Maha khwatsi a ntiro wa wena kota muvangeli
“Tira a ntiro wa muvangeli, u hetisa a ntiro wa wena.” — 2 TIM. 4:5.
1. Hikuyini hi nga wulako lezaku Jehova hi yena Muvangeli wo sangula ni wa hombe ka vontlhe?
A MUVANGELI munhu loyi a xumayelako a mahungu yo saseka. A Muvangeli wo sangula ni wa hombe ka vontlhe hi Jehova Nungungulu. Zalezi a vapswali va hina vo sangula va nga hluwuka, Jehova i lo bika mahungu yo saseka ya lezaku a nyoka — hi lisine la kona ku nga Satani — yi ta loviswa. (Gen. 3:15) Hi kufamba ka malembe, Jehova i lo pimisela vavanuna vo tsumbeka lezaku va tsala lezi a vito gakwe gi to basisiswa zona ka xiruko, lezi a phanja leyi yi vangilweko hi Satani yi to lulamisiswa zona, ni lezi a vanhu va to tlhela va kumisa zona a lungelo legi gi luzilweko hi Adamu na Eva.
2. (a) Zini lezi a tingelosi ti zi mahako ntirweni wa wuvangeli? (b) Xikombiso muni lexi Jesu a nyikileko vavangeli?
2 A tingelosi tonawu vavangeli. Tona wutsumbu ta bika mahungu yo saseka ni ku vunetela lava va ma hangalasako. (Luka 1:19; 2:10; Miti. 8:26, 27, 35; Kuv. 14:6) Ahati Mikaeli, a ngelosi ya hombe ke? A xikhati lexi a nga hi laha misaveni, i lo nyika xikombiso kasi xi lanzelwa hi vavangeli va vanhu. Zi na na xigelo hakuva a xa hombe wutomini ga Jesu ku wa hi ku hangalasa mahungu yo saseka! — Luka 4:16-21.
3. (a) Mahungu muni yo saseka lawa hi xumayelako? (b) Ziwutiso muni zi nga za lisima ka hina kota vavangeli ke?
3 Jesu i layile vapizani vakwe lezaku vava vavangeli. (Mat. 28:19, 20; Miti. 1:8) Mupostoli Paule i lo kuca a mutiri-kulobye Timote aku: “Tira a ntiro wa muvangeli, u hetisa a ntiro wa wena.” (2 Tim. 4:5) Mahungu muni yo saseka lawa hina kota valanzeli va Jesu hi ma hangalasako? Ma patsa ku tiyisekisa vanhu a lisine laku Jehova, a Dadani wa hina wa le tilweni, wa hi ranza. (Joh. 3:16; 1 Ped. 5:7) A ndlela-tshinya leyi Jehova a kombisako hi yona a liranzo lakwe Mufumo wakwe. Hikwalaho, hi byela vanhu hi matsenya lezaku vontlhe lava va vumelako a Mufumo wakwe, va ingisa Nungungulu, va tlhela va maha kululama, va nga zwanana na Nungungulu va tlhela vava vanghana vakwe. (Tis. 15:1, 2) Hi lisine, a kungo ga Jehova ku fuvisa a kuxaniseka kontlhe. I ta tlhela a fuvisa kubayisa loku ku vangiwako hi tixanisa tontlhe leti hi kumanako nato. Hakunene lawo mahungu yo saseka! (Isa. 65:17) Kota lezi hi nga vavangeli, a hi wulawuleni hi ziwutiso lezi za zimbiri za lisima: Hikuyini a vanhu va faneleko kuzwa mahungu yo saseka nyamutlha? Niku hi yihi ndlela ya ku maha khwatsi a ntiro wa hina kota vavangeli?
HIKUYINI A VANHU VA FANELEKO KUZWA MAHUNGU YO SASEKA?
A kungo ga ziwutiso za zi nene ku vuna vanhu lezaku va tiva lexi xi va mahako va kholwa
