Julho

Loku a vanhu va wulawula kubiha hi hina kutani ku hi mahela zvobiha hi nga ha karateka. Lezvo zvi bayisa nguvhu loku ku hi munghana kutani xaka. Loku hi lwisana ni kukarateka, hi nga gondza zvotala ka cikombiso ca Hana, loyi a nga chepetiwa nguvhu hi katakuloni wakwe. (1 Sam. 1:12) A ku fana na Hana, hinawu hi nga mbheta a cikhati co leha na hi byela Jehovha lezvi zvi hi karatako ni kuchava ka hina. Ka mikhongelo ya hina a zvizi zvi lava ku hi wula magezu wontlhe hi ndlela yo mbhelela ni yo saseka. Ka zvikhati zvin’wani hi nga rila a cikhati leci hi byelako Jehovha lezvi zvi hi karatako. Hambulezvo, Jehovha a nga ta tshuka a karala ku hi ingisela. A ku hundza lezvo, wutshan’wini ga ku khongelela a zvikarato zva hina basi, hi fanele ku alakanya a wusungukati legi gi tsalilweko ka Va Le Filipi 4:6, 7. Mupostoli Pawule i wulile lezvaku hi fanele ku maha a mikhongelo ya kubonga. Hi na ni zvigelo zvo tala zva ku hi bonga Jehovha. Hi cikombiso, hi nga mu bonga hi kota ya lezvi a hi nyikileko wutomi, hi zvilo lezvi a zvi vangileko, hi lirandzo lakwe hi hina, ni kutsumba ko tsakisa loku a hi nyikileko. w20.02 21 ¶3; 22 ¶6

A ku wulawula cinyikiwo hi nyikilweko hi Jehovha. (Ekso. 4:10, 11; Kuv. 4:11) Lomu ka Mhaka yakwe, wa hi vhuna a ku tiva lezvi hi nga ci tirisisako zvona a cinyikiwo leco hi ndlela ya yi nene. Contlhe cikhati hi fanele ku tshama na hi longile ku wulawula hi Jehovha ni Mufumo wakwe. (Mat. 24:14; Rom. 10:14) Loku hi maha lezvo hi pimanyisa Jesu. A cin’we ca zvigelo zvi mahileko Jesu ata laha misaveni ku wa hi ku ta byela van’wani a lisine xungetano hi Papayi wakwe. (Joh. 18:37) Kanilezvi, alakanya lezvaku lezvi hi wulawulisako zvona zvonawu zva lisima. Hikwalaho, a cikhati hi bhulako ni van’wani xungetano hi Jehovha, hi fanele ku zvi maha hi “kurula ni cichavo ca hombe”, niku hi fanele ku kombisa kukhatala hi kutizwa ka van’wani ni lezvi va zvi kholwako. (1 Ped. 3:15) Loku hi mahisa lezvo, hi nga ta wulawula basi; hi ta gondzisa niku kuzvilava hi ta khumba a timbilu ta lava va hi zwako. A madhota a ma faneli ku kanakana ku wulawula loku ma wona lezvaku ku na ni makabye a lavako wusungukati. Hi lisine, kasi a munhu loye a nga tizwi tingana ma wa ta hlawula a cikhati ca ci nene ca ku bhula naye. w20.03 18-19 ¶¶2-4

Hi nga khongela hi yini? Hi nga khongela ka Jehovha lezvaku a hi ‘engetela kukholwa.’ (Luka 17:5; Joh. 14:1) Hi lava kukholwa hakuva Sathani i ta ringa vontlhe va landzelako Jesu. (Luka 22:31) Xana a kukholwa ku ta hi vhunisa kuyini? Loku hi mahile zvontlhe hi zvi kotako, a cikarato ci nga hundzi, a kukholwa ku ta hi kuca a ku hi tsikela Jehovha. A ku tiva lezvaku Jehovha wa zvi tiva ku lulamisa ni cihi cikarato a ku hundza hina, zvi hi nyika kurula mbilwini ni maalakanyweni. (1 Ped. 5:6, 7) A mukhongelo wu hi vhuna ku simama hi rulile maalakanyweni hambu ho kumana ni cikarato ca tshamela muni. Wona cikombiso ca Robert, a nga dhota go tsumbeka gi nga kwalomo ka 80 wa malembe. I li: “A wusungukati gi nga ka Va Le Filipi 4:6, 7 ga ndzi vhuna ku lwisana ni zvikarato zvo tala wutomi ga mina. Ndzi lwisene ni zvikarato zva ti mali, ndzi tlhela ndzi nyima ku tira kota dhota hi cikhati co kari.” Maku, cini ci vhunako Robert lezvaku a simama ava ni kurula? I te: “Zvalezvi ndzi nga kari ndzi sangula ku karateka, ndzi wo sangula ku khongela. Ndzi alakanya ku laha ndzi nga kari ndzi khongela nguvhu ni kuphindaphinda, ndzi wa kuma kurula ka hombe.” w19.04 9-10 ¶¶5-7

A ku xakela n’wanana ku wonhela Nungungulu. Loku a munhu a wonhela mun’wani, i wonhela na Nungungulu. Wona cikombiso hi ci kumako ka Nayo lowu Nungungulu a nga nyikile vaIzrayeli. A Nayo lowo, wu wa ku loku a wokari a yivela kutani ku kanganyisa muakelani wakwe, i wo ‘maha lezvi zvi nga faneliko mahlweni ka Jehovha.’ (Levi 6:2-4) Makunu, zva dlunyateka a ku loku a wokari lomu bandleni a xakela n’wanana, o maha lezvi zvi nga faneliko mahlweni ka Jehovha, hakuva i kanganyisile n’wanana. A n’wanana loye i wa tsumba munhu loye wa hombe, kanilezvi yena i londzowotile zvezvo a mu xolola — a n’wanana makunu i tizwa na a nga ha hi na wo mu vhikela. Loyi a nga xakela n’wanana na a tiveka kota nandza ga Jehovha, i rukisa vito ga Jehovha. Hi cigelo leco, a ku xakela vanana hi fanele ku zvi wona kota ciwonho co biha ni co nyenyeza nguvhu mahlweni ka Nungungulu — niku hi fanele ku ci kona futsi. Ku ni tindzima ta Murindzeli ni ta Khindlimuka! ti wulawulako hi lezvi lava va xakelweko va nga mahako kasi kulwa ni kubayisa loku va ku zwako, lezvi a van’wani va nga va vhunisako zvona ni ku va tiyisa, ni lezvi a vapswali va nga va vhikelisako zvona a vana vabye. A madhota ma nyikilwe zvileletelo zvi seketelwako ka Bhibhiliya zvi tlhamuselako khwatsi lezvi ma faneleko ku maha loku ku xakelwa n’wanana. A hlengeletano yita na yi chukwatisa a zvileletelo lezvo. w19.05 9 ¶¶8-9

