Novembro

Inyamutlha, lava a tiko gi va wonako na va hi titlhari va nga chepeta a wusungukati legi ga Bhibhiliya xungetano hi ku ti nyika lisima. Va nga ku a ku wona van’wani va hi chukwana ku hundza wena zvi wa ta maha ku uva munhu wo kala a nga vhuni nchumu, niku a van’wani va wa ta ku xolola. Hambulezvo, mihandzu muni yi tshovelwako hi mawonela ma vhuvhumiswako hi Sathani ya ku ti randza ku hundza fanelo? Xana a vanhu va ku ti randza ku hundza fanelo va ni litsako futsi? Va na ni mingango yo tsaka ni vanghana va lisine? Va na ni wunghana go tiya na Nungungulu? Hi kuya hi lezvi wena u zvi wonako, hi zvihi zvi pswalako mihandzu ya yi nene — ku landzela wutlhari ga tiko legi kutani ku landza wutlhari ga Mhaka ya Nungungulu? (1 Kor. 3:19) Lava va landzelako wusungukati ga titlhari ta tiko, va fana ni munhu a wutisako ndlela ka wokari a nga ka wutshamu go kala a nga gi tivi, lezvo yenawu na a lahlekile. Jesu i wulile lezvi xungetano hi lava va nga woniwa kota “titlhari” masikwini yakwe; i te: “Va komba van’wani ndlela kuveni vona zvikhumu. Makunu loku a cikhumu ci rangela cikhumu hi wumbiri ga zvona zvi ta wela kheleni.” (Mat. 15:14) Hakunene, a wutlhari ga tiko legi, wupumbu ka Nungungulu. w19.05 24-25 ¶¶14-16

Ka malembana lawa, a ntsengo wa lava va gako pawa ni kunwa vhinyo Cialakanyisweni wuya wu engeteleka. Lezvo zvi fanele ku hi karata? Ahihi. Hakuva “Jehovha wa va tiva lava va nga vakwe”. (2 Tim. 2:19) A kuhambana ni vamakabye lava va hlayako a ntsengo wa lava va gako pawa ni kunwa vhinyo Cialakanyisweni, Jehovha wa mu tiva loyi a totilweko hi lisine. Hikwalaho a ntsengo lowu wu patsa ni lava va alakanyako lezvaku va totilwe kuveni a va totiwangi. Hi cikombiso, a vokari lava va ngaga pawa ni kunwa vhinyo va gumesile va nyima. A van’wani kuzvilava va na ni mababyi ya hloko lawa ma va mahako va alakanya lezvaku va ta ya fuma na Kristu le tilweni. Hi lisine, a hi zvi tivi khwatsi lezvaku vatotilweko vangani va ha seleko laha misaveni. Ku tava ni vatotilweko ka matlhelo yo tala ya misava a cikhati leci Jesu a tota a ta va teka vaya tilweni. A Bhibhiliya gi wula lezvaku masikwini yo gumesa, ku tava ni ntsengo wutsongwani wa vatotilweko va to ngha va sele laha misaveni. (Kuv. 12:17) Kanilezvi a gi wuli lezvaku vatotilweko vangani va to ngha va ha hi kona laha misaveni a cikhati leci ku to sangula a kuxaniseka ka hombe. w20.01 29-30 ¶¶11-13

Jesu i kombile lezvi Jehovha a va randzisako zvona a vana vakwe hi ku hlawutela a mufananiso wa n’wana a nga lahlekile. (Luka 15:11-32) A papayi wa lomu ka mufananiso lowo a nga tshukangi a mbhelelwa hi kutsumba ka lezvaku a n’wana wakwe i ta wuya. A cikhati a n’wana a nga wuya kaya, a papayi wakwe i no mu hoyozela hi kutsaka. Loku hi fularele Jehovha kanilezvi na hi ti sola, hi nga tiyiseka lezvaku a Papayi wa hina wa lirandzo i longile niku i ti yimisele ku hi amukela. A Papayi wa hina i ta lungisa zvontlhe lezvi zvi wonhilweko hi Adhamu. Andzhako ka loku Adhamu a wonhile, Jehovha i no maha a ciboho ca ku hlawula 144 000 wa vanhu lava va to ya tira ni N’wana wakwe le tilweni kota tihosi ni vapristi. Misaveni yiswa, Jesu ni lava a to fuma navo va ta vhuna vanhu vo ingisa lezvaku va va vanhu vo mbhelela. Andzhako ka loku va ringilwe hi khati go gumesa, Nungungulu i ta va chachazela hi wutomi ga pindzukelwa lava va to ingisa. A Papayi wa hina i ta tsaka hi ku wona misava na yi tele hi vana vakwe vo mbhelela. Leco ci tava cikhati co tsakisa nguvhu! w20.02 6-7 ¶¶17-19

A mun’we ni mun’wani wa hina i fanele ku ti wutisa lezvi: ‘Kasi ndziva muKristu, ndzo cica hi laha handle basi kutani ndzo cica futsi hi kumbhelela ke?’ A hlamulo wa ciwutiso leci wa lisima. Ka lezvi Jesu a nga zvi wula ka Matewu 12:43-45, i kombile lezvi hi faneleko ku maha. Lezvi a nga kari a zvi wula hi magezu lawa, zvi komba lisine la lisima, laku: A ku susa maalakanyo yo biha basi a zvi eneli; hi fanele ku guma hi ma vhaleta hi ya ma nene. Zva koteka ku cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni ke? A Bhibhiliya ga hlamula giku: ‘Ambalani a munhu muswa loyi a vangilweko hi kurandza ka Nungungulu ka kululama ni kutsumbeka.’ (Efe. 4:24) Ina, zva koteka futsi a ku cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni; kanilezvi a zvi olovi. A hi faneli ku ti khoma basi ka kunavela ko biha ni mitiro ya hava. Hi fanele ku cica hiva ‘vaswa moyeni wa kupima ka hina’. Lezvo zvi patsa ku cica mixuvo ya hina, mahanyela ya hina, ni lezvi zvi hi kucako ku maha zvilo zvokari. Lezvo zvi lava ku hi tshama hi ku ti karata. w19.06 9-10 ¶¶6-7

