Setembro

A cikombiso ca Jehovha na Jesu xungetano hi ku tira nguvhu ci wula lezvaku a hi faneli ku humula? Ne. Jehovha a nga tshuki a karala, hikwalaho a zvizi zvi lava ku a humula. Hambulezvo, a Bhibhiliya gi wula lezvaku andzhako ka loku Jehovha a vangile misava ni tilo, ‘i no tsika ku tira a humula’. (Ekso. 31:17) Zvi wonekisa ku lezvo zvi wula ku Jehovha i no nyima ku vanga zvilo a ti nyika cikhati ca ku tsaka hi lezvi a nga zvi vangile. Hambu lezvi Jesu a nga tira yi nga chayi a cikhati a nga hi laha misaveni, i wa ti nyika cikhati ca ku humula ni ca ku tshama aga ni vanghana vakwe. (Mat. 14:13; Luka 7:34) A Bhibhiliya gi kuca vanhu va Nungungulu lezvaku va randza ku tira. A malandza yakwe ma fanele ku tira hi ku ti karata wutshan’wini ga ku loloha. (Mav. 15:19) Kuzvilava wa tira kasi ku hlayisa a ngango wa wena. Ahandle ka ntiro lowo, vontlhe a vapizani va Kristu va na ni ntiro wa kuchumayela a mahungu ya ma nene. Hambulezvo, u fanele ku humula zvi enela kambe. w19.12 2 ¶2; 3 ¶¶4-5

U nga hlawuteli zvilo zvi mahilweko hi madhimoni. Mhakeni leyi, hi lava ku pimanyisa cikombiso ca Jesu. Phela Jesu i hanyile le tilweni na a nga seta laha misaveni, niku i wa tiva zvilo zvo tala xungetano hi Sathani ni madhimoni. Hambulezvo, i wa nga hlawuteli lezvi a mimoya leyo yo biha yi nga zvi maha. Jesu i wa lava kuva kustumunyu ya Jehovha, na ku nga hi muhaxi wa mahungu ya Sathani. Hi nga pimanyisa Jesu hi ku nga hlawuteli zvilo zvi yelanako ni madhimoni. Niku hi lava ku lezvi hi wulako zvi komba lezvaku a timbilu ta hina ti tele hi “magezu yo saseka” — ku nga lisine. (Lis. 45:1) U nga chavi mimoya ya kubiha. Ka tiko legi hi hanyako ka gona, hi nga humelelwa hi zvilo zva kubiha. Hi nga babya, hi humelelwa hi mhango hambu hi ku felwa na hi nga zvi rindzelangi. Xana hi fanele ku ti byela ku zvi vangiwa hi mimoya ya kubiha? A Bhibhiliya gi tlhamusela lezvaku a vanhu vontlhe zvi nga ‘dzuka zvi va humelela’. (Mutsh. 9:11) Hi ku wulawula hi madhimoni, Jehovha i kombile lezvaku i na ni ntamu wa hombe nguvhu a ku hundza wona. w19.04 23-24 ¶¶13-14

Xana a madhota ma ingisa a nayo wa tiko wa ku tivisa wuhosi loku mazwa lezvaku ku ni munhu a nga xakela n’wanana ke? Ina, ma wu ingisa. Ka matiko lawa wu nga kona nayo lowo, a madhota ma ti karatela ku wu ingisa, hi kuva ma tivisa wuhosi loku ku hi ni wokari ku zwalako lezvaku i xakele n’wanana. A milayo leyo a yi lwisani ni nayo wa Nungungulu. (Miti. 5:28, 29) Hikwalaho, loku a madhota mazwa ku ku na ni munhu a xakeleko n’wanana, ma tekela ku fonela hofisa ya ravi kasi ku tiva lezvi ma faneleko ku maha kasi ma ingisa nayo lowu wa wuhosi. A madhota ma byela loyi a xakelweko, vapswali ni van’wani va tivileko mhaka leyo, lezvaku loku va zvi lava va ngaya bikela wuhosi ga tiko xungetano hi kuxakelwa loko. Makunu, ahati loku ku hi lezvaku loyi a nga xakela n’wanana i lumba bandla ke, a mhaka leyo yi guma yi tiveka lomu a hanyako kona? Xana loyi a tivisileko mhaka leyo i fanele ku tizwa nandzu a ku i chakisile vito ga Jehovha? Ne ni kutsongwani! Loyi a nga xakela n’wanana hi yena a nga chakisa vito ga Jehovha. w19.05 10 ¶¶13-14

A Bhibhiliya gi kuca nuna ni sati lezvaku va kombisana cichavo niku va nga tsikani — kota lezvi va nga tsumbisana a siku va nga chadha. Gi li: ‘A wanuna i ta siya a [papayi] wakwe ni [mamani] wakwe a namarela ka sati wakwe; vona va tava nyama yin’we.’ (Gen. 2:24) Hi magezu lawa, gi va kuca ku va bohana va tlhela va ti yimisela ku hanya zvin’we kala rini na rini. Kanilezvi, lava va nghenilweko hi wutlhari ga tiko va na ni mawonela yo hambana. Va li a sati kutani nuna i fanele ku veka kupima ka lezvi yena a zvi lavako. A bhuku go kari gi wulawulako hi kutsikana ka sati ni nuna, gi wula lezvaku ka matiko yo kari loku a vanhu va chadha, va tolovela ku tsumbisana mahlweni ka vanhu lezvaku va ta hanya zvin’we kala vafa. Kanilezvi, a kutala ka vanhu va cicile magezu ya citsumbiso leci ma wula ku va ta hanya zvin’we kota nuna ni sati ka masiku wontlhe va to ngha va randzana. A mawonela lawa yo kala ma nga gi nyiki lisima a wukati, ma maha ku ku hohloka mingango yo tala ku tlhela ku xaniseka vanhu va talela ga cima. Handle ko kanakana, a mawonela lawa ya tiko yo kala cichavo hi wukati i gondzo yo fayela nguvhu. w19.05 23 ¶12

