Outubro

Inyamutlha ha zvi wona khwatsi ku Jehovha wa vhikela a vanhu vakwe. Ehleketa hi lezvi: Hi chumayela hi tlhela hi gondzisa lisine misaveni yontlhe. (Mat. 28:19, 20) Lezvo zvi maha ku hi paluxa a mitiro yo biha ya Sathani. A zvi kanakanisi a ku loku Sathani i wo zvi kota, i wa ta vhalela zvontlhe lezvi hi zvi mahako. Kanilezvi, o hoom! Hikwalaho, a hi faneli ku rurumela hi ku chava mimoya ya kubiha. Loku hi tsumba Jehovha, a madhimoni a ma nge hi maheli nchumu wo biha wa kala kupindzuka. Hambulezvo, kasi a mun’we ni mun’wani wa hina alwa ni mimoya ya kubiha, zvi lava ku a tsumba Jehovha. Loku hi maha lezvo, hi ta kuma makatekwa yo tala nguvhu hi tlhela hi nga pengisiwi hi mawunwa ya Sathani. Ne hi nga ta woma hi ku chava madhimoni. A ca hombe ka zvontlhe, hi ta tiyisa wunghana ga hina na Jehovha. Mupostoli Jakobe i tsalile lezvi: “Kanetani Sathani i ta mu tsutsuma. Tshinelani ka Nungungulu, yenawu i ta tshinela ka n’wina.” — Jak. 4:7, 8. w19.04 24 ¶15; 25 ¶18

Vapswali, a vanana va n’wina ‘i tshomba ya Jehovha’, i va vekile mandleni ya n’wina. I rwexile n’wina a ndzhwalo wa ku va vhikela. Zvini mu nga mahako kasi ku vhikela a vanana va n’wina lezvaku va nga xakelwi? Co sangula, gondza mahungu ma wulawulako hi kuxakelwa ka vanana. Gondza xungetano hi tshamela ga vanhu va randzako ku xakela vanana, ni lezvi va mahako kasi ku va kalavela. Zama ku pola vanhu ni zviyimo zvi wonekisako ku zvi nga veka vanana mhangweni. (Mav. 22:3; 24:3) U nga rivali a mhaka leyi: A kutala ka zvikhati a vanana va xakelwa hi munhu va mu tivako ni ku mu tsumba. Ca wumbiri, kuca vanana va wena lezvaku va ti phofula loku mu bhula. (Deut. 6:6, 7; Jak. 1:19) U nga rivali ku a kutala ka zvikhati a vanana a va tlhatlheki ku wula loku va xakelwe. Va chava ku i hava a to kholwa lezvi va to wula; zva koteka kambe ku na va dzukiselwe hi loyi a nga va xakela kasi va nga wuli lezvi zvi nga maheka. Loku u pola ku ku ni cokari ci kalako ci nga hi khwatsi, mu mahe zviwutiso hi ndlela ya lirandzo u tlhela u mu ingisela khwatsi laha a hlamulako. Ca wunharu, gondzisa a vanana va wena. Va gondzise lezvi va faneleko ku wula ni ku maha loku a wokari a zama ku va khomakhoma hi ndlela ya hava. w19.05 13 ¶¶19-22

Hikuyini Jehovha a nyenyako vanhu va matshandza? A cin’we ca zvigelo hi ku lava va kombisako matshandza hi ku ti randza ku hundza fanelo va tlhela va vhuvhumisa mawonela lawo, va tekelela Sathani ne va nga mu siyi hi nchumu. Sathani i zile a lava ni ku Jesu a khizama a mu khozela, yaloyi a tirisilweko hi Nungungulu kasi ku vanga zvilo zvontlhe! Hi nga wona a matshandza ya Sathani! (Mat. 4:8, 9; Kol. 1:15, 16) Lava va ti wonako na va hi va lisima ku hundza fanelo, cikombiso co dlunyateka ca ku a wutlhari ga tiko hakunene wupumbu ka Nungungulu. (1 Kor. 3:19) Hambulezvo, a Bhibhiliya gi hi vhuna ku hi ti wona hi ndlela ya yi nene. Ga vhumela lezvaku hi ti randza hi ndlela yo kari. Jesu i te: “Randza muakelani wa wena a ku fana ni lezvi u ti randzisako zvona.” (Mat. 19:19) Lezvo zvi komba ku hi fanele ku ti khatalela hi ndlela yo kari. Hambulezvo, a Bhibhiliya a gi gondzisi lezvaku hi fanele ku ti wona hi hi va lisima a ku hundza van’wani. Kanilezvi, gi hi byela lezvi: “Mu nga mahi nchumu hi kubangana kutani hi matshandza, kanilezvi a mun’we ni mun’wani i wa ti koramise a wona mun’wani kota wa chukwana ku hundza yena.” — Filp. 2:3; Rom. 12:3. w19.05 24 ¶¶13-14

Hi nga alakanyela lezvi zvi nga boha ku u cica a cikhati u nga sangula ku gondza lisine la Mhaka ya Jehovha u tlhela u ti mahela ciboho ca ku mu tirela! A kutala ka hina zvi lavile ku hi tsika mahanyela yo kari yo biha. (1 Kor. 6:9-11) A ho ku mu bonga nguvhu Jehovha hi lezvi a nga hi vhuna ku hlula mahanyela lawo yo biha! Hambu lezvi hi kalako hi nga ha mahi a zviwonho zva hombe, lezvi hi nga kari hi maha na hi nga se bhabhatisiwa, a hi faneli ku tshama hi ku ge, hiku zvi mbhelile. Zva ha lava ku hi ti karata kasi hi fambela kule ni zvontlhe zvi nga wa ta hi veka ciringweni ca ku hi tlhela hi maha zviwonho lezvo. Makunu, ku laveka ku hi maha zvilo zvimbiri: Co sangula, hi fanele ku ‘tsika ku pimanyisa’, kutani ku tekelela a tiko legi. Ca wumbiri, hi fanele ku ‘hundzuluswa’ hi ku cica kupima ka hina kuva kuswa. A kuhundzuluswa kutani ku cica loku Pawule a nga ku wula, ku hundza ku cica lahandle, ku nga lezvi hi wonekisako zvona. Zvi yelana ni ku hi cica hi kumbhelela. Hi fanele ku cica a kupima ka hina hi kumbhelela kuva kuswa — a matshamela ya hina, kutizwa ka hina, ni mixuvo ya hina. w19.06 9 ¶¶4-6

