Fevereiro

Lomu ka Bhibhiliya a zva “kululama”, hi kutsongwani ka kona ku wuliwa ku maha lezvi Nungungulu a zvi wonako zvi hi zvi nene, hi tlhela hi zvi maha na hi nga cuwuki nghohe. Ehleketa hi lezvi a zvimaho zva Jesu zvi kombisileko zvona a kululama kakwe. Masikwini yakwe, a varangeli va wukhongeli ga ciJudha va wa venga a vanhu va nga hiko vaJudha, va chepeta a vaJudha va ciyimo ca lahasi, ni vavasati. Kanilezvi, Jesu i wa nga hi na cihlawulela. I wa maha zvo lulama ka vanhu vontlhe. Lava vo kala va nga hi vaJudha va nga kholwa ka yena, i wa va amukela hi mandla mambiri. (Mat. 8:5-10, 13) I wa chumayela vanhu vontlhe, a zviganyi ni zvisiwana — na a nga hi na cihlawulela. (Mat. 11:5; Luka 19:2, 9) A nga zangi a xanisa vavasati hambu ku va khoma hi ndlela yo biha. I va kombisile cichavo ni wunene, a ku patsa ni lava va nga chepetiwa. (Luka 7:37-39, 44-50) Hi nga pimanyisa Jesu hi ku hanyisana khwatsi ni vanhu vontlhe na hi nga hi na cihlawulela, hi tlhela hi chumayela vontlhe va zvi lavako ku hi ingisela—kani zvisiwana, kani va ganyile, kani va wukhongeli muni. A maKristu ya vavanuna, va pimanyisa cikombiso ca Jesu hi ku va kombisa cichavo a vavasati. w19.05 2 ¶1; 5 ¶¶15-17

A madhota yo tsumbeka inyamutlha, wonawu ma nga tirisa magezu ya ma nene ni yo nandziha a cikhati leci ma va chavelelako hi Mitsalo lava va lavako ku vhuniwa. Ku ngava lezvaku madhota basi ma nga chavelelako lava va nga xakelwa? Ahihi. Hontlheni hi fanele ku tshama hi “ku chavelelana”. (1 Tes. 4:18) Nguvhunguvhu a vamakabye va cisati vo buvha va nga va tiyisa nguvhu lava va lavako ku chavelelwa. Jehovha Nungungulu zva mu ringanela khwatsi lezvi a nga ti fananisa ni mamani a tangalisako n’wana wakwe. (Isa. 66:13) Lomu ka Bhibhiliya ku ni zvikombiso zva vavasati va chaveleleko lava va nga hi kukaratekeni. (Joba 42:11) Jehovha a ngo ku xalala nguvhu loku a wona maKristu ya cisati na ma chavelela a vavasati-kuloni va xanisekako! Zvikhati zvin’wani loku ku hi ni makabye wa cisati a buvhileko, na zvi ringana kambe, a dhota gin’we kutani mambiri ma nga mu kombela cihundleni lezvaku a vhuna makabye mun’wani wa cisati a karatekako nguvhu hi kuva a xakelwe. Hi nga rivali lezvaku loku hi chavelela makabye wa hina a hi faneli ku mu wutisela zvilo a kalako a nga lavi ku byela munhu.— 1 Tes. 4:11. w19.05 16-17 ¶¶10-12

Loku a madhota ma nga se lamula makabye, hikuyini ku lavekako vakustumunyu vambiri hi wutsongwani ga kona ke? Hi ku lezvo hi zvona a Bhibhiliya gi zvi wulako ku zvi lulamile. Loku yena n’winyi a nga vhumeli, ku fanele kuva ni vakustumunyu vambiri kasi va tiyisekisa ku i mahile a ciwonho leco futsi, hi kona a madhota ma vhumeletwako ku wumba a kometi ya ku lamula. (Deut. 19:15; 1 Tim. 5:19) Loku loyi ku wuliwako ku i xakele cin’wanana a kaneta, a madhota ma gumesa mazwa wumboni ga lava va yi tivako a mhaka leyo. Loku ku hi ni vakustumunyu vambiri hi wutsongwani ga kona—loyi a wulako mhaka leyo, ni mun’wani a seketelako ciwonho leco—makunu zva ringana ku a madhota ma wumba a kometi ya kulamula. Loku ku nga hi na vakustumunyu vambiri, a zvi wuli ku lezvi a wulako loyi wa mun’we a zvi tsumbeki. Hambu loku a ciwonho leco ca ku xakela n’wanana ci nga hi na vakustumunyu vambiri, a madhota ma zvi tiva ku zva koteka ku na a mahile ciwonho ca hombe futsi. A madhota ma tshama hi ku vhuna ni wihi loyi kuzvilava a xanisekako hi ciwonho leco, ma tlhela ma tshama na ma ma vhulile kasi ma vhikela bandla lezvaku gi nga weli cikaratweni.—Miti. 20:28. w19.05 11 ¶¶15-16

