Outubro

Jehovha na Jesu va zvi kota ku wona lezvi zvi nga mbilwini ya munhu.Hina a hi zvi koti. Hambulezvo, hi nga zama ku zwisisa lezvi a van’wani va ti zwisako zvona ni lezvi zvi lavekako kabye. (2 Kor. 11:29) A ku hambana ni vanhu va tiko legi va nga khataliko hi munhu, hina hi ti karatela ku ‘nga ti laveli lezvi zvi tsakisako hina basi, kanilezvi hi lava ni lezvi zvi tsakisako van’wani.’ (Filp. 2:4) Nguvhunguvhu a madhota ya bandla hi wona ma faneleko ku kombisa kuzwela-wusiwana. Ma zvi tiva ku ma ta lamuliwa hi lezvi ma ti hlayisisako zvona a tiyivhu ti nga mandleni yabye. (Mah. 13:17) Kasi a madhota ma zvi kota ku vhuna vamakabye, ma fanele ku zama ku zwisisa zvikarato zvabye. Ma nga kombisa kuyini a kuzwela-wusiwana? A dhota go zwela wusiwana gi ti nyika cikhati ca ku tshama ni vamakabye. Gi maha zviwutiso gi guma gi ingisela khwatsi hi lihlazva-mbilu. Lezvo zva lisima nguvhu loku a makabye wo kari a lava ku ti phofula, kanilezvi na a nga zvi koti ku tlhamusela khwatsi lezvi a ti zwisako zvona. (Mav. 20:5) Loku a dhota gi ti nyika cikhati ca ku bhula ni vamakabye, gi tava ni wunghana navo, va tsumbana, va tlhela va randzana nguvhu. — Miti. 20:37. w19.03 17 ¶¶14-17

Wona cigelo cin’wani ci mahako ku zviva zva lisima a ku hi kombisa kubonga ka van’wani. A zvakuga zva zvi nene zvi nandziha nguvhu hi kuga ni van’wani — a kubonga konawu ku tshamisile zvezvo. Loku le mbilwini ka hina hi bonga, ha tsaka. Loku hi guma hi kombisa ka van’wani lezvaku ha bonga, vonawu va tsaka. Loyi hi mu bongako, zvi mu vhuna ku wona lezvaku lezvi a nga hi nyika kutani ku hi mahela a nga hi vhunangi mahala. Lezvo zvi maha ku a wunghana ga hina na yena gi tiya. Kota lezvi hi zvi wonako ka mutsalo wa nyamutlha, a ku kombisa kubonga zva lisima nguvhu. Hi nga alakanyela lezvi ma sasekisako zvona a maçã ya ouro lomu ka cibya ca prata! Phela ma wa tava ya lisima nguvhu kambe! U wa ta ti zwisa kuyini loku a wokari i wo ku nyika a prezente leyo? A magezu ya wena ya kubonga, wonawu ma ngava ya lisima ku chikela laho. Ku ni mhaka leyi ya lisine kambe: A maçã yo mahiwa hi ouro ma nga tshama cikhati co leha nguvhu. Ni magezu ya wena ya kubonga u byelako wokari, wonawu a nga ma nyika lisima a tlhela a ma alakanya wutomini gakwe gontlhe. w19.02 15 ¶¶5-6

Hi mani u alakanyako ku i fanele ku hi vekela milayo ya ku lezvi zvi nene lezvi zvi bihile ke? A cikhati leci Adhamu na Evha va ngaga a handzu wa sinya ya ku tiva zva zvi nene ni zva kubiha, va kombile nchumu wo kari wuku dlunya: Va kombile ku a va mu tsumbi Jehovha ni milayo yakwe. Va langile ku ti vekela milayo yabye ya lezvi zvi nga zvi nene ni lezvi zvi nga biha. Kanilezvi, hi nga wona lezvi va nga zvi luza: Va luzile wunghana gabye na Jehovha, ni thomo ga ku hanya kala kupindzuka; va va thapelisa ciwonho ni kufa a vana vabye. (Rom. 5:12) Hi nga wona kuhambana ku nga kona ka lezvi Adhamu na Evha va nga maha ni lezvi a nga maha a thenwa wa le Etiyopiya laha a nga chumayelwa hi Filipu: A wanuna loyi i no zvi nyika nguvhu lisima lezvi Jehovha na Jesu va nga mu mahela laha ka kuza a tekela ku bhabhatiswa. (Miti. 8:34-38) Loku hi hendleleta wutomi ga hina ka Nungungulu hi tlhela hi bhabhatiswa, ku fana ni wanuna loyi wa le Etiyopiya, hi komba zviku dlunya lezvaku ha zvi nyika nguvhu lisima lezvi Jehovha na Jesu va hi maheleko. Hi tlhela hi komba lezvaku ha mu tsumba Jehovha ni ku ha vhumela ku hi yena a faneleko ku hi vekela milayo ya ku lezvi zvi nene, lezvi zvi bihile. w19.03 2 ¶¶1-2

Ka hina malandza ya Jehovha, a kutsumbeka zvi wula ku mu randza hi mbilu yontlhe ni ku mu khozela na hi nga tlheli ndzhako ne ni kutsongwani, laha kaku hi rangisa kurandza kakwe ka zviboho zva hina. Hi ku songa, lomu ka Bhibhiliya, a gezu “kutsumbeka” gi wula murumba kutani kumbhelela. Hi cikombiso, a zvihari va nga maha hi zvona a miphahlo ka Jehovha zvi wa fanele kuva zvifuyo zvi mbheleleko. (Lev. 22:21, 22) A vanhu va Nungungulu va wa nga vhumelelwi ku nyikela cihari co tsemeka nenge, ndleve kutani co bhoxeka tihlo; ne ku nyikela cihari co babya. A ka Jehovha zvi wa hi zva lisima a ku a cihari leco civa co mbhelela— ci nga kiyeli ciro co kari. (Mala. 1:6-9) Hinawu ha zvi zwisisa a ku hikuyini Jehovha a nga lava lezvaku ku nyikelwa zvilo zvo mbhelela, kutani zva murumba. Loku hi xava nchumu, ku ngava handzu, bhuku, kutani feramenta yo kari, hi lava nchumu wa murumba, wu nga kiyeliko cokari. Jehovha yenawu i zvi lavisa lezvo loku zvi ta ka lirandzo ni kutsumbeka ka hina. Zvi fanele kuva zvo mbhelela. w19.02 3 ¶3

