U ringile xibaba xa wutomi?

AVAENZI va wazwa ndlala. A ku enzela matshamu ya matimu ya doropa ga kale ga Betlehema zi wa va vangele ndlala ya hombe, niku va wa lava ku kuma zakuga zo kari zi nga tolovela ku giwa ka wutshamu lego. A munwe wabye i lo wona a restaurante yi nga xavisa tibhajiya — to mahiwa hi grão-de-bico yo nanziha nguvu, matomato, soboya, ni tixaka tinwani ta matsawu ti giwako ni pão pita. A zifihlulo lezo zo nanziha zi lo va nyika ntamu wa ku simama ni lipfhumba labye.

Na vaenzi lavo va nga zi tivi, kuzilava a kuga pão pita leyo ku vile ximaho xa lisima nguvu xi va humeleleko ka siku lego. A vito Betlehema gi wula ku “Muti wa Xibaba,” niku a xibaba xi kari xi bhikiwa hi makume ya mazana ya malembe le Betlehema. (Rute 1:22; 2:14) Inyamutlha a pão pita yinwe ya tixaka ta tipawu kutani xibaba xo toloveleka nguvu le Betlehema.

Kwalomo ka mune wa makume ya mazana ya malembe ma hunzileko, kusuhani ni le dzongeni wa Betlehema, Sara, a sati wa Abrahama, i lo “maha zibaba” kasi ku phamela a vapfhumba vanharu va xitshuketi. (Genesisi 18:6) A “mapa” lawa Sara a ma tirisileko za koteka ku ngha ma hi ya tirigu kutani sevada. Sara i wa fanele ku longisela xibaba lexi hi ku hatlisa niku kuzilava i bhikile zibaba lezo laha ka maribye yo hisa. — 1 Tihosi 19:6.

A ngango wa Abrahama wu wa ti longiselela ni ku ti bhikela xibaba xa wona, kota lezi a matimu lawa ma kombako. A wutomi gabye go hanya hi kufambafamba gi komba lezaku kuzilava Sara ni malanza yakwe va wa nga bhiki zibaba ka zitofu zo toloveleka lezi zi nga tirisiwa le Ure, doropeni ga Sara. I lo longisela mapa hi mavele ya lomu a nga hanya kona. Za koteka ku ngha wu vile ntiro wa ku binza nguvu lowu wu nga mahiwa hi ku tirisa a xigayo lexi kuzilava ku nga hi tchuri ni musi.

Mune wa mazana ya malembe nzhako, a Nayo wa Mosi wu wa wula lezaku a xigayo xi wa nga faneli ku khomiswa loku a munhu a pemba nchumu wo kari, hakuva zi wa fana ni ku teka “wutomi ga munhu.” (Deuteronome 24:6) Nungungulu i wa wona xigayo kota nchumu wa lisima hakuva loku xi nga hi kona, a ngango wu wa nga ta zi kota ku maha a xibaba xa wona xa siku ni siku. — Wona kwadru “Magayela ni mabhikela xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia.”

A XIBABA XI TIYISA A MBILU YA MUNHU

A xibaba xi kumbukiwa a makhati yo tala nguvu lomu ka Biblia. Lezi zi komba ku a xibaba ku wa hi zakuga za lisima xikhatini xa ku tsaliwa ka Biblia. A vatsali va Biblia va kumbuka xibaba hi makhati yo tala loku va lava ku wula zakuga. Jesu i kombile lezaku lava va tirelako Nungungulu va nga kombela na va nga kanakani vaku: “Hi nyike nyamutlha a kuga ka hina ka siku ginwani ni ginwani.” (Mateu 6:11) Hi ku wula lezo, Jesu i kombile lezaku hi nga tsumba Nungungulu lezaku a hi nyika a kuga ka hina ka siku ni siku. — Tisimu 37:25.

Hambulezo, ku na ni nchumu wa lisima nguvu ku hunza xibaba, kutani zakuga. Jesu i te ngalo: “A munhu a nga ta hanya hi xibaba xoce, kanilezi hi timhaka tontlhelele leti ti humako nonwini wa Nungungulu.” (Mateu 4:4) A magezu yakwe ma wa wula a xikhati lexi a vaIsraeli va nga khegela hi kumbhelela ka lezi Nungungulu a nga va nyika. Lezo zi sangulile na va ha hi ku huma le Gipite. Ku wa hunza xipimo xa hweti laha a vaIsraeli va nga chikela Xiwuleni xa Sinai, niku a zakuga zabye zi wa sangula ku mbhela. Hi ku chava lezaku va ngafa hi ndlala lomu xiwuleni lexo xi nga hiko na mati, va lo sangula ku khala vaku: ‘Hi waga zibaba, hi xura’ le Gipite. — Eksodusi 16:1-3.