Zvi wonekisa ku khwatsi a maKristu yo kari ma wa sangulile ku thapelwa hi mawonela ya hava ni tifilozofiya ti nga hangalaswa hi Sathani. Makunu Pawule i wa karateka hi kota ya lezvo. (Efe. 4:17-19) Ni nyamutlha lezvo zvi nga hi mahekela. Laha Sathani, a hosi ya tiko legi, a fako ni tindleve hi ku zama ku hi tsikisa ku tirela Jehovha, i tirisa mano yo hambanahambana. Hi cikombiso, loku hi xuva kuva va lisima ku hundza van’wani ni kuva ni nduma, a nga londzowota zvezvo kasi ku hi tsikisa ku tirela Jehovha. A nga ha londzowota nchun’wanyana wo kari hi nga gondza laha kaya, cikoleni, kutani ka vanhu hi hanyako navo lezvaku a hi maha hi pimisa ku fana na yena. Xana zva koteka ku ‘khungumula’ zvilo zva hava zvi chachareleko maalakanyweni ya hina ke? (2 Kor. 10:4) Wona lezvi Pawule a hlamulisako zvona ciwutiso leci: “Hi hahlulela a maalakanyo ni zvontlhe lezvi zvi tlakukileko zvi vhalelako vanhu a ku tiva Nungungulu, hi hlula maalakanyo wontlhe hi ma maha zvibochwa zva ku ingisa Kristu.” (2 Kor. 10:5) Lisine, hi nga zvi kota ku susa mawonela ya hava hi ku vhuniwa hi Jehovha. w19.06 8 ¶¶1-3

Hana, na Dhavhidha, ni mutsali loyi wa tisimu va wa karatekile nguvhu. Hambulezvo, va tsumbile Jehovha kasi a va vhuna. Va mu rilele hi mukhongelo, va mu phofulela zvontlhe zvi nga va karata. A va mu fihlelangi nchumu. Va mu byelile lezvi zvi nga va maha va karateka ku hundza mpimo, va tlhela va simama kuya khozela Jehovha lomu a nga khozelwa kona. (1 Sam. 1:9, 10; Lis. 55:22; 73:17; 122:1) Jehovha i no va zwela wusiwana, a hlamula a mun’we ni mun’wani wabye. Hana i nova ni kurula. (1 Sam. 1:18) Dhavhidha i no tsala lezvi: ‘A makhombo ya loyi a lulamileko manyingi; kanilezvi Jehovha wa mu hlanguta ka wona wontlhe.’ (Lis. 34:19) A mutsali loyi mun’wani wa tisimu i no guma a ku Jehovha i mu ‘khomile hi canja gakwe ga cinene’, a mu rangela hi wusungukati ga lirandzo. (Lis. 73:23, 24) Hi gondza yini ka zvikombiso lezvi? Ka zvikhati zvin’wani, hi nga tshuka hi peziwa hi zvikarato zvi mahako ku hi karateka ku hundza mpimo. Kanilezvi, hi nga zvi kota ku timisela loku hi ehleketa hi lezvi Jehovha a nga va vhunisa zvona van’wani, lezvi va nga mu tsumbisa zvona, ni lezvi va nga mu ingisisa zvona hi ku maha lezvi a nga va ruma.— Lis. 143:1, 4-8. w19.06 17 ¶¶14-15

U nga tshuki u dhana a kuva Kustumunyu ya Jehovha hi kuzwa zvokari zvi wuliwako hi vanhu kutani zvokari va zvi mahako. (Mika 4:5) Wona cikombiso hi vekelweko hi vapostoli va Jesu le Jerusalema, andzhakunyana ka kufa kakwe. Va wa zvi tiva ku a varangeli va wukhongeli ga ciJudha va va nyenya ni nkondzo! (Miti. 5:17, 18, 27, 28) Hambulezvo, siku ni siku va waya tempeleni va tlhela va ti tivekisa ku vapizani va Jesu hi ku chumayela. (Miti. 5:42) A va chavangi va tsika ku chumayela. Na hinawu, hi nga hlula kuchava munhu hi ku contlhe cikhati hi ti tivekisa lezvaku hi Vakustumunyu va Jehovha — le ntirweni, cikoleni, ni ka vaakelani. (Miti. 4:29; Rom. 1:16) Hikuyini a vapostoli va nga tsakile? Hi ku va wa zvi tiva lezvaku hikuyini va nga kari va vengiwa, niku va wa zvi wona kota wudzundzo a ku xanisiwa hi kota ya ku maha kurandza ka Jehovha. (Luka 6:23; Miti. 5:41; 1 Ped. 2:19-21) Loku hi zvi zwisisa a ku hi vengiwa hi kota ya ku maha zvo lulama, hi nga ta tshuka hi nyima ku tirela Jehovha hi ku chava munhu. w19.07 7 ¶¶19-20

Jesu ni vapizani vakwe va wa hlayisa sabhadho hakuva va wa ingisa a Nayo wa Mosi. Kanilezvi Jesu i wulile a tlhela a maha zvilo zvo tala zvi kombileko lezvaku zvi wa nga bihangi a ku maha zvilo zva zvi nene ni zva ku vhuna van’wani hi sabhadho. (Mat. 12:9-11) Ka Jesu, a ku maha zvilo zva zvi nene ni zvo vhuna van’wani, zvi wa nga hi ku hambunyeta nayo wa sabhadho. Lezvi a zvi mahileko zvi kombile khwatsi lezvi zvi nga hi kungo ga sabhadho. Kota lezvi a vanhu va Nungungulu va nga humula mitiro yabye ya siku ni siku, va wa zvi kota ku veka kupima ka zvilo zva moya. Jesu i kulele ka ngango wu nga tirisa sabhadho kasi ku khozela Nungungulu. Lezvo zva woneka ka lezvi hi gondzako xungetano hi Jesu na a ha hi kaya kabye le Nazareta. A Bhibhiliya gi li: “Kota lezvi [Jesu] a nga tolovela ku maha hi siku ga sabhadho, i no nghena sinagogeni a yima kasi ku lera.” (Luka 4:15-19) A vapizani va Jesu vonawu va wa hi ni cichavo ca hombe hi sabhadho laha ka kuza va nyima a ku longisela a powa yo nuhela ni mafura yo nuhela kasi ku tota a miri wa Jesu kala ku hundza a sabhadho. — Luka 23:55, 56. w19.12 4 ¶10