Zva lisima a ku gondzisa vanana lezvaku va zvi tiva ku gondza. Hi cikombiso, va fanele ku gondza ku longisela mitlhangano ya bandla, kutani ku kambisisa a mhaka yo kari yi vhukileko le cikoleni. (Mah. 5:14) Loku a vanana va gondza ku mbheta cikhati na va gondza zvokari laha kaya, va ta zvi kota ku tshama va veka kupima khwatsi va nga hlakani mitlhanganweni ya bandla, ya cipandze, ni migotsovanyanweni. A cikhati leci a vapswali va mbhetako na va gondza ni vana vabye ci fanele ku yelana ni tanga ya n’wana loye ni tshamela ga yena kambe. Lava hi gondzako navo a Bhibhiliya kambe va fanele ku gondzisiwa ku gondza. Loku ha ha sangula ku gondza navo, ha tsaka loku hi wona ku va longisele cigondzo cabye kutani mitlhangano ya bandla va tlhela va funga mihlamulo ya kona. Kanilezvi, hi fanele ku va gondzisa ku kambisisa ha voce ni ndlela ya ku gondza zvi phela na va hi voce. Loku va zvi tiva ku gondza ni ku kambisisa ha voce, va ta zvi tiva ku ti lavela wusungukati gi to va vhuna hi ku kambisisa lomu ka mabhuku ya hina. w19.05 26 ¶2; 28 ¶¶10-11

Sathani i kulula a n’watseka na a zama ku cica kupima ka hina. I tirisa tigondzo to hambanahambana kasi ku hohlola mawonela ma nene lawa hi nga nawo hi ku vhuniwa hi Mhaka ya Nungungulu. Sathani wa ha simama ku wutisa zvo fana ni lezvi a nga wutisa Evha le jardhim ya Edheni, zvaku: ‘Hakunene Nungungulu i wulile lezvaku . . . ?’ (Gen. 3:1) Tikweni legi gi fumelwako hi Sathani, ha tolovela kuzwa vanhu na va zama ku hi vhuxela kukanakana hi ku hi wutisa zvilo zvo fana niku: ‘Hakunene Nungungulu wa betela ku a munhu ava ni vasati vo tala? Hakunene Nungungulu wa betela kuga maKhisimuso ke? Hakunene Nungungulu wa betela ku cheliwa nkhata? Hakunene a Nungungulu wa lirandzo i lava ku u nga angulani ni vanghana kutani ni maxaka ya wena ma nga susiwa bandleni?’ Hi fanele ku tiyisa kukholwa ka hina ka lezvi a Bhibhiliya gi hi gondzisako. Loku hi tshama ni zviwutiso zvo kala mihlamulo, hi nga sangula ku kanakanela lisine. A kukanakana loko ku nga guma ku wonha kupima ka hina ku tlhela ku hohlola kukholwa ka hina. w19.06 12-13 ¶¶15-17

Jehovha wa hi randza nguvhu. (Joh. 3:16) Makunu hina hi lava ku pimanyisa a Papayi wa hina wa lirandzo. Hikwalaho, hi zama ku ‘zwelana, hi randza vamakabye, hiva ni wuxinji’; kanilezvi nguvhunguvhu ka lava “va laha ngangweni wa kukholwa”. (Gal. 6:10) Loku a wokari cikari ka vamakabye va hina a lwisana ni cikarato ci mahako ku a karateka ku hundza mpimo, zvi lava ku hi mu vhuna. Hi nga mu chavelelisa kuyini loyi a nga felwa hi nuna kutani sati? A nchumu wo sangula ni wa lisima, ku bhula naye — hambu lezvi ka ku u nga tshuka u nga tlhatlheki kutani u nga ci tivi ni co wula. Bherta, loyi a nuna wakwe a ngafa hi citshuketi, i li: “Ndza zvi zwisisa ku a vanhu a va tlhatlheki ku bhula ka munhu a nga felwa. Va chava ku wula zvilo zvi to mu khunguvanyisa. Kanilezvi, a co bayisa ku hundza kuzwa zvilo zva ku khunguvanyisa, ku miyela vaku hwi.” Zva koteka ku loyi a nga felwa na a nga rindzeli ku hi wula zvilo zvi kombisako wutlhari. Bherta i li: “Zvi wa ndzi tsakisa nguvhu loku a vanghana va mina va ndzi byela magezwana yo kota ku: ‘Ndza ku zwela hi lezvi u nga felwa.’” w19.06 20 ¶1; 23 ¶14

Loku a ntiro wa hina wu betelwa lomu hi hanyako kona, a madhota ma ta maha malulamiselo kasi a mitlhangano yi mahiwa hi ndlela ya ku zvi nga poliwi hi valala va hina. Ma nga mu leletela lezvaku mu tlhangana hi zvitlawana, zvi nga tshuka zvi lava ku mu cicacica cikhati ni wutshamu legi mu tlhanganako ka gona. Xungetano hi ntiro wa kuchumayela, zvi taya hi ciyimo ca wutshamu gin’we ni gin’wani. Kota lezvi hi mu randzako Jehovha hi tlhela hi xalala hi ku bhula ni van’wani hi Mufumo, hi ta kuma ndlela ya ku chumayela. (Luka 8:1) Laha a mutsali wa matimu wa ku hi Emily B. Baran a nga wulawula hi Vakustumunyu va Jehovha tikweni legi kale gi nga vitaniwa União Soviética, i te: “A cikhati leci a mufumo wu nga byela makholwa lezvaku a ma faneli ku chumayela van’wani hi lezvi va zvi kholwako, a Vakustumunyu [a va tsikangi] va wa bhula ni vaakelani vabye, ni vatiri-kuloni, ni vanghana. Laha va nga yisiwa cibhalweni hi kota ya ku chumayela, a Vakustumunyu va no chumayela a zvibochwa-kuloni.” Hambu lezvi a mufumo wu nga kari wu va betela, a vamakabye va hina a va tsikangi ku chumayela. Wenawu ti yimisele a ku nga tsiki ku chumayela! w19.07 11 ¶¶12-13

