Junho

Hana, a mamani wa muphrofeti Samuweli zvi lavile ku a timisela a zvikarato zvo kari. Hi malembe yo tala zvi wa nga koteki ku a pswala. (1 Sam. 1:2) A vaIzrayeli vo tala va wa kholwa lezvaku loku a wasati a nga pswali hi ku a nga katekisiwi hi Nungungulu. Hikwalaho Hana i wa tizwa tingana. (Gen. 30:1, 2) Leci ci nga bihisa nguvhu a ciyimo cakwe, hi ku a nuna wakwe i wa hi ni sati mun’wani wa ku hi Penina loyi a nga mu pswalela vana, loyi a nga chepeta Hana hi lezvi a nga hi ngon’wa. Hana zvi wa mu karatela ku yimisana ni cikarato leco. I wa bayiseka laha ka kuza ‘a ngagi ni zvakuga’. I no “karateka” mbilwini. (1 Sam. 1:7, 10) Hana i ku kumile kwihi a kuchavelelwa? Hana i no chulula a mbilu yakwe ka Jehovha hi mukhongelo. Andzhako ka loku a khongele, i no tlhamusela a ciyimo cakwe ka Eli, a Mupristi wa Hombe. Eli i no gumesa a mu byela lezvi: ‘Famba hi kurula, Nungungulu wa ka Izrayeli a ku nyike lezvo u kombeleko.’ Give gihi a wuyelo ga kona? Hana ‘i no khoma ndlela yakwe a ti fambela, a yaga, a nghohe yakwe yi nga ha tsan’wi’. (1 Sam. 1:17, 18) A mukhongelo wu vhunile Hana lezvaku a kuma kurula. w20.02 21 ¶¶4-5

Zvezvanyana Jehovha i ta fuvisa tiko legi. Ntsena ‘lava a timbilu tabye ti nga longa ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’ hi vona va to pona. (Miti. 13:48) Makunu, zva zwisiseka loku hi xuva ku tirela Jehovha na hi hi ni maxaka ya hina. Jehovha, a Papayi wa hina wa lirandzo, “a nga lavi lezvaku ku lova ni mun’we, kanilezvi i lava lezvaku vontlhe va hundzuluka”. (2 Ped. 3:9) Hi fanele ku tiva lezvaku ku na ni ndlela ya yi nene ni yo kala yi nga hi yi nene ya ku chumayela mahungu ya ku hanyisa. Lava hi kalako hi nga va tivi hi nga va chumayela hi cichavo. Hambulezvo, hi nga tshuka hi nga kombisi cichavo loku hi chumayela maxaka ya hina. A kutala ka hina loku hi alakanya a khati go sangula hi nga zama ku chumayela maxaka ya hina, kuzvilava ha ti laya hi tlhela hiku mayiwako loku ndzi wa no zvi maha hi ndlela yin’wani. Zvi nene a ku alakanya a wusungukati ga mupostoli Pawule gi nga ka mutsalo wa nyamutlha a cikhati hi chumayelako maxaka ya hina. Loku hi nga mahi lezvo, hi nga tshuka hi va kwatisa va nga ha zvi lavi a ku tiva lisine. w19.08 14-15 ¶¶3-5

Zvi ku khumbisile kuyini a cikhati leci u nga gondza a lisine leli xungetano hi N’wana? A ka wuako gontlhe, Jesu hi yena munhu wa wumbiri wa lisima. Hi yena Mutlhatlhisi wa hina. I nyikele a wutomi gakwe hi kuzvirandza hi kota ya hina. Loku hi komba hi mitiro lezvaku ha kholwa ka hakhelo ya kutlhatlhisa, hi nga tsetselelwa a zviwonho zva hina, hiva ni wuxaka na Nungungulu, hi tlhela hi kuma a wutomi ga pindzukelwa. (Joh. 3:16) Jesu hi yena a Mupristi wa Hombe. I lava ku hi vhuna lezvaku hi vhuneka hi hakhelo ya kutlhatlhisa hi tlhela hiva ni wuxaka ga hombe na Nungungulu. (Mah. 4:15; 7:24, 25) Kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu, hi yena a to tirisiwa hi Jehovha lezvaku a basisa a vito Gakwe, a mbheta wubihi a tlhela a tisa a makatekwa ya kala kupindzuka ka Paradhise legi gi tako. (Mat. 6:9, 10; Kuv. 11:15) Jesu cikombiso hi faneleko ku ci landzela. I hi vekele a cikombiso hi ku hanyela ku maha kurandza ka Nungungulu. (Joh. 4:34) Loku u vhumela lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako xungetano hi Jesu, u ta mu randza nguvhu a N’wana loyi wo randzeka wa Nungungulu. A lirandzo lelo li ta ku kuca lezvaku u hanyela a ku maha kurandza ka Nungungulu a ku fana ni lezvi Jesu a nga maha. w20.03 10 ¶¶12-13

Jesu i khongele hi kuphindaphinda hi siku go gumesa ga wutomi gakwe laha misaveni. A cikhati a nga komba vapizani vakwe lezvi va nga wa ta alakanyisisa zvona a kufa kakwe, i khongelele a pawa ni vhinyo. (1 Kor. 11:23-25) Na va nga se suka laha va nga gela kona Phasika, i khongelile kambe ni vapizani vakwe. (Joh. 17:1--26) Loku a chikele Citsungeni ca maOlivha ni vapizani vakwe ka wusiku lego, i khongele hi kuphindaphinda. (Mat. 26:36-39, 42, 44) A magezu yo gumesa a nga wula na a lava kufa, mave mukhongelo. (Luka 23:46) Jesu i khongele ka Jehovha xungetano hi zvilo zvontlhe zvi nga humelela hi siku go gumesa ga wutomi gakwe. Jesu i zvi kotile ku timisela zvikarato zvakwe hi ku khongela ka Papayi wakwe. Kanilezvi, a vapostoli va tsikile ku khongela ka wusiku lego. Kota wuyelo ga kona, a va tiyangi hlanha a cikhati va nga kumana ni ciringo. (Mat. 26:40, 41, 43, 45, 56) Loku hi kumana ni zviringo, hi ta simama hi tsumbeka ntsena loku hi “khongela contlhe cikhati”, hi pimanyisa cikombiso ca Jesu. w19.04 9 ¶¶4-5