Kasi Sathani a nga hehli mbilu ya hina, a hi faneli ku yi vhikela ka zvilo zva hava basi; hi fanele ku tlhela hi yi vhulula kasi ku nghena zva zvi nene. Ka madhoropa ya kela ma nga bhiyelwe hi makhurisi, a guarda gi wa vhala tivati kasi a valala va nga dhumeli dhoropa. Kanilezvi, ka zvikhati zvin’wani gi vhulula tivati kasi ku nghena zvakuga ni zvin’wani zvi lavekako kasi a vanhu va hanya. Loku a tivati ti wo tshama ti vhalilwe, a vanhu lomu dhoropeni va wa ta xoka hi ndlala. Hi kufanana, hi fanele ku vhulula mbilu ya hina hi kukhandzakanya kasi yi pswonga kupima ka Nungungulu. Kota lezvi a Bhibhiliya gi nga ni mapimo ya Jehovha, contlhe cikhati hi gi lerako hi tsika mapimo ya Jehovha ma khumba lezvi hi pimisisako zvona, kutizwa ka hina ni lezvi hi mahisako zvona a zvilo. Hi yihi ndlela ya ku hi vhuneka khwatsi hi lezvi hi lerako lomu ka Bhibhiliya? Zva lisima a ku khongela kasi hi zvi kota ku ma wona khwatsi a ‘mahanjalati’ ma nga lomu ka Mhaka yakwe. (Lis. 119:18) Hi fanele ku ehleketa hi lezvi hi gondzako kambe. Loku hi khongela, hi lera hi tlhela hi ehleketa, a Mhaka ya Nungungulu yi ta dhunga kwale ‘cikari ka mbilu’ ya hina, hi tlhela hi sangula ku randza kupima ka Jehovha. — Mav. 4:20-22; Lis. 119:97. w19.01 18 ¶¶14-15

Jehovha wa zvi tiva lezvaku a hi na wutlhari ni zviyimo zvo fana, niku wa yi nyika nguvhu lisima a miphahlo leyi hi mu nyikako. Hi nga ehleketa hi miphahlo leyi a nga kari a nyikiwa hi vaIzrayeli a tlhela a yi tsakela. A vaIzrayeli vo kari va wa zvi kota ku nyikela yivhu kutani mbuti. Kanilezvi, loku a zvisiwana zvi nyikela ‘matuva mambiri, kutani mavhinyani mambiri ya zvipomba’, zvi wa amukeleka. Ni loku a muIzrayeli a nga zvi koti ku nyikela zvinyanyani zvimbiri, Jehovha i wa vhumela ku a nyikela ‘hi zva wukhume ka efa ya mapa yo basa’. (Lev. 5:7, 11) Hambu lezvi ka ku a mapa ma wa hi bharato, Jehovha i wa wu tsakela muphahlo lowo. Leci a nga ci lava, ku mava “mapa yo basa” ntsena. Ni nyamutlha, a Nungungulu wa hina wa mu nene i ti zwisa lezvo. Loku hi hlamula mitlhanganweni, a nga rindzeli lezvaku hi wulawula khwatsi a ku fana na Apolosi, kutani hi wulawula zvo kholwisa a ku fana na Pawule. (Miti. 18:24; 26:28) Leci Jehovha a ci lavako, ku hi hlamula lezvi hi zvi kotako basi. Alakanya wasati wo felwa hi nuna, loyi a nga nyikela zvingerengere zvimbiri zva ntsengo wa wutsongwani nguvhu. I tsakisile Jehovha hakuva i nyikele zvontlhe zvi nga hi ntan’wini wakwe. — Luka 21:1-4. w19.01 8-9 ¶¶3-5

Kota vapizani va Kristu, hi rindzela ku vengiwa. Jesu i phrofetile lezvaku a vapizani vakwe va wa ta xanisiwa nguvhu masikwini lawa yo gumesa. (Mat. 24:9; Joh. 15:20) A ciphrofeto ca Isaya ci rangile ci hi tlharihisa lezvaku a valala va hina va wa nga ta hi venga basi; va wa ta tirisa matlhari yo hambanahambana kasi ku hi vhukela. A matlhari lawo, ma wa ta patsa ku sasekisela mawunwa yabye ma ku khwatsi lisine; va hi lumbeta ni ku hi xanisa hi xapi ya tshisela ga cima. (Mat. 5:11) Jehovha a nga ta vhalela valala va hina lezvaku va nga hi vhukeli hi matlhari lawo. (Efe. 6:12; Kuv. 12:17) Kanilezvi, a hi na cigelo ca ku chava. Jehovha i te a ku na “tlhari” gi tirisiwako kasi ku vhukela hina gi to “humelela”. (Isa. 54:17) A ku fana ni lezvi a khurisi go kari gi hi vhikelako cingulo, Jehovha yenawu wa hi vhikela “moya wa la’vo tshisa”. (Isa. 25:4, 5) A valala va hina va nga ta tshuka va zvi kota ku hi lovisa. (Isa. 65:17) Vontlhe a valala va vanhu va Nungungulu va ta nga ta “kuva nchumu, va ta lobyiswa”. — Isa. 41:11, 12. w19.01 6-7 ¶¶13-16