Jehovha i mu mahela wuxinji Loti a rumela tingilozi tiya mu ponisa ni ngango wakwe. Loti i no “rivateka” kutani ku, i no maha mihoni. A wusiwana ga yena, kambe ne! Zvi lavile ku a tingilozi tiza ti mu khoma hi woko ti mu vhuna ku huma lomu dhoropeni ni ngango wakwe. (Gen. 19:15, 16) A tingilozi ti no guma ti mu byela ku a tsutsuma aya zvitsungeni. Kanilezvi, wutshan’wini ga ku ingisa Jehovha, i no kombela kuya ka dhoropa ga laha kusuhani. (Gen. 19:17-20) Jehovha i nova ni lihlazva-mbilu, a vhumela ku Loti aya ka dhoropa lego. Loti i noya chava ku hanya ka gona, a guma a rura aya zvitsungeni— kwalomu Jehovha a nga mu byelile ku aya kona kusanguleni. (Gen. 19:30) Hi nga wona a lihlazva-mbilu la Jehovha! A ku fana na Loti, a makabye wo kari a nga tshuka a maha ciboho ca hava, a guma a tshovela kubava hi ciboho cakwe. Loku lezvo zvi humelela, hi ta maha yini? Hi nga ringwa ku mu byela ku: ‘Wo tshovela lezvi u nga byala.’ Lezvo zvi ngava lisine. (Gal. 6:7) Hambulezvo, zvi ngava chukwana a ku hi mu vhuna, a ku fana ni lezvi Jehovha a nga vhuna Loti. w19.06 20-21 ¶¶3-5

Loku a valala va hina va hi betela ku khozela Jehovha, va rindzela ku hi woma hi kuchava. Ahandle ka ku hi betela, va nga ha hangalasa mawunwa hi hina, va rumela maphoyisa ma ta secha mimiti ya hina, va hi yisa matribhunali, hambu ku vhalela vokari va hina paxweni. A cikhati va vhalelako vokari va hina, va rindzela ku hi ta rurumela hi kuchava. Loku hi wo vhumela ku chaviselwa hi vona loku va hi dzukisela, hi wa to sangula ku ti betela ha hoce a ku khozela Jehovha. Hi wa nga ta xalala loku hi wo fana ni lava va kumbukiwako ka bhuku ga Levi 26:36, 37. Hi nga ta vhumela ku hola kutani ku tsika ku khozela Jehovha hi kota ya ku chava. A hi rurumeli hi ku chava. Hi tsumba Jehovha hi mbilu yontlhe. (Lis. 27:1) Hi hlota wurangeli ga Jehovha hi mukhongelo. Ha zvi tiva khwatsi ku loku Jehovha a hi vhuna, a ku na mufumo wu nga ni ntamu wa ku hi vhalela ku simama hi tsumbeka ka yena hi mu kukhozela. Wutshan’wini ga ku hi tsema hlanha, a kuxanisiwa zvi nga hi vhuna ku ti yimisela ku tirela Jehovha na hi nga chavi nchumu. w19.07 9-10 ¶¶6-7

Ntirweni wa wena wa ku maha vapizani, hambu loku zvi ku khwatsi wo tira a ntiro wa cinghemani, u nga mbheli ntamu u ti byela ku u nga ta ha mu kuma munhu wa ku a nga maha mupizani wa Kristu. Alakanya ku Jesu i fananisile a ntiro lowu ni lowu wa ku kukuta tinjhanjhi. A mukukuti a nga mbheta tihora to tala na a nga se phasa ne yin’we. A vakukuti va tolovela ku pilapila na va tira, kutani va ku phendzu va ya tira; ka zvikhati zvin’wani, va fanele ku famba pfhuka wo leha nguvhu. (Luka 5:5) Hi kufanana, a maKristu yo kari ma mbheta tihora to tala na ma “kukuta” hi lihlazva-mbilu hi zvikhati ni ka matshamu yo hambanahambana. Hikuyini? Kasi vaza va kuma vanhu. A kutala ka zvikhati, lava va ti karatako nguvhu va guma va chachazelwa hi ku kuma vanhu va tsakelako mahungu ya hina. Wena ke, xana u nga zama ku chumayela hi cikhati leci zvi wonekisako ku u nga kuma vanhu? U nga va lavetela lomu zvi wonekisako ku u ta va kuma kona? Hikuyini a ku fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya zvi lavako lihlazva-mbilu? A cin’we ca zvigelo hi ku a hi faneli ku vhuna cigondzani lezvaku ci tiva lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisa, ci zvi randza zvi nyima kwalaho. Hi fanele ku vhuna cigondzani lezvaku ci tiva Jehovha ci tlhela ci mu randza, loyi a nga tumbuluxa Bhibhiliya. w19.07 18-19 ¶¶14-15

A vokari va hina zvi nga lava ku hi kulula hi n’watseka kasi hi nga ha tizwi nandzu wa zviwonho hi zvi mahileko kale. Loku u hi ka ciyimo leco, a hi chukwana u sangula ntiro wa ku gondza xungetano hi hakhelo ya ku tlhatlhisa ya Kristu ka cigondzo ca wena wutsumbu ke? Loku hi gondza, hi ehleketa, hi tlhela hi khongela hi mhaka leyo yi tiyisako, zvi nga hi vhuna nguvhu lezvaku hi susa nandzu lowo hi ti nyikako na zvi nga laveki. Phela hi nga tlhela hi tsika ku ti tsayisa hi kota ya zvigoho lezvi Jehovha a hi tsetseleleko kale nguvhu. Wona zvin’wani hi gondzako ka Pawule. Zva koteka ku a vokari va hlawulile ku maha zvotala ntirweni wa Jehovha va tsika mitiro ya ku kuzvilava na va ganyile nguvhu. Loku u mahile lezvo, u nga rivala zva lendzhako ke, hi ku ala ku alakanyela zva tolo u rila uku: ‘Mayo thomo legi ndzi gi luzileko; lezvi na ndzi hi manyani!’ (Mitse. 11:4-6; Mutsh. 7:10) A zvilo “zva lendzhako” zvi nga patsa lezvi hi zvi mahileko kale ntirweni wa Jehovha kutani zvikarato lezvi hi nga zvi timisela. Lisine ku loku hi wona lezvi Papayi wa hina Jehovha a nga hi katekisisa zvona a tlhela a hi seketelisa zvona hi malembe yo tala, zvi nga tiyisa wunghana ga hina naye. Hambulezvo, a hi lavi ku tshuka hi kondla mawoko hi ti byela lezvi: Xega ja hi mu tirele Jehovha. — 1 Kor. 15:58. w19.08 3 ¶¶5-6