A Mhaka ya Nungungulu yi fana ni cipadha co kariha nguvhu hi nga tsemako hi cona a mawunwa ma hangalaswako hi Sathani. (Efe. 6:17) Hi cikombiso, a Mhaka ya Nungungulu yi zvi veka kubaseni lezvaku a zvi koteki ku a vafileko va wulawula ni lava va hanyako. (Lis. 146:4) Yi tlhela yi hi alakanyisa lezvaku hi Jehovha basi a zvi tivako khwatsi, ni ku wula lezvi zvi kalako zvi nga se maheka. (Isa. 45:21; 46:10) Loku hi lera Mhaka ya Nungungulu hi kukhandzakanya hi tlhela hi ehleketa hi yona, hi ta tshama hi longile khwatsi ku ala ni ku nyenya mawunwa lawa Sathani ni madhimoni yakwe va lavako ku hi ma kholwa. Hikwalaho, u nga vhumeli ku maha ni cihi ci yelanako ni wudhimoni. Kota maKristu, a hi tshuki hi ti nghenisela ka wudhimoni ne ni kutsongwani. Hi cikombiso, a hi tshuki hiya ka vanhu va tirisanako ni madhimoni (vangoma) ne a hi zami ku wulawula ni vafileko. A hi ti ngheniseli ka ni wihi mukhuwo wa marilo wu yelanako ni ku kholwa ku lava va fileko va simama va hanya ka wutshamu go kari. Niku a hi ti ngheniseli ka tihlolo, kuba bhuku, ku femba, ni ku zama ku tlhamusela miloro, ne hi tindlela tin’wani na hi zama ku tiva lezvi zvi to maheka. Ha zvi tiva ku zvontlhe lezvo zvi ni mhango ya hombe nguvhu niku zvi nga hi tlhanganisa na Sathani ni madhimoni yakwe. w19.04 21-22 ¶¶8-9

Lava va hanyako hi wutlhari ga tiko legi va wulawula kubiha hi milayo ya Bhibhiliya ya mahanyela, va ti byela lezvaku a yi yelani ni mahanyela ya nyan’waka. A vanhu lavo va ngaku: ‘Phela Nungungulu hi yena a nga hi vanga na hi hi ni manyawunyawu ya masango! Maku zvi mahisa kuyini a ku tlhela a ku hi fanele ku ti khoma ke?’ Vaza va wutisa lezvo hi kota ya maalakanyo ya hava ya ku a vanhu va fanele ku maha ni cihi leci a miri wabye wu va rumako. Kanilezvi, a Bhibhiliya gi wula zvo hambana ni lezvo. A gi hi chipisi. Gi hi nyika wudzundzo hi ku hi gondzisa lezvaku hi nga ti khoma loku a miri wa hina wu hi ruma ku maha zvilo zva hava. (Kol. 3:5) Ahandle ka lezvo, Jehovha i yimisile wukati go dzundzeka, laha a munhu a tlhatlhekileko ku hlengela masango. (1 Kor. 7:8, 9) A kuhambana ni wutlhari ga tiko legi, lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako xungetano hi masango, a zvi hi vangeli zvikarato. Ga vhumela lezvaku a ku hlengela masango zva tsakisa. (Mav. 5:18, 19) Kanilezvi, gi tlhela giku: “A mun’we ni mun’wani wa n’wina i wa tive a ndlela ya ku fumela a miri wakwe kasi wu simama wu basile ni ku dzundzeka, na a nga vhuri hi kunavela ko nyenyeza ka masango.”— 1 Tes. 4:4, 5. w19.05 22-23 ¶¶7-9

Nungungulu a nga ta tsika mifumo yi hihirita vanhu vakwe. Va tizwa matshandza hi ku vitaniwa hi vito gakwe, va tlhela va ingisa a cileletelo ca ku huma ka Bhabhuloni loyi wa hombe. (Miti. 15:16, 17; Kuv. 18:4) Va tira kambe hi kutikarata kasi ku vhuna van’wani lezvaku va huma ka yena. Hikwalaho, a malandza ya Jehovha ma nga ta ‘biwa hi zvixaniso zvakwe’. Hambulezvo, a kukholwa kabye ku ta ringiwa. (Ezek. 38:2, 8) Andzhako ka kulovisiwa ka tihlengeletano tontlhe ta wukhongeli ga mawunwa, ku tava wukhongeli gin’we basi gi tova kona misaveni yontlhe. Kunene, Sathani zvi ta mu bayisa nguvhu. I ta kombisa a zanga yakwe hi ku tirisa ‘magezu yo biha ma pimisilweko’ hi madhimoni kasi ma maha lezvaku a mifumo yi vhukela a malandza ya Jehovha. (Kuv. 16:13, 14) A ntlawa lowo wa mifumo wu vitaniwa ku i ‘Goge, wa tikweni ga Magoge’. A cikhati leci a mifumo yi to vhukela a vanhu va Jehovha, ku ta sangula a yimpi ya Armagedhoni. — Kuv. 16:16. w19.09 11 ¶¶12-13