Loku hi karatekile, hi nga kuma ntamu hi kuya mitlhanganweni ya bandla. Loku hi hi mitlhanganweni, hi mu vhululela ndlela Jehovha ya ku a hi ‘vhuna, ni ku hi chavelela.’ Le mitlhanganweni, Jehovha i hi tiyisa hi moya wakwe wo basa, hi Mhaka yakwe, ni malandza yakwe. Mitlhanganweni, hi na ni thomo ga “ku tiyisana”. (Rom. 1:11, 12) A makabye wo kari wa cisati wa ku hi Sofiya, i te: “Jehovha ni vamakabye hi vona va nga ndzi nyika ntamu wa ku timisela. Leci ci nga hi ca lisima ka mina, mitlhangano ya bandla. Ndzi polile lezvaku laha ndzi chumayelako nguvhu ni kuya mitlhanganweni, hi kona ndzi zvi kotako nguvhu a ku lwisana ni kukarateka.” Loku hi rerekile, a hi alakanyeni lezvaku Jehovha i tsumbisa ku mbheta zvikarato zva hina cikhatini ci tako, niku i tshama a longile ku hi vhuna ku lwisana ni kukarateka ko hundza mpimo zvezvi. I hi nyika “kuxuva ni ntamu” wa ku hlula cikarato ca ku mbhela ntamu ni loku hi nga ha hi na kutsumba.— Filp. 2:13. w19.06 19 ¶¶17-18

Jesu i wa hi ni zvileletelo zva lisima kasi ku nyika a vapizani vakwe. Hikwalaho, a nchumu wo sangula a nga maha andzhako ka loku a vhuxilwe hi ka vafileko ku maha mutlhangano ni vapizani vakwe. Ka mutlhangano lowu Jesu a wu mahileko ni vapizani vakwe, i wulawulile hi ntiro wa lisima lowu va nga wa ta wu maha ka cikhati leco — a ntiro walowu hi wu mahako ni nyamutlha. Jesu i te: “Fambani mu va maha vapizani a vanhu va matiko wontlhe, . . . mu va gondzisa a ku ingisa zvontlhe lezvi ndzi mu layileko.” (Mat. 28:19, 20) Jesu i lava lezvaku vontlhe a valandzeli vakwe va chumayela. A cileletelo leci a nga nyikangi a vapostoli vakwe vo tsumbeka va 11 basi. Cini ci hi tiyisekisako lezvo? Xana vapostoli basi va nga hi kona a cikhati leci ku nga nyikiwa a cileletelo leci le citsungeni ca Galileya? Alakanya lezvaku a ngilozi yi byelile a vavasati yiku: “Mu ta ya mu wona [le Galileya].” (Mat. 28:7) Hikwalaho a vavasati lavo vonawu va wa fanele ku ngha va hi kona ka mutlhangano lowo. w20.01 2-3 ¶¶1-4

Jesu i tlhamusele ku hikuyini hi faneleko ku rindzela ku vhukelwa. I te hi ta vengiwa hakuva a hi va tiko. Loku hi xanisiwa a zvi wuli ku Jehovha a nga ha hi katekisi. Kanilezvi, cikombiso ca ku hi maha zvo lulama! A ku na munhu a nga ni ntamu wa ku fuvisa wukhozeli ga Jehovha, a Nungungulu wa Ntamu wontlhe. A votala va zvi pimile, kanilezvi va zetile. Wona lezvi zvi nga humelela ka Yimpi ya Wumbiri ya Misava Yontlhe. Cikhatini leco, a mifumo ya matiko yo tala yi xanisile a vanhu va Nungungulu ku ku phu. A ntiro wa Vakustumunyu va Jehovha wu wa betelwa le Alemanya hi partidho ya vaNazi, wu tlhela wu betelwa kambe hi mifumo ya le Austrália, ni le Canadá, ni matiko man’wani. Le Alemanya, a partidho ya vaNazi yi no betela a Vakustumunyu lezvaku va khozela Jehovha. Le Austrália ni le Canadá, a mufumo wu no maha zvezvo. Hi nga wona lezvi zvi nga humelela. A cikhati yi nga sangula yimpi hi 1939, ku wa hi ni 72 475 wa vahuweleli misaveni yontlhe. Hambulezvo, a mibiko yi komba lezvaku kumbheleni ka yimpi hi 1945, ku wa hi ni 156 299 wa vahuweleli— lezvo zvi mahekile hi ku katekisiwa hi Jehovha. A ntsengo wa vahuweleli wu wa wuyetilwe kumbiri ni ku hundza. w19.07 9 ¶¶4-5

Hambu loku u nga hi na cigondzo ca Bhibhiliya, u nga vhunetela ku maha vapizani hi tindlela tin’wani. Hi cikombiso, u nga hoyozela lava va tako Salawini ya Mufumo hi khati go sangula u tlhela u maha wunghana navo. Loku u va kombisa lirandzo hi ndlela leyo u nga va vhuna ku wona lezvaku hakunene hi maKristu ya lisine. A mihlamulo ya wena, hambu loku yi hi yo koma, yi nga vhuna lava va vaswa lezvaku va tiva ku nyikela mihlamulo yo huma mbilwini hi ndlela ya cichavo. U nga pangalata a muhuweleli wa muswa ntirweni wo chumayela kambe u tlhela u mu vhuna ku tirisa Bhibhiliya loku a chumayela van’wani. Loku u maha lezvo, u mu gondzisa ku pimanyisa Kristu. (Luka 10:25-28) A maKristu yo tala ma na ni cikhati citsongwani nguvhu hakuva ma ni zvotala zvo zvi maha. Hambulezvo, ma ti xavela cikhati ma fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya, niku ma kuma litsako la hombe hi ku maha lezvo. w19.07 17 ¶11, ¶13

