Simama ku ehleketa hi zilo za moya

1, 2. A wongo ga munhu gi hlawulekile hi tindlela muni ta lisima?

A LIRIMI li maha lezaku a vanhu va zi kota ku lera, ku tsala, ku wulawula, ku zwisisa lezi zi wuliwako, ku khongela, ni ku yimbelela tisimu ta ku dumisa Jehova. A xinwe ni xinwe xa lezo xa hlamalisa niku xi khumba a xipanze xo kari xa wongo ni kuhangalaka ka mahungu loku a titlhari ta siensia ti kalako ti nga se ku zwisisa khwatsi. Hi kota ya lezi hi nga ni wongo go hlawuleka, ha zi kota ku gonza a tirimi. A mugonzisi wo kari wa tirimi i ngalo: “A wuzikoti legi a vanana va nga nago go gonza tirimi ginwe ga matshamela yo hlawuleka ya vanhu.”

² A wuzikoti ga vanhu ga ku wulawula tirimi xinyikiwo xo hlamalisa xa Nungungulu. (Tis. 139:14; Kuv. 4:11) A wongo legi hi nyikilweko hi Nungungulu gi hlawulekile hi ndlela yinwani kambe. A ku hambana ni zihari, a vanhu va vangilwe “hi mufananiso” wa Nungungulu. Va na ni kutlhatlheka ko ti hlawulela niku va nga hlawula ku tirisa a wutlhari gabye ga ku wulawula tirimi kasi ku dumisa Nungungulu. — Gen. 1:27.

3. Xinyikiwo muni xo hlawuleka lexi Jehova a nga naxo kasi ku hi maha hi tlhariha?

³ Vontlhe va xuvako ku dumisa a Muvangi wa lirimi, Nungungulu i va nyikile a xinyikiwo xo saseka, a Biblia. Gona gontlhe kutani hi zipanze ga kumeka hi tirimi to hunza 2.800. A xikhati lexi u gonzako a mitsalo leyo yo basa, u tata a mapimo ya wena hi maalakanyo ya Nungungulu. (Tis. 40:5; 92:5; 139:17) Hi ndlela leyo, u ta ehleketa hi zilo zi to “ku maha u tlhariha, u kala u hanyiswa.” — Gonza 2 Timote 3:14-17.

4. Zi wula yini ku ehleketa, niku ziwutiso muni hi to zi kambisisa?

⁴ A ku ehleketa zi wula ku veka kupima ni ku alakanyela kutani ku gayela nchumu, wu ngava wa wu nene kutani wo biha. (Tis. 77:12; Mav. 24:1, 2) A zilo zimbiri za zi nene nguvu hi nga ehleketako hi zona hi Jehova ni N’wana wakwe Jesu Kristu. (Joh. 17:3) Kanilezi, u nga ha ti wutisa lezaku kuyelana muni ku nga kona xikari ka kulera ni kuehleketa? Malungelo muni hi nga nawo kasi ku ehleketa, niku hi nga maha yini kasi hi kuma litsako la ku ehleketa hi kukhanzakanya?

GONZA HI NDLELA YA KUVA U VUNEKA

5, 6. A xikhati u lerako, xini xi nga ku vunako ku engetela ku zwisisa ni ku alakanya lezi u lerako?

⁵ A wongo ga wena gi maha zilo zo hlamalisa, niku ka zikhati zinwani a zi lavi kuza u ti karata hi ku pimisa. Hi xikombiso, a ku hefemula, a ku famba, a ku nyavela bhasikeni, kutani ku thithetela muchini a zi lavi kuza hi pimisa kasi ku zi maha. Hi ndlela yo kari a kulera konawu ku tshamisile zezo. Hikwalaho, za lisima ku veka kupima ka mongo wa lezi u lerako. Loku u mbheta a nzimana kutani loku u lava ku sangula xihlokwana xinwani xa mhaka ka bhuku go kari, u nga ha nyima u gayela lezi u nga kari u lera kasi u tiyiseka lezaku u zi zwisisile. Kunene, loku u tsika zilo zi ku colopetela ni loku u nga veki kupima ka lezi u lerako, a maalakanyo ya wena ma nga ha penga, u nga vuneki hi lezi u lerako. U nga zi potsisa kuyini lezo?

⁶ A mikambisiso ya siensia yi komba lezaku a ku zwata magezu xigonzweni xa wena zi maha lezaku zi ku olovela ku ma alakanya. A Muvangi wa wongo wa zi tiva lezo. Hi xigelo lexo, i leletele Joxua lezaku a lera a bhuku Gakwe ga Nayo a tlhela a gi “alakanya” kutani ku lera “hi gezu ga lahasi,” kota lezi a gezu ga xiHeberu legi gi tirisilweko gi wulako zona. (Gonza Joxua 1:8.) U ta wona lezaku a ku lera Biblia hi gezu ga lahasi zi maha ku lezi u lerako zi tshama hlokweni. Lezo zi nga ku vuna kambe lezaku u veka khwatsi kupima ka wena ka lezi u lerako.

7. Hi xihi a xikhati xa xi nene kasi ku ehleketa hi mhaka ya Nungungulu? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.)