Cikhatini ca Izrayeli wa kale, Sathani i tirisile wukhozeli ga mawunwa kasi ku vhuvhumisa wubhayi. Ni nyamutlha i maha zvezvo. A wukhongeli ga mawunwa gi vhumelela gi tlhela gi vhuvhumisa mahanyela lawo yo biha. Hi kota ya lezvo, a kutala ka lava va ti byelako ku va khozela Nungungulu, va fularele milayo yakwe yo dlunyateka xungetano hi mahanyela. Ka papilo gakwe ka va le Roma, mupostoli Pawule i tlhamusele a wuyelo ga kona. (Rom. 1:28-31) Cikari ka “lezvi zvi nga faneliko” ku wuliwa a kuhlengela ka masango kontlhe ko biha, a ku patsa ni ku a wanuna a etlela ni wanuna, kutani wasati ni wasati. (Rom. 1:24-27, 32; Kuv. 2:20) Zva woneka ku zva lisima nguvhu ka hina a ku ingisa a tigondzo to dlunyateka ta Bhibhiliya! A filozofiya yi kanyisa kutani ku lwisana ni milayo yo lulama ya Jehovha. A yi vhuvhumisi a mihandzu ya moya wa Nungungulu; kanilezvi, yi vhuvhumisa “a mitiro ya nyama.” (Gal. 5:19-23) Yi pswala matshandza, niku a wuyelo ga kona ku a vanhu va “ti randza wutsumbu”. (2 Tim. 3:2-4) A matshamela lawo, ma hambene ni moya wa kurula, ni wo ti koramisa lowu a vanhu va Nungungulu va kuciwako kuva nawo. — 2 Sam. 22:28. w19.06 5-6 ¶¶12-14

Elija i tirele Jehovha cikhatini co nonoha a tlhela a kumana ni zvikarato zva hombe. Jehovha i no byela Elija lezvaku a hungula ntiro wakwe a nyika mun’wani. Hi ndlela leyo, a mu nyika munghana wa mu nene Elija loyi a nga wa ta mu vhuna loku a rerekile. Na hinawu, loku hi ti phofula ka munghana hi mu tsumbako, a nga hi vhuna ku rwala a kukarateka ka hina. (2 Tih. 2:2) Loku u zvi wonisa ku khwatsi a wu na wa ku ti phofula ka yena, khongela ka Jehovha lezvaku a ku vhuna ku kuma muKristu a buvhileko kasi a ku vhuna. Jehovha i vhunile Elija lezvaku a mu tirela hi malembe yo tala a tlhela a lwisana ni cikarato cakwe ca kukarateka ku hundza mpimo. A matimu ya Elija ma hi nyika kutsumba. Hi nga tshuka hi karateka ku hundza mpimo hi cikhati co leha, zvi hi mbheta ntamu zvi tlhela zvi hi rera. Kanilezvi loku hi tsumba Jehovha, i ta hi nyika a ntamu lowu wu lavekako kasi hi simama ku mu tirela.— Isa. 40:28, 29. w19.06 15 ¶4; 16 ¶¶9-10

Hi nga engetela kutiya-hlanha zvezvi hi ku chumayela mahungu ya ma nene ya Mufumo wa Nungungulu. Hikuyini? Hakuva a ku chumayela zvi hi gondzisa ku tsumba Jehovha hi tlhela hi nga chavi munhu. A ku fana ni lezvi a miri wa hina wu tiyako loku hi maha ma exercício, hi engetela a kutiya-hlanha ka hina hi ku chumayela hi muti ni muti, lomu ko tala vanhu, hi citshuketi, ni lomu mamerkadho. Loku hi tiya hlanha zvezvi hi chumayela, hi tava hi longile ku simama hi chumayela hambu loku a mufumo wu hi betela ku maha ntiro wa hina. (1 Tes. 2:1, 2) Hi nga gondza zvotala ka cikombiso ca makabye wa cisati wo tsumbeka a kombisileko kutiya-hlanha ko hlamalisa. Makabye Nancy Yuen i wa nga hundzi 1,5 metro hi ku leha, kanilezvi i wa nga dzukiselwi hi kuhlakana. I no ala ku tsika ku chumayela mahungu ya ma nene ya Mufumo wa Nungungulu. Hi kota ya lezvo, i no vhalelwa paxweni hi cipimo ca 20 wa malembe le China. Lava va nga mu thethisa va wulile lezvaku i wa hi yena “munhu wo nonoha nguvhu” lomu tikweni gabye! w19.07 5 ¶¶13-14

A vanhu vo kari va zvi dokolokela a ku gondza lisine la Bhibhiliya. Kanilezvi, a kutala ka lava hi va kumako va nga wonekisa ku khwatsi a va khatali kusanguleni. Zvi nga lava ku hi maha cokari kasi va zvi tsakela ku gondza. Kasi hi humelela ntirweni wa kuchumayela, hi fanele ku ti longisela khwatsi. Hlawula mhaka u wonako ku yi ta tsakelwa hi lava u to va kuma, u guma u alakanyela lezvi u to sangulisa zvona bhulo. Hi cikombiso, u nga ha wutisa n’winyi wa muti uku: “Ndzi ngazwa mawonela ya wena ka mhaka leyi? A vanhu misaveni yontlhe va kumana ni zvikarato lezvi hinawu hi kumanako nazvo nyamutlha. Makunu, loku kova ni mufumo wu fumelako misava yontlhe wu wa ta zvi kota ku lulamisa zvikarato lezvo ke?” Mu nga guma mu bhula hi Dhaniyeli 2:44. U nga ha sangula bhulo kambe ni munhu hi ku mu wutisa lezvi: “Hi mawonela ya wena, hi yihi ndlela ya ku wundla khwatsi a vanana?” Mu guma mu bhulisana hi Dhewuteronome 6:6, 7. Handle ko kanakana, ha tsaka nguvhu loku hi vhuna vanhu lezvaku va maha vapizani va Kristu. w19.07 15 ¶4, 6-7

