Loku u felwa hi nuna kutani sati wa wena

A BIBLIA gi wula kubaseni giku: A nuna i fanele ku “ranza sati wakwe kota lezi a ti ranzako wutsumbu.” A sati yenawu “ngha ava ni xichawo ka nuna wakwe.” Hi wumbiri gabye va fanele ku tatisa ziavelo zabye kota “nyama yinwe.” (Efe. 5:33; Gen. 2:23, 24) Hi kufamba ka xikhati, a kubohana loku a patswa wu nga nako kuya ku tiya nguvu, zinghaho ni liranzo labye ka vona vambiri. U nga zi fananisa ni timitsu ta tisinya timbiri ti kulako zinwe ka wutshamu ginwe. A litsako leli a nuna ni sati va chadileko va li zwako hi kuva zinwe lo lukana li tlhela li swulana.

Kanilezi, ahati loku a nuna kutani sati afa ke? Zalezo, a kubohana loko ko tiya wutomini gabye ko tsemeka. A noni leyi yi salako yi sala ni xilonza mbilwini, xiwunza, niku kuzilava hambu ku bayiseka kutani ku tizwa nanzu. Na a ha hanya ni nuna wakwe hi xipimo xa 58 wa malembe, Daniella i tivile votala va nga felwa hi vanuna ni vasati vabye.a Kanilezi, anzhako ka kufa ka nuna wakwe, Daniella i te ngalo: “Cima nzi pswaliwa nzi wa nga se tshuka nzi ti zwisa lezi. A ku na ndlela ya ku zi zwisisa kala zi ku mahekela.”

KUBAYISA KO KHWATSI A KU MBHELI

A vakambisisi vo kari va wula lezaku a ku na kubayisa ko panza mbilu ko hunza loku ku vangiwako hi kufelwa hi nuna kutani sati. A vanhu vo tala va felweko va zi vumela. A nuna wa Margarete i file za kale nguvu. Na a wulawula hi wutomi gakwe kota noni, i ngalo: “Nzi tizwa ku khwatsi nzi xigulani.” I wa wula a kubayisa loku ku vangiwako hi lezi a nga felwa hi nuna wakwe ka 25 wa malembe ma hunzileko.

Suzana i wa alakanya lezaku a tinoni leti ti mbhetako malembe yo tala na ti rila a vanuna vabye to hunzeleta. Zonake a nuna wakwe wa 38 wa malembe i lofa. Ka hunza 20 wa malembe na file, hambulezo i ngalo: “Nzi mu alakanya siku ni siku.” Ka zikhati zo tala i huma ni mihloti hakuva wa mu xuva nguvu.

A Biblia ga tiyisa lezaku a kubayisa loku ku vangiwako hi kufelwa hi nuna kutani sati ku bihile niku ka zi kota ku simama hi xikhati xo leha. Laha Sara a ngafa, a nuna wakwe Abrahama “i lota ku ta hlaluka Sara ni ku mu rilela.” (Gen. 23:1, 2) Hambu lezi a nga kholwa lezaku a vafileko va ta vuxiwa, Abrahama i lo bayiseka nguvu a xikhati lexi a nga felwa hi muranziwa wakwe. (Maheb. 11:17-19) Anzhako ka ku felwa hi Rakeli, a sati wakwe wo ranzeka, Jakobe a nga tekelangi ku mu rivala. I lo wulawula ha yena hi ndlela ya liranzo ka vana vakwe. — Gen. 44:27; 48:7.

Hi fanele ku gonza yini ka zikombiso lezi za lomu ka Biblia ke? A tinoni ta xinuna ni ta xisati a kutala ka zikhati ti simama kuzwa kubayisa hi kota ya kufelwa ku ringana malembe yo tala. Hi fanele ku wona a mihloti yabye ni kubayiseka kabye kota xilonza xa ku lahlekelwa ka hombe, ku nga hi gome. Va nga ha lava lezaku hi va zwela wusiwana ni ku va seketela hi xikhati xo leha.