Jehovha wa gi nyenya wudhimoni. I byelile vaIzrayeli aku: ‘Ku nga kumiwi ni munhu mun’we ka wena loyi a nyikelako n’wana wakwe kutani nhanyana wakwe laha ndzilweni, ni loyi a tirako wutumbe, kutani mungoma, ni mulori, ni noyi, ni loyi a fembako, ni loyi a vhumbako, ni loyi a wutisako tinguluve. Hakuva kani hi wihi a mahako lezvi zvilo, cinyenyeko ka Jehovha.’ (Deut. 18:10-12) A maKristu a ma hanyi hi Nayo lowu Jehovha a nga nyika vaIzrayeli. Hambulezvo, ha zvi tiva ku lezvi Jehovha a gi wonisako zvona wudhimoni a zvi cicangi. Jehovha i hi tlharihisa lezvaku hi ti wonela wudhimoni hakuva wa zvi tiva ku Sathani wa gi tirisa kasi ku xanisa vanhu. Wa gi tirisa kasi ku vhuvhumisa mawunwa, a ku patsa ni lawa ya ku a vafileko va simama ku hanya ka wutshamu go kari. (Mutsh. 9:5) Sathani kambe wa tirisa wudhimoni kasi ku dzukisela vanhu va hanya na va chava va tlhela va fularela Jehovha. Leci a ci lavako ku lava va hanyako hi wudhimoni va tsumba mimoya ya kubiha, va nga tsumbi Jehovha. w19.04 21 ¶¶5-6

A ku xakela n’wanana ciwonho co biha nguvhu. Loyi a xakelako n’wanana i mu wonha zva ku cima a wu se zvi wona! I maha ku a n’wanana a nga ha tsumbi munhu, a tlhela a mu veka libalangeni, a hanya na a tizwa a nga hi na wo mu vhikela. A vanana va fanele ku vhikelwa ka zvilo lezvo zvo biha; niku lava va tshukileko va xakelwa va fanele ku chavelelwa ni ku vhuniwa. (1 Tes. 5:14) Loku a wokari a lumbako bandla a hi ni nandzu wa ku xakela n’wanana, i chakisa bandla. (Mat. 5:16; 1 Ped. 2:12) Lomu bandleni a hi vhumeli a ku ku tshama vanhu va mahileko zvilo zva kubiha va nga ti soli, va chakisa bandla. A muKristu a nga ni nandzu wa ku tshova nayo wa tiko, wo fana ni lowu wu betelako ku xakela n’wanana, o wonhela mufumo wa tiko. (Fananisa ni bhuku ga Mitiro 25:8.) Hambu lezvi a madhota ma nga vhumelelwiko ku tsayisa munhu a tshovileko nayo wa tiko, a ma vhikeli munhu a xakeleko n’wanana lezvaku a nga tsayisiwi hi wuhosi ga tiko hi kota ya ciwonho cakwe. w19.05 9 ¶¶4-7

Kota lezvi Jehovha a nga Mugondzisi wa hina wa Hombe, hi nga zvi kota ku lwisana ni zvikarato. (Isa. 30:20, 21, NM) A Mhaka yakwe yi hi nyika zvontlhe zvi lavekako kasi hi “fela ku mbhelela” hi tlhela hi tshama hi “longiselelwe khwatsi kasi ku maha a mitiro yontlhe yo saseka”. (2 Tim. 3:17) Loku hi hanya hi lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako, hi tlhariha ku hundza lava va nge hi fanele ku hanya hi “wutlhari ga tiko legi”. (Lis. 119:97-100) A wutlhari ga tiko gi kucetela kunavela ka nyama. A wusiwana ga kona! Kambe ne! Hi kota ya lezvo, zvi nga tshuka zvi hi karatela a kulwa ni kupima ni mahanyela ya vanhu va tiko. Hi cigelo leco a Bhibhiliya gi nge: “Ti woneleni, kasi ku ngavi na munhu a mu phasako hi filozofiya ni kukanganyisa, lezvi zvi . . . tako hi ka mikhuwo ya vanhu ni ka zvilo zva tiko.” (Kol. 2:8) Makunu, zva maheka lezvi a Bhibhiliya gi nga sina gi wulile xungetano hi masiku yo gumesa, zva ku a vanhu va wa ta “randza ku ti tsakisa”. (2 Tim. 3:4) A kuhangalaka ka mababyi yo tluletana hi masango, yo kota sidha, cikombiso cin’we basi ca ku a wutlhari ga tiko wupumbu futsi. — 2 Ped. 2:19. w19.05 21 ¶¶1-2; 22 ¶¶4-5

Sathani i kanganyisile vaIzrayeli va kholwa ku kasi a zvilo zvi va fambela khwatsi, va wa fanele ku hanyisa lezvi a vaakelani vabye vo khozela zvifananiso va nga hanyisa zvona. A vaakelani vabye va wa kholwa ku va wa fanele ku maha mikhuwo yo kari kasi a vanungungulu vabye va nisa vhula. A vaIzrayeli va nga kala va nga kholwi ka Jehovha, va kalavelwe va kholwa lezvaku ku wa nga hi na yin’wani ndlela ya ku a cimumu ci mbhela, va se sangula ku maha mikhuwo leyo ya wuhedheni kasi va dhumisa Bhaali. Sathani kambe i va kucetele ku va tatisa kunavela kabye ka nyama. A vakhozeli lavo va zvifananiso va wa khozela vanungungulu vabye hi kuhlengela masango ko nyenyeza ni ko tshisa nguvhu. A makhozelela lawo ya chaka nguvhu ma wa patsa a ku kuva ni zvikwambati zva vavasati ni zva vavanuna zvi nga maha wubhayi lomu tempeleni. Ku wa vhumelelwa ku a vavanuna va hlengela masango ni vavanuna-kuloni ni vavasati vonawu va maha lezvo, zvi tlhela zviva zvilo zvo toloveleka! (Deut. 23:17, 18; 1 Tih. 14:24) A vakhozeli lavo va zvifananiso va wa kholwa ku a mikhuwo leyo yi wa kuca vanungungulu vabye lezvaku va nonisa misava. A vaIzrayeli vo tala va kokilwe hi mikhuwo leyo ya kuhlengela masango ko nyenyeza, va vhumela ku kalavelwa vaya khozela vanungungulu va mawunwa. w19.06 2 ¶3; 4 ¶¶7-8