A maKristu wontlhe ma patseka ntirweni wa ku lavetela vanhu va timbilu ti nene. A ntiro lowu, hi nga wu fananisa ni ku lavetela cin’wanana ci nga lahleka. Hi ndlela muni? Wona lezvi zvi nga humelela hi n’wanana wa 3 wa malembe a nga lahlekile. Ku no vitaniwa cipimo ca 500 wa vanhu kasi va ya mu lavetela. Loku ku hundzile 20 wa tihora a n’wanana loye na a lahlekile, i no ya thumbiwa lomu ka simu ga zvipfhaki hi mun’we wa lava va nga ti nyikela hi kuzvirandza kasi va lavetela. Kanilezvi a munhu loye, i no ala ku nyikwa wudzundzo hi lezvi ku nga yena a nga mu kuma. I te: “A n’wanana loyi hi mu kumile hi lezvi hontlheni hi nga tirisana.” A vanhu vo tala va fana ni n’wanana loye. Va tizwa na va lahlekile. A ci kona va ci rindzelako; vo ti hanyela basi. Kanilezvi va lava civhuno. Hontlheni va 8 wa timiliyoni ni kuhundza, hi lomu ko zama ku kuma a vanhu lavo va ti mbilu ti nene. Kuzvilava wena a wu mu kumi munhu a zvi lavako ku gondza Bhibhiliya. Hambulezvo, a vahuweleli van’wani u tirako navo cipandzeni caleci ca cin’we, va nga kuma munhu a to zvi lava ku gondza lisine la Mhaka ya Nungungulu. Loku a makabye wokari a kuma munhu a lavako kuva mupizani wa Kristu, hontlhe hi nga ntirweni lowu wa ku lavetela hi na ni cigelo ca ku tsaka. w19.07 16-17 ¶¶9-10

Mupostoli Pawule i alakanyisile a maKristu ya le Filipi lezvaku ma fanele ku timisela. Zvezvi gi nga yimisiwa, a bandla lego gi no sangula ku xanisiwa. A kuza a bandla legi gi yimisiwa, zvi sangulile laha Pawule na Silasi va nga vhumela ku rumiwa hi Nungungulu vaya “Makedhoniya”, kwalomo ka lembe ga 50 Nguveni ya Hina. (Miti. 16:9) Loku va chikele, va no kuma wasati wa ku hi Lidhya, loyi “a nga kari a ingisela” a cikhati Pawule a nga kari a kanela, Jehovha a guma a “vhulula mbilu yakwe” kasi a zwisisa mahungu ya ma nene. (Miti. 16:14) I no bhabhatiswa ni ngango wakwe hi ku hatlisa. Kanilezvi Sathani i no tekela ku vhutsu a va vhukela. A vanhu va lomu dhoropeni ga Filipi va no rorovisela Pawule na Silasi va va yisa ka tihosi ta dhoropa, vaya va lumbeta ku va vhuxa gujeguje lomu dhoropeni. Pawule na Silasi va no biwa, va vhalelwa paxweni; hi ndzhako ka cikhati va va hlongola lomu dhoropeni. (Miti. 16:16-40) Va rerekile ke? Ne! Ahati a vamakabye lava va nga hi ka bandla lego ga giswa ke, zvini va nga maha? Vonawu va no timisela. A hi kutsakisa ka zvona! Handle ko kanakana va tiyisilwe nguvhu hi cikombiso ca Pawule na Silasi. w19.08 2 ¶¶1-2

A zvi kanakanisi lezvaku a “mihandzu [leyo] . . . ya kululama” yi patsa a lirandzo hi Jehovha ni vamakabye; ni ku bhula ni van’wani xungetano hi lezvi va nga zvi rindzelako cikhatini ci tako ni ku va vhuna ku va kholwa ka Jesu. Hi “pswala mihandzu . . . ya kululama” a cikhati leci hi hisekako hi maha ntiro lowu wa lisima nguvhu wa ku maha vapizani. (Mat. 28:18-20) Ni ka cihi ciyimo hi nga ka cona, hi nga woninga kota kuwonekela ka tiko. Ka zvikhati zvin’wani, lezvi zvi wonekisako ku khwatsi zvo hi vhalela ku chumayela mahungu ya ma nene, zvi nga tshuka zviva lungelo ga ku hi chumayela. Hi cikombiso, a cikhati leci mupostoli Pawule a nga tsala papilo gakwe ka va le Filipi, i wa khotselwe laha kaya le Roma. Hambulezvo, a machini lawa a nga bohilwe hi wona a ma mu vhalelangi ku chumayela a va guarda vakwe ni lava va ngata va ta mu vhuxela. Pawule i chumayele hi kuhiseka ka zviyimo lezvo, niku lezvo zvi tiyisile a vamakabye lezvaku va “kanela mhaka ya Nungungulu na va nga chavi nchumu”. — Filp. 1:12-14; 4:22. w19.08 12 ¶¶15-16