Ni ka cihi cikhati hi nga tshinela ka Nungungulu wa hina hi ndlela ya cichavo ni kwihi hi nga kona. Hi nga ta mu kuma na a khomekile; contlhe cikhati i tshama na a longile ku hi ingisela. Loku hi tiva lezvaku Jehovha wa ingisela a mikhongelo ya hina hi ta mu randza. A mutsali wa tisimu i te: ‘Ndzi randza Jehovha, hakuva i zwile a gezu ga mina.’ (Lis. 116:1) A Papayi wa hina a nga yi ingiseli basi a mikhongelo ya hina kanilezvi i tlhela a yi hlamula. Mupostoli Johani wa hi tiyisekisa lezvi: “[Nungungulu] i ta hizwa loku hi kombela ni wihi nchumu wu yelanako ni kurandza kakwe.” (1 Joh. 5:14, 15) Kunene, zva koteka ku Jehovha a nga hlamuli mikhongelo ya hina kota lezvi hi nga zvi lavisa zvona. Wa zvi tiva lezvi zvi nga zvi nene ka hina. Hikwalaho, loku hi mu kombela nchumu wokari, a nga tshuka aku ‘ahihi n’wananga’ kutani a lava ku hi rindzela. (2 Kor. 12:7-9) Jehovha wa hi nyika lezvi zvi lavekako. I maha lezvi a lavako lezvaku a vapapayi vontlhe va zvi maha. (1 Tim. 5:8) I khatalela a zvilaveko zva nyama zva hina vana vakwe. A nga lavi lezvaku hi karateka hi ku vhumala zvakuga, tinguwo kutani ka ku etlela kona. (Mat. 6:32, 33; 7:11) Kota Papayi wa lirandzo, Jehovha i tlhela a maha zvontlhe kasi hiva ni zvontlhe hi to zvi lava cikhatini ci tako. w20.02 5 ¶¶10-12

A hi vontlhe lava va nga ni kutsumba ka kuya hanya tilweni va mahako cipandze ca “nandza go tsumbeka ni go tlhariha”. (Mat. 24:45-47) A ku fana ni ka zana ga malembe go sangula, Jehovha na Jesu nyamutlha va tirisa a vamakabye vatsongwani kasi va gisa kutani ku gondzisa votala. Ka zana ga malembe go sangula, maKristu matsongwani basi ma totilweko ma tirisilweko hi Jehovha kasi ma tsala a Mitsalo ya ciGreki ya wuKristu. Ni nyamutlha kambe, maKristu matsongwani ma totilweko ma nga ni wutihlamuleli ga ku nyika “zvakuga hi cikhati ca kona” ka vanhu va Nungungulu. Jehovha i mahile a ciboho caku nyika a malandza yakwe lawa yo tala a wutomi ga pindzukelwa laha misaveni ni wutomi ga le tilweni ka lava va ntlawa wutsongwani wu to fuma na Jesu. Jehovha wa chachazela a malandza yakwe wontlhe — a ‘muJudha’ ni “khume ga vavanuna”. I lava lezvaku va ingisa a milayo yaleyi ya yin’we kambe va tlhela va simama va tsumbekile. (Zak. 8:23) Vontlhe va fanele ku ti koramisa, va tirela Jehovha zvin’we va tlhela va hi ni wumun’we. Vontlhe va fanele ku ti karata kasi va hlayisa kurula lomu bandleni. Kota lezvi a ku gumesa ku nga laha kusuhani, ngha hontlheni hi simama ku tirela Jehovha ni ku landzela Kristu kota “ntlhambi wun’we”. w20.01 31 ¶¶15-16

A hi nge zvi koti ku kurumeta maxaka ya hina lezvaku ma vhumela mahungu ya ma nene, kanilezvi hi nga maha zvilo zvi va kucako ku va vhulula maalakanyo ni timbilu tabye va ingisela mahungu ya Bhibhiliya. (2 Tim. 3:14, 15) Chumayela hi mahanyela ya wena. A kutala ka zvikhati, lezvi hi mahako zva ma khumba nguvhu a maxaka ya hina a ku hundza lezvi hi wulako. Simama ku vhuna maxaka ya wena, u nga rereki. Jehovha i hi vekela cikombiso. I nyika vanhu hi ‘kukhandzakanya’ a lungelo ga kuzwa mahungu ya ma nene kasi va ta kuma wutomi. (Jer. 44:4) Mupostoli Pawule i byelile Timote lezvaku a timisela ntirweni wa ku gondzisa van’wani. Hikuyini? Hakuva loku a timisela, i wa ta ti ponisa yena ni lava va mu zwako. (1 Tim. 4:16) Ha ma randza a maxaka ya hina. Hikwalaho hi lava ku va tiva lisine li nga lomu ka Mhaka ya Nungungulu. w19.08 14 ¶2; 16-17 ¶¶8-9

