U lava ku tiviwa hi mani?
‘Nungungulu a hi loyi a nga lulamangiko wo kala a rivala a mitiro ya n’wina, ni lirandzo leli mu nga li kombisa vitweni gakwe.’ — MAHEBHERU 6:10.
1. Kunavela muni ka mabeleko loku hontlheni hi nga nako?
U TI ZWISA kuyini loku a munhu u mu tivako ni ku mu komba cichavo a rivakelwa vito ga wena, kutani a nga ha ku alakanyi? Lezvo zvi nga ku mbheta ntamu. Hikuyini? Hi ku hi mabeleko hontlheni hi lava ku amukelwa hi van’wani. Kanilezvi a ku tiviwa ku hi hina vamani basi a zvi eneli. Hi lava ku a van’wani va tiva matshamela ya hina ni lezvi hi mahako. — Mitsengo 11:16; Joba 31:6.
2, 3. I mhango muni yi nga vako kona loku hi lava ku a van’wani va hi wona na hi hi va lisima? (Wona mufota laha hehla.)
2 Loku hi nga ti woneli, a kunavela loko ka mabeleko ka ku lava ku woniwa ku nga hi lahla. A tiko ga Sathani gi nga hi maha hi lava nduma kutani ku lava ku ti maha vanhu va lisima. Loku lezvo zvi maheka, a hi tivekisi Jehovha Nungungulu, a Papayi wa hina wa le tilweni, niku a hi mu khozeli hi ndlela yi faneleko. — Kuvhululelwa 4:11.
3 A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, a varangeli vo kari va wukhongeli va wa hi ni mawonela ya hava xungetano hi ku tiviwa. Jesu i tlharihisile vapizani vakwe aku: ‘Tlharihani hi vatsali, lava va randzako ku famba na va ambele a tinguwo to leha, ni ku loswa wutshan’wini go hlengeletana, va randza ni zvitshamu zva le mahlweni lomu masinagogeni, ni matshamu ya le mahlweni lomu mibuzweni; kanilezvi na va phanga a tiyindlu ta tinoni, a cikhati va mahako mikhongelo yo leha.’ I tlhelile a engeta aku: “Vona va ta tsayiswa hi tsayiselelo wa hombe.” (Luka 20:46, 47) Kanilezvi Jesu i dzundzile a noni ya cisiwana leyi yi nga maha munyikelo hi zvimalana zvimbiri, kuzvilava na yi nga woniwi hi munhu. (Luka 21:1-4) Zvi la su dlunya lezvaku a mawonela ya Jesu xungetano hi ku tiviwa ma wa hambene nguvhu ni ya van’wani. A ndzima leyi yi ta hi vhuna kuva ni mawonela ma nene xungetano hi ku tiviwa, ku nga mawonela lawa Jehovha a lavako lezvaku hiva nawo.
KU TIVIWA KA KU NENE NGUVHU
4. Hi kwihi a kutiviwa ka ku nene nguvhu a ku hundza kontlhe, niku hikuyini?
4 Hi kwihi a ku tiviwa ka ku nene nguvhu a ku hundza kontlhe? A hi ku tiviwa loku a vanhu vo tala va ku hlotako hi ku gondza nguvhu, ku maha mabhindzu, kutani kuva ni nduma ka zvihungato zva tiko. Pawule i tlhamusele ku cini a cikhati a ngaku: ‘Makunu kota lezvi mu mu tivileko Nungungulu, nguvhunguvhu a ku tiviwa hi Nungungulu, hi yini ma ha tlhelelako ndzhako a ka mintamu yo sangula leyi yi nga ni gome, leyi mu lavako a kuva tikhumbi ta yona kambe ke?’ (Va Le Galatiya 4:9) I thomo ga hombe a ku “tiviwa hi Nungungulu”, a Hosi ya wuako gontlhe! Jehovha wa zvi tiva lezvi hi nga zvona, wa hi randza, niku i lava lezvaku hiva kusuhani naye. Jehovha i hi vangile kasi hiva vanghana vakwe. — Mutshawuteli 12:13, 14.
5. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi tiviwa hi Nungungulu?