Ku na ni zviro zvo tala nguvhu zva ngango wa Bheteli ni vamakabye van’wani va nga kuma zviavelo zviswa. A vamakabye lavo vo tsumbeka zvi nga va karatela a ku tsika ciavelo cabye va nga ci randza nguvhu. Loku u hi mun’we wabye, cini ci nga ku vhunako ku ti zwananisa ni kucica loko? Tshama kusuhani na Jehovha hi ku lera Bhibhiliya siku ni siku u tlhela u ehleketa khwatsi hi lezvi u gondzako. A makabye wo kari a tirileko kota murumiwa, i te: “Vhiki ni vhiki maha wukhozeli ga ngango u tlhela u longisela mitlhangano, a ku fana ni lezvi u nga maha ka ciavelo ca wena ca kale.” Chumayela ni bandla ga wena ga giswa kambe hi kukhandzakanya. Jehovha wa va alakanya vontlhe lava va mu tirelako hi kutsumbeka, hambu loku va nga zvi koti a ku maha lezvi va nga maha kale. Olovisa a wutomi ga wena. A kukarateka ku vangiwako hi tiko ga Sathani u nga ku tsiki ku ku “tlimba”, u tsika ku tirela Jehovha. (Mat. 13:22) U nga vhumeli ku kucetelwa hi vanhu va nga tireliko Jehovha, ku ngava maxaka kutani vanghana, lava va nge vo ku vhuna hi ku ku byela lezvaku u fanele ku kuma mali yo tala kasi u hanya wutomi ga gi nene. (1 Joh. 2:15-17) Tsumba Jehovha, loyi a tsumbisako ku hi nyika lezvi hi zvi lavako “hi cikhati ci faneleko”. I ta hi vhuna kuva ni kukholwa ko tiya, hiva ni kurula, a tlhela a hi nyika zva ku ti hanyisa. — Mah. 4:16; 13:5, 6. w19.08 20 ¶4; 21-22 ¶¶7-8

U na ni cikarato ci ku mahako u karateka ku hundza mpimo ke? Zva chavelela a ku tiva lezvaku Jehovha wa ku zwisisa a kukarateka ka hina. Wa zvi tiva lezvi hi zvi kotako ni lezvi hi zvi tsandzekako. I tiva ni lezvi hi zvi pimisako ni lezvi hi ti zwisako zvona. (Lis. 103:14; 139:3, 4) Loku hi tsumba Jehovha, i ta hi nyika ntamu wa ku lwisana ni zvikarato lezvi zvi hi mahako hi karateka ku hundza mpimo. A ku karateka ku hundza mpimo, zvi nga ku maha u zvi wonisa ku khwatsi a zvilo zvi nga ta tshuka zvi chukwata, zvi guma zvi ku mbheta ntamu. Loku zvi ku mahekela, alakanya ku Jehovha i ta ku vhuna ku lwisana ni cikarato leco ca kukarateka ku hundza mpimo. I ta ku vhunisa kuyini? I ku ramba lezvaku u mu byela lezvi zvi ku karatako. I tazwa kurila ka wena, a ku vhuna. (Lis. 5:3; 1 Ped. 5:7) Hikwalaho, khongela ka Jehovha hi kukhandzakanya, u mu byela zvikarato zva wena. A nga ta wulawula na wena hi kukongoma, kanilezvi, i ta wulawula na wena hi ku tirisa Mhaka yakwe, a Bhibhiliya, ni hlengeletano yakwe. A matimu u to lera lomu ka Bhibhiliya ma nga ku chavelela u tlhela uva ni kutsumba. A vamakabye vonawu va nga ku tiyisa. — Rom. 15:4; Mah. 10:24, 25. w19.06 16 ¶¶7-8

Loku a mifumo yi hi xanisa, khongela ka Jehovha, “chulula a mbilu ya wena ku fana ni mati”, u byela a Papayi wa wena wa lirandzo zvontlhe lezvi u zvi chavako ni lezvi zvi ku karatako. (Miko. 2:19) Laha u yako u khongela hi ndlela leyi, u ta tizwa na u hi kusuhani nguvhu na Jehovha. (Rom. 8:38, 39) Kholwa hi mbilu yontlhe lezvaku a makatekwa ya Mufumo wa Nungungulu ma ta tatiseka. (Mitse. 23:19) Loku u nga kholwi hi mbilu yontlhe a ku a zvitsumbiso lezvo zvi ta tatiseka, Sathani ni lava a tirisanako navo zvi ta va olovela a ku va ku dzukisela. (Mav. 24:10; Mah. 2:15) Ti nyiki ntiro wa ku gondza lezvi Nungungulu a tsumbisako ku i ta maha hi Mufumo wakwe zvin’we ni zvigelo zvi hi tiyisekisako ku zvi ta tatiseka. Lezvo zvi ta ku vhunisa kuyini? Wona cikombiso ca Stanley Jones, a nga vhalelwe paxweni hi 7 wa malembe hi kota ya kukholwa kakwe. Cini ci nga mu vhuna ku timisela, a simama a tsumbeka? I te: “A kukholwa ka mina a ku tsekatsekangi hakuva ndzi wa wu tiva khwatsi a Mufumo wa Nungungulu, ndzi kholwa lezvi wu to maha, ndzi tlhela ndzi nga kanakani ne ni siku gin’we. Makunu, i hava a nga wa ta zvi kota ku ndzi tsikisa Jehovha.” Loku u kholwa zvitsumbiso zva Jehovha hi mbilu yontlhe, u tava kusuhani nguvhu naye ne u nga ta tsika ku mu tirela hi ku chava.—Mav. 3:25, 26. w19.07 2 ¶1; 3 ¶¶6-7

