Hi nga gonza yini ka Johana?

A VANHU vo tala va zi tiva lezaku Jesu i wa hi ni 12 wa vapostoli. Kanilezi za koteka ku ngha va nga zi tivi lezaku i wa hi ni vapizani va xisati kambe. A munwe wa vavasati lavo hi Johana. — Mat. 27:55; Luka 8:3.

I ntiro muni lowu Johana a nga wu maha wutirelini ga Jesu, niku hi nga gonza yini ka xikombiso xakwe?

I WA HI MANI JOHANA?

Johana i wa i hi “sati wa Kuza a nekwa ya Herodi.” Kuzilava Kuza i wa hi nekwa ya zilo za muti za Herodi Antipasi. Johana munwe wa vavasati vo tala lava Jesu a va chumileko mababyi yabye. Johana ni vavasati la’vanwani va wa fambafamba zinwe na Jesu ni vapizani vakwe. — Luka 8:1-3.

A varabi va vaJuda va wa gonzisa lezaku a vavasati a va faneli ku tshama ni vavanuna va nga hiko maxaka yabye; a ha ha wuli hi ku enza navo. Kunene, a vavanuna va vaJuda, va wa nga hi na zo tala za ku wulawula ni vavasati. Na a nga khatali hi mikhuwo leyo, Jesu i lo vumelela Johana ni vanwani vavasati va kukholwa lezaku va famba ni ntlawa wakwe.

Johana i lo vumela ku solasoliwa hi vanhu, a ti patsa na Jesu ni vapostoli vakwe. Vontlhe lava va nga lava ku famba naye va wa fanele ku ngha va longisele ku cica zo kari wutomini gabye ga siku ni siku. Hambulezo, xungetano hi valanzeli lavo, Jesu i te ngalo: “A nyine wa mina ni vanakulori hi vona lava va zwako a mhaka ya Nungungulu, va yi maha.” (Luka 8:19-21; 18:28-30) Xana a ku tiva lezaku Jesu i na ni kubohana ka hombe ni lava va ti karatako kasi ku mu lanzela a zi ku tiyisi-hlana ke?

I LO VA TIRELA HI ZILO ZAKWE

Johana ni vavasati vanwani vo tala va lo tirela Jesu ni lava va khume ni vambiri “hi zilo zabye.” (Luka 8:3) A mutsali wo kari i ngalo: “Luka a nga byeli vagonzi vakwe lezaku a vavasati lavo va wa va bhikela zakuga, va hlaza zibya, ni ku va rungela tinguwo. Kuzilava va wa maha . . . , kanilezi a hi zona lezi Luka a wulako.” Zi wonekisa ku khwatsi a vavasati lavo va wa tirisa mali yabye, zilo zabye, kutani titshomba kasi ku vuna vanghana vabye.

Jesu ni vapizani vakwe va wa nga mahi ntiro wa kutihanyisa tipfhumbeni tabye ta kuxumayela. Hikwalaho, kuzilava va wa nga hi na mali yo ringana ku xava zakuga ni zilo zinwani zi nga laveka ka ntlawa wa kuringana 20 wa vanhu. Hambu lezi kuzilava va nga rurelwa, a kuza Kristu ni vapostoli vakwe va fambafamba ni ‘xikhwama’ xa mali zi komba lezaku a hi xontlhe xikhati va nga tsumba ku rurelwa. (Joh. 12:6; 13:28, 29) Kuzilava Johana ni vavasati la’vanwani va wa maha minyikelo kasi eneta zilaveko zabye.

A vokari va wula lezaku a wasati wa muJuda i wa nga hi na kuva ni mali kutani titshomba. Hambulezo, a mabhuku yo kari ya masiku lawo ma komba lezaku xikari ka vaJuda, a wasati i wa kuma titshomba hi tindlela to hambanahambana: (1) kota tshomba yo siyelwa hi raru wakwe loku afa na a nga hi na vana va xinuna, (2) kota tshomba yo nyikiwa, (3) kota mali yi bohilweko ka xivumelwano xa wukati lezaku yiva yakwe loku va tlhatlha, (4) kota tshomba ya nuna wakwe loyi a fileko, kutani (5) ya ku yi tirela.

Handle ko kanakana, a valanzeli va Jesu va wa nyikela lezi va nga zi kota. Xikari ka valanzeli vakwe kuzilava ku wa hi ni vavasati vo ganya. Kota lezi Johana a nga hi sati wa nekwa ya Herodi, a vokari va chikelela magumo ya lezaku i wa hi nazana. Kuzilava kuve wasati wo kota yena a humesileko a nguwo yo dura yi nga hiko na nzhungo leyi Jesu a nga boha. A mutsali wo kari i komba lezaku leyo i nguwo yaku “a vasati va vakukuti va wa nga ta zi kota ku yi humesa.” — Joh. 19:23, 24.

A Mitsalo a yi wuli hi kukongoma lezaku Johana i mahile minyikelo ya mali. Hambulezo, i mahile lezi a nga zi kota, niku hi nga gonza xokari ka lezo. Lezi hi nyikelako kasi ku seketela a zilaveko za Mufumo — kutani a xiboho xa ku nyikela — zi le ka hina. Lexi Nungungulu a xi lavako kuva hi maha lezi hi zi kotako na hi xalele. — Mat. 6:33; Mar. 14:8; 2 Kor. 9:7.

KUFENI KA JESU NI NZHAKO

Zi wonekisa ku khwatsi Johana i wa hi kona kudaweni ka Jesu, zinwe ni vavasati vanwani lava “va nga mu lanzela, va mu tirela laha a nga wa hi le Galilea; ni vanwani vavasati vo tala lava va nga kanziha zinwe naye Jerusalema.” (Mar. 15:41) A xikhati lexi a miri wa Jesu wu nga susiwa laha mhanzeni kasi wu lahliwa, “a vavasati lava va nga tile naye hi le Galilea, va lo lanzela hi lenzhako, va ya wona a nkele, ni mavekela ya xirumbi xa Jesu, zonake va lo tlhela, va ya longisa a makha ni mafura yo nuhela.” A vavasati lavo — lava Luka a va wulako lezaku hi “Maria wa le Magdala, na Johana, na Maria a nyine wa Jakobe,” va lo tlhela anzhako ka sabado, va ya wona tingelosi leti ti va bikeleko lezaku Jesu i vukile. — Luka 23:55–24:10.

Za koteka ku ngha Johana a vile zinwe ni vapizani, a ku patsa ni mamani wa Jesu ni vamakabye vakwe, lava va nga tlhangene le Jerusalema hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina. (Miti. 1:12-14) Hi kota ya lezi a nuna wa Johana a nga tirela Herodi Antipasi, za koteka ku ngha ku vile yena a nga vuna Luka ku kuma mahungu ya eta xungetano hi Herodi Antipasi, nguvunguvu kota lezi Luka a nga yena yece mutsali wa Ivangeli a mu kumbukako Johana hi vito. — Luka 8:3; 9:7-9; 23:8-12; 24:10.

A matimu ya Johana ma hi nyika xigonzo xi tlhotlhako maalakanyo. I tirele Jesu hi zontlhe zi nga hi ntanwini wakwe. Handle ko kanakana Johana i tsakile loku a minyikelo yakwe yi mu vunile Jesu, ni lava va khume ni vambiri, zinwe ni vapizani vanwani lezaku va enza va tlhela va xumayela zinwe. Johana i tirele Jesu niku i simamile a tsumbekile ka yena zikaratweni. A vavasati va maKristu va maha khwatsi loku va pimanyisa kutikarata kakwe ka ku nene.