Mupostoli Pawule a nga vhumelangi ku nyima ku tirela Jehovha hi kota ya zvilo zva zvi nene a nga zvi mahile kutani zva hava lezvi a nga kumene nazvo wutomini gakwe. Hi lisine, i te i “rivala zva lendzhako” a fela ku zvi kota ku ‘ti gwimba kasi a kuma zva le phambeni’ — ku nga ku chikela magumo ka mapalisana. Zvi ngava zvilo muni lezvi zvi nga wa ta maha ku Pawule a nyima ku tirela Jehovha? A zvokari zva kona hi lezvi: Co sangula, hi ku Pawule i wa manyani na a nga seva muKristu. Hambulezvo, i wa wona zvilo lezvo kota “nhulu ya chaka”. (Filp. 3:3-8) Ca wumbiri, i wa tizwa nandzu hi lezvi a nga xanisa maKristu. Hambulezvo, a nga rerekangi a tsika ku tirela Jehovha hi kota ya ku tizwa nandzu. Ca wunharu, Pawule i kumene ni zvikarato zvo kota ku vhalelwa mapaxweni, ku biwa, ku gandliwa hi maribye, ku pandzekelwa hi zvitimela zva mati, ndlala, ni wuna. Ni ka zviyimo lezvo, i mahile zva hombe nguvhu ntirweni wa Jehovha. A nga gumangi a ti byela ku ja cikhati ca ku tshama a ku ge, aga mawongwe. (2 Kor. 11:23-27) Kanilezvi, i wa zvi tiva ku i fanele ku simama a tirela Jehovha, hambu lezvi a nga mahile zvotala a tlhela a xaniseka. Hinawu hi fanele ku maha zvezvo. w19.08 3 ¶5

A kutala ka vamakabye va hina va hanya ka matiko lawa va betelwako ku chumayela kubaseni, kutani hi muti ni muti, kanilezvi va kuma tindlela tin’wani ta ku chumayela mahungu ya ma nene. (Mat. 10:17-20) Ka gin’we ga matiko lawo, a muwoneleli wo kari wa cipandze i nyikile mawonela ya lezvaku a muhuweleli mun’we ni mun’wani a mbheta “cipandze” cakwe hi ku chumayela — a cipandze leco ku wa hi maxaka, ni vaakelani, ni zvigondzani-kuloni, ni vatiri-kuloni, ni vontlhe va va tivako. Ndzeni ka malembe mambiri, a mabandla lomu tikweni lego ma no engetela nguvhu. Kuzvilava lomu hi hanyako kona a hi betelwi ku chumayela laha kubaseni. Hambulezvo, ka lezvi a vamakabye va hina va mahako kasi ku lwisana ni zvikarato lezvo, hi nga gondza a mhaka leyi ya lisima nguvhu, yaku: Contlhe cikhati hlota tindlela ta ku chumayela, na u tsumba lezvaku Jehovha i ta ku nyika ntamu wu lavekako kasi u hlula cikarato cihi ni cihi. (Filp. 2:13) Ka masiku lawa ya mahlavhu salani, a hi ti yimiseleni ku tiva lezvi zvi nga lisima, hi nga soleki, hi nga khunguvanyisi van’wani, hi tlhela hi pswala mihandzu ya kululama. Loku hi maha lezvo, hi ta andza lirandzweni hi tlhela hi mu nyika wudzundzo Jehovha, a Papayi wa hina wa lirandzo. w19.08 13 ¶¶17-18

A kutala ka hina a hi zvi tsakeli a ku tshama ni vanhu lava contlhe cikhati va lavako lezvaku hizwa hi vona ni lava va nga vhumeliko a mawonela ya van’wani. Kanilezvi ha tsaka a cikhati leci hi tirisanako ni makholwa-kuloni ma kombisako ku ‘randza vamakabye, ni wuxinji ni kutikoramisa’. (1 Ped. 3:8) Hi zvalezvi hi ti zwisako zvona hi vanhu va kutikoramisa niku vonawu va ta tsaka hi ku tshama na hina loku hi ti koramisa. A kutikoramisa ku tlhela ku olovisa wutomi ga hina. Hi lisine, hi nga zvi wonisa ku khwatsi a zvilo a zvi fambi khwatsi kutani ku a zvi lulamangi. Ka zvikhati zvin’wani lava va nga ni wutlhari ga hombe a va dzundziwi. Lava va kalako va nga hi na wutlhari ga nchumu va dzundziwa nguvhu. Kanilezvi Solomoni i wa zvi tiva lezvaku hi fanele ku vhumela lezvi a wutomi gi nga tshamisa zvona hi tlhela hi nga khunguvanyisiwi hi lezvi a zvilo zvi fambisako zvona wutomini. (Mutsh. 6:9) Loku hi hi vanhu vo ti koramisa zvi ta hi olovela a ku vhumela lezvi a wutomi gi nga tshamisa zvona — na ku nga hi lezvi hina hi nga lava ku gi tshamisa zvona. w19.09 4-5 ¶¶9-10

Lava va nga ni wutihlamuleli, vo kota vapapayi ni vamamani va na ni thomo ga ku vhuna van’wani. A papayi hi yena a nga nyikiwa a wutihlamuleli hi Jehovha ga kuva hloko ya ngango niku i rindzela lezvaku a papayi a gondzisa a tlhela a laya a vana vakwe. (1 Kor. 11:3) Kanilezvi, a zvi wuli ku a wutihlamuleli gabye va fanele ku gi tirisisa lezvi va zvi lavisako zvona. Jehovha hi yena Muvangi wa ngango, hikwalaho a vapapayi va ta ti hlamulela ka yena hi ndlela leyi va wundlako ha yona a mingango yabye. (Efe. 3:14, 15) Va kombisa lezvaku va ingisa Jehovha loku va tirisa a wutihlamuleli gabye hi ndlela leyi yi mu tsakisako. U nga tirisi a wutihlamuleli legi u nyikilweko hi Jehovha hi ndlela ya hava. Vhumela a zvihoxo zva wena u tlhela u amukela a wusungukati ga van’wani legi gi seketelwako ka Bhibhiliya. Loku u maha lezvo, a ngango wa wena wu ta ku komba cichavo hi kota ya kutikoramisa ka wena. A cikhati u khongelako ni ngango wa wena byela Jehovha lezvi u ti zwisako zvona — a ngango wena wu zvizwa lezvaku u lava a wurangeli ga Jehovha ni ku u lava ku vhuniwa hi yena. A ca lisima nguvhu, rangisa ku tirela Jehovha wutomini ga wena. (Deut. 6:6-9) A cikombiso ca wena ca ci nene cin’we ca zvinyikiwo zva lisima nguvhu leci u nga nyikako a ngango wa wena. w19.09 15 ¶8; 17 ¶14; 18 ¶16