Hi nga va vhunisa kuyini a vahedheni lezvaku va gondza ku randza Jehovha va tlhela va maha vapizani va Jesu? Hi fanele ku tiva lezvaku lezvi a munhu a hlamulisako zvona loku hi mu chumayela, zvi nga yelana ni lomu a nga kulela kona. Hi cikombiso, a vanhu va kuleleko Europa va nga hlamula hi ndlela yo hambana ni lava va tako hi Azia. Hikuyini? Le Europa, a vanhu vo tala va tiva cokari xungetano hi Bhibhiliya niku va zvizwa ku Nungungulu hi yena a nga vanga zvilo zvontlhe. Kanilezvi le Azia, a vanhu vo tala va tiva zvitsongwani kutani ne nchumu xungetano hi Bhibhiliya, niku u nga mu kuma na a nga kholwi lezvaku a zvilo zvi no vangiwa. Lembe ni lembe, ku ni vanhu vo tala va nga hi vahedheni va cicako vava Vakustumunyu va Jehovha. Hikwalaho, rindzela ku a vanhu va ta cica. A kutala kabye va wa sina va hi ni mahanyela ma nene va tlhela va nyenyeziwa hi wukanganyisi ga wukhongeli. A vokari va wa nga hi na mahanyela ma nene, a van’wani va wa maha zvilo zvo biha lezvi va nga fanele ku zvi tsika. Hi ku vhuniwa hi Jehovha, ha tiyiseka lezvaku hi ta va kuma lava a ‘timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’. — Miti. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4. w19.07 20-21 ¶¶3-4

Kani hi rindzela ku hanya wutomi ga pindzukelwa le tilweni kutani paradhiseni laha misaveni, hi fanele kuwa na hi vhuka hiya seyo kasi hi kuma nchachazelo lowo. Hambu ho kumana ni zviyimo muni, a hi faneli ku cuwuka zva lendzhako, ne ku tsika nchumu wo kari wu hi vhalela ku tirela Jehovha. (Filp. 3:16) Lezvi hi zvi rindzelako zvi nga wonekisa ku khwatsi zvo hlwela, kutani hi ngaya hi mbhela ntamu hi ku khosahala. Zva koteka ku na hi timisele zvikarato ni tixanisa kambe hi malembe yo tala. Kani u ka ciyimo muni, “u nga karateki hi nchumu”. Kanilezvi, tivisa Nungungulu zvontlhe lezvi zvi ku karatako, yena i ta ku nyika kurula ko hundza loku u ku alakanyelako. (Filp. 4:6, 7) A ku fana ni lezvi lava va palisanako va ti karatako nguvhu loku va lava ku chikela magumo, hinawu a hi vekeni nguvhu kupima ka nchachazelo hi to wu kuma loku hi chikela magumo ya mapalisana ya kuya wutomini. A hi ti karateni hi laha hi zvi kotako hi kona hi tlhela hiya mahlweni hi zvi xuva nguvhu a zvilo zva zvi nene lezvi hi zvi rindzelako. w19.08 7 ¶¶16-17

Zvi nga tshuka zvi hi karatela ku wula nchumu ka munhu a karatekileko nguvhu. Zvikhati zvin’wani, a mihloti ya hina yi wula zva hombe ku hundza magezu. A cikhati leci Lazaru a ngafa, Mariya na Marta va no rila a makabye wabye; a van’wani va no rila a munghana wabye. Laha Jesu a nga chikela andzhako ka mune wa masiku, yenawu i no “rila”, hambu lezvi a nga zvi tiva ku i wa lava ku vhuxa munghana wakwe. (Joh. 11:17, 33-35) A mihloti ya Jesu yi kombile lezvi Jehovha a nga ti zwisa zvona hi kufa ka Lazaru. Ni vamakabye va hina vonawu, loku va zvi wona ku ha va randza hi tlhela hi khatala hi vona, va ta zvi zwisisa ku a va voce; kanilezvi va zvin’we ni vamakabye va khatalako hi vona va tlhela va xuva ku va vhuna. Ka zvikhati zvin’wani hi ngo va ingisela khwatsi basi. Ka ciyimo leco, mu tsiki a ti phofula; u nga swireki loku a wula magezu yo khwatsi “a nga rangangi hi ku pimisa”. (Joba 6:2, 3, NM) Zva koteka ku na a jujekile ku pima hi ku patsa ku vhukelwa hi maxaka yo kala ma nga hi vamakabye. Maku, khongela naye. Khongotela Jehovha, ‘loyi a zwako mikhongelo,’ kasi a mu nyika ntamu ni kurula. — Lis. 65:2. w19.04 18-19 ¶¶18-19