4. Mawunwa muni lawa a vanhu ka zikhati zinwani va byeliwako xungetano hi Nungungulu?
4 Hi nga ti alakanya na u byeliwa lezaku a papai wa wena i ku tsukulile wena zinwe ni ngango wa nwina wontlhe. Alakanyela kambe lava va nge hi vona va mu tivako khwatsi na va ku byela lezaku i wa nga khatali hi nwina, i wa ranza ku mu fihlela zilo, lezo kambe na a hi ni xapi. A vanwani va nga ha ku kuca ku kholwa lezaku a zi na xivuno a ku zama ku lavetela ku bhula naye hakuva i file. Hi lisine, a vanhu vo tala va tshama hi ku byeliwa zilo zo fana ni lezo xungetano hi Nungungulu. Va gonzisiwa lezaku Nungungulu i fihlakalo, a nga na ku tibyiwa, kutani ku i na ni xapi. Hi xikombiso, a varangeli vo kari va wukhongeli va wula lezaku Nungungulu i ta tsayisa vanhu vo biha kala kupinzuka hi ku va hisa tilweni. A vanwani ve ngalo Nungungulu hi yena a vangako makhombo ya ntumbuluko lawa ma xanisako vanhu. Hambu lezi a makhombo lawa ma dayako vanhu va va nene ni va kubiha, ve ngalo Nungungulu o va tsayisa.
A ziwutiso zi vulula kupima kabye ni timbilu lezaku zi amukela lisine
5, 6. Xana a gonzo ya evolusawu ni tigonzo tinwani ta mawunwa ti maha yini ka vanhu?
5 A vanwani ve ngalo Nungungulu a nga kona. Mhakeni leyi, ehleketa hi gonzo ya evolusawu. A votala lava va vuvumisako gonzo leyi va wula lezaku a wutomi ni zilo zontlhe zi la su halahala zi humelela, na zi nga vangiwi hi wokari a nga ni wutlhari. Va wula lezaku a ku na Muvangi. A vokari ve ngalo a munhu xihari ntsena xi hambeneko ni zihari zinwani, hikwalaho, a hi faneli ku hlamala loku va kombisa matshamela ya wuhari. Ve ngalo loku lava va ntamu na va fumela va tlhela va xanisa lava va nyalidede vo lanzela a ntumbuluko. Hi kota ya lezo, a zi hlamalisi lezi a votala va wulako lezaku a kubiha ku nga ta tshuka ku mbhela. Hikwalaho, lava va kholwako a evolusawu a va na kutsumba.
6 Handle ko kanakana, a gonzo ya evolusawu ni tinwani tigonzo ta mawunwa ti engetele wusiwana legi gi xanisako vanhu masikwini lawa yo gumesa. (Rom. 1:28-31; 2 Tim. 3:1-5) A tigonzo leti ta vanhu a ti nehi mahungu yo saseka ne ya lisine ka vanhu. Wutshanwini ga lezo, khwatsi hi lezi mupostoli Paule a zi wulileko, ‘va pfhupelisa kupima ka vanhu, va va hambanisa ni kuhanya ka Nungungulu.’ (Efe. 4:17-19) Tlhatakumbiri, a gonzo ya evolusawu ni tigonzo tinwani ta mawunwa zi valela vanhu a ku amukela mahungu yo saseka lawa ma tako hi ka Nungungulu. — Gonza Va Le Efesusi 2:11-13.
A ziwutiso za va vuna kambe ku ehleketa hi Mitsalo kasi va zi kota ku kuma mihlamulo ha voce
7, 8. Hi yihi ndlela yinwe ntsena ya lezaku a vanhu va zwisisa mahungu yo saseka?
7 Kasi va tlhanganyiswa na Nungungulu, a xo sangula a vanhu va fanele ku kholwa lezaku Jehova i kona ni lezaku ku na ni zigelo zo zwala za kuva va tshinela kakwe. Hi nga va vuna a ku tiva lezo hi ku va kuca lezaku va hlolisisa zivangwa. A xikhati lexi a vanhu va gonzako zivangwa hi timbilu ti longileko, va zi kota ku wona a wutlhari ni ntamu wa Nungungulu. (Rom. 1:19, 20) Ka mizamo ya hina ya ku vuna vanhu lezaku va chava Nungungulu a xikhati lexi va ehleketako hi lezi a Muvangi wa hina wa Hombe a zi mahako, hi nga tirisa mabroxura lawa ya mambiri, A Vida — Teve um Criador? ni A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta. Hambulezo, lava va gonzako ka zivangwa ntsena va nga ta kuma mihlamulo ya ziwutiso zi karatako vanhu vo tala, zo kota lezi: Hikuyini Nungungulu a tsikako vanhu va xaniseka? Hi gihi kungo ga Nungungulu xungetano hi misava? Xana Nungungulu wa khatala hi mina?