A makabye wo kari a nga ni malembe na a chumayela vahedheni kwale Mutsuwuka-gambo, i tlhamusela lezvi: “Hi tolovelo, lomu ka tiko legi loku a munhu aku a ‘ndzi kholwi ka Nungungulu’, i lava ku wula ku a nga vhumeli ku khozela a vanungungulu va khozelwako hi vanhu laha va yileko. Hikwalaho, ndzi tolovela ku yima naye, ndzi ku a vanungungulu vo tala futsi va mahiwa hi vanhu niku a hi va lisine. A kutala ka zvikhati ndzi guma ndzi lera Jeremiya 16:20, ndzi guma ndzi mu wutisa lezvi: ‘Hi nga mu tivisa kuyini loyi a nga nungungulu wa lisine ni loyi wa ku mahiwa hi munhu?’ Ndzi mu ingisela khwatsanyana, ndzi guma ndzi lera Isaya 41:23, a nge: ‘Hi tiviseni lezvi zvi ta ngata andzhako ka lezvi, kasi ha fela ku zvi tiva lezvaku mu vanungungulu.’ Hi ku gumesa, ndzi mu komba zvilo zvokari lezvi Jehovha a nga ranga a wula na zvi nga se maheka.” A makabye mun’wani i li: “Ndzi mu tlhamusela zvilo zvi kombako ku a Bhibhiliya ga vhuna, kutani zviphrofeto zvokari zvi nga tatiseka, kutani milayo yi fumelako a wuako gontlhe. Hi ku landzela, ndzi mu vhuna ku zwisisa lezvi a zvilo zvontlhe lezvo zvi kombisako zvona a ku ku ni Muvangi wa wutlhari a hanyako. Loku makunu a munhu a sangula ku khwatsi o vhumela ku Nungungulu i kona, ndzi sangula ku mu komba lezvi a Bhibhiliya gi zvi wulako hi Jehovha.” w19.07 23-24 ¶¶14-15

A zvilo lezvo zva lisima zvi patsa kubasiswa ka vito ga Jehovha, kutatiseka ka makungo yakwe, kurula ni kuzwanana lomu bandleni. (Mat. 6:9, 10; Joh. 13:35) Loku a zvilo lezvo zvi hi zva lisima wutomini ga hina, hi komba lezvaku hakunene ha mu randza Jehovha. Mupostoli Pawule i tlhelile aku hi “nga soleki hi nchumu” kutani ku hi ngavi ni cihoxo. Lezvo a zvi wuli ku hi fanele kuva vanhu vo mbhelela. Kanilezvi Jehovha i ta hi wona na hi nga soleki hi nchumu loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi andzisa lirandzo la hina hi tlhela hi tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu. A yin’we ya tindlela ta ku kombisa lirandzo la hina ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi nga khunguvanyisi van’wani. A cileletelo ca ku hi nga khunguvanyisi van’wani a hi mhaka yo hlakana. Hi nga mu khunguvanyisisa kuyini mun’wani? Hi nga mu khunguvanyisa hi lezvi hi hlawulako a ku hi ti hungata hi zvona, hi tinguwo leti hi bohako, hambu hi ntiro lowu hi hlawulako. Lezvi hi zvi mahako zvi nga tshuka zvi nga bihangi zvona ha zvoce. Kanilezvi, loku lezvi hi zvi hlawulako zvi tshova livhalo la mun’wani, a khunguvanyeka, makunu leyo a hi mhaka yo hlakana. — Mat. 18:6. w19.08 10 ¶¶9-11

Kusukela hi 1935, a Vakustumunyu va Jehovha va no zvi zwisisa lezvaku a citshungu ca hombe ca muwoniso wa Johani ci wumbiwa hi ntlawa wa maKristu yo tsumbeka lawa ma rindzelako ku hanya laha misaveni kala kupindzuka. (Kuv. 7:9, 10) Kasi va pona kuxanisekeni ka hombe kambe, va fanele ku gondza va tiva Jehovha va tlhela va mu tirela na ku nga se sangula a kufuma ka Kristu ka 1000 wa malembe. Va fanele ku kombisa a kukholwa ‘kasi va pona ka zvontlhe lezvi zvi to maheka’ mahlweni ka kufuma ka Kristu ka 1000 wa malembe. (Luka 21:34-36) A citshungu ca hombe ca tsaka hi kutsumba loku ci nga nako. Va zvi zwisisa lezvaku hi Jehovha a faneleko ku hlawula laha malandza yakwe yo tsumbeka ma to mu tirela kona, kani hi le tilweni kutani hi laha misaveni. A citshungu ca hombe ni lava va totilweko va zvi tiva lezvaku a nchachazelo wabye va ta wu kuma ntsena hi kota ya tipswalo ta Jehovha kota lezvi a ti kombisileko hi ku tirisa a hakhelo ya kutlhatlhisa ya Jesu Kristu. — Rom. 3:24. w19.09 28 ¶10; 29 ¶¶12-13

U ka ciavelo ciswa? Ti karatele ku xalala ka ciavelo ca wena ca ciswa. Loku u cica ciavelo u nga zvi wonisi ku u wa nga tiri khwatsi, ne u nga tizwi na u nga ha vhuni nchumu. Veka kupima ka lezvi Jehovha a ku vhunisako zvona zvezvi u tlhela u simama ku chumayela. Pimanyisa a cikombiso ca maKristu ya zana ga malembe go sangula. Ni kwihi va nga kari vaya kona, va wa “famba na va chumayela mahungu ya ma nene ya mhaka ya Nungungulu”. (Miti. 8:1, 4) A mizamo u yi mahako ya ku simama u chumayela, yi nga tshuka yi pswala mihandzu ya yi nene. Hi cikombiso, a maphayona ma nga hlongoliwa ka tiko go kari, ma noya ka tiko gin’wani ga laha kusuhani gi nga vilela nguvhu a vahuweleli va lirimi labye. Ndzeni ka tihweti to kari, ku no wumbiwa mitlawa yiswa yi nga tshama hi ku kula. A litsako la hombe hi fanele ku li kuma ka wunghana ga hina na Jehovha. Loku u lava ku kuma litsako, simama ku tiyisa wunghana ga wena na Jehovha, u mu kombela ku a ku nyika wutlhari, zvileletelo, ni civhuno. U nga rivali lezvaku a kuza u randza ciavelo ca wena ca kale hi lezvi u nga maha zvontlhe u nga zvi kota kasi ku vhuna vanhu ka cipandze leco. Ni ka leci u nga ka cona zvezvi, tira hi mbilu yontlhe u wona lezvi Jehovha a to ku vhunisa zvona kasi u ci randzawu. — Mutsh. 7:10. w19.08 24-25 ¶¶15-16