Hikuyini a ntiro wa ku maha vapizani wu nga wa lisima nguvhu? Hi ku a vapizani va Jesu hi vona voce zvi kotekako ku vava vanghana va Nungungulu. Ahandle ka lezvo, lava va landzelako Kristu va hanya wutomi ga gi nene zvezvi niku va rindzela ku hanya kala kupindzuka cikhatini ci tako. (Joh. 14:6; 17:3) Hakunene, Jesu i hi nyikile ntiro wa lisima nguvhu, kanilezvi a hi wu mahi hi ntamu wa hina. Mupostoli Pawule i tsalile lezvi xungetano hi yena ni lava a nga tirisana navo; i te: “Hina hi zvitiri-kulobye na Nungungulu.” (1 Kor. 3:9) Hi nga wona lungelo legi Jehovha na Kristu va nyikileko vanhu vo kala ku mbhelela! A ntiro wa ku maha vapizani wonawu wu nga hi nyika nguvhu litsako. Hiba zambo go sangula ntirweni lowu wa ku maha vapizani hi ku famba hi ‘lavetela’ lava va lavako ku gondza hi Jehovha. Hi komba lezvaku hakunene hi Vakustumunyu va Jehovha hi ku nyika wukustumunyu ka vontlhe hi va kumako. Hi kombisa ku hi maKristu ya lisine hi ku chumayela, hi ingisa lezvi Kristu a nga hi ruma. w19.07 15 ¶¶3-5

Ka makhati yo sangula hi chumayelako vanhu, a votala va tsakisiwa hi lezvi a Bhibhiliya gi hi vhunisako zvona ka wutomi ga siku ni siku. A makabye wo kari wa cisati le Nova York, loyi a tolovelako ku chumayela vanhu va ku wulawula ciMandarim, i li: “Ndzi zama ku va khatalela ndzi tlhela ndzi va ingisela. Loku ndzi pola ku va hi ku chikela, ndzi va wutisa lezvi: ‘Go yini a wutomi lomu ka tiko legi? U wu kumile a ntiro wa ku ti hanyisa? A vanhu va lomu va khatala hi wena ke?’” Ka zvikhati zvin’wani lezvo zvi vhula ndlela ya ku bhula hi gondzo yo kari ya Bhibhiliya. Laha zvi kotekako, i engeta aku: “Hi mawonela ya wena, hi nga maha yini kasi hi hanyisana khwatsi ni van’wani? Ndzi nga ku komba a vingu go kari lomu ka Bhibhiliya ke? Gi li: ‘A kusangula ka tiholova ku khwatsi hi loku a mati ma halaka; hikwalaho tsika kukanetisana na ti nga se sangula tiholova.’ A guma aku: Xana a wusungukati legi gi nga hi vhuna ku hanyisana khwatsi ni van’wani ke?” (Mav. 17:14) A mabhulo ya tshamela legi ma nga hi vhuna ku pola lava va lavako ku hi tlhela hi va endzela. w19.07 23 ¶13

Leci ci lavekako nguvhu ka lava va nga nyikiwa ciavelo ciswa ku zama ku va zwisisa, na ku nga hi ku va tsetsa a ku khwatsi hi loku vo tsayisiwa. Zva koteka ku na va lwisana ni mababyi kutani na va babyelwa hi xaka. Kuzvilava va xaniseka hi ku felwa hi munhu va nga mu randza kambe. Hambu loku va nga zvi kombisi, kuzvilava va karateka hi ku xuva vanghana vabye lava va nga va siya lomu va nga tira kona. Zvi teka cikhati kasi ku hlula a kukarateka loko, loku zvi tshukako zvi karata a ku ku zwisisa. A ku chumayela navo ni cikombiso ca hina ca ci nene, zvi nga va vhuna ku ti zwananisa ni ciyimo. A makabye wo kari a tirileko ka tiko gin’wani hi malembe yo tala i li: “Ka ciavelo ndzi nga hi ka cona, ndzi wa fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya siku ni siku. Ka leci ndzi nga ka cona zvezvi, zvi wa karata ni ku vhulula mutsalo u lerela munhu kutani ku va komba vhidhyu. Kanilezvi, a vahuweleli va lomu va wa ndzi ramba loku va tlhelela vokari ni ka zvigondzo zvabye. Lezvo zvi ndzi vhunile kuva ni mawonela ma nene hi vanhu va lomu cipandzeni. Ndzi no gondza ku sangulisa mabhulo ni vanhu va lomu. Zvontlhe lezvo zvi ndzi vhunile ku tlhela ndzi kuma litsako.” w19.08 22 ¶10; 24 ¶¶13-14

A ku fana na Evhodhiya na Sintike, hinawu hi ngava ni cikarato leci ci nga va tsandzekisa kuva ni lirandzo la hombe hi vamakabye — ku nga ku wona zvihoxo basi. Hontlheni ha maha zvihoxo siku ni siku. Loku hi tshama hi ku veka kupima ka zvihoxo zvabye basi, a lirandzo la hina hi vona li ta titimela. Hi cikombiso, loku a makabye wo kari a rivala ku hi vhuna ku basisa a Salawu ya Mufumo, hi nga tshuka hi swireka. A ha ha wuli loku hi guma hi sangula ku alakanyela zvihoxo zvontlhe zva makabye loye lezvi hi zvi tivako, hi ta swireka nguvhu ni lirandzo la hina hi yena li se pfhorototo! Loku u hi ni cikarato leco hi makabye wo kari, zvi tava zvi nene a ku ehleketa hi mhaka leyi: Jehovha wa zvi wona zvontlhe a zvihoxo zva wena ni lezvi zva makabye loye. Hambu lezvi mu nga ni zvihoxo lezvo, Jehovha wa ku randza, ni makabye loye wa mu randzawu. Hi cigelo leco, hi fanele ku pimanyisa lirandzo la Jehovha, hi zama ku wona zva zvi nene ka vamakabye va hina. Loku hi ti karatela ku randza vamakabye va hina, hi ta zwanana nguvhu navo. — Filp. 2:1, 2. w19.08 9-10 ¶¶7-8