A cigelo ca hombe ci hi mahako hi gondza kuva vanhu va kutikoramisa hi ku zvi tsakisa Jehovha. Mupostoli Pedro i yi tlhamusele khwatsi a mhaka leyi a cikhati a nga tsala a magezu ya mutsalo wa nyamutlha. A bhuku “Ngona U Nzi Lanzela” ka cipimo 3 ndzimana 23 gi tlhamusele magezu lawa ya Pedro giku: “A kutikulisa ku fana ni vhenene. A mihandzu ya kona ya zvi kota kuva leyi yi hahlulako. I tshamela legi gi zvi kotako ku maha munhu wa zvinyikiwo zvo tala a nga ha sizi ka Nungungulu. Hi gin’wani tlhelo, a kutikoramisa ka zvi kota ku maha lezvaku a munhu wa nyalidede nguvhu a tiriswa nguvhu hi Jehovha. . . . [Yena] i ta tsakela a ku ku chachazela hi kota ya kutikoramisa ka wena.” Kunene, a ku na nchumu wa lisima hi nga wu mahako a ku hundza ku tsakisa mbilu ya Jehovha. (Mav. 23:15) Ahandle ka ku tsakisa Jehovha, ha vhuneka nguvhu loku hi gondza kuva vanhu va kutikoramisa. Loku hi ti koramisa a van’wani va ta zvi tsakela a ku tshama na hina. Hikuyini? Wena a wu tsaki ke hi ku tshama ni vanhu vo ti koramisa? — Mat. 7:12. w19.09 4 ¶¶8-9

A madhota ma tira yi nga chayi kasi ku vhuna vamakabye. Hambulezvo, a va tsiki a wutihlamuleli gabye gi va maha vava ni matshandza. Wutshan’wini ga lezvo, va kombisa wunene ka vamakabye. (1 Tes. 2: 7, 8) A lirandzo labye lo eta ni kutikoramisa kabye zva khumba a ndlela leyi va wulawulako hi yona ni van’wani. André a nga ni malembe yo tala na a hi dhota, i wula lezvi: “Ndzi polile lezvaku loku a dhota gi hi ni cinghana gi tlhela gi kombisa wunene zvi khumba nguvhu a timbilu ta vamakabye. Lezvo zvi kuca a bandla kambe lezvaku gi tirisana khwatsi ni madhota.” António loyi yenawu a nga ni malembe na a hi dhota, i wula lezvi: “Ndzi zama ku tirisa a wusungukati gi nga ka Va Le Filipi 2:3 niku contlhe cikhati ndzi zama ku wona van’wani na va hi va hombe a ku hundza mina. Lezvo zva ndzi vhuna ku nga kurumeti van’wani lezvaku va maha zvilo hi mawonela ya mina.” A madhota ma fanele ku ti koramisa a ku fana ni lezvi Jehovha a ti koramisako. Hambu lezvi Jehovha a nga Hosi ya hombe misaveni yontlhe wa ‘korama . . . [a] humesa loyi wa tsongwani hi lomu tshurini’. (Lis. 18:35; 113:6, 7) A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku Jehovha wa venga a vamatshandza. w19.09 16-17 ¶¶11-12

Kasi hi kuma kuhumula na hi rwele a pingu wa Jesu hi fanele ku kuva ni mawonela ma nene. Kota lezvi a ntiro lowu hi mahako wu nga wa Jehovha, hi fanele ku wu mahisa lezvi yena a zvi lavisako zvona. Hina hi vatiri niku Jehovha hi yena Murangeli. (Luka 17:10) Loku hi zama ku maha a ntiro lowu hi kuya hi lezvi hi zvi lavisako zvona hi tolwa ni pingu. Kanilezvi, hi nga maha a zvilo zvo tala zvo hlamalisa hi tlhela hi hlula a zvikarato zvo tala loku hi landzela a wurangeli ga Jehovha. Alakanya lezvaku a nga kona a nga mahako ku a kurandza ka Jehovha ku nga maheki! (Rom. 8:31; 1 Joh. 4:4) A kungo ga hina ku dzundza Jehovha, a Papayi wa hina wa lirandzo. A vanhu va masikwini ya Jesu, lava va nga hi ni wunavenave kutani lava va nga maha zvilo na va hi ni kungo ga lezvaku ku wuyelwa vona, a zvi hlwelangi a ku va mbhelelwa hi litsako va tlhela va tsika ku rwala a pingu wa Jesu. (Joh. 6:25-27, 51, 60, 66; Filp. 3:18, 19) Kanilezvi lava va nga maha zvilo hi kota ya ku randza Nungungulu ni muakelani va rwele a pingu wa Jesu na va tsakile wutomini gabye gontlhe laha misaveni na va hi ni kutsumba ka kuya tira zvin’we na Kristu le tilweni. Hi kufanana, hi ta simama hi tsakile loku hi rwala a pingu wa Jesu hi zvigelo zvi nene. w19.09 20 ¶1; 24-25 ¶¶19-20

Alakanyela a makatekwa u ma kumako hi kota ya lezvi u tlhatlhisilweko ka tigondzo ti nga seketelwiko ka Mitsalo. A ho ku tsaka hi lezvi hi nga ni kutlhatlhiswa loko! Hi rindzela a kutlhatlhiswa ka hombe. Lokuloku, Jesu i ta lovisa a wukhongeli ga mawunwa ni mifumo ya kubiha. Nungungulu i ta vhikela a “citshungu ca hombe” leci ci mu tirelako, niku i ta tlhela a va nyika makatekwa kasi va ti buza hi wona paradhiseni. (Kuv. 7:9, 14) A vanhu vo tala va ta vhuxiwa va tlhela va kuma thomo ga kutlhatlhiswa ka zvontlhe a zvilo zva kubiha zvi vangiwako hi ciwonho ca Adhamu. (Miti. 24:15) Ndzeni ka 1000 wa malembe ya Kufuma ka Jesu, yena ni lava a to fuma navo va ta vhuna vanhu lezvaku va tlheliselwa mimiri ni wuxaka go mbhelela na Nungungulu. A cikhati leco ca ku tlheliselwa ni kutlhatlhiswa ci ta ku khwatsi i lembe ga Jubhilewu le Izrayeli. Lezvo zvi wula ku vontlhe lava va tirelako Nungungulu hi kutsumbeka va tava vanhu vo mbhelela na va nga hi na ciwonho. w19.12 12-13 ¶¶14-16