HANYELA ZA NYAMUTLHA

A wutomi ga noni ya xinuna kutani ya xisati gi hambana kule ni ku hunzuka uva gwenza. Anzhako ka malembe yo tala na a chadile, a nuna wa yi tiva ndlela ya ku tiyisa sati wakwe ni ku mu bhuwatela kasi a tsaka a xikhati lexi a khunguvanyekileko kutani ku swihala. Loku a kala afa, a xibuka xakwe xo mu kombisa liranzo ni ku mu chavelela xonawu xi pswhile. Hi kufanana, hi kufamba ka xikhati, a sati yenawu iza a tiva ndlela ya ku tsakisa nuna wakwe ni ku mu maha a nga kanakani ka lezi a zi mahako. A mandla yakwe loku a mu henya ni magezu yakwe yo nanziha, ni kukhatala loku a ku kombisako ka lezi a zi lavako, a zi na kuecanyiswa. Loku a kala afa, a nuna i tizwa na a hi phanga wutomini gakwe. Hikwalaho, a vokari va felweko hi vanuna kutani vasati vabye a va ha xi tivi ni xo maha va tlhela va tala hi kuchava. Hi gihi a tshinya ga nayo ga Biblia legi gi nga va vunako kasi va tiya hlana ni kuva ni kurula?

Nungungulu wa zi kota ku ku vuna lezaku u hlula a kubayisa ka siku ni siku loku u ku zwako hi kota ya kufelwa

“Mu nga karatekeli za manziko; hakuva manziko i ta karatekela a wutsumbu ga yena. A siku ginwe ni ginwani gi na ni khombo gi ringanako gona.” (Mat. 6:34) A magezu lawa ya Jesu ma tiriselwa nguvu ka zilaveko za nyama wutomini, kanilezi ma vuna votala a ku timisela a kubayisa loku ku vangiwako hi kufelwa hi muranziwa wabye. Anzhako ka tihweti to kari na sati wakwe a file, a noni yi vitwako Charles yi tsalile lezi: “A phanga legi gi siyilweko hi Monika mbilwini ya mina ga ha hi ga hombe, niku ka zikhati zo kari go khwatsi goya gi kula. Hambulezo, nza zi tiva lezaku a ku na xa hava ka zona ni lezaku hi kufamba ka xikhati a kubayisa loku nzi ku zwako hi kugumesa ku ta hunguka.”

Kunene, Charles i wa fanele ku timisela “xikhati xi hunza.” I zi kotisile kuyini? I te ngalo: “Hi ku vuniwa hi Jehova nzi lo ti karatela ku hanyela za siku ginwe.” Charles a nga reriwangi hi kubayisa loku a nga kuzwa. A kubayisa loko a ku nyamalalangi hi siku ginwe, kanilezi yenawu a nga ku tsikangi ku mu hlula. Loku u felwe hi nuna kutani sati wa wena, ti karatele ku hlula a kubayisa loku u ku zwako ka xikhati lexo. U nga ti karateli za manziko hakuva kuzilava a manziko gi tava siku ga gi nene ku hunza nyamutlha.

A kufa a hi xipanze xa kungo go sangula ga Jehova. A ku hambana ni lezo, a kufa xipanze xa “mitiro ya Satani.” (1 Joh. 3:8; Rom. 6:23) Satani i tirisa kufa ni kuchava loku ku vangiwako hi kufa lezaku a khoma vanhu va tshama wukhumbini na va nga hi na kutsumba. (Maheb. 2:14, 15) Satani wa tsaka a xikhati lexi a wonako wokari na a vumala litsako ni kuxalala, hambu misaveni yiswa ya Nungungulu. Hikwalaho, a kubayisa loku a nuna kutani sati a ku zwako hi kota ya kufelwa hi munghana wakwe i mbhanzu wa xionho xa Adamu ni mano ya Satani. (Rom. 5:12) Jehova i ta fuvisa hi kumbhelela a phanja leyo yi vangilweko hi Satani, a fayetela a tlhari lego ga bihela ga cima gi nga kufa. Xikari ka vanhu lavo va to tlhatlhiswa ka kuchava loku ku buvetelwako hi Satani ku na ni lava va felweko hi nuna kutani sati, a ku fana na wena.