5 Ha zvi tiva lezvaku Mosi i wa hi munghana wa Jehovha. A cikhati a nga khongotela Jehovha aku: ‘Ndzi kombise tindlela ta wena’, Jehovha i mu hlamulile aku: ‘Ndzi ta maha zvontlhe lezvi u zvi wulako, hakuva u kumile thomo mahlweni ka mina, ni kambe ndzi ku tivile hi vito ga wena.’ (Eksodhusi 33:12-17) Jehovha wa tiva a mun’we ni mun’wani wa hina. Kanilezvi zvini hi faneleko ku maha kasi hiva vanghana va Jehovha? Hi fanele ku mu randza hi tlhela hi hendleleta wutomi ga hina kakwe. — Gondza 1 Va Le Korinte 8:3.
6, 7. Zvini zvi nga hi mahako hi luza wunghana ga hina na Jehovha?
6 Hi fanele ku hlayisa wunghana ga hina ga lisima legi hi nga nago ni Papayi wa hina wa le tilweni. A ku fana ni maKristu yo sangula ya le Galatiya, hi fanele ku tsika kuva tikhumbi ta “mintamu yo sangula leyi yi nga ni gome” ya tiko legi, a ku patsa ni ku ganya ni nduma lezvi a tiko gi nyikako. (Va Le Galatiya 4:9) A vamakabye va le Galatiya va wa sina va mu tiva Nungungulu, niku yenawu i wa va tiva. Kanilezvi Pawule i te a vamakabye lavo va wa ‘tlhelele ndzhako’ ka zvilo zvo kala zvi nga vhuni nchumu. Hikwalaho, hi magezu man’wani i wo va wutisa ku: ‘Hikuyini mu tlhelelako ndzhako muva tikhumbi ta zvilo zvo kala zvi nga vhuni nchumu?’
7 Xana lezvo zvi nga hi humelela hinawu? Ina, zvi nga hi humelela. A ku fana na Pawule, kuzvilava a cikhati hi nga sangula ku gondza lisine hi tsikile ku ganya ni nduma tikweni legi ga Sathani. (Gondza Va Le Filipi 3:7, 8.) Kuzvilava hi alile mabholsa de estudo, mitiro yi holelako khwatsi, kutani zvilo zvin’wani zvi nga wa ta hi nyika mali yo tala. Kuzvilava na hi vile ni nduma kutani titshomba to tala hi lezvi hi nga hi ni wutlhari ga ku tiva mihlakako yo kari kutani ku yimbelela. Kanilezvi hi zvi tsikile zvontlhe lezvo. (Mahebheru 11:24-27) Zvi wa tava wupumbu a ku ti laya hi zviboho lezvo zva zvi nene hi zvi mahileko ni ku alakanya lezvaku a wutomi ga hina gi wa tava chukwana loku hi wa no hlongolisela zvilo zva tiko! A maalakanyo lawo ma nga hi maha hi tlhelela ka zvilo lezvi hi nga zvi tsika hi kota ya lezvi zvi nga vhuniko nchumu.
ENGETELA KUTSAKELA KA WENA KA KU LAVA KU TIVIWA HI JEHOVHA
8. Cini ci to engetela kuxuva ka hina ka ku lava ku tiviwa hi Jehovha?
8 A kuxuva ka hina ka ku lava ku tiviwa hi Jehovha ku nga kulisa kuyini laha ka kuza hi nga lavi ku tiviwa hi tiko? Hi fanele ku veka kupima ka zvilo zvimbiri zva lisima. Co sangula, contlhe cikhati Jehovha wa tivekisa lava va mu tirelako hi kutsumbeka. (Gondza Mahebheru 6:10; 11:6) Jehovha i wona malandza yakwe wontlhe ma hi ya lisima, hikwalaho i zvi wona na zvi nga lulamangi a ku nga khatali hi wona. Contlhe cikhati wa va tiva ‘lava va nga vakwe’. (2 Timote 2:19) Jehovha “wa tiva a ndlela ya valulamileko” a tlhela a tiva lezvi a nga mahako kasi ku va ponisa. — Lisimu 1:6; 2 Pedro 2:9.