Hi maha khwatsi hi ku alakanya lezvaku loku munhu a kala a ti nyika a cikhati ca ku hi nyika wusungukati, kuzvilava hi mahile a cihoxo ca hombe ca ku hundza lezvi hi zvi alakanyisako zvona. Loku a wokari a hi nyika wusungukati kuzvilava hi nga ha tekela ku gi ala. Hi sola munhu loyi a hi nyikileko wusungukati kutani ku sola a ndlela leyi a nga hi nyika hi yona. Kanilezvi loku hi hi vanhu va kutikoramisa hi ta zama kuva ni mawonela ma nene. A munhu wa kutikoramisa wa bonga loku a nyikiwa wusungukati. Kasi ku kombisa: Ti alakanyele na u hi mutlhanganweni wa wuKristu. Andzhako ka ku ngha u bhulile ni vamakabye vo tala, a makabye wo kari i ku koka hi tlhelo a ku byela lezvaku u na ni zvakuga lomu ka matino. Handle ko kanakana zvi wa ta ku dhanisa nguvhu. Kanilezvi u wa nga ta mu bonga a makabye loye hi lezvi a nga ku byela ke? U nga ku mayiwako loku a ndzi no kuma wa ku a tekele ku ndzi byela! Hi kufanana, hi fanele ku ti koramisa hi bonga loku a makabye wo kari a tiya-hlanha a hi nyika wusungukati loku zvi laveka. A makabye loye hi fanele ku mu wona kota munghana na ku nga hi nala wa hina. — Mav. 27:6; Gal. 4:16. w19.09 5 ¶¶11-12

Jehovha i mu nyikile a ntiro wa lisima nguvhu a mamani laha ngangweni a tlhela a mu nyika a wutihlamuleli hlehla ka vana vakwe. Lezvi a mamani a wulako ni ku zvi maha zvi nga khumba a wutomini ga vana vabye. (Mav. 22:6) Wona lezvi a vamamani va nga zvi gondzako ka Mariya, a mamani wa Jesu. Mariya i wa yi tiva khwatsi a Mitsalo. I wa hi ni cichavo ca hombe hi Jehovha niku i wa wumbile a wunghana go tiya naye. I wa ti yimisele a ku ingisa a zvileletelo zva Jehovha hambu lezvi a nga zvi tiva ku lezvo zvi wa ta cica wutomini gakwe gontlhe. (Luka 1:35-38, 46-55) Loku u hi mamani u nga gondza zvotala ka cikombiso ca Mariya. U nga zvi mahisa kuyini? Co sangula, u fanele kuva ni wuxaka go tiya na Jehovha hi ku maha cigondzo ca wena wutsumbu u tlhela u khongela hi kukhandzakanya na u hi wece. Ca wumbiri, ti yimisela ku cica zvokari wutomini ga wena kasi u tsakisa Jehovha. w19.09 18 ¶¶17-19

Mupostoli Johani ive ni muwoniso wo hlamalisa wa zvilo zvi nga hata. Ka muwoniso lowo, a tingilozi ti no byeliwa lezvaku ti khometela a mimoya ya kulovisa ya kuxaniseka ka hombe kala a ntiro wa ku vekela a zvifungo zvo gumesa ka ntlawa wa malandza ya Nungungulu wu chikela magumo. (Kuv. 7:1-3) A ntlawa lowo wu wumbiwa hi lava va 144 000 lava va to fuma na Jesu le tilweni. (Luka 12:32; Kuv. 7:4) Hi kulandzela, Johani i hlawutela a ntlawa mun’wani wa hombe nguvhu, lowu a nga wula xungetano hi wona aku: “Ndzi no cuwuka ndzi wona a citshungu ca hombe ca tsandza-vahlayi, ci humako ka wontlhe matiko, ni tixaka, ni mifumo, ni tirimi, na ci yimile mahlweni ka citshamu ca wuhosi ni mahlweni ka Yivhana.” (Kuv. 7:9-14) Hi nga alakanyela a litsako leli Johani a ngava nalo hi ku tiva lezvaku cikhatini ci tako ku tava ni vanhu va tsandza-vahlayi lava va to khozela Nungungulu hi ndlela yi amukelekako kakwe! Handle ko kanakana a muwoniso lowo wu tiyisile a kukholwa ka Johani. Kanilezvi wu fanele a ku tiyisa nguvhu a kukholwa ka hina hi kota ya lezvi hi hanyako ka masiku yo gumesa laha a muwoniso lowu wu tatisekako. Ha wona a kuhlengeletiwa ka citshungu ca hombe leci ci rindzelako ku pona kuxanisekeni ka hombe ci hanya kala kupindzuka laha misaveni. w19.09 26 ¶¶2-3

Zvezvinyana a tihosi ta misava ti ta huwelela a magezu ma phrofetilweko yaku “ku rulile, a matiko ma etlele”! Hi nga alakanyela lezvi ti to ti zwisa zvona! Kuzvilava ti ta tizwa matshandza ti ku a tiko gi na ni kurula ka hombe ka ku a ku se tshuka kuva kona. A mifumo yi ta lava ku hi alakanya lezvaku ya zvi kota ku wonelela zvilo zvontlhe. Kanilezvi yi nga ta zvi kota a ku wonelela lezvi zvi to humelela hi ku landzela. “Bhabhuloni wa Hombe” i ta lovisiwa a ku bhi! (Kuv. 17:5, 15-18) ‘Nungungulu i ta chela timbilwini tabye a maalakanyo yakwe’. Maalakanyo muni lawo? Ya ku lovisa a wukhongeli gontlhe ga mawunwa ni wuKristu ga mawunwa. Nungungulu i ta chela maalakanyo yakwe timbilwini ta “10 wa timhondzo” ta “civandza co pswhuka”. A 10 wa timhondzo ti yimela a mifumo ya politika leyi yi seketelako a “civandza” — ku nga ma Nações Unidas. (Kuv. 17:3, 11-13; 18:8) A cikhati leci a mifumo leyo ya ntamu yi to vhukela a wukhongeli ga mawunwa, ci tava cikombiso ca ku sangula ka kuxaniseka ka hombe. Ku tava khombo ga hombe gi to wela a vanhu vontlhe laha misaveni hi citshuketi. w19.10 14 ¶¶1, 3