Marku i wa tsaka hi ku tirela van’wani. Hi makhati yo tala, i tirile na mupostoli Pawule na mupostoli Pedro a cikhati leci va nga tatisa a zviavelo zvabye, kuzvilava na a khatalela zvilaveko zvabye zva nyama. (Miti. 13:2-5; 1 Ped. 5:13) Pawule i wulile lezvaku Marku i wa hi mun’we wa lava a ‘tirileko zvin’we navo ntirweni wa Mufumo wa Nungungulu’ niku i wa mu “tiyisa nguvhu”. (Kol. 4:11) Marku i vile mun’we wa vanghana va hombe va Pawule. Hi cikombiso, a cikhati leci Pawule a nga vhalelwe hi khati go gumesa le Roma, kwalomo ka va 65 Nguveni ya Hina, i no tsala a papilo gakwe ga wumbiri ka Timote. Ka papilo lego, Pawule i kombelile Timote lezvaku aya Roma niku i wa fanele ku famba na Marku. (2 Tim. 4:11) A zvi kanakanisi lezvaku Pawule i wa tsakisilwe hi ntiro wo tsumbeka wa Marku lowu a nga wu mahile. Hikwalaho i kombelile Marku lezvaku a tshama naye ka cikhati leco ca lisima. Marku i vhunile Pawule hi tindlela to kongoma, kuzvilava hi ku mu nyika zvakuga kutani mabhuku yo songiwa ni tinta. A kutiyiswa ni ku chavelelwa loku Pawule a ku kumileko kuzvilava ku mu vhunile a ku timisela ka masiku yo gumesa mahlweni ka ku a dawa. w20.01 11 ¶¶12-13

Hi hlawulile a ku hanya a wutomi go ti tsona ni ku tira hi ku ti karata. Jesu i hi tlharihisile lezvaku hi ta xanisiwa. Kanilezvi hi rindzela lezvaku Jehovha i ta hi nyika a ntamu wa ku timisela ni cihi cikarato. Laha hi timiselako, hiya hi tiya nguvhu. (Jak. 1:2-4) Hi nga tsumba kambe lezvaku Jehovha i ta hi nyika lezvi hi zvi lavako, ku nga lezvaku Jesu i ta hi rangela niku a vamakabye va hina va ta hi tiyisa. (Mat. 6:31-33; Joh. 10:14; 1 Tes. 5:11) A wasati loyi Jesu a nga mu hanyisa “mababyi yo huma nkhata” i kumile kuhumula a siku legi a nga hanyisiwa hi gona. (Luka 8:43-48) Kanilezvi i wa ta simama a kuma kuhumula ka pindzukelwa ntsena loku ava mulandzeli wo tsumbeka wa Kristu. U alakanya ku i mahile yini? Loku ku hi lezvaku i hlawulile ku rwala a pingu wa Jesu, hi nga alakanyela a makatekwa a vileko nawo — a ku tira zvin’we na Jesu le tilweni! Kova ni kwihi a kutikarata a ku mahileko kasi a landzela Kristu, a ku nge sizi nchumu loku ku fananisiwa ni makatekwa lawa a ma kumileko. Kani hi rindzela ku hanya le tilweni kutani laha misaveni, hi fanele ku bonga nguvhu lezvi hi nga vhumela cirambo ca Jesu caku: “Tanani ka mina!” w19.09 25 ¶¶21-22

Laha a masochwa ya Dhavhidha ma nga lava civhuno co kari, ma noya kombela zvakuga zva zvi tsongwani ka wanuna wo ganya, wa muIzrayeli, wa ku hi Nabhali. Kota lezvi va nga vhikele a mitlhambi ya Nabhali le ciwuleni, va wa tizwa na va tlhatlhekile kuya mu kombela zvakuga. Kanilezvi Nabhali i no ala ku va nyika. Dhavhidha i no kwata nguvhu laha ka kuza a lava ku daya Nabhali ni vavanuna vontlhe va laha mutini wakwe. (1 Sam. 25:3-13, 22) Hambulezvo, Abhigayili, a sati wa Nabhali, i wa tlharihile niku i wa sasekile. I kombisile kutiya-hlanha ka hombe hi ku yawa mikondzweni ya Dhavhidha a mu khongotela kasi a nga kumi nandzu wa nkhata hi ku daya Nabhali ni vavanuna vakwe. I byelile Dhavhidha hi wunene lezvaku a zvi tsikela Jehovha. A magezu ya kutikoramisa ya Abhigayili ni lezvi a zvi mahileko zvi khumbile a mbilu ya Dhavhidha. Dhavhidha i no zvi pola lezvaku hi Jehovha a rumileko Abhigayili. (1 Sam. 25:23-28, 32-34) Abhigayili i wa ti karatile lezvaku ava ni matshamela ya ma nene lawa ma mu mahileko lezvaku a tirisiwa hi Jehovha. Hi ku fanana, a vamakabye va cisati lava va ti karatelako kuva ni wutlhari ni kupimisisa va nga tirisiwa hi Jehovha lezvaku va tiyisa a mingango yabye ni vamakabye van’wani laha bandleni. — Tit. 2:3-5. w19.10 23 ¶10

A maKristu wontlhe ya lisine ma fanele ku ti hambanisa ni Bhabhuloni wa Hombe. Kuzvilava a cigondzani co kari ca Bhibhiliya na ci nga se gondza a lisine ci wa lumba a wukhongeli ga mawunwa. Kuzvilava ci wa maha a mitiro yo kari ka wukhongeli lego. Kutani ku hlenga a mali ya ku seketela a wukhongeli lego. Na ci nga se vhumelelwa a kuva muhuweleli a nga bhabhatisiwangiko, a cigondzani ca Bhibhiliya ci fanele ku tsika zvontlhe zvi yelanako ni wukhongeli ga mawunwa. Ci fanele ku tsala papilo ga ku tivisa a chichi a nga hi ka yona lezvaku a nga ha hi wa chichi leyo. Loku ku hi ku i wa lumba a hlengeletano yo kari yi yelanako ni wukhongeli ga mawunwa i fanele ku yi tivisa lezvaku i humele ka yona. A muKristu wa lisine i fanele ku tiyiseka lezvaku ka ntiro wakwe wa ku ti hanyisa a ku na nchumu a mahako wu yelanako ni wukhongeli ga mawunwa. (2 Kor. 6:14-17) Hikuyini hi nga ni kutiyimisela loko ko tiya? Hakuva a hi lavi ku hlengela ka mitiro ni zviwonho zva tihlengeletano ta wukhongeli leti ti Nungungulu a wulako lezvaku a ti hlazvekangi. — Isa. 52:11. w19.10 12 ¶¶16-17