Ka zana ga malembe go sangula, a wanuna wo kari wo hana waku hi Josefa (wa ka Bharnabhasi) i wa ti yimisele ku tirisiwa hi Jehovha. (Miti. 4:36, 37) Andzhako ka loku Sawule a mahile muKristu, a kutala ka vamakabye va wa mu chava hi kota ya mahanyela yakwe ya kale ya ku xanisa mabandla. Kanilezvi, Bharnabhasi i no chavelela Sawule a tlhela a mu vhuna. (Miti. 9:21, 26-28) Hi ndzhako ka cikhati, a madhota le Jerusalema ma wa lava ku chavelela a vamakabye va nga hanya le Antiyokiya wa Siriya, ku nga hi wutshamu ga le kule nguvhu. Himani va mu rumileko kuya seyo? Hi Bharnabhasi! Va mu tivile wo hlawula. Hi byeliwa lezvaku Bharnabhasi i no “kuca vontlhe lezvaku va simama ku ingisa Hosi hi mbilu yontlhe”. (Miti. 11:22-24) Ni nyamutlha, Jehovha a nga hi vhuna lezvaku hiva “n’wana wa kuchavelela” ka maKristu-kuloni. Hi cikombiso, a nga hi tirisa kasi hi chavelela lava va felweko hi maxaka yabye. Kutani a nga hi kuca ku hiya vhuxela kutani ku fonela munhu a babyako kutani a karatekileko kasi hi mu byela magezwanyana yo kari ya ma nene. U ti yimisele ku tirisiwa hi Jehovha a ku fana ni lezvi a nga mu tirisisa zvona Bharnabhasi? — 1 Tes. 5:14. w19.10 22 ¶8

Ka zvikhati zvin’wani loku hi tirisana ni vanghana va hina, a hi woni a matshamela yabye ya ma nene basi kanilezvi hi wona ni zvihoxo zvabye. Zvini zvi nga hi vhunako ku simama hiva ni wunghana go tiya navo hambu loku va maha zvihoxo? A hi rindzeli lezvaku a vamakabye va hina vava vanhu vo mbhelela. Hikwalaho, neti hi chata wunghana go tiya ni wokari hi fanele ku kulula hi n’watseka kasi a wunghana ga hina gi simama. Loku a vanghana va hina va maha zvihoxo zvi nga lava ku hi va nyika a wusungukati ga gi nene kanilezvi go kongoma gi seketelwako ka Mhaka ya Nungungulu. (Lis. 141:5) Ahandle ka lezvo, hi fanele ku va tsetselela loku va hi khunguvanyisa. Loku hi va tsetselele, zvi lava ku hi ti wonela ku famba hiba mpundzu hi lezvi va hi maheleko, hambu ku tshuka hi bhula hi zvona ka cin’wani cikhati. Ka zvikhati lezvi zva zvikarato hi hanyako ka zvona, zva lisima nguvhu a ku veka kupima ka matshamela lawa ma tiyisako ya vamakabye na ku nga hi ka zvihoxo zvabye! A ku maha lezvo, zvi tiyisa a wunghana ga hina navo. A vanghana lavo hi ta va lava nguvhu kuxanisekeni ka hombe. w19.11 6 ¶13, 16

A cikhati leci hi fambisako a zvigondzo zva Bhibhiliya, hi fanele ku maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi “maha vapizani . . . [hi] va gondzisa a ku ingisa zvontlhe lezvi [Jesu a zvi] layileko”. Hi fanele ku vhuna vanhu lezvaku va zwisisa a ku hikuyini zvi nga zva lisima a ku va tirela Jehovha ni ku seketela a Mufumo wakwe. Lezvi zvi wulako lezvaku hi fanele ku va kuca ku hanya hi lezvi va zvi gondzako, va nyikela wutomi gabye ka Jehovha va tlhela va bhabhatiswa. Ntsena loku va maha lezvo, hi kona va to pona ka siku ga Jehovha. (1 Ped. 3:21) A cikhati ci seleko kasi a tiko legi gi lovisiwa ci tsongwani nguvhu. Hi cigelo leco, a hi faneli ku mbheta cikhati hi ku gondza Bhibhiliya ni vanhu lava va kalako va nga hi na kungo ga kuva vapizani va Kristu. (1 Kor. 9:26) A ntiro wa hina wa cihatla! Ku na ni vanhu vo tala va ha faneleko kuzwa a mahungu ya Mufumo a cikhati na ca ha vhumela. w19.10 11-12 ¶¶14-15

Lembe ni lembe, hi siku ga ku maha muphahlo wa ku kombela ku tsetselelwa zviwonho, a vaIzrayeli va wa tlhangana va tlhela va nyikela zvihari kasi ku maha hi zvona miphahlo. A miphahlo leyo yi wa vhuna vaIzrayeli a ku alakanya lezvaku va wa fanele kubasisiwa ka ciwonho! Kanilezvi, a mupristi wa hombe na a nga se nghena lomu ka Wutshamu go Basabasa, i wa fanele ku ranga hi ku maha ntiro wa lisima nguvhu wa ku chela libani lontlhe laha ka makhala ya ndzilo a kwartu yi tala hi masema yo nuhela. Hi gondza yini ka mhaka leyi? A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku a mikhongelo yi amukelekako ya malandza yo tsumbeka ya Jehovha yi fana ni libani. (Lis. 141:2; Kuv. 5:8) A mupristi wa hombe i wa neha libani ka Jehovha na a kombisa a cichavo ca hombe nguvhu. Hi kufanana, loku hi tshinela ka Jehovha hi mukhongelo, hi zvi maha hi cichavo ca hombe. A ho ku tsaka hi lezvi a Muvangi wa hina a hi vhumelelako hi tshinela kakwe a ku fana ni n’wanana a tshinelako ka papayi vakwe. (Jak. 4:8) I hi wona kota vanghana vakwe! (Lis. 25:14) Ha gi nyika nguvhu lisima a thomo legi hi nga nago laha ka ku hi wa nga ta tshuka hi maha nchumu ci mu zangarisako. w19.11 20-21 ¶¶3-5