Ka zana ga malembe go sangula, Dhiyotrefesi i wa hi ni matshoho hi lava va nga rangela lomu bandleni ga wuKristu. I wa ‘randza ku ti maha wo sangula’ cikari ka zviro zva bandla. Hikwalaho i no wulawula kubiha hi mupostoli Johani ni van’wani va nga hi ni wutihlamuleli kasi a vamakabye lomu bandleni va nga ha va kombi cichavo. (3 Joh. 10) Hambu lezvi ka ku hi wa nga ta tshuka hi maha zvo fana ni lezvi Dhiyotrefesi a nga maha, hi ngava ni matshoho hi maKristu-kuloni lawa ma nga nyikiwa a ciavelo leci hi nga rindzela ku ci kuma— nguvhunguvhu loku hi ti wona na hi fana navo kutani ku ringanelwa nguvhu a ku hundza vona. A matshoho ma fana ni litlangi. Loku mo kala ma zima timitsu lomu timbilwini ta hina zvi nga karata ku ma tsuwula. A kutizwa ka hava ko kota ciluse, matshandza, ni ku ti kokela ga hina zvi nga wundla matshoho. A ku fana ni lezvi a byanyi gi vhalelako a timbewu ti nga kuli khwatsi, a matshoho wonawu ma nga maha ku a matshamela yo kota lirandzo, ku zwela wusiwana ni wunene ma nga woneki. Zvalezvi hi wonako a matshoho na ma sangula ku mila lomu timbilwini ta hina hi fanele ku tekela ku ma tsuwula. w20.02 15 ¶¶6-7

Mupostoli Pawule i wa wula lezvaku i kumene ni zvikarato zvo kari zva kubayisa nguvhu. I te a zvikarato lezvo zvi wa ku khwatsi i “ngilozi ya Sathani” yi tshamako hi ku mu “tshakatela” (“bungutela”, tlhamuselo wa lahasi.) Kuzvilava Sathani kutani tingilozi takwe, a madhimoni, va wa ngayi hi ku mu vangela zvikarato Pawule, a ku khwatsi hi loku vo mu tlhava hi muzwa. Kanilezvi loku a mimoya leyo yo biha yi wona a cikarato ca Pawule, kuzvilava yi wa zama a ku ci maha ci bindza nguvhu. Lezvo zvi wa ta fana ni ku vhorongetiwa muzwa. Zvini lezvi Pawule a mahileko? Co sangula, Pawule i wa lava ku suselwa a “muzwa” lowo. I wulile lezvi: “Ndzi khongotele Hosi [Jehovha] makhati manharu lezvaku yi susa a muzwa lowo ka mina.” Kanilezvi hambu lezvi Pawule a nga khongela, a muzwa wu wa nga suki. Xana lezvo zvi wula ku Jehovha i wa nga hlamuli a mikhongelo ya Pawule? Ahihi. I wa hlamula. Jehovha a nga susangi a cikarato ca Pawule kanilezvi i mu nyikile a ntamu kasi a zvi kota a ku ci timisela. Jehovha i te: “A ntamu wa mina wu maha wa hombe nguvhu a cikhati leci wena u rerekileko.” (2 Kor. 12:8, 9) Hi ku vhuniwa hi Nungungulu, Pawule i wa zvi kota ku simama a tsakile a tlhela ava ni kurula!— Filp. 4:4-7. w19.11 9 ¶¶4-5

Hi fanele ku khozela Jehovha yece hakuva hi yena a nga hi vanga a tlhela a hi nyika wutomi. (Kuv. 4:11) Hambulezvo, zva hi karatela. Hambu loku hi randza Jehovha hi tlhela hi mu kombisa cichavo, a zvilo zvo kari zvi ngava zva lisima nguvhu wutomini ga hina laha ka kuza zvi hi tsandzekisa ku randza Jehovha ni ku khozela yena yece hi ndlela yi faneleko. Lomu ka Bhibhiliya, a ku khozela Jehovha yece zvi yelana nguvhu ni kuva ni lirandzo la hombe hi yena. Hi nga ta tsika munhu kutani nchumu ci vhaleta a wutshamu ga Jehovha lomu timbilwini ta hina. (Ekso. 34:14) Hi na ni zvigelo zva zvi nene zvi hi mahako hi randza Jehovha. Lezvi hi zvi gondzako xungetano hi yena hi zvona zvi hi mahako hi khozela yena yece. Hi tiva matshamela yakwe yo hlamalisa. Ha zvi tiva lezvi a zvi randzako ni lezvi a zvi vengako hi tlhela hinawu hi zvi wonisa lezvo. Ha gi zwisisa hi tlhela hi gi seketela a kungo gakwe xungetano hi vanhu. Ha tizwa matshandza hi lezvi a hi nyikako thomo ga ku hiva vanghana vakwe. (Lis. 25:14) Zvontlhe lezvi hi zvi gondzako xungetano hi Muvangi wa hina zvi hi maha hi tshinela kakwe. — Jak. 4:8. w19.10 26 ¶¶1-3

Inyamutlha, a vamakabye va hina va kumana ni zvikarato zvo hambanahambana. Hi cikombiso, a vokari va xanisiwa hi timhango ta ntumbuluko kutani timhango ti vangiwako hi vanhu. Loku lezvo zvi humulela, a van’wani va hina va zvi kota ku amukela a vamakabye lavo lomu mitini yabye. A van’wani va va vhuna hi mali. Kanilezvi hontlheni hi nga kombela Jehovha lezvaku a vhuna vamakabye va hina. Loku hi tiva lezvaku a makabye wo kari i na ni gome, kuzvilava hi nga vhumala co wula kutani co maha. Kanilezvi hontlheni hi nga maha zvotala kasi ku va vhuna. Hi cikombiso, hi nga ti nyika cikhati ca ku tshama navo. Hi va ingisela khwatsi a cikhati leci va ti phofulako. Hi nga ha va byela mutsalo wo chavelelako hi wu randzako. (Isa. 50:4) A ca hombe ka zvontlhe kuva laho kasi ku va vhuna loku va lava ku vhuniwa. Hi fanele ku ti yimisela ku wumba hi tlhela hi tiyisa a wunghana ga hina ni vamakabye zvezvi. A wunghana lego, gi ta simama kala gi lova a tiko legi ga Sathani gi tlhela giva kona kala kupindzuka! w19.11 7 ¶¶18-19