Jehovha i randza vanhu vo ti koramisa. Ntsena lava va ti koramisako hi lisine hi vona va nga randziwako hi Jehovha va tlhela vava ni wuxaka go tiya naye. Kanilezvi “a vamatshandza” i va tiva “hi kule”. Hontlheni hi lava ku tsakisa Jehovha hi tlhela hiva kusuhani naye, hikwalaho hi na ni zvigelo zva zvi nene kasi ku gondza kuva vanhu vo ti koramisa. A kutikoramisa zvi wula a ku nga ti kulisi ni ku nga hi na matshandza. A Bhibhiliya gi komba ku a munhu wa kutikoramisa wa zvi zwisisa lezvaku Jehovha i tlakukile nguvhu a ku hundza yena niku wa zwisisa a ciyimo ca van’wani. A munhu wo ti koramisa kambe wa zvi tiva lezvaku a vanhu vontlhe va hombe ku hundza yena hi ndlela yo kari. (Filp. 2:3, 4) A vokari va wonekisa ku khwatsi vanhu vo ti koramisa kuzvilava hi kota ya kuva vanhu va tingana. Kutani va nga kombisa cichavo ni matshamela ma nene ka van’wani hi kuva va gondzisilwe hi vapswali vabye. Kanilezvi hi lomu ndzeni na va hi vanhu va matshandza. Hambulezvo, va ta tshuka va zvi kombisa lezvi hakunene zvi nga timbilwini tabye. — Luka 6:45. w19.09 2 ¶1, ¶¶3-4

“A mahungu ya ma nene ya Hosi ya hina Jesu” ma patsa tontlhe a tigondzo ta lisine leti Jesu a ti gondzisileko ti nga lomu ka Mhaka ya Nungungulu. Hi ingisa a tigondzo leto a cikhati leci hi ti tirisako wutomini ga hina. A kuingisa loko ku patsa a ku rangisa a Mufumo wutomini ga hina, ni kuhanya hi milayo ya kululama ya Nungungulu, hi tlhela hi huwelela a Mufumo wakwe. (Mat. 6:33; 24:14) Zvi patsa ni ku seketela a vamakabye va Kristu va totilweko a cikhati leci va mahako a ntiro wabye wa lisima. (Mat. 25:31-40) Zvezvanyana, a vamakabye va Kristu va ta tlhelisela a wunene legi ma mahelweko hi “tiyivhu tin’wani”. (Joh. 10:16) Hi ndlela muni? Na yi nga se sangula yimpi ya Armagedhoni, vontlhe lava va 144 000 va ta tekiwa va ya tilweni kota zvivangwa zva moya zvi nga fiko. Ka cikhati leco, va taya patsana ni butho ga le tilweni legi gi to lovisa Goge gi tlhela gi vhikela a “citshungu ca hombe” ca vanhu va Jehovha. (Kuv. 2:26, 27; 7:9, 10) Hi nga wona thomo legi lava va “citshungu ca hombe” va to gi kuma hi kota ya lezvi va nga seketela a malandza ya Jehovha ma totilweko a cikhati leci ma nga ha hi laha misaveni! w19.09 12-13 ¶¶16-18

Hikuyini a ku maha ntiro lowu Jesu a hi nyikileko zvi hi humutako? Hi ku hi na ni vawoneleli va va nene. Jehovha, a Muwoneleli wa hina wa Hombe, a nga na xapi niku wa kombisa kubonga hi malandza yakwe. Wa wu nyika lisima a ntiro lowu hi wu mahako. (Mah. 6:10) I tlhela a hi nyika ntamu wu lavekako kasi hi maha a ntiro lowu a hi nyikileko. (2 Kor. 4:7; Gal. 6:5) Jesu, a Hosi ya hina, i hi nyikile a cikombiso co mbhelela ca lezvi hi nga va khomisako zvona van’wani. (Joh. 13:15) A madhota lawa ma hi rangelako ma zama ku pimanyisa Jesu, “a murisi wa hombe”. (Mah. 13:20; 1 Ped. 5:2) Va maha zvontlhe kasi vava vanhu va va nene, vo kuca, ni vo tiya-hlanha, a cikhati leci va hi khatalelako. Hi na ni vanghana va va nene kambe. A ku na vanhu van’wani va nga ni vanghana va lirandzo ni ntiro wa lisima a ku fana na hina. Hi nga alakanyela lezvi: Hi ni thomo ga ku tira zvin’we ni vamakabye va nga ni mahanyela ya ma nene kanilezvi va kalako va nga alakanyi ku va chukwana a kuhundza van’wani. A va hi woni kota vatiri-kuloni basi, kanilezvi, va hi wona kota vanghana. A lirandzo labye kambe hi hina la hombe nguvhu laha ka kuza va ti yimisela ni ku hi fela! w19.09 20 ¶1; 23 ¶¶12-14