Handle ko kanakana, a xibaba le Gipite xi wa nanziha. Masikwini ya Mosi, a vabhiki va zibaba va wa maha a zibaba zo tala za tixakaxaka ni zikhekhetselo le Gipite. Kanilezi Jehova i wa nga lavi ku tsika vanhu vakwe na va nga hi na lixaka lo kari la xibaba. I lo va tsumbisa aku: “Languta, nzi ta mu nisela zibaba za le tilweni.” Kunene, a xibaba lexi xa le tilweni xi wa kumeka ni mixo nguvu, ‘a zilo lezo za zitsongwani za zirenzelekwani,’ zi wa fana ni nzhokati kutani hunguva. Laha va nga zi wona hi khati go sangula, a vaIsraeli va lo wutisa vaku: “Zini lezi?” Mosi i lo va tlhamusela aku: “Lezi hi zona zibaba lezi Jehova a mu nyikako zona a kuva muga.” Va lo zi vitana a ku i manna,a niku a xibaba lexi xi lo va wundla nzeni ka 40 wa malembe ma nga lanzela. — Eksodusi 16:4, 13-15, 31.

Handle ko kanakana, kusanguleni a vaIsraeli va ma hlamalile a manna lawa va nyikilweko hi xihlamaliso. Ma wa nanziha ku fana ni “zibabana zi patsilweko ni wulombe,” niku ku wa hi ni manna yo eneta vontlhe. (Eksodusi 16:18) Kanilezi hi kufamba ka xikhati, va lo sangula ku vilela a zakuga zo hambanahambana lezi va ngaga le Gipite. Va lo ngurangura vaku: “Laha ku hava nchumu, ahandle ka manna lawa.” (Mitsengo 11:6) Hi nzhako ka xikhati va lo zangara vaku: “A timbilu ta hina ta swihala hi zibabana lezi zi nga vuniko nchumu.” (Mitsengo 21:5) Hi kugumesa a “xibaba xa le tilweni” xi lo maha xinyenyeko mahlweni kabye. — Tisimu 105:40.

A XIBABA XA WUTOMI

Zi la su dlunya lezaku a kufana ni zilo zinwani zo tala, a xibaba za olova a kuva xi nga nyikwi lisima. Kanilezi a Biblia gi wulawula hi lixaka lo kari lo hlawuleka la xibaba le’xi nga faneliko ku chepetwa. A xibaba lexo, ku nga lexi Jesu a xi fananisileko ni manna lawa a vaIsraeli va ma nyenyileko hi kota ya kungabongi kabye, xi na ni ntamu wa ku nyika xivuno xa pinzukelwa.

Jesu i lo byela vaingiseli vakwe aku: “Mina nzi xibaba xa wutomi. A vakoko va nwina va waga manna xiwuleni, kanilezi va file; kanilezi a xibaba xi relelako hi le tilweni, loku munhu a xiga, a ngafi. Mina nzi xibaba lexi xi hanyako, lexi xi nga relela hi le tilweni; loku munhu aga xibaba lexi, i ta hanya kala kupinzuka. Ni xibaba lexi nzi ta nga nyika xona, hi nyama ya mina, yi nyikilweko kasi tiko ga hanya.” — Johani 6:48-51.

A kutala ka vaingiseli va Jesu a va zi zwisisangi a ku a magezu “xibaba” ni “nyama” ma wa yimela yini. Hambulezo, a magezu lawa yo fananisa ma wa faneleka khwatsi. A xibaba xa xiviri xi wa wundla vaJuda siku ni siku, a kufana ni lezi a manna ma nga wundla a vaIsraeli hi 40 wa malembe lomu xiwuleni. Hambu lezi a manna ma nga hi xinyikiwo xa Nungungulu, a ma nyikangi a wutomi ga pinzukelwa. A kuhambana ni lezo, a muphahlo wa Jesu, wu nyika nchachazelo lowo ka vontlhe va kholwako kakwe. Hakunene yena “xibaba xa wutomi.”

Kuzilava loku uzwa ndlala, u languta a xikhemu xa xibaba kutani pawu. Niku kuzilava wa mu bonga Nungungulu hi kuga ka wena “ka siku ginwani ni ginwani.” (Mateu 6:11) Laha hi ti buzako hi kuga ko nanziha, ngha hi nga rivali a lisima la “xibaba xa wutomi,” Jesu Kristu.

A kuhambana ni vaIsraeli va nga bongiko va masikwini ya Mosi, hi nga kombisa kuyini lezaku a hi chepeti a xibaba lexi xa lisima nguvu ke? Jesu i te ngalo: “Loku mu nzi ranza, mu ta hlayisa milayo ya mina.” (Johani 14:15) Loku hi hlayisa a zileletelo za Jesu, hi nga rinzela kuga a xibaba lexi xi to hi nehela litsako la pinzukelwa. — Deuteronome 12:7.