Xungetano hi lava va to vuxiwa kasi va hanya laha misaveni, handle ko kanakana ku tava ni kucica ka hombe wuxakeni ga vanhu. Hi nga ehleketa hi vapswali, vakokwani, ni vanwani va fileko kaleloko lava va to vuxiwa lezaku va simama ku hanya na va kongoma kumbheleleni zinwe ni vana vabye ni vazukulu. Ku nga ta hava ni munhu a to khosahala. Xana a zizukulwana lezi za ziswa zi ta kurumeteka ku gonza a ku wona vakokwani vabye hi ndlela yo hambana nguvu ni leyi va va wonako ha yona nyamutlha ke? A wu kholwi lezaku a kucica loko ku tava kuchukwatiswa ka hombe ngangweni wa vanhu?

Ku na ni ziwutiso za tsanza-vahlayi zi nga ha alakanyelwako xungetano hi lava vo to vuxiwa. Hi xikombiso, u nga ha lava ku tiva ku zi ta mahisa kuyini ka lava va felweko hi vanghana vambiri va wukati kutani ku hunza. A vaSadusi va wa mahile xiwutiso xungetano hi wasati a nga felwa hi nuna wakwe wo sangula, a felwa hi wa wumbiri, ni wa wunharu kala vaza va tala. (Luka 20:27-33) Xana a vanhu lava vontlhe va tava ni wuxaka muni a xikhati lexi va to vuxiwa? A xa kutiya ku a hi zi tivi, niku a ku na xigelo xa ku hlometela lezi zi nga wuliwangiko kutani ku djudjiwa kupima hi zilo lezo zi nga tibyiwiko. Lexi hi xi tivako hi lezaku hi fanele ku tsumba Nungungulu. A mhaka yo tiya hi le’ya ku — ni xihi lexi Jehova a to xi maha xikhatini xi tako xi tava xi nene, i nchumu hi faneleko ku wu rinzela, a hi wo chavisa.

A KUTSUMBA KA KUVUKA KA VAFILEKO KA CHAVELELA

A yinwe ya tigonzo to dlunyateka nguvu ta Mhaka ya Nungungulu hi leyi yaku a vafileko va ta vuka. A mahungu ya Biblia ma wulawulako hi vanhu va vuxilweko xikhatini lexo ma tiyisa lezaku ‘vontlhe va nga le zilahleni va tazwa a gezu ga Jesu, va huma.’ (Joh. 5:28, 29) A vanhu lava va to ngha va hanya xikhatini lexo va ta tsaka nguvu hi ku amukela lava va to ngha va tlhatlhiswa hi kufeni. Hi tlhelo ginwani, lava va to vuxiwa hi ka vafileko vonawu va tava ni litsako li nga hiko na kuecanyiswa.

A xikhati lexi a vafileko va vukako, laha misaveni ku tava ni litsako laku cima a li se tshuka liva kona. A vanhu va tsanza-vahlayi va nga file va ta tlhela va hanya. (Mar. 5:39-42; Kuv. 20:13) A ku ehleketa hi xihlamaliso lexi xi to maheka xikhatini xi tako zi chavelela vontlhe lava va felweko hi varanzekako vabye.

I kona a tova ni xigelo xa ku bayiseka a xikhati lexi a vanhu lavo va talela ga cima va to vuxiwa ke? A Biblia gi ngalo ne. Hi kuwula ka Isaya 25:8, Jehova “i ta fuvisa kufa kala ku pinzuka.” Lezo zi patsa a kufuviswa ka hlomulo lowu wu vangiwako hi kufa, hakuva a xiprofeto lexi xiya mahlweni xiku: “Hosi [Jehova] i ta hlangula mihloti tinghoheni tontlhe.” Loku uzwa kubayisa ka xikhati lexi hi kota ya kufelwa hi sati kutani nuna wa wena, a ku tiva lezaku a vafileko va ta vuka handle ko kanakana zi fanele ku ku nyika litsako.