Muswa, Jehovha wa ku randza kutlhatlheka, niku wenawu i ku vangile hi ndlela ya ku u zvi randza kutlhatlheka. Kanilezvi i lava ku u ku tirisa khwatsi a kutlhatlheka ka wena, hi ndlela yi to ku vhikela. Kuzvilava a vokari va titanga ta wena va wona zvithombe zva masango, va maha wubhayi, va hlakana hi ndlela yi vekako wutomi gabye mhangweni, kutani ku dzaha timbangi kutani kunwa yi nga chayi. Loku u zvi wonela kule a zvilo lezvo, zvi nga ku khwatsi zvi nene ni ku tsakisa. Kanilezvi, a vaswa lavo va guma va tshovela mihandzu yo bava, yo kota mababyi, ku nwela ka zvilo lezvo, hambu kufa futsi. (Gal. 6:7, 8) A vaswa lavo va nga ha pimisa ku va tlhatlhekile, kanilezvi a va tlhatlhekangi. (Tit. 3:3) A kuhambana ni mihandzu yo bava leyi va tshovelako, a ku ingisa Jehovha zvi nene ka hina. Zva hi vhuna kuva ni wutomi gi nene zvi tlhela zvi hi maha hiva ni kutlhatlheka ka lisine. (Lis. 19:7-11) Loku u tirisa kutlhatlheka ka wena hi ndlela yi nene kambe, kutani ku, loku u hlawula ku hanya hi milayo ya Nungungulu ni matshinya ya kona, u komba Nungungulu ni vapswali va wena lezvaku u munhu a zvi tivako khwatsi lezvi a faneleko ku maha. — Rom. 8:21. w18.12 19 ¶¶16-17

A cikhati leci Adhamu a nga wonha, a zvilo zvo tala zvi no cica. A cin’we ca lezvi zvi nga cica ku a vanhu va sangula kufa, niku a wukati gonawu ga khumbeka hi mhaka leyi. Mupostoli Pawule i tlhamusele maKristu lezvaku loku a munhu afa, a wukati gakwe gonawu gofa; niku loyi a nga felwa i tlhatlhekile ku tlhela a chadha ni mun’wani. (Rom. 7:1-3) A Nayo lowu Nungungulu a nga nyika vaIzrayeli wu wa wula zvokari xungetano hi wukati. Hi cikombiso, a muIzrayeli i wa vhumelelwa ku teka vavasati vo hundza mun’we. Lezvo zvi wa tolovelekile hambu ka cikhati leci Nungungulu a nga kala a nga se yimisa Nayo. Hambulezvo, a Nayo wu wa vhikela vavasati ni vanana lezvaku va nga xanisiwi. Hi cikombiso, loku a muIzrayeli a chadha ni citiri a guma a teka a sati wa wumbiri, i wa ha fanele ku simama a hlayisa sati wakwe wo sangula a ku fana ni lezvi a nga mahisa zvona kale. Nungungulu i wa lava ku a wanuna loye a simama a vhikela ni ku hlayisa sati wakwe. (Ekso. 21:9, 10) Inyamutlha a hi rangelwi hi Nayo wa Mosi; kanilezvi wa hi gondzisa ku Nungungulu i wona wukati kota nchumu wa lisima nguvhu. Handle ko kanakana, lezvo zvi hi vhuna ku a wukati hi gi nyika nguvhu wudzundzo. w18.12 9 ¶3; 10 ¶¶5-6

Loku Habhakuka a mu byelile kukarateka kakwe Jehovha, kuzvilava i ti wutisile ku i wa ta ku yini. Kota Papayi wa lirandzo, i zvi zwisisile lezvi Habhakuka a nga ti zwisisa zvona. I zvi zwisisile ku Habhakuka i wo xaniseka niku i wo mu khongotela kasi a mu vhuna. Hikwalaho Jehovha a nga mu bhongelangi, i no mu byela lezvi a nga hi kusuhani ni ku maha ka vaJudha vo biha. Hi lisine, zvi nga maha na ku hi ku Habhakuka ive yena wo sangula ku byeliwa hi Jehovha lezvaku a vaJudha va wa ta tsayisiwa na ku nga hi kale. Jehovha i tlhamusele Habhakuka lezvaku i wa longile ku lulamisa zvikarato. I wa ta tsayisa vaJudha vo leva ni vo biha. Jehovha i te zvi ta maheka ‘masikwini ya n’wina’. Lezvo i wo komba lezvaku i wa ta tsayisa vakubiha Habhakuka na a ha hanya, kutani masikwini ya vaJudha lava a nga hanya navo. Lezvi Jehovha a nga hlamula a hi zvona lezvi Habhakuka a nga kari a zvi rindzela, ne ni kutsongwani. Phela a vaJudha va wa ta xaniseka zva ku cima a wu se zvi wona. w18.11 17 ¶¶7-8

U va wonisa kuyini lava va kalako va nga se gondza lisine? Mupostoli Pawule i gondzisile vaJudha va ku va wa sina va tiva cokari xungetano hi Jehovha. Ka lipfhumba lakwe lo sangula la wurumiwa, Pawule i fambile na Bharnabhasi le dhoropeni ga Listra. A vaLikawoniya lava va nga hanya le Listra va wonile Pawule na Bharnabhasi a ku khwatsi vanhu va ntamu nguvhu va tlhela va va vitana hi mavito ya vanungungulu vabye va mawunwa Merkure na Jupiteri. Xana Pawule na Bharnabhasi va ti zwile matshandza hi kota ya lezvo? Xana lezvi va nga wonisiwa zvona hi vanhu va le Listra va zvi wonile kota kucica ko tsakisa lezvi va nga xanisilwe ka madhoropa mambiri lawa va nga hundza hi ka wona? Ku ngava lezvaku va alakanyile ku lezvi a vanhu lavo va nga va khatalelisa zvona zvi ta vhuna vanhu vo tala lezvaku va ingisela mahungu ya ma nene? Ahihi! Va no swireka nguvhu, va kanyuluka vaku: ‘Hikuyini mu mahako lezvi zvilo? Hinawu hi vanhu va tshamela gin’we na n’wina.’ — Mit 14:8-15. w18.09 4-5 ¶¶8-9