Lowu wu wa hi munyikelo wa ku zvi randza lowu a munhu a nga wu maha hi kota ya ku randza Nungungulu wakwe, Jehovha. A nyama ya cihari leci va nga maha hi cona muphahlo wa kurula yi wa giwa hi loyi a mahileko munyikelo, ni ngango wakwe, ni vapristi. Kanilezvi ku wa hi ni zvipandze zvo kari zva cihari leco zvi nga hi zva Jehovha basi. Hi zvihi zva kona? Jehovha i wa wona a mafura kota cona cipandze ca ci nene laha ka cihari. I tlhelile a wula lezvaku a zvipandze zvo kari, a ku patsa ni tiswa zvi wa hi zva lisima nguvhu. (Levi 3:6, 12, 14-16) Hikwalaho Jehovha i wa tsaka nguvhu loku a muIzrayeli a maha munyikelo hi zviro lezvo zva lisima ni mafura hi kuzvirandza. Hi ndlela yo fana, Jesu Kristu hi kuzvirandza i mahele Jehovha hi muhefemulo wakwe wontlhe zvontlhe zvi nga hi ntan’wini wakwe hakuva i wa mu randza. (Joh. 14:31) Jesu i wa tsaka hi ku maha kurandza ka Nungungulu. (Lis. 40:8) Jehovha i tsakile nguvhu hi ku wona Jesu na a mu tirela hi kuzvirandza. w19.11 22-23 ¶¶9-10

A Bhibhiliya gi wula lezvaku andzhako ka 6 wa “masiku” ya kuvanga zvilo, Nungungulu i no nyima ku vanga zvilo laha misaveni. (Gen. 2:2) Kanilezvi, Jehovha wa zvi randza ku tira niku “wa ha tira” hi tindlela tin’wani. (Joh. 5:17) Jehovha i tirile a 6 wa “masiku” a humula hi “siku” ga wu 7 niku i byelile a vaIzrayeli lezvaku vonawu va humula hi siku ga wu 7 vhiki ni vhiki. A sabhadho gi wa hi cikombiso ca lezvaku a vaIzrayeli va wa hi ni wuxaka go hlawuleka na Nungungulu niku gi wa va alakanyisa lezvaku Jehovha i wa va tlhatlhisile le Gibhite. (Ekso. 31:12-14) A nga kona a nga vhumelelwa ku tira, kani i vanana, kani tikhumbi, hambu ni zvifuyo. (Ekso. 20:10) Lezvo zvi wa vhuna vanhu lezvaku va veka kupima ka zvilo zva moya. Masikwini ya Jesu a kutala ka varangeli va wukhongeli va wa hundzeleta milayo ya Nungungulu xungetano hi ku ingisa sabhadho. Va waku ku wa ciwonho loku a munhu a hulula timbewu kasi aga kutani ku hanyisa munhu hi sabhadho. (Mar. 2:23-27; 3:2-5) Kanilezvi lezvo a hi zvona lezvi Nungungulu a nga zvi lava niku Jesu i zvi tlhamusele khwatsi ka lava va nga mu ingisela. w19.12 3-4 ¶¶8-9

Loku hi gondza hi matshamela ya Jehovha hi taya hi zvi kota a ku mu pimanyisa. Dhavhidha i wa mu tiva khwatsi a Papayi wakwe wa le tilweni. Hikwalaho i zvi kotile a ku mu pimanyisa loku a tirisana ni van’wani. Hi kota ya wunghana lego Dhavhidha a nga hi nago na Jehovha, i vile yin’we ya tihosi ti nga randziwa nguvhu hi vaIzrayeli niku Jehovha i mu tirisile kota cikombiso ka tihosi tin’wani ta Izrayeli. (1 Tih. 15:11; 2 Tih. 14:1-3) Hi gondza yini? Hi fanele ku ‘pimanyisa Nungungulu’. Loku hi pimanyisa matshamela ya Nungungulu, hi komba lezvaku hi vana vakwe. (Efe. 4:24) Hi nga ta tshuka hi nyima ku gondza xungetano hi Jehovha. (Mutsh. 3:11) A ku tiva zvotala xungetano hi yena a hi zvona zvi nga zva lisima, kanilezvi a zva lisima ku tirisa lezvi hi zvi tivako hi yena. Loku hi tirisa lezvi hi zvi gondzako hi tlhela hi zama ku pimanyisa a Papayi wa hina wa lirandzo, i ta simama ku tshinela ka hina. (Jak. 4:8) Lomu ka Mhaka yakwe, i hi tiyisekisa lezvaku a nga ta tshuka a tsika lava va mu hlotako. w19.12 20 ¶20; 21 ¶21, ¶23

Jakobe i wa randza vana vakwe vontlhe, kanilezvi i wa randza nguvhu Josefa, a mufana wakwe wa 17 wa malembe. A vamakabye va Josefa va ti zwisile kuyini? Va nova ni matshoho hi yena va sangula ku mu zonda. Hikwalaho, va no mu xavisa kota khumbi va tlhela va hembela a papayi vabye vaku a n’wana wakwe wo randzeka i gilwe hi civandza. A matshoho ma colopetele a kurula laha ngangweni wabye ma tlhela ma pandza a mbilu ya papayi wabye. (Gen. 37:3, 4, 27-34) A matshoho kutani ciluse ma xaxametilwe ni yin’wani “mitiro ya nyama” yi yisako kufeni leyi yi nga mahako munhu a nga ringanelwi hi kuga a tshomba ya Mufumo wa Nungungulu. (Gal. 5:19-21) A kutala ka zvikhati a ciluse hi cona ci pswalako mihandzu ya vhenene yo kota kuvengana, ni kuholova, ni zanga. A cikombiso ca vamakabye va Josefa ci komba lezvi a matshoho ma nga wonhisako zvona a kuzwanana ma tlhela ma colopetela a kurula laha ngangweni. Hambu lezvi ka ku hi wa nga ta tshuka hi maha lezvi zvi mahilweko hi vamakabye va Josefa, hontlheni a hi mbhelelangi niku a timbilu ta hina ta kanganyisa. Lezvo hi zvona zvi mahako ku ka zvikhati zvin’wani hiva ni matshoho. w20.02 14 ¶¶1-3