A ku na munhu a zi zwisisako hi kumbhelela zontlhe lezi Nungungulu a to zi tatisa misaveni yiswa. Jehova i ngalo: “Khwatsi hi matilo ma tlakukileko ku hunza misava, zinghaho a tindlela ta mina ti tlakukile ku hunza ta nwina, ni maalakanyo ya mina ma hunza ya nwina.” (Isa. 55:9) A xitsumbiso xa Jesu xungetano hi kuvuka ka vafileko xi hi nyika lungelo ga ku tsumba Jehova, a ku fana na Abrahama. A nchumu wa lisima ka muKristu munwe ni munwani zalezi ku maha lezi Nungungulu a hi kombelako kasi ‘hi ta vumelwa ku wona a xikhati xi tako’ zinwe ni lava va to vuka hi ka vafileko. — Luka 20:35.

A XIGELO XA KUTSUMBA

Wutshanwini ga kukarateka, ti karatele kuva ni kutsumba. Hi ka mawonela ya munhu, ko khwatsi a zilo zi toya mahlweni zi biha. Kanilezi Jehova wa hi nyika xigelo xa ku rinzela zilo za zi nene. A hi zi tivi hi kumbhelela lezi Jehova a to hi nyikisa zona zontlhe hi zi lavako ni lezi a to tatisisa zona kontlhe a kunavela ka hina, hambulezo ngha hi nga kanakani aku i ta zi maha. Mupostoli Paule i lo tsala aku: “A kutsumba loku ku wonekako a ka ha hi kutsumba; hakuva himani a tsumbako loku ku nga hi yena loyi a tsumbako lezi zi nga woniwiko ke? Kanilezi loku hi tsumba lezi hi nga zi woniko, zonake ha zi lavelela hi kuhonisela.” (Rom. 8:24, 25) A kutsumba ko tiya zitsumbisweni za Nungungulu ku ta ku vuna a ku timisela. Hi kota ya kutimisela, u tava kona xikhatini lexo xi tako xo tsakisa laha Jehova a ta nga “ku nyika a kuxuva ka mbilu ya wena.” I ta “xurisa zontlhe lezi zi hanyako.” — Tis. 37:4; 145:16; Luka 21:19.

Tsumba a xitsumbiso xa Jehova xa wumanziko gi teleko hi litsako

Kusuhani ni xikhati xa kufa ka Jesu, a vapostoli vakwe va lo karateka nguvu. Jesu i lo va chavelela hi magezu lawa: “A timbilu ta nwina ngha ti nga karateki; kholwani ka Nungungulu, mu kholwa ka mina kambe.” I lo va byela lezi: “Nzi nga ta mu siya na mu hi zisiwana, nzi tata ka nwina.” (Joh. 14:1-4, 18, 27) A magezu yakwe ma wa ta nyika a valanzeli vakwe va totilweko a xigelo xa ku tsumba ni ku timisela hi kufamba ka mazana ya malembe. Lava va xuvako ku wona a varanzekako vabye na va vuxiwa hi ka vafileko, vonawu a va na xigelo xa ku mbhelelwa hi kutsumba. Jehova ni N’wana wakwe va nga ta va tsika na va hi zisiwana. Tiyiseka ka mhaka leyo!

a A mavito ma cicilwe.

Chavelela lava va felweko

Ka xikhati xo kari anzhako ka loku a muKristu a chadileko afa, a votala va nga haya mutini wa nuna kutani sati loyi a seleko lezaku va ya mu chavelela ni ku mu vuna hi tindlela to tsalangana. Hi xikombiso, a noni ya xisati handle ko kanakana yi ta tsaka hi ku wona a kukhatala ka maxaka ni vanghana. Hambulezo, a xilonza lexo xa kufelwa xi nga ta tekela ku hola, niku a nga ha lava ku chavelelwa ni ku seketelwa hi xikhatanyana xo leha. A Biblia gi ngalo: “A munghana wa lisine wa ranza xontlhe xikhati ni lezaku i nakulori a pswalelweko ku vunetela kuxanisekeni.” — Mav. 17:17, Tradução do Novo Mundo.