8 A ndlela yinwe ntsena ya lezaku a vanhu va zwisisa mahungu yo saseka xungetano hi Nungungulu zinwe ni makungo yakwe ku gonza Biblia. Handle ko kanakana, i lungelo ga hombe a ku vuna vanhu lezaku va kuma mihlamulo ya ziwutiso zabye! Hambulezo, kasi hi khumba timbilu ta vaingiseli va hina, hi fanele ku maha zo hunza ku va bhulela zimaho; hi fanele ku va komba zigelo za ku kholwa. (2 Tim. 3:14) Hi nga zi kota ku va kholwisa hi ku lanzela xikombiso xa Jesu. Hikuyini yena a humeleleko? A xinwe xa zigelo hi lezaku i wa tirisa khwatsi ziwutiso. Hi nga mu pimanyisisa kuyini?
A VAVANGELI VA NENE VA TIRISA KHWATSI ZIWUTISO
9. Loku hi lava ku vuna vanhu hi tlhelo ga moya, zini hi faneleko ku maha?
9 A ku fana na Jesu, hikuyini hi faneleko ku tirisa ziwutiso ntirweni wa wuvangeli? Hi nga alakanyela a ximaho lexi: A dokodela wa wena i ku byela lezaku i na ni ya maswa. I ngalo i ta ku chuma mababyi ya wena loku wena u vumela ku a ku maha operasawu go karata. U nga kholwa. Kanilezi, ahati loku a ku tsumbisa lezo na a nga se ku wutisa ne nchumu xinwe xungetano hi mababyi ya wena ke? Za kanakanisa a ku u nga mu tsumba. Hambu loku ova ni wutlhari go kota kwihi, i fanele ku ranga hi ku ku wutisa aku zini u zi zwako, a ingisela khwatsi a mitlhamuselo ya wena hi kona a to ku nyika xivuno xa lisine. Hi kufanana, loku hi lava ku vuna vanhu lezaku va amukela a mahungu yo saseka ya Mufumo, hinawu hi fanele ku hlota wutlhari ga ku maha ziwutiso. Ntsena loku hi zwisisile a tshamela gabye hi tlhelo ga moya hi kona hi to zi kota ku va vuna.
Kasi ku khumba timbilu ta vaingiseli va hina, hi fanele ku wulawula hi ndlela yo kholwisa
10, 11. Zini hi to zi tatisa loku hi pimanyisa a magonzisela ya Jesu?
10 Jesu i wa zi tiva lezaku a ziwutiso zi hlawulilweko khwatsi zi vuna mugonzisi a ku tiva xigonzani xakwe ni ku maha lezaku xonawu xi nghena mabhulweni. Hi xikombiso, a xikhati lexi Jesu a nga lava ku gonzisa vapizani vakwe a mhaka ya kutikoramisa, i lo ranga hi ku va maha xiwutiso xi tlhotlhako maalakanyo. (Mar. 9:33) Laha a nga gonzisa Pedro a ku alakanyela hi matshinya ya milayo, Jesu i lo mu maha ziwutiso zi nga lava lezaku Pedro a hlawula hlamulo. (Mat. 17:24-26) Ka khati ginwani, a xikhati lexi Jesu a nga lava ku tiva lezi zi nga hi timbilwini ta vapizani vakwe, i lo va maha ziwutiso zo lava ku tiva mawonela. (Gonza Mateu 16:13-17.) Hi ku maha ziwutiso ni ku tlhamusela, Jesu i mahile zo hunza ku va gonzisa hi zimaho. I lo khumba timbilu tabye, a kuca vanhu lezaku va maha xo kari xungetano hi mahungu yo saseka.
11 Loku hi pimanyisa Jesu hi ku maha khwatsi ziwutiso, hi tatisa zilo zinharu hi kutsongwani ka kona. Hi ta pola ndlela ya yi nene ya ku vuna vanhu, hi ta tiva ndlela ya kuya mahlweni hi bhula ni lava va lavako ku tsema bhulo, hi tlhela hi vuna vanhu va timbilu ti nene a ku tiva lezi va nga vunekisako zona hi mahungu yo saseka. A hi wonene ziyimo zinharu lezi zi kombako a ndlela yo tirisa khwatsi ziwutiso.
12-14. U nga mu vunisa kuyini a n’wana wa wena lezaku a bhula ni vanhu xungetano hi kukholwa kakwe na a nga chavi ke? Nyika xikombiso.
12 Xiyimo 1: Kota mupswali, u wa ta maha yini loku a n’wana wa wena a nga tangeni yo rama i wo ku byela lezaku za mu karatela a ku tlhamusela zigonzani-kulobye aku i kholwa ku a zilo zi lo vangiwa ke? Handle ko kanakana, u wa ta tsakela ku mu vuna lezaku a zi kota ku bhulela vanwani a mahungu yo saseka. Hikwalaho, wutshanwini ga ku mu sola kutani ku tsutsumela ku mu nyika wusungukati, hikuyini u nga pimanyisiko a xikombiso xa Jesu u mu maha ziwutiso kasi ku tiva mawonela yakwe? U nga zi mahisa kuyini?