9. Nyika cikombiso ca lezvi Jehovha a nga kombisisa zvona a ku wa xalala hi vanhu vakwe.
9 Ka zvikhati zvo kari, Jehovha i kombile hi tindlela to hlawuleka lezvaku wa tsaka hi vanhu vakwe. (2 Kronekele 20:20, 29) Hi cikombiso, ehleketa hi lezvi Jehovha a nga ponisisa zvona a vanhu vakwe le Bimbini go Pswhuka, a cikhati leci a yimpi ya Faro yi nga hlongolisa vaIzrayeli. (Eksodhusi 14:21-30; Lisimu 106:9-11) A cimaho leco cive co hlamalisa nguvhu laha ka kuza ku hundza 40 wa malembe a vanhu va cipandze leco ca tiko va simama ku bhula hi cona. (Joxuwa 2:9-11) Zva hi tiyisa nguvhu a ku tiva lezvi Jehovha a nga va randzisa zvona a vanhu vakwe cikhatini ci hundzileko ni lezvi a nga wu tirisisa zvona ntamu wakwe kasi ku va ponisa, hakuva zvezvanyana Goge wa Magoge i ta hi vhukela. (Ezekiyeli 38:8-12) Ka cikhati leco, hi ta tsaka nguvhu hi lezvi hi nga hlota ku randziwa hi Nungungulu na ku nga hi ku randziwa hi tiko.
Ka zvikhati zvin’wani Jehovha i chachazela malandza yakwe hi tindlela to kala ti nga rindzelwangi
10. Cini cin’wani hi faneleko ku tshama na hi ci alakanya?
10 A ca wumbiri hi faneleko ku tshama na hi ci alakanya ku Jehovha a nga hi tivekisa hi ndlela yo kala hi nga yi rindzelangi. Loku a vanhu va maha zva zvi nene ntsena hi ku lava ku dzundziwa hi van’wani, Jehovha a nga ta va chachazela. Hikuyini? Kota lezvi Jesu a nga wula, a cikhati va dzundziwako hi van’wani vo amukela nchachazelo wabye. (Gondza Matewu 6:1-5.) Kanilezvi Jehovha i va ‘wona kufihlaleni’ lava va kalako va nga dzundziwi hi zvilo zva zvi nene va mahelako van’wani. Wa zvi wona lezvi va mahako, niku wa va chachazela a tlhela a va katekisa. Ka zvikhati zvin’wani Jehovha i chachazela malandza yakwe hi tindlela to kala ti nga rindzelwangi. Zvalezvi a hi wulawuleni hi zvikombiso zvo kari.
JEHOVHA I TIVEKISILE A WASATI WA KUTIKORAMISA
11. Jehovha i mu tivekisile kuyini Mariya?
11 Jehovha i hlawulile a wasati wa ku ti koramisa wa ku hi Mariya kasi ava mamani wa N’wana wakwe, Jesu. Mariya i wa tshama ka cidhoropana ci nga vitaniwa ku i Nazareta, ci nga tsawukene ni Jerusalema ni tempeli. (Gondza Luka 1:26-33.) Hikuyini Jehovha a nga hlawula Mariya? A ngilozi Gabriyeli yi no byela Mariya lezvaku i “kumile thomo ka Nungungulu”. A magezu lawa Mariya a nga byela xaka gakwe Elizabheti ma komba ku i wa hi munghana wa hombe wa Jehovha. (Luka 1:46-55) Kota lezvi Mariya a nga tsumbekile ka Jehovha, i katekisilwe hi ndlela yo kala a nga yi rindzelangi.
12, 13. a) Jesu i dzundzilwe hi ndlela muni a cikhati a nga pswaliwa? b) Ahati a cikhati a nga tekiwa hi Mariya vaya tempeleni na ku hundzile 40 wa masiku na a phulukile?