Jeremiya hi yena a nga tsala a bhuku legi gi vitaniwako hi vito gakwe niku kuzvilava hi yena kambe a nga tsala a mabhuku ya Tihosi to Sangula ni ta Wumbiri. Handle ko kanakana a ntiro lowu wu mu mahile a wona wuxinji ga hombe legi Jehovha a nga nago hi vanhu vo kala ku mbhelela. Hi cikombiso, i tivile lezvaku a cikhati leci Hosi Ahabhi a nga ti sola ka mitiro yakwe yo biha, Jehovha i mahile ku a nga woni a kulovisiwa ka ngango wakwe wontlhe. (1 Tih. 21:27-29) Jeremiya i tlhelile a tiva kambe lezvaku Manase i wa mahile a zvilo zvo tala nguvhu zvo biha kasi ku khunguvanyisa Jehovha zva ku hundza ni lezvi Ahabhi a nga wa zvi mahile. Hambulezvo, Jehovha i no tsetselela Manase hi kota ya lezvi a nga ti sola. (2 Tih. 21:16, 17; 2 Kro. 33:10-13) A matimu lawo ma vhunile Jeremiya lezvaku a pimanyisa lihlazva-mbilu ni wuxinji ga Nungungulu. Wona lezvi Jeremiya a nga mu vhunisa zvona Bharuke a cikhati leci a nga hambukisa kupima ntirweni wakwe. Wutshan’wini ga ku tsutsumela ku tsukula a munghana wakwe, Jeremiya i no mu vhuna hi ku mu byela a wunene legi Nungungulu a nga nago kanilezvi ma wa hi mahungu ya Nungungulu yo kongoma ma ngaya ka Bharuke. — Jer. 45:1-5. w19.11 6 ¶¶14-15

Lomu ka bhuku ga Levi hi gondza lezvaku a muIzrayeli i wa maha a muphahlo wa kurula “kota munyikelo wa kubonga”. (Levi 7:11-13, 16-18) A munyikelo lowo i wa wu maha hi ku zvi randza kakwe na ku nga hi cikurumeta. A ku fana ni miphahlo leyo ya kurula, hinawu hi tirela Jehovha hi kuzvirandza hakuva hi komba lezvi hi ti zwisako zvona hi yena. Hi mahela Jehovha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina niku hi maha lezvo hakuva ha mu randza hi timbilu ta hina tontlhe. Jehovha a ngo ku tsaka hi ku wona a vakhozeli vakwe vo tala nguvhu na va mu tirela hi kuzvirandza na va kuciwa hi ku mu randza ni ku randza tindlela takwe. A nga woni basi ni ku nyika lisima lezvi hi zvi mahako kanilezvi i tlhela a wona ni ku zvi nyika lisima lezvi zvi hi kucako. Hi cikombiso, loku u khosahele u tlhela u nga ha zvi koti a ku maha lezvi u nga wa ta zvi lava ku maha tiyiseka lezvaku Jehovha wa ci zwisisa a ciyimo ca wena. Kuzvilava u nga ti wona na u nga zvi koti a ku mu mahela zvotala Jehovha, kanilezvi wa li wona a lirandzo leli li ku kucako ku mu mahela lezvi u zvi kotako. Wa tsaka hi ku amukela lezvi zvi nga ntan’wini wa wena. w19.11 22 ¶9; 23 ¶¶11-12

Zva lisima a kuva ni mawonela ma nene hi ku tira. Hosi Solomoni i pimiselwe ku tsala lezvi: “A cilo cin’we ni cin’wani ci na ni cikhati ca cona.” I kumbukile cikhati ca ku byala, ca ku aka, ca ku rila, ca ku hleka, ca ku kina ni ca yin’wani mitiro. (Mutsh. 3:1-8, NM) Ku na ni zvipandze zvimbiri zva lisima laha kuhanyeni, ku nga ku tira ni ku humula. Jesu i wa ringanisela mhakeni ya ku tira ni ku humula. Ka khati go kari, a vapizani vakwe va wa wuya hi kuchumayeleni. Va wa tirile nguvhu “laha ka kuza va vhumala ni cikhati ca kuga”. Jesu i no va byela lezvi zvi nga laha ka mutsalo wa nyamutlha. (Mar. 6:30-34) Jesu ni vapizani vakwe va wa tshuka va nga kumi cikhati ca ku humula. Hambulezvo i wa zvi tiva lezvaku va fanele ku humula. Ka zvikhati zvin’wani, zvi lava ku hi humula kutani ku cica matirela ya hina. Lezvo hi nga zvi wona ka lulamiselo ga lisima legi Nungungulu a nga gi mahele vanhu vakwe a kaleloko — a sabhadho ga vhiki ni vhiki. Hambu lezvi hi kalako hi nga hi hasi ka Nayo wa Mosi, hi nga vhuneka hi ku kambisisa lezvi wu wulako xungetano hi sabhadho. w19.12 3 ¶¶6-7