13 Anzhako ka kuva mu gonzile zinwe a zipanze zo kari za broxura A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta, u nga mu wutisa ku mitlhamuselo muni leyi a yi wonako ku yi wa ta tlhotlha maalakanyo ke. Mu kuce ku a ehleketa khwatsi hi lezi zi mu mahako a kholwa ka Muvangi, niku hikuyini yena a lavako ku maha kuranza ka Nungungulu. (Rom. 12:2) Dlunyatisela a n’wana wa wena lezaku a zi lavi ku a mitlhamuselo yakwe yi fana ni leyi ya wena.
14 Tlhamusela n’wana wa wena kambe lezaku a xikhati lexi a bhulisanako ni zigonzani-kulobye, a nga ha lanzela lezi u mahisileko zona. Ku nga lezaku a n’wana wa wena a nga ranga hi ku tlhamusela zilo zo kari za lisine lezi a xigonzani-kulobye xi zi vumelako, zonake a mu maha ziwutiso zo lava ku tiva mawonela yakwe. Hi xikombiso, a nga kombela xigonzani-kulobye lezaku xi lera a kwadru ka phajina 21 ka broxura “Origem da Vida.” Hi kulanzela, a n’wana wa wena a nga ha wutisa lezi, “A hi lisine lezaku a ADN yi na ni ntamu wa ku veketela mahungu ya kutala a ku hunza ni wihi komputadori wu nga kona ka nguva leyi ke?” Zi wonekisa ku khwatsi a xigonzani lexo xi taku lisine. Zonake a n’wana wa wena a nga xi wutisa aku, “Loku a komputadori lowu wu mahilweko hi munhu wu nga zi koti ku hlayisa mahungu yo kota lawo, xana a nchumu wa hombe wo hunza komputadori wu wa ta ngha wu humelele halahala?” Kasi ku vuna n’wana wa wena lezaku a nga chavi a xikhati lexi a bhulako ni vanhu vanwani xungetano hi kukholwa kakwe, vuxetani hi mikombiso lezi a to mahisa zona. Loku u gonzisa n’wana wa wena a ndlela yo tirisa khwatsi ziwutiso, u ta mu vuna ku maha khwatsi xipanze xakwe kota muvangeli.
15. Hi nga zi tirisisa kuyini a ziwutiso kasi ku vuna munhu loyi a nge a nga kholwi ku Nungungulu i kona?
15 Xiyimo 2: Ntirweni wa hina wa kuxumayela, hi kumana ni vanhu lava va kanakanako lezaku Nungungulu i kona. Hi xikombiso, a munhu wo kari a nga ha hi byela lezaku a nga kholwi ku Nungungulu i kona. Wutshanwini gaku a hi tsema bhulo hi magezu lawo, hi nga ha mu wutisa hi xichawo lezaku i na ni malembe mangani na a nga kholwi ku Nungungulu i kona, niku xini xi mu mahileko ava ni mawonela lawo. Anzhako ka kuzwa a hlamulo wakwe ni ku mu dzunza hi kutikarata kakwe hi ku alakanyela hi mhaka leyo, hi nga mu wutisa lezaku xana xi wa tava xihoxo a ku lera mahungu ma nyikako wukustumunyu ga lezaku a zilo zi lo vangiwa ke. Loku a nwinyi wa muti a hi munhu a nga ni kupima ko vululeka, kuzilava a ngaku, zi wa nga ta zwisiseka loku nzi wo ala ku lera mahungu lawo. Hi kulanzela, hi nga mu nyika a broxura A Vida — Teve um Criador? kutani A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta. A ku mu maha ziwutiso hi xichawo, lezi hi rangileko hi ku zi pimisa khwatsi, zi nga tshuka zi fana ni pfhungulo ya ku vulula a mbilu ya munhu loye lezaku yi amukela a mahungu wo saseka.