Kani hi tira kuchumayeleni kani hi tira Bheteli, hi nga chikela ku va randza nguvhu a vanhu va kona hambu ni wutshamu ga kona. Maku loku zvi lava ku hi suka hi zvigelo zvo kari, a mbilu ya hina ya karateka. Ha va xuva a vamakabye lava va salako, hi va tsetsa, nguvhunguvhu loku zvi lavile ku hi suka hi kota ya ku vhukelwa hi valala. (Mat. 10:23; 2 Kor. 11:28, 29) Ahandle ka lezvo, a ku nyikiwa ciavelo ciswa—hambu ku tlhela kaya futsi—a kutala ka zvikhati hi kumana ni zvikarato zva kuhambana ka midhawuko. A vo kari va kumileko ciavelo ciswa va nga cona hi citshuketi. Va nga hanya na va nga tiyangi, va tizwa na va hi voce, va tlhela va mbhela ntamu. Cini ci nga va vhunako? Tshama kusuhani na Jehovha. (Jak. 4:8) Hi nga zvi mahisa kuyini? Hi ku mu tsumba, kota loyi a “zwako mikhongelo”. (Lis. 65:2) Jehovha a nga maha zvo “hundza zvontlhe lezvi hi zvi kombelako, kutani ku alakanya”. (Efe. 3:20) A nga mahi lezvi hi mu kombelako ka mikhongelo ya hina basi. A nga lulamisa zvikarato zva hina hi ndlela ya ku ne hi wa nga yi rindzelangi. w19.08 21 ¶¶5-6

A vokari va kholwa lezvaku a Armagedhoni ku wuliwa a yimpi ya nucleyari kutani mhango ya ntumbuluko yi to lovisa misava yontlhe hi khati gin’we. Kanilezvi a Bhibhiliya gi komba lezvaku a ku wulawula hi Armagedhoni, mahungu ya ma nene ka hina hakuva yi ta neha litsako ka vanhu! (Kuv. 1:3) A yimpi ya Armagedhoni yi nga ta lovisa vanhu kanilezvi yi to va ponisa! Hi ndlela muni? A Armagedhoni yi ta ponisa vanhu hi ku fuvisa a mifumo ya vanhu. A yimpi leyo yi ta ponisa vanhu hi ku lovisa vakubiha yi ponisa lava vo lulama. Yi ta ponisa vanhu kambe hi ku vhikela misava ya hina lezvaku gi nga wonhiwi. (Kuv. 11:18) A gezu “Armagedhoni” gi kumeka a khati gin’we basi lomu ka Mitsalo niku gita hi ka gezu ga ciHebheru gi wulako ku “Citsunga ca Megidho”. (Kuv. 16:16; tlhamuselo wa lahasi.) Megidho gi wa hi dhoropa ga Izrayeli wa kale. (Jox. 17:11) Kanilezvi a Armagedhoni a hi vito ga wutshamu go kari gi nga kona laha misaveni. Ku wuliwa a ciyimo leci a “tihosi ta misava yontlhe” ti to tlhanganisiwa kasi ti vhukela Jehovha. — Kuv. 16:14. w19.09 8 ¶¶1-3

A wasati loyi i wa karatekile hi ku lava ku vhuniwa. I wa tirilwe hi vadhokodhela votala na a lava kuhanya. I wa hi ni 12 wa malembe na a xaniseka, kanilezvi a nga kona a nga zvi kota ku mu hanyisa. Hi kuya hi Nayo i wa nga basangi. (Lev. 15:25) I nozwa lezvaku Jesu wa hanyisa vababyi, hikwalaho i noya ka yena. A cikhati leci a nga chikela ka Jesu i no khumba a tinguwo takwe, zvalezvo a tekela ku hanya! Kanilezvi Jesu i mahile zvo hundza ku mu hanyisa basi. Hakuva a ndlela leyi a nga mu khoma hi yona yi mu mahile a zvi wona lezvaku wa randziwa ni ku wa kombisiwa cichavo. Hi cikombiso, a cikhati leci a nga wulawula naye i mu kombile ku wa mu randza ni ku wa mu kombisa cichavo hi ku mu vitana ku “n’wananga”. Kunene lezvo zvi mu tiyisile nguvhu zvi tlhela zvi mu humuta! (Luka 8:43-48) Wona lezvaku a wasati loye i noya ka Jesu. I no ti karata kasi a mu yela. Ni nyamutlha konawu — hi fanele ku ti karata kasi hiya ka Jesu. Masikwini ya hina, Jesu a nga tirisi zvihlamaliso kasi ku va hanyisa mababyi lava va tshinelako kakwe. Kanilezvi wa ha simama a hi ramba, aku: “Tanani ka mina . . . ndzi ta mu humuta.” — Mat. 11:28. w19.09 20 ¶¶2-3

Muphrofeti Zakariya i wa sina a phrofetile a timhaka to fana ni leti. I tsalile lezvi: ‘Masikwini lawo a khume ga vavanuna va tirimi ti tsalangeneko ta matiko, va ta khomelela ka nguwo ya muJudha, vaku: hi ta famba na n’wina, hakuva hi zwile lezvaku Nungungulu i na n’wina.’ (Zak. 8:23) A Vakustumunyu va Jehovha va zvi tiva lezvaku kasi ku hlengeletiwa a vanhu va tirimi tontlhe, a mahungu ya ma nene ma fanele ku chumayelwa hi tirimi to tala. Zvezvi hi maha a ntiro wa hombe wa ku hundzulusela hi tirimi to tala a ku hundza kale. Hakunene, Jehovha wa maha zvihlamaliso masikwini ya hina — ku nga ku hlengeleta a citshungu ca hombe ca matiko wontlhe. Kota lezvi a Bhibhiliya ni mabhuku lawa ma seketelwako ka gona ma nga kona hi tirimi to tala, a citshungu leci ci khozela Jehovha hi wumun’we hambu lezvi ci tako hi ka matiko yo tala. A Vakustumunyu va Jehovha kambe va tiviwa nguvhu hi kuhiseka kabye ntirweni wa kuchumayela ni ku randzana kota vamakabye. A hi kutiyisa ka zvona! — Mat. 24:14; Joh. 13:35. w19.09 30-31 ¶¶16-17