Jehovha i tsumbisile lezvaku i ta khatalela a malandza yakwe yo tsumbeka niku i zvi wona na zvi hi cikurumeta ka yena a ku tatisa a citsumbiso leco. (Lis. 31:1-3) A ku hundza lezvo, Jehovha i wa zvi tiva lezvaku hi wa ta karateka hi tlhela hi khunguvanyeka loku a nga khatali hi lava va lumbako ngango wakwe. I tsumbisa ku khatalela a zvilaveko zva hina zva nyama ni zva moya, niku a ku na nchumu wu to mu tsandzekisa ku maha lezvo. (Mat. 6:30-33; 24:45) Loku hi alakanya lezvi zvi mahako Jehovha a tatisa a zvitsumbiso zvakwe, hi nga tiyiseka lezvaku i ta hi vhuna loku hi hi wusiwaneni. Wona a cikombiso ca maKristu ya zana ga malembe go sangula. A cikhati a bandla ga le Jerusalema gi nga sangula ku xanisiwa nguvhu, “vontlhe va [no] hangalaka . . . ku sala vapostoli voce”. (Miti. 8:1) Ehleketa hi lezvi lezvo zvi va khumbisileko zvona. Va sele wusiwaneni ga hombe! Kuzvilava a maKristu lawo ma luzile a mimiti yabye ni mabhindzu yabye. Hambulezvo, Jehovha a nga va tsikangi; ni ku wonawu a va luzangi litsako labye. (Miti. 8:4; Mah. 13:5, 6; Jak. 1:2, 3) Jehovha i vhunile a maKristu lawo yo tsumbeka niku i ta hi vhunawo. — Lis. 37:18, 19. w20.01 17-18 ¶¶14-15

A cikhati leci Dhavhidha a nga vhikela tiyivhu ta Papayi wakwe lezvaku ti nga giwi hi nghala ni urso, i zvi wonile lezvaku hi Jehovha a nga mu vhuna a ku daya a zvihari lezvo zvo leva. Laha a nga hlula Goliyate, a cihotlovila ca hombe, i zvi wonile khwatsi lezvaku hi Jehovha a nga kari a mu rangela. (1 Sam. 17:37) A cikhati leci a nga pona ka Hosi ya ciluse, Sawule, i zvi wonile lezvaku hi Jehovha a nga mu ponisa kambe. (Lis. 18, magezu ya laha hehla ka cipimo) Loku Dhavhidha i wa hi munhu wa matshandza kuzvilava na a alakanyile lezvaku i mahile lezvo hi ntamu wakwe. Kanilezvi i wa hi munhu wo ti koramisa, hikwalaho i wa zvi wona ku Jehovha i wa mu vhuna wutomini gakwe. Hi gondza yini ka cikombiso ca Dhavhidha? Hi fanele ku maha zvo hundza a ku kombela a ku vhuniwa hi Jehovha. Hi fanele ku zama a ku tiva laha a hi vhunako kona ni lezvi a hi vhunisako zvona. Loku hi hi vanhu va kutikoramisa, hi ta zvi zwisisa lezvaku a hi nge zvi koti a ku maha zvontlhe ha hoce, niku Jehovha wa hi vhuna a ku maha lezvi hi kalako hi nga zvi koti. Khati ni khati hi wonako Jehovha na a hi vhuna kambe, a wunghana ga hina naye gi ta tiya nguvhu. w19.12 20 ¶¶18-19

Hi na ni zvigelo zvi hi mahako hi kholwa lezvaku Jehovha wa hi nyika lisima. I hi kokile hi tshinela kakwe niku i zvi wonile lezvi hi nga amukelisa zvona a mahungu ya ma nene. (Joh. 6:44) Laha hi nga sangula kutshinela ka Jehovha, yenawu i no tshinela ka hina. (Jak. 4:8) Jehovha i tlhela a ti karata a mbheta cikhati na a hi gondzisa, a komba lezvaku hi va lisima kakwe. Wa tiva lezvi a mun’we ni mun’wani wa hina a nga tshamisa zvona niku wa zvi tiva lezvi hi ngha chukwatisisako zvona a matshamela ya hina. Wa hi kawuka kambe hakuva wa hi randza. Hi nga wona a zvikombiso lezvi zva ntamu zvi kombako lezvaku Jehovha wa hi nyika lisima! A vokari va wa wona Hosi Dhavhidha kota munhu a nga vhuniko nchumu, kanilezvi yena i wa zvi tiva ku Jehovha i wa mu randza ni ku mu seketela. A ku ehleketa hi ndlela leyo, zvi khumbile lezvi Dhavhidha a nga ci wonisa zvona a ciyimo cakwe. (2 Sam. 16:5-7) Loku hi tizwa na hi nga vhuni nchumu kutani loku hi kumana ni zvikarato, Jehovha a nga hi vhuna a ku wona zvilo hi ndlela yo hambana, niku a nga hi vhuna a ku hlula a zvikarato. (Lis. 18:27-29) Loku hi seketelwa hi Jehovha, ci hava ci nga hi tsikisako ku mu tirela hi kutsaka.— Rom. 8:31. w20.01 15 ¶¶7-8

Loku u lava ku fambisa cigondzo ca Bhibhiliya u sangula hi ku maha mukhongelo. Zvi nene a ku hi sangula hi tlhela hi gumesa a cigondzo hi mukhongelo, a kutala ka zvikhati hi nga maha lezvo andzhako ka mavhiki matsongwani na hi sangulile a ku gondza naye hi kukhandzakanya. Hi fanele ku vhuna a cigondzani a ku tiva lezvaku hi ngo zvi kota a ku zwisisa a Mhaka ya Nungungulu ntsena hi ku vhuniwa hi moya wakwe wo basa. A vamakabye vo kari va tlhamusela cigondzani a ku hikuyini hi mahako mukhongelo loku hi lava ku gondza, hi ku lera Jakobe 1:5 a nge: “Loku a hi kona cikari ka n’wina loyi a kalako a nga hi na wutlhari, i wa kombele ka Nungungulu.” Va gumesa va wutisa cigondzani a ku hi nga mu kombelisa kuyini a wutlhari Nungungulu? Kuzvilava a cigondzani ci hlamula ku hi ku maha mukhongelo. Gondzisa a cigondzani ca wena lezvi ci faneleko ku mahisa zvona mukhongelo. Vhuna a cigondzani ca wena ci zvi tiva ku Jehovha wa zvi lava a kuzwa a mikhongelo yakwe yo huma mbilwini. U ci tlhamusela lezvaku ka mikhongelo leyi munhu a yi mahako yece, a nga byela Jehovha lezvi a ti zwisako zvona ni zvin’wani zvilo zvaku i wa nga ta lava ku byela munhu. A hi na cigelo ca ku nga mu byeli Jehovha hakuva i sina a ma tiva a maalakanyo ya hina. — Lis. 139:2-4. w20.01 2 ¶3; 5 ¶¶11-12