Hi fanele ku ingisa Jehovha hakuva hi yena Muvangi va hina. Hi cigelo leco, hi yena a nga ni fanelo ya ku zvi nyika milayo a zvivangwa zvakwe. (Kuv. 4:11) Kanilezvi a cin’wani cigelo ca ci nene ci hi mahako hi mu ingisa hi ku hi yena a fumako hi ndlela ya yi nene. A vanhu vo tala va fuma van’wani. Kanilezvi loku hi zvi fananisa ni ndlela leyi Jehovha a fumako hi yona, hi wona lezvaku Jehovha i tlharihile nguvhu ni ku i na ni lirandzo, ni wuxinji, ni ku wa zwela wusiwana aku hundza tontlhe tihosi. (Ekso. 34:6; Rom. 16:27; 1 Joh. 4:8) Hi ingisa Jehovha loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi mu ingisa zvilweni zvontlhe ni loku hilwa ni kuxuva ka hina ka ku lava ku ti tsumba. (Mav. 3:5) Loku hi tiva a matshamela ya Jehovha yo saseka zva olova ku mu ingisa. Hikuyini? Hakuva a matshamela yakwe hi wona ma mu kucako ku maha zvontlhe lezvi a mahako. (Lis. 145:9) A cikhati hi gondzako zvotala hi Jehovha, hi mu randza nguvhu. Loku hi randza Jehovha, hi nga taza hi lava lixta ya milayo ya ku hi byela lezvi hi faneleko ku maha ni lezvi hi nga faneleko ku maha. w19.09 14 ¶1, ¶3

Sathani i bindzisa wutomi ga vanhu hi ku va byetela mawunwa lawa ma va mahako va nga hi na kutsumba. Hi cikombiso, i lava ku hi kholwa lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a hi rivalela a zviwonho zva hina niku a nga hi randzi. A mawunwa lawo ma maha vanhu va mbhela ntamu. (Joh. 8:44) Loku hi tshinela ka Kristu a zviwonho zva hina zvo tsetselelwa. (Mat. 11:28) A lisine hi ku Jehovha wa hi randza nguvhu hontlheni. (Rom. 8:32, 38, 39) A ntiro lowu Jesu a hi nyikileko wu hambene ni mitiro yin’wani leyi hi yi mahako. Hi cikombiso, loku hi wuya hi ntirweni wa ku ti hanyisa hi wuya na hi karele na hi nga tsakangi. Kanilezvi loku hi mbheta cikhati na hi tirela Jehovha na Kristu hizwa litsako la hombe. Zvi nga lava ku hi ti karata kasi hiya mutlhanganweni. Kanilezvi, a kutala ka zvikhati loku hi wuya hi tizwa na hi humutilwe ni ku tiyisiwa. Ku humelela zvo fana ni lezvo loku hi ti karata hi chumayela hi tlhela hi maha a cigondzo ca hina wutsumbu. A mabhindzu hi ma kumako ma tele nguvhu a ku hundza a ntamu lowu hi wu mbhetako na hi maha lezvo! w19.09 20 ¶1; 23-24 ¶¶15-16

Ka cikhati leci ca ci tsongwani ci seleko kasi a “siku” lego gi sangula, Jehovha i lava lezvaku hi tshama na hi khomekile ntirweni wa kuchumayela. Hi fanele ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi ‘tshama na hi khomekile ntirweni wa Hosi’. (1 Kor. 15:58) Laha Jesu a nga wulawula hi zvilo zva lisima lezvi zvi nga wa ta humelela masikwini yo gumesa, i tlhelile aku: “Ahandle ka lezvo, a mahungu ya ma nene ma fanele ku ranga ma chumayelwa ka matiko wontlhe.” (Mar. 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Hi nga ehleketa hi lezvi: Khati ni khati u yako ntirweni wa kuchumayela u vhunetela ku a ciphrofeto leco ca Bhibhiliya ci tatiseka. Lembe ni lembe, a ntiro wa ku chumayela a Mufumo wu simama ku andza. Hi cikombiso, hi nga alakanya hi kuengeteleka ka ntsengo wa vahuweleli va Mufumo misaveni yontlhe masikwini lawa yo gumesa. Hi 1914, a kova ni 5155 wa vahuweleli ka 43 wa matiko basi. Nyamutlha a vahuweleli va kwalomu ka 8 500 000 ka 240 wa matiko. Hambulezvo, a ntiro wa hina a wu se gumesa. Hi fanele ku simama ku huwelela a Mufumo wa Nungungulu kota wona woce wu to mbheta a zvikarato zva vanhu. — Lis. 145:11-13. w19.10 8 ¶3; 9-10 ¶¶7-8

Jehovha i tirisile Bharzilayi lezvaku a vhuna Hosi Dhavhidha. Dhavhidha ni vanhu lava a nga hi navo va wazwa ‘ndlala ni kukarala ni tora’ a cikhati leci va nga tsutsuma Absalome, a n’wana Dhavhidha. Na a hi ni vavanuna van’wani, Bharzilayi, a wanuna a nga khosahele ka cikhati leco, i no veka wutomi gakwe mhangweni hi ku vhuna Dhavhidha ni lava a nga hi navo. Bharzilayi a nga alakanyangi ku i wa nga ta ha tirisiwa hi Jehovha hi kota ya lezvi a nga khosahele. Kanilezvi, i kombisile wuhana a tirisa lezvi a nga hi nazvo kasi ku vhuna malandza ya Nungungulu lawa ma nga lava ku vhuniwa. (2 Sam. 17:27-29) Hi gondza yini ka mhaka leyi? Kani hi na ni tanga muni, Jehovha a nga hi tirisa kasi hi tatisa a zvilaveko zva makholwa-kuloni, kani ya lomu cipandzeni ca hina kutani ya gin’wani tiko. (Mav. 3:27, 28; 19:17) Hambu loku hi nga zvi koti a ku va vhuna hi kukongoma, hi nga maha minyikelo ya ku seketela ntiro misaveni yontlhe kasi ku vhuna a vamakabye lava va welweko hi timhango. — 2 Kor. 8:14, 15. w19.10 21 ¶6