12 A cikhati leci Jesu a nga pswaliwa, hi vamani lava Jehovha a nga va tivisa kupswaliwa kakwe? A nga tivisangi ne murangeli mun’we kutani tihosi ta le Jerusalema ni ta le Bhetlehema. Wutshan’wini ga lezvo, i rumele tingilozi tiya ka varisi vo ti koramisa lava va nga gisa tiyivhu lomu mikoveni le handle ka Bhetlehema. (Luka 2:8-14) Hi kulandzela, a varisi lavo va yile va ya vhuxela cin’wanana leco ci nga ha hi ku pswaliwa. (Luka 2:15-17) Kuzvilava Mariya na Josefa va hlamalile nguvhu a cikhati va nga wona lezvi Jesu a nga dzundzisiwa zvona. Wona kuhambana ka lezvi Jehovha a mahisako zvona zvilo ni lezvi Sathani a mahisako zvona. A cikhati leci Sathani a nga rumela vagondzi va tinyeleti lezvaku vaya vhuxela Jesu ni vapswali vakwe, vontlhe vanhu va le Jerusalema va tivile kupswaliwa ka Jesu niku lezvo zvi vhuxile gujeguje ya hombe nguvhu. (Matewu 2:3) Kota wuyelo ga kona, ku no dawa vanana vo tala vo kala nandzu. — Matewu 2:16.
13 A Nayo lowu Jehovha a nga nyikile vaIzrayeli wu waku andzhako ka 40 wa masiku a wasati na a phulukile a n’wana wa mufana, i wa fanele ku maha munyikelo ka Jehovha. Hikwalaho Mariya, na Josefa, na Jesu va no famba pfhuka wa kwalomu ka 9 kilometro kusukela Bhetlehema vaya tempeleni ya Jerusalema. (Luka 2:22-24) Na va hi lomu ndleleni, kuzvilava Mariya i ti wutisile ku xana a mupristi i wa ta maha nchumu wo hlawuleka kasi ku dzundza Jesu. I dzundzilwe, kanilezvi hi ndlela yaku kuzvilava Mariya i wa nga yi rindzelangi. Jehovha i hlawulile Simeyoni, a wanuna wo ‘lulama ni wo pinyama’, na muphrofeti Ana, a noni yi nga hi ni 84 wa malembe, kasi va tivisa lezvaku Jesu i wa ta maha Mesiya loyi a tsumbisilweko, kutani Kristu. — Luka 2:25-38.
14. Jehovha i chachazele Mariya hi ndlela muni?
14 Xana Jehovha i simamile ku tivekisa Mariya hi kota ya lezvi a nga wundla Jesu ni ku mu khatalela hi kutsumbeka? Ina, i mu tivekisile. Nungungulu i leletele ku a zvilo zvo kari lezvi Mariya a nga wula ni ku maha zvi tsaliwa lomu ka Bhibhiliya. Zvi wonekisa ku khwatsi ka malembe manharu ni khihlanya lawa Jesu a nga ma mbheta na a chumayela laha misaveni, Mariya a nga zvi kotangi ku fambafamba na Jesu. Kota lezvi Mariya a nga hi noni, i wa fanele ku tshama le Nazareta. Hikwalaho a nga vangi ni thomo ga kuva ni matshango yo tala yo tsakisa lawa a van’wani va ma kumileko. Kanilezvi i wa hi kona a siku legi Jesu a nga dawa. (Johani 19:26) Andzhako ka lezvo, Mariya i wa hi Jerusalema ni vapizani va Jesu na va nga se amukela moya wa ku basa hi lembe ga Pentekosta. (Mitiro 1:13, 14) Zvi wonekisa ku khwatsi yenawu i totilwe ni vapizani van’wani. Loku ku hi lezvaku i totilwe, zvi wula ku i amukele thomo ga ku hanya na Jesu le tilweni kala kupindzuka. Handle ko kanakana, lowo i nchachazelo wo tsakisa wa ntiro wakwe wo tsumbeka!