A cikhati hi gondzako lisine hi tlhela hi hanya hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya, hi fanele ku ti yimisela ku cica mapimisela ya hina ni mahanyela ya hina. Mupostoli Pedro i tsalile lezvi: “Kota vana va ingisako, tsikani ku landzela a kunavela ka n’wina ka kale loku mu nga hi nako na mu nga se tiva nchumu hi Nungungulu.” I no tlhavinyeta aku: “Basani mahanyeleni ya n’wina wontlhe.” (1 Ped. 1:14, 15) Le dhoropeni ga Korinte a vanhu vo tala va wa hi ni mahanyela yo biha. Lava va nga hanya leyo va wa fanele ku cica zva hombe kasi Jehovha a va wona va hi vanhu va basileko. Ni nyamutlha, a vanhu vo tala va cica zva hombe a cikhati va gondzako lisine. Pedro i tlhamusele mhaka leyi laha a ngaku: “Ci enele a cikhati leci mu nga maha a kurandza ka vamatiko, laha mu nga kari mu famba mahanyeleni ya tingana, ni kunaveleni ko biha, ni wudhakweni, ni ka tifesta ta vhilinganya, ni mabyaleni, ni manyaleni ya ku khozela a zvifananiso.” — 1 Ped. 4:3. w18.11 7 ¶13

Hi nga va kumisa kuyini lava ‘a timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’? A maKristu yo sangula ma wa nga hi na ndlela yin’wani, ahandle ka ku chumayela. Jesu i byelile vapizani vakwe aku: “Ni ka gihi dhoropa kutani cidhoropana mu to nghena, lavetelani loyi a zvi lavako.” (Mat. 10:11) Inyamutlha hinawu hi fanele ku maha zvezvo. Hambulezvo, loku a munhu a nga hi na mbilu yi nene, a hi wa matshandza, kutani a nga hi na mhaka na Nungungulu, a hi rindzeli ku a ingisela mahungu ya ma nene. Hi lavetela lava va timbilu ti nene, vo ti koramisa va tlhela va lava ku tiva lisine. A ntiro wa hina wa ku lavetela vanhu, hi nga wu fananisa ni lezvi Jesu a nga fanele ku maha kota muvatli. Na a nga se maha nchumu wo kota livati, pingu, kutani nchumu wun’wani, i wa fanele ku ranga hi ku lava pulangu ga gi nene; a gumesa a teka feramenta yakwe, a tirisa wutlhari gakwe, a maha leci a nga ci lava. Hi kufanana inyamutlha, hi fanele ku ranga hi ku lavetela vanhu va timbilu ti nene hi kona hi to tirisa feramenta ya hina ni wutlhari ga hina kasi hi va vhuna kuva vapizani va Kristu. — Mat. 28:19, 20. w18.10 10 ¶¶3-4

Muvhangeli Filipu ive cikombiso ci nene mhakeni ya ku tshama a khomekile ntirweni wa kuchumayela na ku nga khataliseki lezvi a wutomi gakwe gi nga kari gi cicisa zvona. Ka cikhati co kari, i wa ti buza hi ntiro wuswa le Jerusalema. (Miti. 6:1-6) Kanilezvi zvontlhe zvi no guma zvi cica. Andzhako ka ku dawa ka Stefani ku no xanisiwa maKristu niku ma no tsutsuma maya Jerusalema. Kota lezvi Filipu a nga lava ku tshama a khomekile ntirweni wa Jehovha i noya dhoropeni ga Samariya, lomu a vanhu va nga lava kuzwa mahungu ya ma nene. (Mat. 10:5; Miti. 8:1) Filipu i wa ti yimisele kuya ni kwihi a moya wa Nungungulu wu nga mu kongomisa kona. Hikwalaho Jehovha i no mu tirisa kasi aya chumayela lomu a vanhu va kona va nga kala va nga se mazwa mahungu ya ma nene. A vaJudha vo tala va wa chepeta vaSamariya va tlhela va nga va maheli zva zvi nene. Kanilezvi Filipu i wa nga hi na cihlawulela. I no va chumayela mahungu ya ma nene hi kutsaka. A vaSamariya vonawu va no “demba ndleve” va mu ingisela! (Miti. 8:6-8) Kani a ciyimo ca Filipu ci wa cicisa kuyini, i wa tshama a khomekile ntirweni wa kuchumayela; Jehovha yenawu i no simama a mu katekisa ni ngango wakwe. — Miti. 21:8, 9. w18.10 25 ¶¶14-16

Ka siku go kari Jesu na hi le Dhekapoli, a vanhu va no mu tela ni ‘munhu a nga hi ciwiri, na hi ni cirimiti’. (Mar. 7:31-35) Jesu i hanyisile wanuna loye, kanilezvi i zvi mahile cihundleni. Hikuyini? Hi lezvaku a wanuna loye i wa nga ingisi, niku kuzvilava i wa nga chuseki lomu ko tala vanhu. Jesu i zwisisile lezvi a nga ti zwisa zvona, a se ‘mu humesa cidlen’wini’ aya naye ka wutshamu go kala munhu aya mu hanyisa kona. Lisine lezvaku a hi nge mahi zvihlamaliso, kanilezvi hi fanele ku alakanyela lezvi zvi lavekako ka vamakabye va hina ni lezvi va ti zwisako zvona hi guma hi kombisa kukhatala. Jesu i zvi zwisisile lezvi a wanuna loye wo kala ku ingisa a nga ti zwisa zvona a tlhela a mu mahela zva zvi nene. Hi ku fanana, hinawu hi fanele ku kombisa kukhatala hi lava va khosaheleko ni lava vo limala. A nchumu wa lisima nguvhu wu tivekisako a bandla ga wuKristu lirandzo, na ku nga hi ku maha khwatsi zvilo. (Joh. 13:34, 35) A lirandzo li hi kuca ku maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina kasi ku vhuna vamakabye va khosaheleko kutani va limeleko lezvaku vaya mitlhanganweni ni ntirweni wa kuchumayela. Ha va vhuna kambe hambu loku zvi nga hi oloveli kutani loku va nga zvi koti ku maha zvotala. — Mat. 13:23. w18.09 29 ¶¶7-8