Kuzvilava zvi nga hi karatela a ku byela van’wani lezvi hi ti zwisako zvona loku a wokari a hi khunguvanyisile kutani a hi wonhele. (Mav. 18:19) Zvikhati zvin’wani, hi nga ha alakanya ku zvi lava cikhati ni ntamu kasi ku wumba wunghana go tiya. Hambulezvo, a hi faneli ku alakanya lezvaku a zvi koteki. Loku hi lava lezvaku a vamakabye va hi vhuna loku hi kumana ni zvikarato hi fanele ku aka wunghana go tiya navo zvezvi. A gin’we ga mazambo ga ku aka wunghana navo, ku va byela lezvi hi zvi pimisako ni lezvi hi ti zwisako zvona. (1 Ped. 1:22) Jesu i kombile lezvaku i wa va tsumba a vanghana vakwe hi ku bhula navo khwatsi a nga va fihleli nchumu. (Joh. 15:15) Hi nga pimanyisa a cikombiso ca Jesu hi ku byela van’wani lezvi zvi hi mahako hi tsaka, hi karateka ni lezvi zvi hi mahako hi xukuvala. Ingisela khwatsi loku u bhula ni wokari. Loku u maha lezvo, u nga pola lezvaku mu na ni zvilo zvo tala zvo fana zvo kota maalakanyo, kutizwa, ni mixuvo. Loku u sangula hi wena u bhula ni vanghana va wena u nga va fihleli nchumu, a wunghana ga n’wina gi ta kula nguvhu.— Mav. 27:9. w19.11 4 ¶¶8-9

Cikhatini ca kuxaniseka ka hombe, a mahungu lawa hi ma chumayelako kuzvilava ma ta cica. Zvezvi hi chumayela a mahungu ya ma nene ya Mufumo hi tlhela hi zama a ku maha vapizani. Kanilezvi ka cikhati leco, kuzvilava hi ta huwelela a mahungu yo bayisa, lawa a Bhibhiliya gi ma fananisako ni maralala ya hombe. (Kuv. 16:21) Kuzvilava hi ta huwelela lezvaku lokuloku a tiko ga Sathani gi ta lovisiwa. Hi ta zvi tiva hi kufamba ka cikhati lezvi a mahungu ya hina ma to tshamisa zvona ni lezvi hi to ma huwelelisa zvona. Xana hi ta tirisa a tindlela to fana ni leti hi ti tirisako hi malembe yo tala kutani hi ta tirisa a tin’wani tindlela? Zvi lava ku hi rindzela kasi hi zvi wona. Kani hi yihi ndlela hi to yi tirisa, zvo khwatsi hi tava ni thomo ga ku huwelela hi ku tiya a mahungu ya Jehovha ya kulamula! (Ezek. 2:3-5) Zvo khwatsi a mahungu ya hina ma ta kwatisa mifumo yi zama ku hi miyeta lezvaku hi nga ha tshuki hi chumayela kambe. A ku fana ni lezvi nyamutlha hi tsumbako ku Jehovha i ta hi vhuna ntirweni wa hina wa kuchumayela, zvi ta lava kambe lezvaku hi mu tsumba ni ka cikhati ci tako. Hi nga tiyiseka lezvaku a Nungungulu wa hina i ta hi nyika ntamu wa ku hi maha a kurandza kakwe.— Mika 3:8. w19.10 16 ¶¶8-9

A gezu ku ‘penga’ gi komba lezvaku hi nga tshuka hi veka nguvhu kupima ka ku kuma titshomba ta ku ne a hi ku khwatsi to laveka hi lisine. Hi nga ha maha a mbilu ya hina yiva ni ‘kunavela ko tala ka wupumbu’. (1 Tim. 6:9) Kanilezvi wutshan’wini ga ku tsika a kuxuva loku lomu timbilwini ta hina, hi fanele ku alakanya lezvaku Sathani i ku tirisa kota tlhari ga ku hehla a kukholwa ka hina. A hi zvi veke laha ka ku hi na ni mali ya ku hi nga xava a titshomba to tala. Xana u wa tava u hoxisile loku u wo xava a zvilo u zvi lavako kanilezvi u to kala ku tekela ku zvi tirisa? Ahihi, a zvi wuli lezvo. Kanilezvi hi nga alakanyela hi zviwutiso lezvi: Loku wo xava nchumu lowo, u tava ni cikhati ni ntamu wa ku wu tirisa ni ku wu hlayisa? A cin’wani kambe, xana u wa ta sangula ku randza nguvhu titshomba ta wena? Ku ngava lezvaku a lirandzo la wena hi titshomba li wa ta ku maha u fana ni jaha legi gi nga ala a cirambo ca Jesu ca ku mu mahela zvotala Nungungulu? (Mar. 10:17-22) Zvi nene nguvhu a ku olovisa wutomi ni ku mbheta a cikhati ni ntamu wa hina na hi maha kurandza ka Nungungulu! w19.11 17-18 ¶¶15-16

Nungungulu a nga ku nyika “ntamu wa ku zvi maha” u tlhela u tatisa a ciboho co kari u ci mahileko. (Filp. 2:13) Hikwalaho, kombela Jehovha lezvaku a ku nyika ntamu wa ku zvi maha. Mu kombele a moya wakwe wa ku basa kasi wu ku nyika a ntamu u wu lavako. Simama u khongela hambu loku u alakanya lezvaku a mikhongelo ya wena a yi se hlamuliwa. Jesu i te: “Simamani ku kombela [moya wa ku basa], mu ta nyikiwa.” (Luka 11:9, 13) Ahandle ka lezvo, maha makungo. Kasi ku mbhetisa ni wihi ntiro lowu u wu sangulileko zvi lava ku u maha makungo. U gumesa u tira hi ku yelana ni makungo ya wena. Hi kufanana, loku u maha ciboho, maha lixta ya zvilo zvontlhe u lavako ku maha kasi u tatisa a ciboho ca wena. Loku ku hi ni zvokari zvi ku karatelako ku maha zvi avanyisele hi zvipandze. Khati ni khati u mbhetako ku maha a cipandze cokari u taya u zvi wona ku u mahile ntiro wa ku kota kwihi. Mupostoli Pawule i kucile a maKristu ya le Korinte lezvaku ma khweketa zvo kari “hi siku go sangula ga vhiki ni vhiki” kasi ku hlenga hi zvona, wutshan’wini ga ku va sangula ku maha mihlengo hi loku va mu wona. (1 Kor. 16:2) A ku avanyisela a mitiro zvi tlhela zvi ku vhuna a ku u nga alakanyi lezvaku u nga ta yi kota. w19.11 29 ¶¶13-14