Jehovha hi yena a mahako ciboho caku hi rini a to hlawula a vatotilweko. (Rom. 8:28-30) Jehovha i sangulile ku hlawula a vatotilweko andzhako ka loku Jesu a vhuxilwe hi ka vafileko. Zvi wonekisa ku khwatsi ka zana ga malembe go sangula, a maKristu vontlhe ya lisine ma wa totilwe. Ka malembe ma nga landzela, a kutala ka lava va nga ti wula ku maKristu, va wa nga landzeli Kristu hi lisine. Hambulezvo, ndzeni ka malembe lawo, Jehovha i totile vokari lava va nga hi maKristu ya lisine. A maKristu lawo ma wa fana ni trigo leyi Jesu a ngaku yi wa ta kula cikari ka nyasavari. (Mat. 13:24-30) Masikwini lawa yo gumesa, Jehovha i simama a hlawula vanhu va to maha cipandze ca lava va 144 000. Hikwalaho, loku Nungungulu a boha ku hlawula a vokari laha kusuhani nguvhu ni magumo ya tiko legi, a hi faneli ku kanakanela a wutlhari gakwe. (Rom. 9:11) Hi fanele ku ti wonela kasi hi nga mahi zvo fana ni lezvi zvi nga mahiwa hi vatiri lava Jesu a nga va tlhamusela ka wun’we wa mifananiso yakwe. A vatiri lavo va solile a ndlela leyi a hosi yabye yi nga va khoma ha yona lava va nga sangula ku tira hi hora yo gumesa. — Mat. 20:8-15. w20.01 30 ¶14

Jehovha i Papayi wa lirandzo, hikwalaho i lava lezvaku a ngango wakwe wu tsaka. Hambu lezvi hi kumanako ni zvikarato, ku na ni zvigelo zvo tala zvi nga hi mahako hi tsaka. Hi cikombiso, ha tiyiseka lezvaku a Papayi wa hina wa le tilweni wa hi randza nguvhu. Hi na ni wutivi ga lisine ga Mhaka ya Nungungulu, a Bhibhiliya. (Jer. 15:16) Hi zviro zva ngango wo hlawuleka wa vanhu lava va randzako Jehovha ni milayo yakwe va tlhela va randzana. (Lis. 106:4, 5) Hi nga simama hi tsakile hakuva hi na ni citsumbiso ca lisine ca lezvaku a wutomi gi tava ga gi nene nguvhu cikhatini ci tako. Ha zvi tiva lezvaku lokuloku Jehovha i ta fuvisa a wubihi gontlhe a tlhela a tirisa a Mufumo wakwe kasi ku maha misava yontlhe yiva Paradhise. Hi na ni citsumbiso co tsakisa ca lezvaku lava va fileko va ta vhuxiwa va tlhangana ni maxaka yabye. (Joh. 5:28, 29) Lezvo zvi ta tsakisa nguvhu! A ca lisima nguvhu ka zvontlhe, ha tiyiseka lezvaku lokuloku vontlhe, le tilweni ni laha misaveni, va ta nyika a Papayi wa hina wa lirandzo lezvi zvi mu ringanako, ku nga ku mu dhumisa, ku mu dzundza ni ku mu khozela. w20.02 13 ¶¶15-16

Loku u maha a ciwonho ca hombe, u nga zami ku fihla a ciwonho ca wena. Kanilezvi wulela a zviwonho zva wena ka Jehovha hi mukhongelo. Loku u maha lezvo u tazwa kurula niku u nga ta ha biwa hi livhalo. Kanilezvi loku u lava ku vhuxa a wunghana ga wena na Jehovha u fanele ku maha zvo hundza ku maha mukhongelo. Vhumela ku layiwa. A cikhati Jehovha a nga rumela muphrofeti Natani ka Hosi Dhavhidha kasi aya mu byela a ciwonho cakwe leci a nga mahile na Bhatexebha, a nga ti yimelelangi kutani ku zama ku tsongahata a ciwonho cakwe. I no tekela ku vhumela lezvaku i wa wonhele a nuna wa Bhatexebha, kanilezvi nguvhunguvhu Jehovha. Dhavhidha i no vhumela a kulaya ka Jehovha, Jehovha a mu tsetselela. (2 Sam. 12:10-14) Loku hi maha ciwonho ca hombe hi fanele ku bhula ni lava Jehovha a va yimisileko kasi ku hi rangela. (Jak. 5:14, 15) Hi fanele ku ti wonela ku ti yimelela. Loku hi tekela ku vhumela kulayiwa hi tlhela hi tirisa a wusungukati legi hi nyikiwako, hi ta hatlisa hi kuma kurula ni litsako. w20.02 24-25 ¶¶17-18

A “khume ga vavanuna” va yimela lava va nga ni kutsumba ka ku hanya laha misaveni kala kupindzuka. Va zvi tiva lezvaku Jehovha wa katekisa a ntlawa wa vatotilweko, wu yimelwako hi ‘muJudha’, niku va zvi wona zvi hi wudzundzo a ku mu khozela zvin’we navo. Hambu lezvi zvi nga kotekiko a ku tiva a vito ga mu totiwa mun’we ni mun’wani a nga kona laha misaveni nyamutlha, lava va rindzelako ku hanya laha misaveni va nga “famba” zvin’we navo. Hi ndlela muni? A hlamulo hi wu kuma ka mutsalo wa nyamutlha. Wona lezvaku a vhesi legi gi kumbuka muJudha mun’we. Kanilezvi a gezu ‘n’wina’ ni legi gaku ‘na n’wina’ ma wula vanhu vo tala. Lezvo zvi wula lezvaku a muJudha loyi a hi mun’we kanilezvi i yimela ntlawa wontlhe wa vatotilweko. Lava va kalako va nga totiwangi va tirela Jehovha zvin’we ni vatotilweko. Hambulezvo, a va va woni kota varangeli vabye, hakuva va zvi tiva lezvaku a Murangeli wabye hi Jesu. — Mat. 23:10. w20.01 26 ¶¶1-2