Cikhatini ca kuxaniseka ka hombe, a vanhu va ta dzuka nguvhu a cikhati leci va to wona a zvilo zvontlhe lezvi va nga alakanya ku zvi ta tshama kala kupindzuka na zvi kari zvi lovisiwa. Va tava hlomulweni wa hombe, na va chava kambe lezvaku vonawu va ta lovisiwa cikhatini leco co tshisa nguvhu matin’wini ya vanhu. (Zef. 1:14, 15) Ka cikhati leco, kuzvilava a wutomi ga vanhu vontlhe, a ku patsa ni ga vanhu va Jehovha, gi ta bindza nguvhu. Kota lezvi hi to simama hi nga hi va tiko, kuzvilava hi ta xaniseka laha ka kuza hi vhumala ni lezvi zvi nga zvilaveko zva siku ni siku. A “nandza go tsumbeka ni go tlhariha” gi kari gi hi longisela kasi hi simama hi tsumbeka cikhatini ca kuxaniseka ka hombe. (Mat. 24:45) Lezvo gi zvi maha hi tindlela to tala, kanilezvi a hi woneni a cikombiso cin’we. Gi tirisile migotsovanyano hi vileko nayo hi cikhati ci nene kusukela hi 2016 kala 2018. Ka migotsovanyano leyo hi kucilwe ku tiyisa a matshamela lawa ma lavekako kota lezvi hi nga kusuhani ni siku ga Jehovha. w19.10 14 ¶2; 16 ¶10; 17 ¶12

Neti hi mita zvakuga, a ha ha zvi koti ku hlawula lezvi a zvakuga lezvo zvi to maha lomu mirini wa hina. A zvakuga zva zvi nene zvi nga hi maha hiva ni lihanyo li nene; a zvakuga zvo kala zvi nga hi zvi nene, zvi nga hi vangela mababyi. Kuzvilava hi nga ta tekela ku zvi pola, kanilezvi zvi nga woneka hi kufamba ka cikhati. Hi ku fanana, a cikhati leci hi hlawulako a zvihungato hi nga hlawula lezvi hi chelako ka maalakanyo ya hina. Kanilezvi andzhako ka lezvo, a zvihungato lezvo hi zvi hlawulako zvi nga khumba lezvi a zvilo hi zvi wonisako zvona ni lezvi hi ti zwisako zvona. A zvihungato zva zvi nene zvi nga hi vhuna; a zvihungato zva hava zvi nga hi wonha. (Jak. 1:14, 15) Kuzvilava a wuyelo ga zvihungato zva hava a gi nge tekeli ku woneka, kanilezvi gi nga woneka hi kufamba ka cikhati. Hi cigelo leco, a Bhibhiliya ga hi tlharihisa giku: “Leci a munhu a ci byalako, i ta tshovela caleco; hakuva loyi a byalelako nyama, hi ka nyama i ta tshovela kubola.” (Gal. 6:7, 8) Zva lisima nguvhu a ku ala a zvihungato zvontlhe lezvi zvi vhuvhumisako a zvilo lezvi Jehovha a zvi vengako. — Lis. 97:10. w19.10 30 ¶¶12-14

Jehovha i kombisile ku wa hi randza nguvhu hi ku nyikela a N’wana wakwe kasi hi vhuneka. (Joh. 3:16) A lirandzo la Jehovha hi nga li pimanyisa hi ndlela muni? Hi ku wona vamakabye va hina vontlhe kota va lisima, hi tlhela hi hoyozela lava va ti solako va tlhelela ka Jehovha — kota ‘yivhu yi lahlekileko’. (Lis. 119:176; Luka 15:7, 10) Hi nga kombisa ku ha va randza a vamakabye va hina hi ku tirisa cikhati ca hina ni ntamu wa hina kasi ku va vhuna; nguvhunguvhu loku hakunene va lava ku vhuniwa. (1 Joh. 3:17) Jesu i layile vapizani vakwe lezvaku va randza van’wani laha ka kuza va vhumela ku luza zvokari. (Joh. 13:34, 35) A nayo wa Jesu, wuswa hakuva wu lava lezvaku ku kombisiwa lirandzo lo hambana ni leli li nga laviwa hi Nayo lowu Nungungulu a nga nyikile vaIzrayeli. Lowu wa Jesu wu lava ku hi randza vamakabye va hina a ku fana ni lezvi yena a nga hi randzisa zvona. Lezvo zvi lava ku vhumela ku luza zvokari hi kota ya lirandzo. Zvi lava ku hi randza vamakabye va hina a ku hundza lezvi hi ti randzisako zvona. Hi fanele ku va randza laha ka kuza hi vhumela kufa, hi fela vona — a ku fana ni lezvi Jesu a nga maha. w19.05 4 ¶¶11-13