Ka khati go kari Jehovha i no pambula a moya wo basa wu nga wa hi hehla ka Mosi a wu chela hehla ka ntlawa wa madhota ya ka Izrayeli ma nga hi kusuhani ni tenda ga mutlhangano. Cikhatanyana ndzhako ka lezvo, Mosi i nozwa lezvaku ku na ni madhota mambiri ma nga kala ma nga tangi laha tendeni ga mutlhangano lawa wonawu ma nyikilweko a moya wo basa niku ma wa sangulile ku phrofeta. I mahile yini Mosi a cikhati Joxuwa a nga mu byela lezvaku a va betela? Mosi a nga vangi ni matshoho hi lezvi Jehovha a nga mahela a vavanuna lavo va vambiri. Kanilezvi, i ti koramisile a tsaka navo hi ciavelo cabye. (Mitse. 11:24-29) Hi gondza yini ka cikombiso ca Mosi? Loku u hi dhota, u tshuka u kombeliwa lezvaku u gondzisa makabye a ku maha a ntiro lowu wena u wu randzako nguvhu lomu bandleni? Loku u hi munhu wo ti koramisa a ku fana na Mosi, u nga ta alakanya lezvaku u nga ta hava wa lisima loku u kombeliwa ku gondzisa makabye wo kari kasi yenawu, hi ku famba ka cikhati, a zvi kota khwatsi a ku maha a ntiro lowo. Kanilezvi u ta tsaka hi ku vhuna a makabye wa wena. w20.02 15 ¶9; 17 ¶¶10-11

A mababyi ma nga khumba a ku tizwa ka hina. Kuzvilava hi nga ha dhana loku a van’wani va pola lezvaku ku na ni zvokari zvi kalako zvi nga hi fambele khwatsi kutani loku ku hi ku hi fanele ku tsumba van’wani lezvaku va hi vhuna. Hambu loku a van’wani va nga zvi tivi lezvaku ha babya, kuzvilava hi ngalwa ni kuwa tingana hi kota ya lezvi hi kalako hi nga ha zvi koti ku maha lezvi hi nga maha kale. Ka zvikhati lezvo zva zvikarato Jehovha wa hi tiyisa. Hi ndlela muni? Lomu ka Bhibhiliya, Jehovha i wulile a magezu ya ma nene ma hi alakanyisako lezvaku hi va lisima kakwe hambu loku hi babya. (Lis. 31:19; 41:3) Hi magezu lawo ma pimiselweko, Jehovha i ta hi vhuna ku hlula a kutizwa ka hava loku a mababyi ma hi vangelako. Tiyiseka lezvaku Jehovha wa zvi tiva lezvi zvi to humelela wutomini ga wena. Khongela u mu kombela civhuno kasi u zvi kota a ku gondza kuva ni mawonela ma nene hi lezvi zvi to ku humelela. Gondza Bhibhiliya kasi u kuma a magezu yo chavelela lawa Jehovha a ma wulileko. Veka kupima ka mavhesi lawa ma kombako a lisima leli Jehovha a nyikako a malandza yakwe. A cikhati u mahako lezvo, u ta zvi wona lezvaku Jehovha mu nene ka vontlhe lava va mu tirelako hi kutsumbeka. — Lis. 84:11. w20.01 15-16 ¶¶9-10; 17 ¶12

Isaka i wa hi ni titshomba to tala niku a vaFilistiya va wa hi ni matshoho hi yena hi kota ya lezvo. (Gen. 26:12-14) Va no setela ni tihlowo leti a nga nwisela kona a mitlhambi yakwe. (Gen. 26:15, 16, 27) A ku fana ni vaFilistiya, a vanhu vo kari nyamutlha va ngava ni matshoho hi lava va nga ni titshomba to tala a ku hundza vona. A va lavi basi a ku kuma lezvi a van’wani va nga nazvo, kanilezvi a va zvi lavi a ku a vanhu lavo va zvi kuma. A varangeli va wukhongeli ga ciJudha va wa hi ni matshoho hi Jesu hi kota ya lezvi a nga tsakelwa hi vanhu vo tala. (Mat. 7:28, 29) Jesu i wa rumilwe hi Nungungulu niku i wa gondzisa lisine. Hambulezvo, a varangeli va wukhongeli va wa xwanya mawunwa yo biha kasi ku chakisa a vito ga Jesu. (Mar. 15:10; Joh. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Hi gondza yini ka matimu lawa? Hi fanele kulwa ni cihi ci nga hi mahako hiva ni matshoho hi lava va randziwako nguvhu hi vamakabye lomu bandleni hi kota ya matshamela yabye ya ma nene. Wutshan’wini ga kuva ni matshoho hi vona hi fanele ku zama ku va pimanyisa. — 1 Kor. 11:1. w20.02 15 ¶¶4-5