U nga mu losisa kuyini a munhu loyi a ha hiko ku felwa ke? A Biblia gi nyika a xileletelo lexi: “Ngha nwina nwentlhe mu hi ni mbilu yinwe, mu zwelana, mu ranzana ni vamakabye, mu hi ni wuxinji.” (1 Ped. 3:8) Za koteka a ku ku hunza xikhati xo kari na loyi a felweko a nga se tizwa khwatsi. Hikwalaho, hambu lezi u nga ha vako ni mixuvo yi nene, a magezu yo kota ku “wa ha vukile khwatsi?” kutani ku “u ti zwisa kuyini nyamutlha?” a hi ma nene. Loyi a felweko a nga ha alakanya lezaku a wu mu zweli wusiwana hakuva kota lezi a felweko i wa nga ta ngha a vukile khwatsi. Hikwalaho, zi wa tava zi nene a ku mu losa kanilezi u nga lavi ku tiva zotala ka mavukela yakwe hakuva a nga se tizwa khwatsi.

U nga ramba a munhu loye a felweko mutini wa wena lezaku mu ta bhula kutani kuga naye zakuga. Marcos, a nga noni, i kumile chavelelo ka vanghana lava va ngata va ta mu vuxela. Va wa bhula hi yini ke? I bika lawa: “Va wa nga wulawuli hi zikarato za mina kanilezi va wa bhula hi zilo zo tiyisa hlana.” A noni yinwani yi vitwako Nina yi te ngalo: “A vanghana va mina va va nene va wa wula magezu ma nene hi xikhati xi faneleko. Ka zikhati zo kari va wa nga wuli magezu yo kari ntsena hi lezi va nga hi na mina.”

Loku loyi a felweko a lava ku wulawula hi khombo lego, demba ndleve u ingisela hi lihlaza-mbilu. U nga mahi ziwutiso za ku lava ku tiva ku zi mahisile kuyini. U nga lamuli. A ku na xilaveko xa ku nyika wusungukati ga lezi a faneleko ku rilisa zona ni xikhati lexi a to mbheta na a rila. U nga khunguvanyeki loku a munhu loye a lava ku ti tshamela yece. Wa zi kota ku mu vuxela hi xikhati xinwani. Simama ku kombisa liranzo. — Joh. 13:34, 35.

Xana u na ni ziwutiso xungetano hi xikhati xi tako?

A zi bihangi a ku wutisa zokari xungetano hi kutatiseka ka zitsumbiso za Jehova. Abrahama i wa tala ku alakanya hi xitsumbiso xa Nungungulu xa ku mu nyika n’wana. Jehova i lo mu khongotela lezaku ava ni lihlaza-mbilu. A wanuna loye wo tsumbeka a nga rinzelangi mahala. — Gen. 15:2-5; Maheb. 6:10-15.

Anzhako ka kuzwa a mubiko wa lezaku Josefa i file, Jakobe i lo xuva nguvu a n’wana wakwe. Anzhako ka malembe, Jakobe i wa ha rila a n’wana wakwe, loyi a nga alakanya lezaku i delwe. Hambu zi hi tano, Jehova i lo katekisa Jakobe wo tsumbeka hi nchumu wa hombe wa ku hunza lezi a nga zi alakanya. Hi kufamba ka xikhati, Jakobe i lo tlhela a kumana na Josefa. I lova ni litsako la hombe la ku tiva a vazukulu vakwe kambe. Jakobe i te ngalo: “Nzi wa nga alakanyi lezaku nzi ta wona a nghohe ya wena, kasi lezo Nungungulu i nzi vunile nzi kala nzi wona ni vanana va wena kambe.” — Gen. 37:33-35; 48:11.

Hi nga gonza yini ka matimu lawa? A xo sangula, tsumba lezaku a ku na nchumu wa ku tsanzekisa Nungungulu Nyamintamu a ku maha kuranza kakwe. Xa wumbiri, loku hi khongela ni ku maha zilo maringano ni kuranza ka Jehova, i ta hi hlayisa ka xikhati lexi a tlhela a hi nyika lezi hi zi lavako xikhatini xi tako ni ku tatisa a kunavela ka hina kontlhe. Paule i lo tsala lezi: “Ka yena loyi a zi kotako ku maha nguvunguvu ku hunza zontlhe lezi hi zi kombelako, kutani ku alakanya, hi ntamu lowu wu tirako ka hina, ka yena a give wudzunzo bandleni ni ka Kristu Jesu ka zizukulwana zontlhe, kala kupinzuka ni kupinzuka. Amen!” — Efe. 3:20, 21.