Ka citlharihiso cakwe, mupostoli Pawule i kumbukile “siku ga Jehovha”. (1 Tes. 5:1-6) Ka mutsalo lowu, a “siku ga Jehovha” ku wuliwa a cikhati leci ci to sangula hi vhukelwa ka “Bhabhuloni wa hombe”, ku nga mufumo wa misava yontlhe wa wukhongeli ga mawunwa, ci gumesa hi Armagedhoni. (Kuv. 16:14, 16; 17:5) Pawule i hi byela lezvi hi faneleko ku maha kasi hi ti longisela a “siku ga Jehovha”. I te: “Hi nga etleli a ku fana ni lezvi a van’wani va mahako.” Kanilezvi hi fanele ku ‘khindlimuka’ hi simama ku rindzela kasi hi ti wonela hi ta simama hi nga ti ngheniseli ka timhaka ta politika ya tiko. Loku hi ti nghenisela ka timhaka ta politika, hi tava “va tiko”. (Joh. 15:19) Ha zvi tiva lezvaku a Mufumo wa Nungungulu hi wona woce wu to tisa a kurula misaveni yontlhe. Ahandle ka lezvo, hi fanele ku tshama na hi khindlimukile, hi lava ku vhuna van’wani lezvaku va gondza lezvi a Bhibhiliya gi zvi wulileko kale lezvaku zvi wa ta humelela laha misaveni. Neti a kuxaniseka ka hombe ku sangula, ku nga ta hava ni cikhati ca ku a vanhu va sangula ku hlota Jehovha. Lezvo hi zvona zvi mahako ku a ntiro wa hina wa kuchumayela wuva wa cihatla nguvhu! w19.10 8 ¶3; 9 ¶¶5-6

Laha ci nga chikela a cikhati ca lezvaku ku tivisiwa a mahungu lawo ma nga hi lomu ka bhuku go songiwa, Jeremiya i wa fanele ku tsumba lezvaku Bharuke a munghana wakwe i wa ta ma tivisa vanhu. (Jer. 36:5, 6) Bharuke i tiyile hlanha a maha ntiro lowo wa mhango. Hi nga alakanyela a kutsaka loku Jeremiya a vileko nako a cikhati leci Bharuke a ngaya tsendzeleni wa tempeli a tlhela a maha zvontlhe lezvi Jeremiya a nga mu rumile! (Jer. 36:8-10) A tihosana ta ka Judha ti no tiva lezvi Bharuke a mahileko ti gumesa ti mu laya lezvaku a lera a bhuku lego hi gezu ga hombe va zvizwa! (Jer. 36:14, 15) A tihosana leto ti no boha ku byela Hosi Jehoyakimu lezvi Jeremiya a wulileko. Hosi Jehoyakimu i no kwata a vhimba ni civindzi laha a ngazwa a magezu ma tsalilweko hi Jeremiya, a hisa a bhuku lego a tlhela a laya lezvaku Jeremiya na Bharuke va khomiwa. Hambulezvo Jeremiya i no teka a bhuku gin’wani go songiwa a nyika Bharuke, niku a cikhati leci Jeremiya a nga mu byela a mahungu ya Jehovha, Bharuke i wa tsala ‘tontlhe a timhaka ta bhuku lego gi nga hisiwa hi Jehoyakimu hosi ya ka Judha’. — Jer. 36:26-28, 32. w19.11 3-4 ¶¶4-6

Jehovha a nga ti maha ni cihi ci lavekako kasi ku tatisa a kungo gakwe. Hi cikombiso, a ngava Mugondzisi, Papayi a hi chavelelako, ni Muvhangeli. Lezvi zvikombiso zvitsongwani zva lezvi Jehovha a nga ti mahako. (Isa. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8) Hambulezvo, a kutala ka zvikhati Jehovha i tirisa vanhu kasi va tatisa a makungo yakwe. (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4) A tlhela a nyika a mun’we ni mun’wani wa hina a wutlhari ni ntamu lowo wu lavekako kasi hiva ni cihi leci ci faneleko kasi hi maha kurandza kakwe. Lowu hi wona a tlhamuselo wa vito ga Jehovha, kota lezvi wu wuliwako hi titlhari to tala. Hontlheni ha zvi lava ku tirisiwa hi Jehovha, kanilezvi a vokari cikari ka hina kuzvilava va kanakana lezvaku Jehovha wa va tirisa. Hikuyini? Hi kota ya lezvi va kulileko hi tanga, ni zviyimo zvabye kutani wutlhari legi va nga nago. Kanilezvi a van’wani va zvi wona na zvi ringana zvalezvi va mahako niku a va woni cigelo ca ku va maha zvo engeteleka. w19.10 20 ¶¶1-2

A ku randza titshomba zvi nga hehla kukholwa ka hina zvi tlhela zvi hi maha hi mu mahela zvitsongwani Jehovha. Mupostoli Pawule i wulile lezvi: “A ku na musochwa a mahako yin’wani mitiro kasi a kuma mali, hakuva i lava ku tsakisa loyi a mu vitanileko.” (2 Tim. 2:4) A masochwa ya vaRoma ma wa nga vhumelelwi ku maha a mitiro yin’wani. Hina hi fana ni masochwa lawa ya ma nene. A ca lisima ka hina ku tsakisa a vakomandante va hina, Jehovha na Kristu. Hi zvona zvi nga zva lisima nguvhu a ku hundza ni cihi hi nga ci kumako tikweni legi ga Sathani. Hi maha zvontlhe kasi hiva ni cikhati ni ntamu wu lavekako kasi hi tirela Jehovha hi tlhela hi hlayisa a citlhangu ca hina ca kukholwa ni wontlhe a matlhari ya hina ya moya. A hi faneli ku etlela hi tihlo! Hikuyini? Mupostoli Pawule i hi tlharihisile lezvaku ‘lava va lavako ku ganya va ta penga kukholweni.’ — 1 Tim. 6:9, 10. w19.11 17 ¶12, ¶¶14-15