Hi nga ti alakanyela na u hanya le Persia kwalomu ka 2500 wa malembe ma hundzileko na u lava kuya wulawula ni hosi. Na u nga se wulawula ni hosi zvi lava ku u ranga hi ku vhumelelwa. Loku u nga mahi lezvo u nga dawa! A ho ku bonga hi lezvi Jehovha a kalako a nga fani ni hosi ya Persia! Hi nga wulawula naye ni ka cihi cikhati. I lava lezvaku hi tizwa na hi tlhatlhekile ku bhula naye. Hi cikombiso, hambu lezvi Jehovha a nga ni zvikhundla zvo hlamalisa zvo kota ku Muvangi wa Hombe, Nyamintamu, ni ku Hosi ya Hombe, i lava lezvaku hi mu vitana hi ndlela yo toloveleka ya ku “Papayi”. (Mat. 6:9) A zvo ku tsakisa a ku tiva lezvaku Jehovha i lava ku hi tizwa kusuhani nguvhu naye! Jehovha wa ringanelwa hi ku hi mu vitana ku “Papayi” hakuva hi yena cibuka ca wutomi ga hina. (Lis. 36:9) Kota lezvi a nga Papayi wa hina hi fanele ku mu ingisa. Loku hi maha lezvi a hi kombelako hi ta kuma makatekwa. (Mah. 12:9) A makatekwa lawo ma patsa a wutomi ga pindzukelwa — le tilweni kutani hi laha misaveni. w20.02 2 ¶¶1-3

A kungo ga hina ku vhuna a zvigondzani zva hina zva Bhibhiliya lezvaku zvi kula hi tlhelo ga moya. (Efe. 4:13) Loku a wokari a vhumela ku hi gondza naye Bhibhiliya kuzvilava i vhumela hi ku lava ku tiva lezvi a cigondzo leco ci to mu vhunisa zvona. Kanilezvi a cikhati leci a lirandzo lakwe hi Jehovha li toya li kula, a nga ha sangula ku ehleketa hi lezvi yena a nga vhunisako zvona van’wani a ku patsa ni vamakabye laha bandleni. (Mat. 22:37-39) Hi cikhati ci nene, byela a cigondzani ca wena lezvaku ku na ni thomo ga ku seketela a zvilaveko zva ntiro wa Mufumo hi mali. Gondzisa cigondzani ca wena lezvi ci faneleko ku maha loku ci kumana ni zvikarato. Hi cikombiso, a hi nge a cigondzani ca wena, ci nga bhabhatisiwangiko, ci ku byelile lezvaku ci khunguvanyisilwe hi wokari laha bandleni. Wutshan’wini ga ku yimelela wokari, mu tlhamusele lezvi a Bhibhiliya gi wulako lezvaku i fanele ku maha. A nga tsetselela a makabye loye a tlhela a zvi rivala. Kutani ku loku a nga zvi koti lezvo, a nga tshinelela a makabye loye a bhula naye hi ndlela ya lirandzo na a hi ni kungo ga ku ‘kuma a makabye’. (Ringanisa na Matewu 18:15.) Vhuna a cigondzani ca wena a ku longisela lezvi ci to zvi wula. w20.01 5-6 ¶¶14-15

Hi komba lezvaku ha bonga a ku tsetselelwa hi Jehovha loku hi ku khongelela, hi vhumela ku layiwa, hi tlhela hi ti yimisela ku nga phindi a ciwonho caleci ca cin’we. Loku hi maha lezvo, hi ta tlhela hi kuma a kurula. A zvo ku tiyisa a ku tiva lezvaku ‘Jehovha i kusuhani ni lava va tshovekileko timbilu; wa hanyisa lava va nga ni moya wu pandzekileko’! (Lis. 34:18) Laha a ku gumesa ku yaku ku tshinela magumo, hi tava ni zvigelo zvo tala zvaku karateka. Loku u karateka, tekela ku kombela Jehovha kasi a ku vhuna. Gondza Bhibhiliya hi wukheta. Gondza ka zvikombiso zva Hana, na mupostoli Pawule na Hosi Dhavhidha. Kombela a Papayi wa wena wa le tilweni kasi a ku vhuna a ku tiva lezvi zvi ku karatako. (Lis. 139:23) Mu tsike a ku vhuna mindzhwalo ya wena, nguvhunguvhu leyi u kalako u nga yi koti. Loku u maha lezvo, u ta fana ni mutsali wa Tisimu loyi a nga yimbelela ka Jehovha aku: ‘Laha ndzi nga karateka mbilwini, wena u tangalisile a muhefemulo wa mina.’ — Lis. 94:19. w20.02 24 ¶17; 25 ¶¶20-21

Nungungulu i tirisile a moya wa ku basa kasi a “chela” maalakanyo yakwe lomu ka mapimo ya vatsali va Bhibhiliya. A cikhati hi lerako a Bhibhiliya hi tlhela hi ehleketa hi lezvi hi lerako, a zvileletelo zva Nungungulu zvo nghena lomu ka mapimo ya hina ni lomu timbilwini ta hina. A maalakanyo lawo ma pimiselweko ma ta hi kuca ku hanya hi kurandza ka Nungungulu. (Mah. 4:12) Kanilezvi kasi hi vhuneka khwatsi hi moya wa ku basa hi fanele ku ti nyika cikhati ca ku gondza Bhibhiliya hi kukhandzakanya hi tlhela hi ehleketa nguvhu hi lezvi hi gondzako. Loku hi maha lezvo, a Mhaka ya Nungungulu yi ta hi rangela ka lezvi hi zvi wulako ni ku zvi maha. Ahandle ka lezvo, hi fanele ku tlhangana ni vamakabye hi khozela Nungungulu. (Lis. 22:22) Lomu mitlhanganweni ku na ni moya wa Jehovha. (Kuv. 2:29) Loku hi tlhangana ni vamakabye va hina kasi hi khozela, hi khongelela a moya wa ku basa, hi yimbelela a tisimu ta Mufumo ti seketelwako ka Mhaka ya Nungungulu hi tlhela hi ingisela a zvileletelo zvi seketelwako ka Bhibhiliya lezvi hi nyikiwako hi vamakabye va yimisilweko hi moya wa ku basa. Hambulezvo, kasi hi vhuneka nguvhu hi moya wa ku basa hi fanele kuya mitlhanganweni na hi vhuxetile kasi hi hlamula. w19.11 11 ¶¶13-14