Jehovha wa ma nyika lisima a malandza yakwe wontlhe niku Jesu yenawu. (Gal. 2:20) Ha va randza nguvhu a vamakabye va hina, hikwalaho hi fanele ku tirisana navo hi lirandzo. Hi ‘hlota lezvi zvi vangako kurula, ni zvilo lezvi hi ta nga akana ha zvona’. (Rom. 14:19) A ho ku gi rindzela hi mahlo yo pswhuka a wutomi Paradhiseni, lomu ku to kala ku nga hi na munhu a tova ni cigelo co mbhela ntamu! Ku nga ta hava ni mababyi ni tiyimpi. A vanhu va nga ta hafa hi kota ya ciwonho va ci kumileko ka Adhamu, niku ku nga ta hava ni kuvhukelwa, zvikarato zva mingango, kutani ku khunguvanyeka wutomini. Kumbheleni ka 1000 wa malembe, a vanhu vontlhe va tava va mbhelele. Lava va to tsumbeka kuringweni ko gumesa, Jehovha i ta va wona kota vana vakwe va laha misaveni niku hi tava ni ‘kutlhatlheka ka kungangamela ka vana va Nungungulu’. (Rom. 8:21) Hikwalaho, hontlheni a hi kombiseni lirandzo li tiyisako hi tlhela hi vhunana kasi hi hanya misaveni yiswa yo tsakisa ya Nungungulu. w18.09 11 ¶10; 13 ¶18

A ku gondza a Mhaka ya Nungungulu a hi ku lera mahungu kasi u hundzisa ntungu kutani ku sublinyarela mihlamulo ya zviwutiso zva cigondzo. Zvi hundza laho. Loku hi gondza, hi ehleketa hi lezvi a mahungu lawo ma hi gondzisako hi matshamela ya Jehovha, lezvi a mahako ni lezvi a pimisisako zvona. Hi zama ku zwisisa ku hikuyini Jehovha a hi byelako ku maha leci hi potsa leciya. Hi tlhela hi tiva lezvi hi nga cicako wutomini ga hina ni ka mapimisela ya hina. Lisine ku a zvi nge koteki a ku ehleketa hi zvontlhe lezvo khati ni khati hi gondzako. Kanilezvi zvi nene ku mbheta cikhati na hi ehleketa hi lezvi hi lerileko — kuzvilava khihlanya ga cikhati leci hi mbhetako na hi gondza. (1 Tim. 4:15) Loku hi ehleketa hi Mhaka ya Nungungulu hi kukhandzakanya hi hlola hi “tiva” kupima ka Jehovha, kutani ku, hi zvi wona hi mahlo lezvaku a kupima kakwe ku mbhelele. Hi sangula ku zwisisa lezvi a zvi wonisako zvona zvilo, niku hi gumesa hi yima ni mawonela yakwe. Hi hundzuluswa hiva ni kupima kuswa hi tlhela hi sangula ku pimisa hi ndlela ya yiswa. (Rom. 12:2) Hi kutsongwani-kutsongwani, hi pimanyisa kupima ka Jehovha. w18.11 28 ¶¶5-6

Pawule i wulile lezvaku yena ni maKristu man’wani ka zana ga malembe go sangula va wa hi ‘zvitiri-kulobye ni Nungungulu’ hakuva va wa chumayela vanhu ni ku va gondzisa lisine. (1 Kor. 3:6) Inyamutlha hinawu hi ngava ‘zvitiri-kulori ni Nungungulu’ hi ku tirisa cikhati, ni ntamu, ni titshomba ta hina kasi hi maha ntiro lowu Nungungulu a hi nyikileko. Lego i thomo ga hombe nguvhu! Loku hi nga feleli a cikhati ca hina ni ntamu wa hina laha hi chumayelako ni ku gondzisa zvi ta hi nyika litsako la hombe. Hi zvalezvo zvi wuliwako hi vamakabye vo tala lava va fambisako zvigondzo zva Bhibhiliya. A ho ku tsaka hi ku wona lava hi va gondzisako na va xalala hi ku zwisisa lezvi a Bhibhiliya gi hi gondzisako, va kholwa lezvi va zvi gondzako, va cica mahanyela yabye, va tlhela va sangula ku bhulela van’wani lezvi va zvi gondzako. Jesu yenawu i tsakile nguvhu a cikhati leci a vahuweleli lava va 70 a nga va rumile va nga “wuya hi kutsaka” hi kota ya matshango ya ma nene va nga ma kumile. — Luka 10:17-21. w18.08 18 ¶¶11-12

Loku hi sangula ku tsumba kupima ka hina zvi nga hi vangela mhango. Hi nga ha sangula ku kholwa ku ha yi zwisisa mhaka yo kari hambu loku hi nga tivi zvontlhe hi mhaka leyo. Zvi nga hi karatela kambe a ku hlola khwatsi a mhaka yo kari loku yi yelana ni makabye waku a hi hanyisani khwatsi naye. Loku hi tshamela ku alakanyela mazunga ya hina, zvi nga hi maha hi mu kanakanela. Makunu, loku hizwa zvilo zva hava hi yena, hi nga tsutsumela ku kholwa, hambu loku ku nga hi na nchumu ci tiyisako ku lisine. Hi gondza yini ka mhaka leyi? Loku hiva ni mawonela ya hava hi vamakabye va hina, zvi nga hi maha hi khoma zvilo hi choka ya ku a hi lisine. (1 Tim. 6:4, 5) A hi faneli ku tsika mawonela ya hava yo kota matshoho ni ciluse ma tshama mbilwini ya hina. U nga rivali lezvaku Jehovha i lava ku hi randza vamakabye va hina hi tlhela hi va tsetselela hi mbilu yontlhe. — Kol. 3:12-14. w18.08 7 ¶15; 8 ¶18