A kuhuwelelwa ka magezu yaku “ku rulile, a matiko ma etlele” ku ta maheka a “siku ga Jehovha” na gi nga se chikela. (1 Tes. 5:1-6.) Ka 1 Va Le Tesalonika 5:2, a “siku ga Jehovha” gi wula a ‘kuxaniseka ka hombe’. (Kuv. 7:14) Hi ta zvi tivisa kuyini lezvaku a kuxaniseka loko ku lava ku sangula? A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku ku tava ni kuhuwelelwa ka ku a ku se tshuka kuva kona. A kuhuwelelwa loko ku tava cikombiso ca lezvaku a kuxaniseka ka hombe ku lava ku sangula. Loko ku tava kuhuwelelwa ka magezu lawa yaku “ku rulile, a matiko ma etlele” loku ku nga sina ku phrofetilwe. Xana a varangeli va wu khongeli va ta ti patsa navo? Kuzvilava. Leci hi ci tivako hi lezvaku a kuhuwelelwa loko ku tava mawunwa ma humako ka madhimoni. Kanilezvi a mawunwa lawo ma tava ma bihile nguvhu hakuva ma ta maha vanhu va alakanya lezvaku ku rulile, kuveni a kuxaniseka ka hombe ka ku a ku se tshuka kuva kona ku lava ku sangula. “Zvalezvo a kuloviswa kabye ku ta va chikelela hi citshuketi a ku fana ni wasati wa nyimba a lun’wako.” Ahati a malandza ya Jehovha yo tsumbeka ke? Kota lezvi va kalako va nga zvi tivi khwatsi lezvaku hi rini a kuxaniseka ka hombe ku to sangula kuzvilava va ta hlamala loku ku sangula, kanilezvi va ta nghana va longile. w19.09 9 ¶¶7-8

Loku u maha zviboho, ti mahele longoloko wo kongoma. Loku a mixuvo ya wena yi hi yo kongoma zvi ta ku olovela a ku yi tatisa. Hi cikombiso, kuzvilava u mahile ciboho ca ku gondza a Bhibhiliya hi ku khandzakanya. Kanilezvi loku u nga hi na longoloko, u nga tshuka u nga zvi koti a ku maha lezvi u bohileko. Kutani ku a hubye ya madhota laha bandleni yi nga ha boha ku maha tiendzo ta wurisi hi ku khandzakanya, kanilezvi ku hundza cikhati na va nga se maha lezvi va nga boha. Kasi va zvi kota ku tatisa a ciboho cabye, va nga ha ti maha a zviwutiso zvo kota lezvi: “Hi mahile a lixta ya vamakabye lava va nga ni cilaveko ca hombe ca tiendzo ta wurisi? Hi bohile a cikhati ca ku va endzela hi cona?” Ahandle ka lezvo, tiva ku ti zwananise ni ciyimo kambe. A nga kona a nga ni cikhati, ni titshomba, ni ntamu wa ku maha ni cihi a nga wa ta ci lava. Hikwalaho ti zwananise ni ciyimo u tlhela uva ni kuringanisela. Loku zvi laveka, u nga cica ciboho u wonako lezvaku u nga ta ha zvi kota a ku ci tatisa. w19.11 29 ¶¶11-12

Isaya 65:21-23 i tlhamusela lezvi a wutomi gi to tshamisa zvona laha misaveni cikhatini ci tako. Hi nga ta ha loloha ku tira. Wutshan’wini ga lezvo, a Bhibhiliya gi komba lezvaku a vanhu va Nungungulu ka cikhati leco va ta maha mitiro yi vhunako ni yo tsakisa. Kumbheleni ka 1000 wa malembe ya Kufuma ka Kristu, hi ta zvi wona “lezvaku a zvivangwa zvi ta tlhatlhiswa ka wukhumbi ga kuhina, zviva ni kutlhatlheka ka kungangamela ka vana va Nungungulu”. (Rom. 8:21) A ku khwatsi hi lezvi Jehovha a nga mahile a malulamiselo ya lezvaku a vaIzrayeli va kuma cikhati ca ku tira ni ca ku humula, i ta maha zvalezvo kambe ka vanhu vakwe Kufumeni ka Kristu ka 1000 wa malembe loku ku tako. Handle ko kanakana, ku tava ni cikhati ca ku khozela Nungungulu. Inyamutlha leci ci nehako litsako ku khozela Nungungulu, niku ni misaveni yiswa zvi ta tshamisa zvezvo. Kunene, vontlhe a vanhu vo tsumbeka va ta tsaka nguvhu kufumeni ka Kristu ka 1000 wa malembe hakuva hi tava ni ntiro wa ku tsakisa nguvhu niku hontlheni hi ta tirela Nungungulu. w19.12 12 ¶15; 13 ¶¶17-18

Ka Deuteronome 6:6, 7, a gezu ga ciHebheru gi hundzuluselweko ku “gondzisa” gi wula “ku gondzisa ni ku zikisa hi ku phindhaphindha”. Kasi ku maha lezvo, a vapswali va fanele ku mbheta cikhati ni vana vabye hi kukhandzakanya. Ka zvikhati zvin’wani, zvi nga ha woneka na zvi swira a ku tshamela a ku va gondzisa a nchumu walowu wa wun’we a vanana. Hambulezvo, a vapswali va fanele ku zama ku zvi wona kota cikhati ca ku vhuna a vana vabye a ku zwisisa ni ku tirisa a Mhaka ya Nungungulu. Va tive khwatsi a vana va wena. A Lisimu 127 li fananisa a vanana ni mipaxa. (Lis. 127:4) Kota lezvi a mipaxa yi nga mahiwako hi zvilo zvo hambanahambana lezvo kambe na yi hambene ku leha, ni vanana vonawu va hambene. Hikwalaho, a vapswali va fanele ku bhula lezvi va to mu gondzisisa zvona a n’wana mun’we ni mun’wani. A patswa wo kari le Izrayeli wa masikwini ya hina lowu wu gondzisileko vana vabye a ku tirela Jehovha, wa hi tshandzela lezvi zvi va vhunileko, ve: “Hi wa hambanisa vanana a cikhati leci hi nga va fambisela cigondzo ca Bhibhiliya.” Hambulezvo, a hloko ya ngango wun’we ni wun’wani yi fanele ku hlola yi tiva lezvaku a ku gondzisa vanana hi ndlela leyi zva laveka kutani zva koteka ke. w19.12 26-27 ¶¶18-20