Kasi Jehovha a hi nyika moya wo basi lezvaku wu hi vhuna, hi fanele ku xalazela ku mu kombela. (Luka 11:13) Ka mufananiso wa Jesu wu nga ka Luka 11:5-9 hi tiva a ku hikuyini Jehovha a to hi nyika moya wo basa. A wanuna loye wa mufananiso, i wa lava ku amukela khwatsi a mupfhumba wakwe. I wa lava ku mu nyika ca kuga a mupfhumba loye a nga mu endzela ni wusiku kanilezvi i wa nga hi na nchumu. Jesu i te a munghana wakwe i no mu nyika pawa hi kota ya lezvi a nga xalazela ku kombela. Zvini a nga lava ku gondzisa Jesu? Loku a wanuna loye wo kala ku mbhelela a ti yimisele ku vhuna a munghana wakwe loyi a nga xalazela ku kombela, hi nga tiyiseka lezvaku a Papayi wa hina wo hana wa le tilweni i ta vhuna lava va xalazelako ku mu kombela a moya wa ku basa! Hikwalaho, hi nga khongela na hi hi ni kutsumba ka lezvaku Jehovha i ta hlamula a mikhongelo ya hina loku hi mu kombela a moya wa ku basa. (Lis. 10:17; 66:19) Hi nga tiyiseka lezvaku hambu lezvi Sathani a lumako ni lo wa lahasi a zama ku hi hlula, a nga ta gwenta — hi ta mu hlula. w19.11 13 ¶¶17-19

Jesu i wa zvi tiva lezvaku yena ni vapizani vakwe va wa fanele kuta na va humula. Hambulezvo, a vanhu vo tala inyamutlha va fana ni wanuna wo ganya wa lomu ka mufananiso wa Jesu. A wanuna loye i wa ti byela lezvi: “Humula, uga, unwa, u ti buza.” (Luka 12:19; 2 Tim. 3:4) I wa alakanya lezvaku a ca lisima laha kuhanyeni kuhumula. A ku hambana ni wanuna loye, Jesu ni vapizani vakwe va wa nga woni ku humula na ku hi zvona zva lisima wutomini gabye. Inyamutlha, hi pimanyisa Jesu hi ku nga tirisi maferiya ya hina kasi ku humula basi, kanilezvi hi tlhela hi ma tirisela ku chumayela ni kuya mitlhanganweni ya wuKristu. Hi lisine, a ku chumayela ni kuya mitlhanganweni hi zvona zvi nga zva lisima ka hina. Hikwalaho hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi tshama hi ku mu mahela a zvilo lezvo Jehovha. (Mah. 10:24, 25) Hambu loku hi hi lomu kuendzeni, hi simama hiya mitlhanganweni kova ni kwihi hi nga kona niku hi londzowota ni wihi mole hi wu kumako kasi ku chumayela vanhu lava hi kumanako navo.—2 Tim. 4:2. w19.12 7 ¶¶16-17

Jehovha i hi tsika hi ti hlawulela lezvi hi lavako ku hanyisa zvona. I hi gondzisa lezvi hi nga mahisako zvona a zviboho zva zvi nene a tlhela a hi vhuna kasi hi humelela khwatsi loku hi maha a zviboho zvi mu tsakisako. (Lis. 119:173) Hikwalaho loku hi tirisa nguvhu a wutlhari legi hi gi gondzako lomu ka Mhaka ya Nungungulu hi ta maha a zviboho zva zvi nene. (Mah. 5:14) Hambu loku hi mahile a ciboho ca wutlhari zvi nga lava ku hilwa kasi hi mbhetisa lezvi hi zvi sangulileko. Wona zvikombiso lezvi: A makabye wo kari wa jaha i maha ciboho ca ku lera Bhibhiliya gontlhe. A zvi maha khwatsi hi mavhiki yo kari kanilezvi a gumesa a nyima. A makabye wo kari wa cisati i maha ciboho ca ku tira kota phayona ga cikhati contlhe, kanilezvi i tshamela ku thinda a siku legi a to sangula hi gona. A hubye ya madhota yi maha ciboho ca ku maha tiendzo ta wurisi hi citalo kanilezvi ku hundza tihweti to tala na va nga se sangula. A zviyimo lezvi zvi hambene kanilezvi ku na ni nchumu cin’we ci fanako ka zvona. Va mahile zviboho kanilezvi a va mahangi lezvi va nga zvi boha. w19.11 26 ¶¶1-2

Jesu i fananisile a masiku ya hina ni “masikwini ya Nowa”, niku a zvi kanakanisi lezvaku hi hanya ‘zvikhatini zva zvikarato’. (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Hi kota ya lezvo, a mingango yo kari yi maha ciboho ca ku ngavi ni vana hi cikhati co kari kasi yi zvi kota ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha. Loku va maha ciboho ca ku pswala vana niku i vana vangani va va lavako, a nuna ni sati va tlharihileko va tirisa a wusungukati gi nga ka Luka 14:28, 29. Lava va nga ni vana va wula lezvaku a ku wundla vana zvi lava mali. Ahandle ka lezvo, a ku wundla vana zvi ta lava cikhati ni ntamu. Hikwalaho, zva lisima a ku a nuna ni sati va bhula hi zviwutiso zvo kota lezvi: ‘Zvi ta lava ku hina vambiri hi tira kasi hi xava lezvi zvi lavekako laha kaya ke? Ha vhumelelana ka lezvi ku nga zvona zvi lavekako laha kaya? Loku ku hi lezvaku hi wumbiri ga hina zvi ta lava ku hi tira, himani a to tshama ni vana va hina? Lezvi va faneleko ku maha ni ku zvi ehleketa va ta zvi wona ka mani?’ Loku a vanuna ni vasati va bhula hi zviwutiso lezvi, vo tirisa a magezu ma nga ka mutsalo wa nyamutlha. w19.12 23-24 ¶¶6-7