A kutala ka vanhu va lomu u tshamako kona va wu wonisa kuyini a ntiro? Ka matiko yo tala, a vanhu vaya va tira nguvhu a ku hundza kale. A kutala ka zvikhati, lava va tirako nguvhu ne a va kumi ni cikhati ca ku humula, ca ku tshama ni va ngango wabye, kutani ca ku gondza xungetano hi Nungungulu. (Mutsh. 2:23) Kanilezvi, a vokari a va zvi lavi ku tira ne ni kutsongwani; va patsa ni ku ti lavela zvigelo zva ku va nga tiri. (Mav. 26:13, 14) A kuhambana ni mawonela ya tiko xungetano hi ntiro, wona lezvi Jehovha na Jesu va wu wonisako zvona. A hi kanakani lezvaku Jehovha mutiri wa hombe. Jesu i zvi tlhamusele khwatsi laha a ngaku: “A Papayi wa mina wa ha tira kala ni lezvi, minawu ndza ha tira.” (Joh. 5:17) Alakanyela hi ntiro wontlhe lowu Nungungulu a wu mahileko a cikhati leci a nga vanga tingilozi ta talela ga cima ni tinyeleti ni wuako gontlhe! Hi wona ni zvilo zvo tala zvo saseka lezvi Nungungulu a zvi vangileko kwalaha misaveni. w19.12 2 ¶¶1-2

Dhavhidha i zvi kotisile kuyini a kuva ni wunghana lego na Jehovha? Dhavhidha i tivile Jehovha hi ku cuwukisela zvivangwa. A cikhati leci Dhavhidha a nga hi jaha, i wa mbheta cikhati co tala na a gisa a tiyivhu ta papayi wakwe. Kuzvilava kuve ka cikhati leco a nga sangula a ku ehleketa hi zvilo lezvi Jehovha a zvi vangileko. Hi cikombiso, laha Dhavhidha a nga cuwuka hehla ni wusiku, i wa nga woni a tinyeleti leti ti nga fenengetile tilo basi, kanilezvi i wa tlhela a pola ni matshamela ya Loyi a ti mahileko. (Lis. 19:1, 2) Laha a nga ehleketa hi lezvi a munhu a nga vangisiwa zvona, i wonile a wutlhari go hlamalisa legi Jehovha a nga nago. (Lis. 139:14) A cikhati leci Dhavhidha a nga zama ku zwisisa a mitiro ya Jehovha, i ti wonile na a hi n’wanana nguvhu ka Jehovha. (Lis. 139:6) Hi gondza yini? Siku ni siku ehleketa hi lezvi a zvivangwa zvi nga lomu u tshamako kona, zvo kota tisinya, zvihari ni vanhu zvi ku gondzisako hi Jehovha. Loku u maha lezvo u taya u gondza zvotala xungetano hi Papayi wa wena wa lirandzo. (Rom. 1:20) A siku ni siku gi cako kambe a lirandzo la wena hi yena li taya li kula nguvhu. w19.12 19-20 ¶¶15-17

Mosi i hlawulile ku tirela Jehovha. Laha a nga hi 40 wa malembe, i no hlawula a ku ti patsa ni vanhu va Nungungulu, a vaHebheru, a ku hundza ku tiviwa kota “n’wana wa n’waFaro”. Mosi i no tsika a cikhundla leco ca lisima. A cikhati leci a nga ti patsa ni vaIzrayeli, i wa zvi tiva lezvaku Faro i wa ta vhimba civindzi hi zanga. Phela Faro i wa hi hosi ya ntamu nguvhu niku a vaGibhite va wa mu wona kota nungungulu. Hambulezvo, Mosi i no tsumba Jehovha. Lezvo zvi komba ku i wa hi ni kukholwa ka hombe! A kutsumba loko hi kona ku nga mu maha ava ni wunghana ga hombe nguvhu na Jehovha kala kufeni. (Mav. 3:5) Hi gondza yini ka cikombiso ca Mosi? A ku fana na Mosi, hontlheni ku ni ciboho hi faneleko ku maha: Xana hi ta hlawula ku tirela Jehovha ni ku ti tlhanganisa ni vanhu vakwe? Kuzvilava hi ti karata nguvhu kasi hi tirela Jehovha niku lezvo zvi nga maha ku hi vhukelwa hi lava va nga mu tiviko. Kanilezvi loku hi tsumba Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni, i ta hi vhuna! w19.12 17 ¶¶5-6

Hambu lezvi hi mahilweko hi ntshuri wa misava hiva lisima nguvhu. Wona a zvigelo zvo kari zvi hi mahako hi tiva ku hi va lisima ka Jehovha. I vangile vanhu hi ndlela yaku va zvi kota ku pimanyisa a matshamela yakwe. (Gen. 1:27) Hi ku maha lezvo, i mahile munhu hi ndlela yo hlawuleka a ku hundza a zvivangwa zvontlhe zva laha misaveni. (Lis. 8:4-8) Hambu ndzhako ka loku Adhamu a wonhile, Jehovha i simamile a va nyika lisima a vanhu. Hi va lisima nguvhu kakwe laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe wo randzeka, Jesu, kota hakhelo ya kutlhatlhisa ya zviwonho zva hina. (1 Joh. 4:9, 10) Hi ku tirisa a hakhelo ya ku tlhatlhisa, Jehovha i ta vhuxa lava va fileko hi kota ya ciwonho ca Adhamu— “lava vo lulama ni lava vo kala ku lulama.” (Miti. 24:15) A Mhaka yakwe yi komba lezvaku hi va lisima kakwe hambu loku hi babya, hi hi zvisiwana, kutani hi khosahele. — Miti. 10:34, 35. w20.01 15 ¶¶5-6