Jesu i wulile lezvaku a valandzeli vakwe va lisine va wa ta tiviwa hi ku kombisa a lirandzo lo fana ni leli yena a li kombisileko. A magezu lawo ma wa hi ya lisine ka zana ga malembe go sangula niku kala nyamutlha ma ha hi ya lisine. Hi cigelo leco zvi nga zva lisima a ku lulamisa ni cihi cikarato hi tlhela hi kombisana lirandzo! Ti wutise lezvi: ‘Ndzi gondza yini ka vamakabye lava va simamileko va kombisana lirandzo, hambu lezvi va nga kumana ni zviyimo zvi nga wa ta va tsandzekisa ku kombisa lirandzo?’ A kungambheleli ka hina ku maha lezvaku zvi karata a ku hi kombisana lirandzo. Hambulezvo, hi fanele ku ti karatela a ku pimanyisa Kristu. Jesu i hi gondzisile lisima la ku hlota kurula ni makabye a nga ni mhaka na hina. (Mat. 5:23, 24) I khanyisile lezvaku loku hi lava a ku tsakisa Nungungulu hi fanele ku zwanana ni van’wani. Jehovha a ngo ku tsaka loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku hlota kurula ni vamakabye. Jehovha a nga ta amukela wukhozeli ga hina loku hi va vekela civiti van’wani kutani loku hi ala ku hlota kurula navo. — 1 Joh. 4:20. w20.03 24 ¶¶1-4

Sathani, a “papayi wa mawunwa”, i kari a pengisa vanhu kusukela loku va vangiwa. (Joh. 8:44) A mawunwa yo kari ya Sathani, ma yelana ni ciyimo ca vafileko ni wutomi andzhako ka loku munhu a file. A kukholwa ka hava ni zvihena zvo tala zvi nga kona nyamutlha, zvi sukela ka lezvi Sathani a gondzisako xungetano hi mhaka leyi. Hikuyini a vanhu vo tala va vhumelako ku kalavelwa? Hi ku Sathani wa zvi tiva ku lezvi hi nga vangiwa kasi hi hanya kala kupindzuka, a hi zvi lavi kufa. Makunu i londzowota zvezvo a kalavela vanhu. (Mutsh. 3:11) A kufa i nala ka hina. (1 Kor. 15:26) Hambu lezvi Sathani a zamako ku fihla lisine xungetano hi kufa, a nga zvi koti. A mhaka yo tiya ku inyamutlha ku ni vanhu vo tala ku hundza kale va zvi tivako lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako xungetano hi ciyimo ca vafileko, ni lezvaku va ta vhuka kambe. A vanhu lavo va tlhela va chumayela lisine lelo. (Mutsh. 9:5, 10; Miti. 24:15) A lisine lelo la hi chavelela li tlhela li hi vhuna ku nga kanakani hi lezvi zvi to hi humelela loku hifa ne hi nga chavi kufa. w19.04 14 ¶1; 15 ¶¶5-6

Jehovha Nungungulu wa va randza a vakhozeli vakwe. Kusukela kale wa va randza niku i ta simama ku va randza. Kale ni kale i randza kululama. (Lis. 33:5) Hikwalaho, ku na ni zvilo zvimbiri hi nga tiyisekako hi zvona: Co sangula, zva mu bayisa nguvhu Jehovha loku a wona malandza yakwe na ma mahelwa zva kubiha. Ca wumbiri, i ta maha zvontlhe zvi lavekako kasi a vanhu vakwe va mahelwa kululama, a tlhela a tsayisa lava va va xanisako. A Nayo wa Mosi wu kombisa lirandzo ni kululama kakwe. Wu wa kuca ku a vanhu vontlhe va mahelwa kululama — vontlhe futsi, hambu lava vo kala wa ku va vhikela. (Deut. 10:18) A Nayo lowo, wu komba lezvaku Jehovha wa khatala nguvhu hi vakhozeli vakwe. A Nayo wa Mosi wu chikele magumo ka wona hi 33 E.C., a cikhati leci ku nga yimisiwa bandla ga wuKristu. Xana a maKristu ma wa ta hanya na ma nga hi na nayo wu kucako ku randzana ni ku mahelana zvo lulama ke? Ahihi! A maKristu ma nyikilwe nayo wuswa a “nayo wa Kristu”. Jesu a nga va tsalelangi a xaxameto wa milayo a vapizani vakwe. Kanilezvi, i no va gondzisa, a va nyika zvileletelo ni matshinya ya milayo kasi va hanya hi wona. A “nayo wa Kristu” wu wumbiwa hi zvontlhe lezvi Jesu a nga gondzisa. w19.05 2 ¶¶1-3

Hi ntumbuluko wabye a vanhu va lava ku chavelelwa, niku va zvi kota ku chavelela van’wani. Hi cikombiso, loku a n’wanana a hi lomu ko hlakana a guma awa a ti bayisa madzolo, a nga tsutsumela ka mamani kutani ka papayi wakwe na a rila. A vapswali a va nge zvi koti ku holisa cilondza; kanilezvi va nga zvi kota ku mu chavelela. Va nga mu wutisa ku zvini zvi nga humelela, va mu sula mihloti, va mu bhuwatela ni ku mu khongotela hi ndlela ya lirandzo; kuzvilava va tlhela va mu chela muri kutani ku mu bhandicha. A n’wanana i guma a miyela hi kuhatlisa; kuzvilava a tlhela a ya hlakana kambe. Hi kufamba ka cikhati, a cilondza ci guma ci hola. Hambulezvo ka zvikhati zvin’wani, a vanana va mahelwa zvilo zvo bayisa zva tanani mu ta wona. A vokari va xakelwa hi tlhelo ga masango. Va nga xakelwa khati gin’we basi kutani hi kuphindaphinda hi malembe yo tala. Kani va xakelwa khati gin’we, kani hi kuphindaphinda, zvi nga va xanisa hi cikhati co leha nguvhu. Zvikhati zvin’wani loyi a nga mu xakela a nga khon’wa a tlhela a tsayisiwa. Hambulezvo, ka zvikhati zvin’wani, zvi nga tshuka zvi wonekisa ku khwatsi i ponile ku tsayisiwa. Kanilezvi, hambu loku loyi a nga mu xakela a tekela ku tsayisiwa, a n’wanana a nga simama a xaniseka ni loku a hi wa hombe. w19.05 14 ¶¶1-2