Loku hi kumana ni zvikarato a ho ku va bonga lava va hi vhunako! Rui, loyi a papayi wakwe a fileko ka mhango yo kari, i wula lezvi: “Loku hi kari karatekile, a zvilo zvo tala hi zvi mahako siku ni siku zvi nga wonekisa ku khwatsi a zvi koteki ku zvi maha. A zvo ku tiyisa loku a wokari a maha zvilo zvi ku vhunako, hambu loku zvi wonekisa ku khwatsi zvi tsongwani.” Contlhe cikhati alakanya lezvaku u nga tiyisa nguvhu van’wani hambu hi zvilo zva zvi tsongwani. Mupizani Marku, a hanyileko cikhatini ca Jesu, i wa hi muKristu wa zvigingi. Hambulezvo, i wa ti nyika cikhati ca ku tiyisa mupostoli Pawule, niku Pawule i wa tizwa na a tlhatlhekile a ku kombela Marku kasi a mu vhuna. A cikhati a xaka ga Angela gi nga dawa, i va bongile nguvhu lava va nga ti yimisele ku mu chavelela. I wula lezvi: “Loku a vanghana va ti yimisela ku ku vhuna zva olova nguvhu a ku bhula navo. A va zvi maheli mihoni kutani ku kanakana ku ku vhuna.” Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndza tiviwa hi kuva munhu wo ti yimisela ku vhuna van’wani?’ w20.01 11-12 ¶¶14-16

Loyi a totilweko a ngaga pawa ni kunwa vhinyo Cialakanyisweni “na zvi nga mu ringani” hi ndlela muni? A nga maha lezvo loku aga pawa ni kunwa a vhinyo kanilezvi na a nga hanyi hi milayo yo tlakuka ya Jehovha. (Mah. 6:4-6; 10:26-29) A vatotilweko va zvi tiva lezvaku va fanele ku simama va tsumbekile loku va lava ku kuma “nchachazelo wa kuvitaniwa tilweni hi Nungungulu ha Kristu Jesu.” (Filp. 3:13-16) A moya wo basa wa Jehovha wu vhuna a malandza yakwe lezvaku ma ti koramisa, ma nga ti kulisi. (Efe. 4:1-3; Kol. 3:10, 12) Hikwalaho, a vatotilweko a va ti woni na va hi va chukwana a ku hundza van’wani. Va zvi tiva lezvaku a hi ku khwatsi Jehovha o va nyika a moya wo basa wa ku hundza lowu a nyikako lawa man’wani malandza yakwe. A va alakanyi lezvaku va li zwisisa khwatsi a lisine la Bhibhiliya a ku hundza van’wani. Va wa nga ta tshuka va byela munhu kambe lezvaku yenawu i totilwe niku i fanele kusangula kuga pawa ni kunwa vhinyo Cialakanyisweni. Wutshan’wini ga lezvo, hi kutikoramisa va zvi tiva lezvaku hi Jehovha basi a rambako vanhu lezvaku vaya tilweni. w20.01 27-28 ¶¶4-5

Jehovha i lava lezvaku hi tshinela kakwe hi tlhela hi bhula naye. Hikwalaho i hi kuca ku ‘khongela hi nga tsiki’ niku contlhe cikhati wa hi ingisela. (Rom. 12:12) A nga tshuki a khomeka laha ka kuza a tsandzeka ku hi ingisela ne a nga tshuki a karala. Hi nga mu ingisela hi ku lera a Mhaka yakwe, a Bhibhiliya, a ku patsa ni mabhuku lawa ma hi vhunako a ku zwisisa a Bhibhiliya. Hi mu ingisela kambe hi ku demba khwatsi ndleve loku hi hi mitlhanganweni ya wuKristu. A ku bhula hi kukhandzakanya na Jehovha zvi hi vhuna a ku tshama kusuhani naye kutani kuva vanghana vakwe. Jehovha i lava lezvaku hi chulula a timbilu ta hina kakwe hi mukhongelo. (Lis. 62:8) Hi maha khwatsi loku hi ti wutisa lezvi: ‘Xana a mikhongelo ya mina yi tala kuva yo hundzisa ntungu, na yi phindaphinda zvalezvi zva zvin’we kutani yi huma mbilwini na yi chulula a kutizwa ka mina kontlhe?’ A zvi kanakanisi lezvaku wa mu randza nguvhu Jehovha niku u lava lezvaku a wunghana ga wena naye gi simama gi tiyile. Kasi lezvo zvi koteka, u fanele ku bhula naye hi kukhandzakanya. U mu byela a zvihundla zva wena zvontlhe, lezvi zvi ku mahako u tsaka ni lezvi zvi ku xanisako. Tiyiseka lezvaku u nga mu kombela ku a ku vhuna. w20.02 9 ¶¶4-5

Jehovha i nyikile madhota a ntiro wa lisima nguvhu wa ku hlayisa a vanhu vakwe. A madhota ma nga gondza zvotala hi ku kambisisa lezvi Nehemiya a nga va khomisa zvona a vanhu va Jehovha. Kota lezvi a nga hi govhernadhori wa Judha, Nehemiya i wa hi ni wutihlamuleli go tala. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Alakanyela a zvikarato zvo kari lezvi Nehemiya a nga kumana nazvo. I no tiva lezvaku a vaJudha va wa nyenyezisa tempeli niku va wa nga ha landzeli a Nayo wa Jehovha wa ku humesa mihlengo va nyika vaLevhi ni nayo wa Sabhadho. A vavanuna vo kari kambe va wa chadhile ni vavasati va nga khozeliko Jehovha. Govhernadhori Nehemiya i wa ta maha yini ka ciyimo leco co karata? (Neh. 13:4-30) Nehemiya a nga tirisangi a wutihlamuleli gakwe kasi ku kurumeta vanhu lezvaku va landzela a mawonela yakwe. Wutshan’wini ga lezvo, i no khongela ka Jehovha hi mbilu yontlhe a kombela civhuno, a tlhela a gondzisa vanhu a Nayo wa Jehovha. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) Nehemiya kambe i no ti koramisa a tira zvin’we ni vamakabye vakwe, hambu kuaketeni ka mimuro ya Jerusalema. — Neh. 4:15. w19.09 16 ¶¶9-10