Loku a wokari a tiva vito ga Jehovha kutani zvilo zvo kari a zvi wulileko kutani a zvi mahileko, hi nga alakanya ku wa mu tiva. Kanilezvi a ku tiva Jehovha zvi patsa zvo hundza lezvo. Hi fanele ku ti nyika cikhati ca ku gondza hi Jehovha ni matshamela yakwe yo hlamalisa. Ntsena loku hi maha lezvo hi kona hi to sangula ku zwisisa lezvi zvi mu kucako ku wula ni ku maha zvilo. Lezvo zvi ta hi vhuna ku tiva lezvaku Jehovha wa xalala ke hi lezvi hi zvi pimisako, hi zviboho zva hina, kutani hi lezvi hi zvi mahako. Loku hi tivile lezvi Jehovha a zvi lavako ka hina, hi fanele ku tekela ku zvi maha. A vokari kuzvilava va nga hi hleka hi lezvi hi lavako ku tirela Jehovha hambu ku tshuka va hi vhukela loku hi sangula kuya mitlhanganweni. Kanilezvi loku hi tsumba Jehovha, a nga ta tshuka a hi fularela. Hi ta sangula ku aka wunghana na Jehovha legi hi to simama nago wutomini ga hina gontlhe. Maku, zva koteka a ku hi mu tiva khwatsi Jehovha ke? Ina zva koteka! w19.12 16-17 ¶¶3-4

Ka zvikhati zvin’wani, a vapswali zva va karatela a ku gondzisa vana vabye. Kanilezvi a vanana cinyikiwo ca Jehovha. Contlhe cikhati Jehovha i longile ku vhuna vapswali ni ku ingisela a mikhongelo yabye. Wa hlamula mikhongelo leyo kambe hi ku tirisa a Bhibhiliya, mabhuku ya hina, zvikombiso ni wusungukati ga vapswali va buvhileko lomu bandleni. A vanhu vo kari va li a ku gondzisa n’wana zvi teka 20 wa malembe. Kanilezvi, hi lisine, a ntiro wa mupswali a wu gumesi. A lirandzo, ni cikhati, ni gondziselelo yi seketelwako ka Bhibhiliya hi zvona zvilo zva lisima lezvi a vapswali va nga nyikako a vana vabye. A n’wana ni n’wana i ta hlamula hi ndlela ya yena ka gondziselelo leyi a nyikwako hi vapswali. Hambulezvo, a kutala ka lava va gondzisilweko hi vapswali vabye a ku randza Jehovha va ti zwisa ku khwatsi hi makabye Joanna Mae, wa le Ásia, loyi a nga wula lezvi: “Ndzi bonga nguvhu hi lezvi a vapswali va mina va ndzi gondzisileko ku randza Jehovha. A va ndzi nyikangi a wutomi basi, kanilezvi va ndzi nyikile a wutomi legi gi nga wutomi hi lisine.” (Mav.  23:24, 25) A ku tala ka vamakabye va hina vonawu va ti zwisa lezvo. w19.12 27 ¶¶21-22

Zva olova nguvhu a ku wona a vamakabye va lavako ku tiyisiwa. Hambulezvo, i fanele ku lava tindlela ta ku vhuna van’wani hambu loku hi chava. Hi cikombiso, hi nga ha chava hi ku kala hi nga ci tivi co wula kutani co mahela wokari a karatekileko. A lisine hi ku hi ngo zvi kota ku chavelela van’wani loku hi kombisa ku ha khatala hi vona. Laha hi tshinelako magumo ya tiko legi, a tiko gi taya gi biha nguvhu niku a wutomi gi taya gi bindza. (2 Tim. 3:13) Hi ta simama hi lava ku tiyisiwa hakuva a hi mbhelelangi niku ha maha zvihoxo. Mupostoli Pawule i zvi kotile a ku timisela hi ku tsumbeka kala a mbheta a ntiro wakwe hi kota ya lezvi a maKristu-kuloni ma nga mu tiyisa. Loku hi pimanyisa cikombiso cabye, hi nga vhuna vamakabye va hina lezvaku va simama va tiyile kukholweni. — 1 Tes. 3:2, 3. w20.01 12-13 ¶¶17-19

A vatotilweko a va lavi ku a van’wani va va khoma hi ndlela yo hlawuleka. (Filp. 2:2, 3) Va zvi tiva lezvaku a cikhati leci Jehovha a nga va tota, a nga bangi mpundzu kasi a van’wani va zvi tiva. Hikwalaho a munhu a totilweko a nga hlamali loku a vokari va nga kholwi lezvaku i totilwe. Wa zvi tiva lezvaku a Bhibhiliya gi hi byela ku a hi faneli ku hatlisela ku kholwa loku a wokari a wula lezvaku i nyikilwe ntiro wo hlawuleka hi Nungungulu. A munhu a totilweko a nga lavi ku ti mahela vito. Hikwalaho, a nga fambi a byetela vanhu lezvaku i totilwe, ne a nga ti bhumi hi zvona. (1 Kor. 4:7, 8) A maKristu ma totilweko a ma laveteli a van’wani vatotilweko kasi ma bhula hi kutotiwa kabye kutani ku ma tlhangana hi ci wona kasi ma gondza Bhibhiliya. (Gal. 1:15-17) Loku ma wo maha lezvo, a bandla gi wa nga tava ni wumun’we. Ma wa to vhukela a moya wo basa, lowu wu vhunako a malandza ya Nungungulu lezvaku mava ni kurula ni wumun’we.— Rom. 16:17, 18. w20.01 28 ¶¶6-7

