomba zvi maha vanhu va tsaka. (Mav. 18:11) Lava va kholwako mawunwa lawo va tirisa wutomi gabye kasi va tirela “Mamona” kutani titshomba, wutshan’wini ga ku tirela Nungungulu. (Mat. 6:24) Hambu loku va tshukile va randza Nungungulu, a lirandzo labye hi titshomba li kula nguvhu laha ka kuza a lirandzo labye hi Nungungulu li n’walala. — Mat. 13:22; 1 Joh. 2:15, 16. w18.05 16-17 ¶¶6-7