A kutsumba ka kuya hanya tilweni a hi tshomba ya lixaka, leyi a munhu a yi kumako hi kuva wa lixaka lelo. Yi nyikiwa hi Nungungulu. (1 Tes. 2:12) Hikwalaho, a hi faneli wutisa zvilo zvi nga wa ta khunguvanyisa van’wani. Hi cikombiso, hi wa nga ta wutisa a sati wa a totilweko lezvaku i ti zwisa kuyini hi ku hanya kala kupindzuka laha misaveni na a nga hi na nuna wakwe. Hi nga tiyiseka lezvaku misaveni yiswa Jehovha i ta ‘xurisa zvontlhe lezvi zvi hanyako’. (Lis. 145:16) Loku hi khoma a vatotilweko hi ndlela yi kombako lezvaku a hi va lisima a ku hundza van’wani, hi tlhela hi ti vhikela hina wutsumbu. Hikuyini? A Bhibhiliya gi hi byela lezvaku a vatotilweko vo kari kuzvilava va nga ta simama va tsumbekile. (Mat. 25:10-12; 2 Ped. 2:20, 21) Loku hi ti wonela ku “hlamala vanhu” hi nga tava valandzeli vabye, kani hi lava va totilweko, kani hi lava va tiviwako nguvhu, hambu lava va tireleko Jehovha hi malembe yo tala. (Jud. 16, tlhamuselo wa lahasi.) Loku va nga ha tsumbeki kutani va tsika bandla, hi nga ta luza a kukholwa ka hina kutani ku nyima ku tirela Jehovha. w20.01 29 ¶¶9-10

Kota vana “vo randzeka” va Jehovha hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku mu pimanyisa. Hi pimanyisa a matshamela yakwe hi kuva vanhu va lirandzo, va va nene ni vo tsetselela van’wani. Loku lava va kalako va nga tivi Jehovha va wona a mahanyela ya hina ya ma nene, kuzvilava va nga kuceka a ku gondza zvotala hi yena. (1 Ped. 2:12) A vapswali va nga maKristu va na ni zvigelo zva zvi nene zvaku va pimanyisa Jehovha ka ndlela leyi va khomako hi yona a vana vabye. Loku va maha lezvo, a vana va ta lava ku wumba wunghana gabye wutsumbu ni Papayi wa hina wa lirandzo. Ha tizwa matshandza hi Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni, niku hi lava lezvaku a van’wani va mu tiva. Lomu timbilwini ta hina hi ti zwisa ku khwatsi hi Hosi Dhavhidha a nga tsala lezvi: ‘A muhefemulo wa mina wu ta ti kulisa ha Jehovha.’ (Lis. 34:2) Kanilezvi, ahati ke loku hi chava ku bhula ni van’wani hi Jehovha? Hi nga zvi kotisa kuyini ku tiya hlanha? Hi tiya hlanha loku hi alakanyela lezvi Jehovha a to tsakisa zvona ni lezvi a vanhu va to vhunekisa zvona hi ku mu tiva. Jehovha i ta hi nyika a kutiya-hlanha loku hi ku lavako. I vhunile a vamakabye va hina va zana ga malembe go sangula niku i ta hi vhunawo. — 1 Tes. 2:2. w20.02 11 ¶¶12-13

A kutala ka lava va gondzako Bhibhiliya va kula hi tlhelo ga moya va tlhela va bhabhatisiwa. Hambulezvo, a vokari hi gondzako navo a Bhibhiliya va chava a kuva vapizani va Jesu. Va tsaka hi ku gondza Bhibhiliya kanilezvi a va kuli kasi va ringanelwa hi ku bhabhatiswa. Loku u hi ni cigondzani ca Bhibhiliya, ha tiyiseka lezvaku wa zvi lava ku ci hanya hi lezvi ci zvi gondzako niku ci vhuna kuva mupizani wa Kristu. Jehovha i lava lezvaku a vanhu va mu tirela hi ku mu randza. Hikwalaho, a kungo ga hina ku vhuna zvigondzani lezvaku zvi zwisisa ku Jehovha wa khatala nguvhu hi mun’we ni mun’wani niku wa va randza nguvhu. Hi lava ku va vhuna ku va wona Jehovha kota ‘papayi wa zvisiwana, tlhelo muyimeli wa tinoni’. (Lis. 68:5) Laha a zvigondzani zva wena zvi to zwisisa lezvi Nungungulu a zvi randzisako zvona, kuzvilava zvi ta khumba a timbilu tabye, a lirandzo labye hi Nungungulu li kula. Hikwalaho, vhuna a zvigondzani zva wena zva Bhibhiliya a ku zvi zwisisa lezvaku a Nungungulu wa hina wa lirandzo i lava ku zvi kuma a wutomi ga pindzukelwa, niku i longile a ku zvi vhuna kasi zvi kuma a wutomi lego. w20.01 3 ¶¶7-8