Kota lezvi Jehovha a nga vanga vanhu, hontlheni hi tshomba yakwe. (Lis. 100:3; Kuv. 4:11) Kanilezvi ka vanhu vontlhe lava va hanyako, Nungungulu i hlawulile vokari lezvaku va lumba yena hi ndlela yo hlawuleka. Hi cikombiso, a Lisimu 135 li wulawula hi vakhozeli vo tsumbeka va Jehovha le Izrayeli wa kale kota “tshomba yakwe”. (Lis. 135:4) A ku hundza lezvo, muphrofeti Hoseya i tlhamusele lezvaku a vanhu vo kala va nga hi vaIzrayeli va wa tava vanhu va Jehovha. (Hos. 2:23) A ciphrofeto leco ci tatisekile a cikhati leci Jehovha a nga sangula ku hlawula vanhu vo kala va nga hi vaIzrayeli kasi va ya fuma na Kristu le tilweni. (Miti. 10:45; Rom. 9:23-26) A vanhu lavo va totilweko hi moya wa kubasa va vitaniwa ku i “tiko gi basileko” niku “vanhu va lumbako” Jehovha. (1 Ped. 2:9, 10) Kanilezvi, ahati maKristu man’wani yo tsumbeka lawa ma rindzelako ku hanya kala kupindzuka laha misaveni? Na wonawu, Jehovha i ma vitana ku vanhu vakwe ni ‘vahlawulilweko vakwe’. — Isa. 65:22. w18.07 21 ¶¶1-2

A maKristu ya lisine ma pimanyisa Jesu, loyi a nga hi vekela cikombiso co mbhelela ca lezvi a vanhu va nga hanisako zvona. (Mat. 20:28) Hikwalaho hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndzi nga landzela cikombiso ca Jesu hi laha kusuhani nguvhu ke?’ (1 Ped. 2:21) Jehovha wa tsaka loku hi landzela cikombiso leci yena na Jesu va hi vekelako. Hi landzela cikombiso cabye hi ku khatala hi van’wani hi tlhela hi hlota tindlela ta ku va vhuna. Jesu i kombile lezvaku lezvo zvi na ni lisima a cikhati a nga hlawutela mufananiso wa muSamariya wa mu nene. (Luka 10:29-37) I gondzisile valandzeli vakwe lezvaku va fanele ku vhuna van’wani, na va nga hlawuli vanhu hi kuya hi lomu va tako hi kona kutani tshamela gabye. Wa zvi alakanya ku hikuyini Jesu a nga hlawutela a mufananiso lowo? Hi ku i wa wutisilwe hi muJudha wo kari aku: ‘Himani [muakelani] wa mina ke?’ A hlamulo wa Jesu wu hi gondzisa lezvaku a ku fana ni muSamariya loye, loku hi lava ku tsakisa Jehovha, hi fanele kuva vanhu vo hana. w18.08 16 ¶¶5-6

Xana Jehovha i simamile ku tivekisa Mariya hi kota ya lezvi a nga wundla Jesu ni ku mu khatalela hi kutsumbeka? Ina, i mu tivekisile. Nungungulu i leletele ku a zvilo zvo kari lezvi Mariya a nga wula ni ku maha zvi tsaliwa lomu ka Bhibhiliya. Zvi wonekisa ku khwatsi ka malembe manharu ni khihlanya lawa Jesu a nga ma mbheta na a chumayela laha misaveni, Mariya a nga zvi kotangi ku fambafamba na Jesu. Kota lezvi Mariya a nga hi noni, i wa fanele ku tshama le Nazareta. Hikwalaho a nga vangi ni thomo ga kuva ni matshango yo tala yo tsakisa lawa a van’wani va ma kumileko. Kanilezvi i wa hi kona a siku legi Jesu a nga dawa. (Joh. 19:26) Andzhako ka lezvo, Mariya i wa hi Jerusalema ni vapizani va Jesu na va nga se amukela moya wa ku basa hi lembe ga Pentekosta. (Miti. 1:13, 14) Zvi wonekisa ku khwatsi yenawu i totilwe ni vapizani van’wani. Loku ku hi lezvaku i totilwe, zvi wula ku i amukele thomo ga ku hanya na Jesu le tilweni kala kupindzuka. Handle ko kanakana, lowo i nchachazelo wo tsakisa wa ntiro wakwe wo tsumbeka! w18.07 6 ¶11; 7 ¶14

Jesu i tirisile matshinya ya milayo kasi ku gondzisa vapizani vakwe lezvaku nchumu ni nchumu lowu a munhu a mahako wu na ni wuyelo ga kona. Hi cikombiso, i gondzisile lezvaku a zanga yi nga yisa munhu ka tihanyi, niku a maalakanyo yo kala kuhlazveka ma nga yisa ka wubhayi. (Mat. 5:21, 22, 27, 28) Loku hi vhumela ku rangelwa hi matshinya ya milayo ya Jehovha, a livhalo la hina li tava li gondzisilwe khwatsi, niku hi ta maha zviboho zvi mu nyikako wudzundzo Nungungulu. Hambu loku a maKristu ma gondzisa livhalo labye hi ku tirisa Bhibhiliya, ma nga hava ni mawonela yo hambana ka timhaka to kari. Hi cikombiso, ka mhaka ya kunwa byala ni ku nganwi. A Bhibhiliya a gi beteli kunwa byala, kanilezvi ga hi tlharihisa lezvaku a hi faneli kunwa nguvhu kutani kudhakwa. (Mav. 20:1; 1 Tim. 3:8) Lezvo zvi wula ku loku a muKristu a nganwi a dhakwa, a nga faneli ku ehleketa hi zvilo zvin’wani a cikhati a ti mahelako ciboho ca kunwa byala ke? Ahihi. Hambu loku a livhalo lakwe li mu vhumelela kunwa byala, i fanele ku ehleketa hi tivhalo ta van’wani. w18.06 18 ¶¶10-11