Mupostoli Pawule i kumene ni zviyimo zvi nga veka wutomi gakwe mhangweni hi makhati yo landzelelana. (2 Kor. 11:23-28) Zvi wa lava kambe a ku a timisela “muzwa nyameni”, zvi wonekisako ku khwatsi ku wa hi mababyi yo kari a nga hi nawo. (2 Kor. 12:7) I tlhelile a yimisana ni ku khunguvanyeka a cikhati leci Dhemasi, loyi a nga tshukile a fambafamba naye, a nga mu tsika “hi kota ya ku randza tiko legi”. (2 Tim. 4:10) Pawule i wa hi muKristu a totilweko wo tiya-hlanha loyi a nga randza ku vhuna van’wani, kanilezvi ka zvin’wani zvikhati yenawu i wa tizwa na a nga hi na ntamu. (Rom. 9:1, 2) Pawule i kumile a kuchavelelwa ni kutiyiswa loku a nga ku lava. Hi ndlela muni? Jehovha i tirisile a moya wakwe wo basa kasi ku mu tiyisa. (2 Kor. 4:7; Filp. 4:13) A tlhela a mu tiyisa hi ku tirisa a maKristu-kuloni. Pawule i wulile lezvaku a vo kari cikari ka lava a nga tira navo va wa mu “tiyisa nguvhu”. (Kol. 4:11) Cikari ka lava a va kumbukileko hi mavito, ku wa hi na Aristarkusi, na Tikikusi na Marku. Va tiyisile Pawule va mu vhuna ku timisela. w20.01 8 ¶¶2-3

Jesu i kombile lezvaku zva karata a ku tlhamusela munhu a kalako a nga se totiwa lezvaku zvi mahisa kuyini a ‘pswaliwa luswa’ kutani ku ‘pswaliwa hi moya’. (Joh. 3:3-8) Kucica muni ka mapimisela ku humelelako maKristu loku ma totiwa? Na ma nga se totiwa hi Jehovha, ma wa hi ni kutsumba ka ku hanya laha misaveni kala kupindzuka. Ma wa ci rindzela hi mahlo yo pswhuka a cikhati leci Jehovha a nga wa ta susa a wubihi gontlhe a tlhela a cica misava yiva paradhise. Kuzvilava ma wa ti alakanyela na ma hoyozela maxaka yabye kutani vanghana vabye va fileko. Kanilezvi andzhako ka loku ma totiwa, ma sangula ku pimisa hi ndlela yo hambana. Hikuyini zvi tshamisileko lezvo? A hi ku khwatsi mo sangula ku alakanya lezvaku a ku hanya laha misaveni a zvi tsakisi. A ma cici kupima kabye a ku khwatsi mo va ni mababyi ya mapimo kutani ku karateka. A zvi mahi ku hi citshuketi ma pimisa ku a kuhanya laha misaveni kala kupindzuka zvi wa ta swira. Kanilezvi, Jehovha i tirisa a moya wakwe wo basa kasi ku cica mapimisela yabye ni kutsumba loku va ku rindzelako. w20.01 22 ¶¶9-11

Ka Nayo lowu Nungungulu a nga nyika vaIzrayeli, a madhota ma wa lulamisa zvilo zva moya ni zvin’wani zvi nga kala zvi nga yelani ni wukhozeli ga Jehovha hi kukongoma. Kanilezvi a ka “nayo wa Kristu”, a madhota ma lulamisa lezvi zvi yelanako ni wukhozeli ga Jehovha basi loku a wokari a maha ciwonho. (Gal. 6:2) Ma zvi tiva lezvaku a wuhosi ga tiko gi na ni ntiro wa gona gi nyikilweko hi Nungungulu, wa ku xuxa timhaka ta wutomi ga vanhu ga siku ni siku ni loku va tshovile nayo. Lezvo zvi patsa fanelo yabye ya ku hakhelisa multa kutani ku mu vhalela paxweni loyi a nga tshova nayo. (Rom. 13:2-4) Makunu a madhota ma lulamisisa kuyini lezvi zvi yelanako ni wukhozeli ga Jehovha loku a wokari lomu bandleni a mahile ciwonho ke? Ma tirisa Bhibhiliya kasi ku wona a kukula ka ciwonho leco ni ku maha zviboho. A ma rivali lezvaku a lirandzo hi gona tshinya ga nayo wa Kristu. A lirandzo li kuca madhota lezvaku ma zama ku tiva lezvi: Zvini ma faneleko ku maha kasi ku vhuna ni wihi lomu bandleni a mahelweko ciwonho? Xungetano hi loyi a nga wonha, a lirandzo li kuca madhota lezvaku ma zama ku tiva lezvi: Wa ti sola ke? Hi nga mu vhuna kasi a vhuxeta wunghana gakwe na Jehovha? w19.05 7 ¶¶23-24

Jesu i wulile lezvi zvi nga laha ka mutsalo wa nyamutlha hi lezvi a nga zvi tiva ku a Papayi wakwe hi yena Cibuka ni Muhlayisi wa wutomi gakwe. Jesu i wa tsumba a Papayi wakwe hi kumbhelela niku Jehovha i khatalele a zvilaveko zvakwe zva nyama. A ca lisima nguvhu hi ku Jehovha i khatalele Jesu hi tlhelo ga moya. (Mat. 4:4) Jehovha wa hi khatalela hi tlhelo ga moya na hinawu. Hi ku tirisa a Mhaka yakwe, i hi tivisile a lisine xungetano hi yena wutsumbu, kungo gakwe, kungo ga wutomi, ni lezvi zvi to maheka cikhatini ci tako. A cikhati hi nga sangula ku gondza a lisine, i kombisile lirandzo hi mun’we ni mun’wani wa hina hi ku tirisa a vapswali va hina kutani mun’wani munhu lezvaku a hi vhuna ku mu tiva. I tlhela a simama ku hi vhuna kuva vanghana vakwe hi ku tirisa madhota ya bandla ni van’wani vamakabye vo buvha laha bandleni — vavasati ni vavanuna. A ku hundza lezvo, Jehovha wa hi gondzisa hi ku tirisa a mitlhangano ya bandla laha hi gondzako zvin’we ni ngango wa hina wa moya. Hi tindlela leti ni tin’wani, Jehovha i komba lezvaku i Papayi a khatalako hina. — Lis. 32:8. w20.02 3 ¶8; 5 ¶13