A vanhu lava a wukhongeli gabye gi to ngha gi lovisilwe, kuzvilava va ta kwata nguvhu hi lezvi a Vakustumunyu va Jehovha va to simama va khozela. Handle ko kanakana va ta byela van’wani lezvi va nga bayisekisa zvona, hambu hi ku zvi haxa lomu ka Internet. A mifumo ni hosi yabye, Sathani, va ta hi venga hi kota ya lezvi ku tova wukhongeli ga hina basi gi to ngha gi nga lovisiwangi. Va tava va tsandzekile ku tatisa a kungo gabye ga ku fuvisa a wukhongeli gontlhe laha misaveni. Hikwalaho va ta veka tihlo ka hina. Hi ndlela leyo, a matiko ma tava Goge wa Magoge. Ma ta patsana ma vhukela a vanhu va Jehovha hi ntamu wabye wontlhe. (Ezek. 38:2, 14-16) Hi nga ha sangula ku karateka hi lezvi zvi to humelela cikhatini ca kuxaniseka ka hombe nguvhunguvhu lezvi hi kalako hi nga tivi mitlhamuselo yo tala ya lezvi zvi to humelela. Hambulezvo, ha zvi tiva lezvaku a hi faneli ku chava a kuxaniseka ka hombe. Jehovha i ta hi nyika a zvileletelo zvi to ponisa a wutomi ga hina. — Lis. 34:19. w19.10 16-17 ¶¶10-11

A hizwi kubonga basi kanilezvi hi tlhela hi ku kombisa hi magezu ni mitiro. Lezvo zvi komba ku hi hambene ni vanhu vo tala va nyamutlha. Hi hanya ka tiko legi a vanhu va kona va nga kombisiko kubonga hi zvontlhe lezvi Nungungulu a va mahelako. Hi lisine, a kuva a vanhu va nga kombisi kubonga cin’we ca zvikombiso zvaku hi hanya “masikwini yo gumesa”. (2 Tim. 3:1, 2) Ngha hi nga tshuki hi pimanyisa a mahanyela lawo. Jehovha i lava ku a vana vakwe vontlhe va hanya zvin’we. Kunene, a lirandzo leli hi nga nalo hi mun’we ni mun’wani li hi tivekisa kota maKristu ya lisine. (Joh. 13:35) Hi vhumelelana ni mutsali wa Tisimu loyi a ngaku: ‘Hi nga wonani kutsakisa ka zvona, loku a maxaka ma hanya khatigin’we hi kuzwanana.’ (Lis. 133:1) Loku hi randza a vamakabye va hina hi komba lezvaku ha mu randza Jehovha. (1 Joh. 4:20) A zvo ku tsakisa a kuva zviro zva ngango wa vamakabye va cinuna ni va cisati lava va nga ‘va nene ka mun’we ni mun’wani, ni vo zwelana wusiwana’! — Efe. 4:32. w20.02 9 ¶¶6-7

Andzhako ka loku Hana a khongele, a zvikarato zvakwe a zvi tekelangi ku mbhela. I simamile ku tshama na Penina. A Bhibhiliya a gi wuli lezvaku Penina i wa cicile a mahanyela yakwe. Hikwalaho, kuzvilava zvi lavile ku Hana a timisela a magezu yo tlhava ya katakuloni wakwe. Kanilezvi Hana i zvi kotile ku simama a rulile. Andzhako ka loku Hana a byelile Jehovha lezvi zvi nga mu karata a nga ha karatekangi kambe. I tsikile Jehovha a mu chavelela ni ku mu tangalisa. Hi ndzhako ka cikhati, Jehovha i hlamulile mukhongelo wa Hana, niku i gumile a pswala vana! (1 Sam. 1:2, 6, 7, 17-20) Hi nga tlhela hi kuma a kurula hambu loku a cikarato ca hina ci simama. Hambu loku hi khongela hi kutikisa hi tlhela hiya mitlhanganweni hi kukhandzakanya a zvikarato zvokari zvi nga ha simama. Kanilezvi ka cikombiso ca Hana, hi gondza lezvaku a ci kona ci nga mahako Jehovha a nyima a ku tangalisa a timbilu ta hina ti karatekileko. Jehovha a nga ta tshuka a hi rivala, niku i ta hi chachazela hi kota ya kutsumbeka ka hina. — Mah. 11:6. w20.02 22 ¶¶9-10

A madhota a ma tsiki a ku bhula ni van’wani hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya lawa ma to va vhuna a ku maha zvilo hi wutlhari. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku tiya hi wulawula loku zvi laveka? Wona cikombiso ca Mupristi wa Hombe Eli: A  mupristi loyi i wa hi ni vana vambiri a nga va randza nguvhu. Hambulezvo, a vana lavo va wa nga hi na cichavo hi Jehovha. Va wa hi ni wutihlamuleli ga hombe ga ku tira kota vapristi lomu tabhernakelini. Kanilezvi va tirisile a wutihlamuleli gabye hi ndlela ya hava, a va kombisangi cichavo hi miphahlelo leyi yi nga mahelwa Jehovha, niku va wa maha wubhayi laha kubaseni. (1 Sam. 2:12-17, 22) Hi kuya hi nayo wa Mosi a vana va Eli va wa ringanelwa hi kufa, kanilezvi Eli i no va kawukanyana hi wunene a tlhela a va vhumelela lezvaku va simama ku tira lomu tabhernakelini. (Deut. 21:18-21) Xana Jehovha i yi wonisile kuyini a ndlela leyi Eli a nga kawuka hi yona a vana vakwe? I no byela Eli aku: ‘U dzundzile a vana va wena ku hundza mina.’ Jehovha i no boha a ku daya a vavanuna lavo vambiri vo biha.— 1 Sam. 2:29, 34. w20.03 19 ¶¶4-5