Jesu i tlharihisile vapizani vakwe lezvaku va ti wonela “livrina”, kutani lezvi zvi nga gondzisiwa hi vaFarisi, ni vaSadhusi ni partidho ya ka Herodhi. (Mat. 16:6, 12) Wona lezvaku Jesu i nyikele citlharihiso leco cikhatanyana ndzhako ka ku a vanhu va lavile ku mu maha hosi. Loku a wukhongeli gi yimela tlhelo go kari timhakeni ta politika, zvi tolovela ku vhuxa tiyimpi. Jesu i gondzisile vapizani vakwe lezvaku va nga ti ngheniseli ne ni ku tsongwani ka politika. Leco cin’we ca zvigelo ci nga maha ku a vapristi ni vaFarisi va lava ku daya Jesu. Va wa chava ku a vanhu va wa ta ingisa Jesu va nyima ku landzela vona. Loku lezvo zvi wa no maheka, va wa ta luza a wukhongeli gabye ni wuhosana gabye. Va te: ‘Loku hi mu tsika a maha lezvo, a vanhu vontlhe va ta kholwa ka yena; zvonake a vaRoma va ta ta hi tekela a wutshamu legi ni tiko ga hina.’ (Joh. 11:48) Hikwalaho a Mupristi wa hombe Kayafasi i no boha cikungo co lava ku daya Jesu. — Joh. 11:49-53; 18:14. w18.06 7 ¶¶12-13

A mun’we wa mitlhamu leyi Sathani a yi tirisako, kunavela ku tiva zvilo zvi mahiwako hi madhimoni. Inyamutlha i maha vanhu va tsakela zvilo lezvo hi ku tirisa wukhongeli ga mawunwa ni zvihungato. A mafilmi, ni mihlakano ya zvibelabela, ni zvihungato zva matshamela man’wani zvi nga maha zvilo lezvo zviku khwatsi zva tsakisa. Hi nga potsisa kuyini ku phasiwa hi ntlhamu lowu? A hi faneli ku rindzela ku a hlengeletano ya Jehovha yi hi nyika xaxameto wa zvihungato zva zvi nene ni zvo biha. Hi fanele ku gondzisa livhalo la hina kasi hi zvi kota ku hlawula zvihungato zva zvi nene lezvi zvi kalako zvi nga lwisani ni matshinya ya milayo ya Jehovha. (Mah. 5:14) Loku hi ingisa a wusungukati ga Nungungulu ka mutsalo wa nyamutlha, hi ta maha zviboho zva zvi nene. A cikhati hi hlawulako zvihunganto, hi nga ha ti wutisa ku: ‘Ndza landzela matshinya ya milayo lawa ndzi gondzisako van’wani lezvaku va ma landzela ke? Loku a zvigondzani zva mina zva Bhibhiliya kutani vanhu ndzi va chumayelako va wona zvihungato ndzi zvi hlawulako va wa ta alakanya yini?’ Loku hi hanya hi matshinya ya milayo lawa hi gondzisako van’wani, zvi ta hi olovela ku potsa ku phasiwa hi mitlhamu ya Sathani. — 1 Joh. 3:18. w18.05 18 ¶13

Hi nga mu pimanyisisa kuyini Pawule? Co sangula, hi fanele ku hlota lava hakunene a timbilu tabye ti longileko ku amukela ‘wutomi ga pindzukelwa.’ Ca wumbiri, hi khongotela Jehovha lezvaku a vhuna vanhu va timbilu ti nene lezvaku va ingisela a cikhati hi va chumayelako. (Miti. 13:48; 16:14) Hi zvalezvo a mahako Silvana, a nga phayona hi cipimo ca 30 wa malembe. I ngalo: “Na ndzi nga se suka ndziya kuchumayeleni, ndzi khongela ka Jehovha ndzi kombela lezvaku a ndzi vhuna kuva ni mawonela ma nene.” Hi tlhela hi khongelela ku a tingilozi ti hi vhuna a ku kuma vanhu va ti yimiseleko ku ingisela. (Mat. 10:11-13; Kuv. 14:6) Robert, a nga phayona hi cipimo ca 30 wa malembe ni ku hundza i ngalo: “A ku tira ni tingilozi leti ti zvi tivako lezvi zvi humelelako a mingango zva tsakisa.” Ca wunharu, hi ti karatela ku wona zva zvi nene ka vanhu ni ku wona ku va nga tirela Jehovha. Carl, a nga dhota, i ngalo: “Ndzi cuwuka zvilo zvi nga kombako a kutsakela ka munhu, zvo kota ku n’wayitela, kutlhatlheka lomu nghoheni, kutani loku a maha ciwutiso co zwala.” Loku hi maha lezvo, hi nga ‘pswala mihandzu hi kutimisela’ a ku fana na Pawule. w18.05 6 ¶13; 7 ¶15

A cin’we ca zvilo zvi tiyisako hlanha hi loku hizwa ku lava hi nga va vhuna cikhatini ci hundzileko va simama va tirela Jehovha hi kutsumbeka. Mupostoli Johani i zile aku: ‘A ndzi na kutsaka ka hombe ku hundza loku ndzi nga nako, laha ndzi zwako lezvaku a vana va mina va famba lisineni.’ (3 Joh. 4) A maphayona yo tala ma tsaka nguvhu loku mazwa ku a munhu wo kari ma nga mu vhuna ku gondza lisine wa ha simama a tirela Jehovha hi kutsumbeka; a ha ha wuli hi loku mazwa ku i phayona! Hikwalaho, loku a phayona go kari gi hi ni gome, hi nga gi alakanyisa a zvilo zvontlhe zva zvi nene lezvi gi zvi mahileko kasi ku vhuna van’wani. A vawoneleli vo tala va cipandze ni vasati vabye va wula lezvaku va tiyisiwa nguvhu loku va amukela zvipapilwana zva ku va bonga andzhako ka loku va endzele bandla go kari. Hi zvalezvo kambe ni madhota, varumiwa, maphayona, ni vatiri va Bheteli, lava vontlhe va tirelako Jehovha hi kutsumbeka. Loku hi va bonga, hi nga va tiyisa nguvhu a ku hundza lezvi hi zvi alakanyako. w18.04 24-25 ¶¶14-15