Loku hi hi ni matshoho hi van’wani kutani loku a van’wani va hi ni matshoho hi hina, a ku ngevi ni kurula. Hi fanele ku tsuwula a matshoho lomu timbilwini ta hina, hi tlhela hi nga byali matshoho hi van’wani. Zvilo muni hi nga mahako loku hi lava ku vhuna van’wani lezvaku va hlula matshoho, niku hi nga ku vhuvhumisisa kuyini a kurula? A mawonela ya hina ni lezvi hi mahako zvi nga khumba van’wani. A vanhu va tiko legi va lava ku hi “gwira” hi lezvi hi nga nazvo. (1 Joh. 2:16) Kanilezvi a mawonela lawo ma vhuvhumisa matshoho. Loku hi nga tshameli ku bhula hi zvilo hi nga nazvo kutani hi lezvi hi lavako ku xava hi vhuna van’wani lezvaku va ngavi ni matshoho hi hina. A yin’wani ndlela ya ku vhuna van’wani lezvaku va ngavi ni matshoho hi hina, hi lezvi hi ti khomisako zvona loku hi hi ni malungelo lomu bandleni. Loku hi tshamela ku bhula hi lezvi hi zvi mahako, ho chetela citrume kasi a matshoho ma kula khwatsi. Kanilezvi loku hi khatala hi van’wani, hi tlhela hi ti karatela a ku tiva a zvilo zva zvi nene lezvi va mahako, ho va vhuna ku va xalala hi tlhela hi vhuvhumisa a kuzwanana ni kurula lomu bandleni. w20.02 18 ¶¶15-16

U nga gondza zvokari hi Jehovha lomu ka zvivangwa zvakwe. (Kuv. 4:11) Ehleketa hi tisinya ni zvihari lezvi Jehovha a zvi vangileko ni lezvi zvi kombisako zvona lezvaku i na ni wutlhari. Gondza kutsongwani hi ndlela yo hlamalisa leyi a miri wa wena wu nga vangiswa zvona. (Lis. 139:14) Ehleketa kambe hi ntamu lowu Jehovha a wu chelileko laha ka gambo. Phela a gambo yin’we ya tinyeleti ta talela ga cima ti nga tilweni. (Isa. 40:26) Loku u ehleketa hi lezvi Jehovha a zvi vangileko u taya u mu kombisa nguvhu cichavo. Hambulezvo, a ku tiva lezvaku Jehovha i na ni wutlhari ni ntamu zvova cipandze ntsena ca ciseketelo ca wuxaka ga wena naye. Kanilezvi kasi uva ni lirandzo lo tiya hi Jehovha u fanele ku tiva zvin’wani xungetano hi yena. U fanele ku tiyiseka lezvaku Jehovha wa khatala hi wena. Alakanya lezvaku “loku wena u mu hlota, u ta mu kuma”. (1 Kro. 28:9) Hi lisine, a cigelo ci ku mahako u gondza Bhibhiliya hi lezvi u ‘kokilweko hi Papayi’. (Joh. 6:44) A ku tiva zvontlhe lezvi Jehovha a ku mahelako zvi ta maha ku a lirandzo la wena hi yena li kula. w20.03 4 ¶¶6-7

Mupostoli Pawule i vekile cikombiso ci nene mhakeni ya ku rangisa ntiro wa kuchumayela wutomini gakwe. A cikhati leci a nga hi le Korinte, ka liendzo lakwe la wumbiri kota murumiwa, i no cona zvi lava ku a mbheta cikhati co kari na a tira ku maha matenda. I wa maha ntiro lowo kasi a kuma mali ya ku ti hanyisa, na a chumayela mahungu ya ma nene ka va le Korinte na a nga va “hakhelisi nchumu”. (2 Kor. 11:7) Hambu lezvi zvi nga lava ku Pawule a tiranyana kasi a ti hanyisa, i simamile ku rangisa ntiro wa kuchumayela a tlhela a wu maha hi masabhadho wontlhe. Andzhako ka loku a ciyimo cakwe ci chukwatile, Pawule i wa hi ni cikhati ca ku maha khwatsi a ntiro wa kuchumayela. “I no ti tsitsirita nguvhu kugondziseni ka mhaka, a kustumunya ka vaJudha a va komba lezvaku Jesu hi Kristu”. (Miti. 18:3-5; 2 Kor. 11:9) A cikhati leci a nga vhalelwe laha kaya le Roma hi malembe mambiri, i wa chumayela lava va nga kari va mu vhuxela a tlhela a tsala mapapilo. (Miti. 28:16, 30, 31) Pawule i wa ti yimisele ku nga tsiki nchumu wuva wa lisima wutomini gakwe a ku hundza ntiro wa kuchumayela. w19.04 4 ¶9