Mupostoli Pawule i wa ti koramisa, hikwalaho i wa zvi tiva lezvaku i na ni cilaveko ca ku tiyisiwa hi vanghana vakwe. Zvi laha kubaseni lezvaku i wa nga alakanyi ku a vanhu va wa ta mu wona kota munhu wo kala kutiya loku a vhumela lezvaku i na ni cilaveko ca ku chavelelwa hi vanghana vakwe zvikhatini zva zvikarato. (Kol. 4:7-11) Loku hi ti koramisa hi vhumela lezvaku ha lava ku chavelelwa, a vamakabye va hina va ta tsaka nguvhu hi ku hi vhuna. Pawule i wa zvi tiva lezvaku a Mitsalo yi wa ta mu chavelela. (Rom. 15:4) Yi wa ta mu nyika ni wutlhari ga ku lwisana ni cihi cikarato. (2 Tim. 3:15, 16) A cikhati a nga vhalelwe le Roma hi khati ga wumbiri, Pawule i no zvi wona lezvaku i wa hi kusuhani ni kufa. I no kombela Timote lezvaku a mu fambela ni “mabhuku” hi kuhatlisa. (2 Tim. 4:6, 7, 9, 13) Hikuyini? Hakuva zvi wonekisa ku khwatsi a mabhuku lawo ma wa hi zvipandze zvo kari zva Mitsalo ya ciHebheru leyi Pawule a nga wa ta yi tirisa kasi ku maha hi yona a cigondzo cakwe wutsumbu. Loku hi pimanyisa Pawule hi ku gondza a Mhaka ya Nungungulu hi kukhandzakanya, Jehovha i ta tirisa a Bhibhiliya kasi ku hi tangalisa ka zvontlhe zvikarato hi kumanako nazvo. w20.02 23-24 ¶¶14-15

A cikhati leci Elifaze, na Bhildhadhe, na Zofare va nga mbheta na va miyele laha va ngaya vhuxela Joba, ci wa nga hi ca ku ehleketa hi lezvi va nga wa ta mu vhunisako zvona. Wutshan’wini ga lezvo, va wa ehleketa hi lezvi va nga wa ta maha kasi ku komba lezvaku Joba i wa mahile zvobiha. Va wulile a zvilo zvo kari zvi nga hi lisine, kanilezvi a kutala ka lezvi va zvi wulileko xungetano hi Joba na Jehovha zvi wa bihile niku zvi wa hi mawunwa. Va lamulile Joba hi ndlela yo biha. (Joba 32:1-3) Xana Jehovha i mahile yini? I no va zangarela nguvhu a vavanuna lavo va vanharu. A va vitana ku zvipumbu a tlhela a va maha va kombela Joba lezvaku a va khongelela. (Joba 42:7-9) Hi gondza zvotala ka cikombiso co biha ca Elifaze, na Bhildhadhe, na Zofare. Co sangula, a hi faneli ku lamula a vamakabye va hina. (Mat. 7:2-5) Wutshan’wini ga lezvo, hi fanele ku va ingisela khwatsi na hi nga se wulawula. Ntsena loku hi maha lezvo hi kona hi to ci zwisisa khwatsi a ciyimo cabye. (1 Ped. 3:8) Ca wumbiri, a cikhati hi wulawulako hi fanele ku tiyiseka lezvaku a magezu ya hina ma nene niku lezvi hi wulako lisine. (Efe. 4:25) Ca wunharu, Jehovha wa khatala nguvhu hi lezvi hi wulako ka mun’we ni mun’wani wa hina. w20.03 22-23 ¶¶15-16

A kutala ka zvi khati, loku hi gondzisa van’wani xungetano hi Jehovha hinawu hiya hi mu tiva khwatsi. Hi cikombiso, ha wona a wuxinji ga Jehovha a cikhati a hi kongomisako hiya ka lava a timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine. (Joh. 6:44; Miti. 13:48) Ha wona ntamu wa Mhaka ya Nungungulu na wu tira a cikhati hi wonako lava hi va gondzisako na va tsika a mahanyela yo biha va sangula ku ambala a munhu muswa. (Kol. 3:9, 10) Hi tlhela hi wona a lihlazva-mbilu la Nungungulu hi vanhu va lomu cipandzeni ca hina hakuva wa hi rumela ka vona hi makhati yo tala kasi hi ya va vhuna. (Rom. 10:13-15) Hambulezvo, kani hi na ni malembe mangani na hi tirela Jehovha, hi fanele ku simama hi gi nyika lisima a wunghana ga hina naye. A yin’we ya tindlela ta ku komba lezvaku ha gi nyika lisima a wunghana ga hina na Jehovha ku bhula naye hi mukhongelo. Loku u lava ku maha wunghana ni wokari u fanele ku bhula naye hi ku khandzakanya. Hikwalaho khongela ka Nungungulu hi ku khandzakanya. U nga tshuki u chava ku mu byela lezvi u ti zwisako zvona ni lezvi u zvi pimisako. w19.12 19 ¶11, ¶¶13-14

A ku tiva lezvo, zva hi tangalisa! Kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu, Jesu i ta lulamisa ni cihi cikarato hi vangelwako hi Sathani ni tiko gakwe. (Isa. 65:17; 1 Joh. 3:8; Kuv. 21:3, 4) Lezvo zvi hi vhuna ku rindzela zvilo zva zvi nene cikhatini ci tako! Hambu lezvi Jesu a nga hi nyika ntiro wo bindza, i na na hina, a hi vhuna masikwini wontlhe ya kugumesa ya tiko legi. (Mat. 28:19, 20) Lezvo zva hi tiyisa! A kutangala, ni kutsumba, ni kutiya-hlana — zvilo zva lisima nguvhu zvi lavekako kasi hiva ni kurula. Makunu, u nga simamisa kuyini uva ni kurula loku u xanisiwa hi zvikarato? U nga simama kuva ni kurula hi ku pimanyisa lezvi Jesu a nga maha. Co sangula, khongela, u tlhela u zvi maha hi kuphindaphinda. Ca wumbiri, ingisa Jehovha u tlhela u chumayela hi ku hiseka hambu loku zvi karata. Ca wunharu, vhumela ku vhuniwa hi vanghana va wena zvikaratweni zva wena. Loku u maha lezvo, a kurula ka Nungungulu ku ta hlayisa a mbilu ni maalakanyo ya wena. (Filp. 4:6, 7) Niku a ku fana na Jesu, u ta hlula zvikarato zvontlhe. — Joh. 16:33. w19.04 13 ¶¶16-17