Solomoni a nga wu ingisani a nayo lowu. Hi kugumesa, i nova ni 700 wa vavasati ni 300 wa zvigango! (1 Tih. 11:3) A kutala ka vavasati lavo va wa hi vamatiko niku va wa khozela vanungungulu va mawunwa. Hikwalaho, Solomoni a nga ingisangi nayo wa Nungungulu xungetano hi ku teka vavasati va matiko. (Dhewu. 7:3, 4) Hi kutsongwani-kutsongwani, Solomoni i tsikile ku randza milayo ya Jehovha. Hi kugumesa a maha zvo biha. I mahile alati ga Axtarte na Kemoxe ku nga vanungungulu va mawunwa, a guma a gi khozela ni vasati vakwe. Solomoni i zile a aka maalati lawo le hehla ka citsunga leci ci nga hi laha phambeni ni tempeli ya Jehovha. (1 Tih. 11:5-8; 2 Tih. 23:13) Kuzvilava Solomoni i ti kalavele hi ku alakanya lezvaku Jehovha i wa nga ta chela kota hi zvilo zvontlhe zvo biha lezvi a nga mahile hi kota ya lezvi a nga simama a maha miphahlo laha tempeleni. Kanilezvi Jehovha a nga tshuki a nyenyeleta ciwonho. w18.07 16-17 ¶¶7-9

“Mipaxa” muni yi vhurako leyi Sathani a zamako ku ku fula hi yona? Kuzvilava i ku vhukela hi ku hembela Jehovha. Sathani i lava ku u alakanya ku Jehovha a nga ku randzi niku a ku na munhu a khatalako hi wena. Ida, a nga ni 19 wa malembe i ngalo: “Ndzi wa tshamela ku alakanya ku Jehovha i kule na mina niku a nga lavi ku ndzi maha munghana wakwe.” Zvini a mahako loku a ti zwisa lezvo? I ngalo: “A mitlhangano hi yona yi tiyisako kukholwa ka mina. Ndzi wa tolovela ku nga hlamuli mitlhanganweni, na ndzi ti byela ku i hava a tsakelako kuzwa hlamulo wa mina. Kanilezvi, zvezvi ndzi longisela mitlhangano ndzi tlhela ndzi ti karatela ku hlamula makhati mambiri kutani manharu. Lezvi zvi nga humelela Ida zvi komba lezvaku a kukholwa ku nga engetela ku kula kutani ku hunguka, ku nga tiya kutani ku mbhela ntamu. Hambulezvo, hi hina hi hlawulako. (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3) Kasi ku a ‘citlhangu ca hina ca kukholwa’ ci hi vhikela, hi fanele ku simama ku ci kulisa ni ku ci maha ci tiya nguvhu! w18.05 24-25 ¶¶12-14

Andzhako ka kutsekatseka ka misava hi kona a murindzeli wa paxo a nga cica mawonela yakwe a tlhela a kombela ku vhuniwa. (Miti. 16:25-34) Hi ndlela yo fana, a vanhu lava va kalako va nga tsakeli va nga ha cica mawonela yabye va tlhela va lava civhuno loku va humelelwa hi mhango yo kari wutomini gabye. Kuzvilava a vokari va nga ha karateka hi kota ya lezvi va nga mbhelelwa hi ntiro. A van’wani va nga ha karateka nguvhu hi kota ya lezvi va polileko ku va nghenelwe hi mababyi ya hombe kutani hi kota ya lezvi va nga felwa hi xaka. Ka zviyimo lezvo, a vanhu va nga ha sangula ku ti maha zviwutiso xungetano hi wutomi, zvaku va wa nga se tshuka va ti maha kale. Va nga ha ti wutisa ku: ‘Zvini ndzi faneleko ku maha kasi ndzi poniswa’? Va nga ha tsakela mahungu ya hina ya kutsumba hi khati go sangula wutomini gabye. Loku hi tsumbeka hi simama ku chumayela, hi ta kuma vanhu va ti yimiseleko ku vhumela kuchavelela loku hi va yiselako. — Isa. 61:1. w18.05 12 ¶¶10-12

Inyamutlha, Sathani i pfhupelisile kupima ka vanhu vo tala. A va zvi woni a ku tikhumbi ta wukhongeli ga mawunwa, ni titshomba, ni politika. (2 Kor. 4:4) A ku fana na Jesu, hinawu hi na ni thomo ga ku vhuna vanhu lezvaku va tiva Jehovha, a Nungungulu wa kutlhatlheka, va tlhela va mu khozela. (Mat. 28:19, 20) Kanilezvi a ku chumayela van’wani a zvi olovi. Ka matshamu yo kari, a vanhu a va zvi lavi ku tiva Nungungulu. A van’wani va tlhela va hi zangarela loku hi va chumayela. Kanilezvi, kota lezvi ku nga Jehovha a hi rumako ku chumayela, hi fanele ku ti wutisa lezvi: ‘Xana ndzi nga tirisa kutlhatlheka ka mina kasi ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha?’ Zva tiyisa hlanha a ku wona lezvaku a malandza yo tala ya Jehovha ma zvi zwisisa ku a kugumesa ka tiko legi ku laha kusuhani nguvhu. Hikwalaho, ma olovisa wutomi ga wona ma teka wuphayona. (1 Kor. 9:19, 23) A maphayona yo kari ma tira ka cipandze ca bandla ga wona. A man’wani ma rura maya lomu ku nga ni cilaveko ca hombe. A zvo ku tsakisa ku wona vanhu va talela lego na va tirisa kutlhatlheka kabye kasi ku tirela Jehovha hi ndlela leyo. — Lis. 110:3. w18.04 13 ¶¶13-14