16. Hikuyini hi nga faneliko ku xalaliswa ntsena hi kuva a xigonzani xi tira lera mihlamulo lomu ga bhuku ga xigonzo?
16 Xiyimo 3: A xikhati lexi hi fambisako a xigonzo xa Biblia, hi nga tshuka hi xalaliswa ntsena hi ku a xigonzani xi tira ku lera a mihlamulo lomu ka bhuku ga xigonzo. Hambulezo, loku ho maha lezo, hi wa ta ngha hi valela xigonzani lezaku xi kula hi tlhelo ga moya. Hikuyini? Hakuva a xigonzani lexi xi tirako ku lera mihlamulo basi na xi nga rangangi hi ku ehleketa hi yona, zi tolovela ku a lisine li nga zimi mitsu mbilwini ya xona. Za olova ku hi magumo a fana ni sinya yi wunako loku a kumana ni tixanisa. (Mat. 13:20, 21) Kasi hi nga weli xihoxweni lexo, hi fanele ku wutisa xigonzani lezi xi ti zwisako zona xungetano hi lezi xi gonzako. Zama ku tiva lezaku hakunene wa kholwa a timhaka leti ti tlhamuselwako ke. A xa lisima kambe, ku tiva lezaku hikuyini a vumelako kutani ku nga vumeli. Anzhako ka lezo, mu vune ku ehleketa hi Mitsalo kasi a zi kota ku kuma mihlamulo ya yece. (Maheb. 5:14) Loku hi tirisa khwatsi a ziwutiso, hi ta vuna vanhu lava hi va gonzisako lezaku va tiya kukholweni va tlhela va hlula lava va va kanetako kutani va lavako ku va pengisa. (Kol. 2:6-8) Xini kambe xi lavekako kasi ku maha khwatsi a ntiro wa hina kota vavangeli?
A VAVANGELI VA NENE VA GONZISANA
17, 18. A xikhati lexi u fambako zinwe ni muKristu-kuloni wutirelini, xana mu nga vunanisa kuyini?
17 Jesu i lo ruma vapizani vakwe lezaku vaya kuxumayeleni hi vambiri vambiri. (Mar. 6:7; Luka 10:1) Hi nzhako ka xikhati, mupostoli Paule i wulawulile hi ‘zitiri-kulobye’ lezi zi nga ‘tira naye ivangelini.’ (Fil. 4:3) Hi ku lanzela xikombiso lexo xa lomu Mitsalweni, hi 1953, a vahuweleli va Mufumo va lo sangula ntiro wa ku gonzisa vanwani wutirelini.
18 A xikhati lexi u fambako zinwe ni muKristu-kuloni wutirelini, xana mu nga vunanisa kuyini ntirweni lowo? (Gonza 1 Va Le Korinte 3:6-9.) A xikhati lexi a munghana wa wena a gonzako mitsalo yo kari, wenawu lanzela lomu ka Biblia ga wena. Veka kupima ka wena ka munghana wa wena ni ka nwinyi wa muti a xikhati lexi va wulawulako. Ingisela khwatsi a mabhulo yabye hakuva ku nga tshuka kuva ni xilaveko xa ku vuna munghana wa wena loku a kanetiwa. (Mutsh. 4:12) Hambulezo, u fanele ku ti wonela ka lezi: U nga tshuki u tsemarisa munghana wa wena a xikhati lexi a tlhamuselako khwatsi a mhaka yo kari, hakuva loku u mu tsemarisa, a nga tshuka a khunguvanyeka u tlhela u mu djudja kupima a nwinyi wa muti. Ka zikhati zo kari, zi nga ha tshuka zi laveka ku u wula xokari. Kanilezi, wula nchumu xinwe kutani zimbiri u miyela zonake u tsika munghana wa wena aya mahlweni ni bhulo.
19. Xini lexi hina hontlhe hi nga faneliko ku xi rivala, niku hikuyini?
19 Xana wena ni munghana wa wena mu nga gonzisanisa kuyini a xikhati lexi mu sukako ka muti munwe muya ka munwani? I chukwana mu tirisa xikhati lexo kasi ku bhula hi tindlela to chukwatisa a zingheniso za nwina. Ti wonele kambe lezaku u nga tsemi hlana munghana wa wena hi ku wulawula za hava hi vanhu va lomu xipanzeni xa nwina. A xinwani kambe, u nga wulawuli za hava hi vavangeli-kuloni. (Mav. 18:24) A xa xi nene ku tshama na hi tiva lezaku hontlheni hi zibya za wumba. Jehova o hi mahela wuxinji ga hombe hi ku hi nyika tshomba leyi ya ntiro wa kuxumayela mahungu yo saseka. (Gonza 2 Va Le Korinte 4:1, 7.) Hikwalaho, ngha hina hontlhe hi nyika nguvu lisima a tshomba leyo hi ku maha zontlhe zi nga ntanwini wa hina kasi hi maha khwatsi a ntiro wa hina kota vavangeli.