JEHOVHA I TIVEKISILE A N’WANA WAKWE
15. Jehovha i zvi kombisile kuyini lezvaku i wa xalele a cikhati Jesu a nga hi laha misaveni?
15 Jesu i wa nga lavi ku dzundziwa hi varangeli va wukhongeli kutani hi varangeli va politika. Kanilezvi Jehovha i wulawulile makhati manharu na a hi le tilweni, a komba N’wana wakwe lezvaku wa mu randza. Lezvo kuzvilava zvi mu tiyisile nguvhu Jesu! Zvalezvo Jesu a nga huma hi kubhabhatisweni le Congweni wa Jordhani, Jehovha i te: ‘Loyi hi N’wana wa mina a randzekako, ndzi xaleleko khwatsi ha yena.’ (Matewu 3:17) Zvi wonekisa ku khwatsi Johani Mubhabhatisi yenawu i ma zwile magezu lawo. Hi kulandzela, na ku kiyela lembe kasi Jesu a dawa, a vapostoli vanharu va Jesu va zwile Jehovha na aku: ‘Loyi hi N’wananga a randzekako, ndzi xaleleko ha yena; mu ingiseni.’ (Matewu 17:5) Hi kugumesa, na ku kiyela masiku matsongwani kasi Jesu a dawa, Jehovha i tlhelile a wulawula ni N’wana wakwe hi le tilweni. — Johani 12:28.
U gondza yini ka lezvi Jehovha a nga mu tivekisisa zvona a N’wana wakwe? (Wona tindzimana 15-17)
16, 17. Jehovha i mu dzundzisile kuyini Jesu hi ndlela yo kala yi nga rindzelwangi?
16 Jesu i wa zvi tiva ku a vanhu va wa ta mu vitana ku murukateli niku i wa ta dawa hi ndlela ya xapi. Hambulezvo, i khongele lezvaku a kurandza ka Nungungulu ku mahiwa na ku nga hi kurandza kakwe. (Matewu 26:39, 42) I ‘timisele a mhandze ya xanisa a nga khatali hi tingana ta yona’ hakuva i wa lava ku tiviwa hi Papayi wakwe, na ku nga hi ku tiviwa hi tiko. (Mahebheru 12:2, Tradução do Novo Mundo) Xana Jehovha i mu tivekisile kuyini Jesu?
17 A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, i khongele lezvaku ava ni wudzundzo legi a nga hi nago na a ha hi le tilweni ni Papayi wakwe. (Johani 17:5) A ku na laha a Bhibhiliya gi wulako lezvaku Jesu i wa rindzela zvo hundza lezvo. I wa nga rindzeli a nchachazelo wo hlawuleka hi lezvi a nga maha kurandza ka Jehovha laha misaveni. Kanilezvi zvini lezvi Jehovha a nga mu mahela? I dzundzile Jesu hi ndlela yo kala yi nga rindzelwangi. A cikhati leci Jehovha a nga vhuxa Jesu, i no mu ‘tlakusa nguvhu’ le tilweni. I tlhelile a mu nyika a wutomi ga kungafi le tilweni, ku nga zvilo zvaku a nga kona mun’wani a nga zvi amukele ka malembe ma nga hundzile!a (Wona tlhamuselo wa lahasi.) (Va Le Filipi 2:9; 1 Timote 6:16) Hi nga wona ndlela yo hlamalisa leyi Jehovha a nga mu chachazela hi yona Jesu hi kota ya ntiro wakwe wo tsumbeka!
18. Cini ci to hi vhuna ku tsakelwa hi Jehovha, wutshan’wini ga ku tsakelwa hi tiko?
18 Cini ci to hi vhuna ku tsakelwa hi Jehovha, wutshan’wini ga ku tsakelwa hi tiko? Hi fanele ku tshama na hi alakanya lezvaku contlhe cikhati Jehovha wa tivekisa malandza yakwe yo tsumbeka hi ndlela yo kala yi nga rindzelwangi. A hi zameni ku alakanyela lezvi Jehovha a to hi chachazelisa zvona cikhatini ci tako. Kanilezvi zvalezvi, laha hi timiselako zvikarato ka tiko legi go biha, hi fanele ku alakanya lezvaku a tiko legi ga hundza. Hikwalaho a ku tiviwa hi tiko legi konawu ku ta hundza. (1 Johani 2:17) Kanilezvi Jehovha, a Papayi wa hina wa lirandzo, a nga ta tshuka a rivala a ntiro wa hina ni lirandzo leli hi li kombisako vitweni gakwe, hakuva i lulamile. (Mahebheru 6:10) Hi lisine i ta zvi kombisa lezvaku wa xalala hi hina, kuzvilava hi tindlela ta ku hi wa nga se tshuka hi ti alakanyela!
a Kuzvilava a nchachazelo lowu wu wa nga rindzelwangi hakuva a kungafi a ku kumbukiwi ka Mitsalo ya ciHebheru.