⁷ Hambu lezi zi kotekako ku lera na u nga ti karati, a kuehleketa zi lava ku u koka kupima. Hi xigelo lexo, a wongo gi nga mbhelelangiko ga munhu gi tolovela ku tsutsuma giya ka lezi zo kala ku karata. Hikwalaho, a xikhati xa chukwana xa ku ehleketa hi loku u nga karatekangi u tlhela u nga hi na zilo zo ku colopetela. A mutsali wa tisimu i lo pola lezaku i ehleketa khwatsi loku a hi mubhedini wakwe ni wusiku na nga se kuma wurongo. (Tis. 63:6) Jesu, loyi a nga hi ni mapimo yo mbhelela, i wa ma tiva a mabhinzu ya kuva ka matshamu yo rula kasi ku ehleketa ni kukhongela. — Luka 6:12.

ZILO ZI NENE ZO EHLEKETA HI ZONA

8. a) Ahandle ka Mhaka ya Nungungulu, zini zinwani hi nga ehleketako hi zona? b) Jehova i ti zwisa kuyini hi xikhati lexi hi xi mbhetako na hi wulawula hi yena?

⁸ A ku gayela lezi u lerako lomu ka Biblia i yinwe ya tindlela ta lisima ta ku ehleketa, kanilezi ku na ni tinwani. Hi xikombiso, a xikhati u wonako zivangwa zo hlamalisa, nyima u pimisa. Lezo handle ko kanakana zi ta ku kuca ku dumisa Jehova hi wunene gakwe niku — loku u hi zinwe ni munhu munwani — u ta kuceka ku mu bhulela maalakanyo ya wena ya kubonga. (Tis. 104:24; Miti. 14:17) Xana Jehova wa ma nyika lisima a maalakanyo ni kubonga loku hi ku kombisako ka mukhongelo? A hi tsikeni Mhaka yakwe yo saseka yi hlamula. Xungetano hi masiku lawa ya zikarato, hi na ni xitsumbiso lexi: “Lava va chavako Jehova va wulawula munwe ka munwani, na Jehova i dembile ndleve a ingisela, ku tsaliwa a bhuku ka xialakanyiso mahlweni kakwe, ku tsaliwa lava va chavako Jehova ni lava va alakanyako vito gakwe.”— Mal. 3:16.

9. a) Zini lezi Paule a nga byela Timote lezaku a ehleketa hi zona? b) Hi nga gi tirisisa kuyini a wusungukati ga Paule a xikhati lexi hi ti longiselako kasi kuya wutirelini?

⁹ Mupostoli Paule i lo byela Timote lezaku a ehleketa hi wuyelo ga mawulawulela yakwe, ni mahanyela yakwe, ni kugonzisa kakwe. (Gonza 1 Timote 4:12-16.) Hinawu hi na ni mitiro yo tala ya moya yo ehleketa hi yona, a ku fana na Timote. Hi xikombiso, hi fanele ku ehleketa a xikhati hi ti longiselako kasi ku ya fambisa xigonzo xa Biblia. Na hi alakanya a xigonzani xinwe ni xinwani, hi nga ha alakanyela xiwutiso xo lava mawonela kutani mufananiso wu to xi vuna ku kula hi tlhelo ga moya. A ku mbheta xikhati na hi maha lezo zi nga hi tangalisa, hakuva a ku gayela zilo lezo zi tiyisa a kukholwa ka hina zi tlhela zi hi vuna ku hiseka ni ku fambisa zigonzo za Biblia hi ndlela yi vunako. A ku longisela mbilu ya hina kasi kuya wutirelini zonawu zi na ni wuyelo galego. (Gonza Ezra 7:10.) A ku gonza xipimo xa bhuku ga Mitiro lomu ka Biblia zi ta “hlanganyeta” a kuhiseka ka hina wutirelini. A ku ehleketa hi mavesi ya Biblia lawa hi lavako ku ma tirisa ka siku lego ni mabhuku lawa hi lavako ku nyikela zi ta hi vuna ku tatisa a lungelo ga hina ga ntiro. (2 Tim. 1:6) Ehleketa hi vanhu va xipanze xa nwina ni lezi zi nga vuxako kutsakela kabye. A kulongisela kontlhe loko ku ta ku kuca ku nyika wukustumunyu ga ntamu legi gi to “tiyiswa hi moya ni ntamu” wa Mhaka ya Nungungulu. — 1 Kor. 2:4.

10. Malungelo muni yo engeteleka hi nga nawo kasi hi ehleketa hi zilo za moya?

¹⁰ Wa tshuka u tsala a timhaka u ti zwako ka tikanelo ta laha kubaseni, mitlhangano ya hombe, ni migotsovanyano ke? A ku vuxeta a timhaka leto zi ta ku nyika lungelo gi nene ga ku ehleketa hi lezi u zi gonzileko ka Mhaka ya Nungungulu ni ka hlengeletano yakwe. A marevista A Murinzeli ni Despertai! ya hweti ni hweti zinwe ni mabhuku lawa ma humesiwako ka gotsovanyano zi hi nyika mahungu maswa ya ku gonza hi tlhela hi alakanyisisa hi wona. A xikhati lexi u lerako Anuário, u ta vuneka nguvu loku u nyima u ehleketa na u nga se hunza uya ka tshango ginwani. Lezo zi ta ku nyika xikhati xa ku alakanyela lezi u zi gonzileko ni kuva a tshango lego gi khumba a mbilu ya wena. U nga ha funga a magezu-tshinya kutani ku tsala zokari lomu mareveni, lezi zi nga ku vunako a xikhati u longiselako lienzo lo wuyela, lienzo la wurisi, kutani kanelo u lavako ku veka. A xa lisima nguvu ka zontlhe kambe hi lezaku a kuta na u nyima u ehleketa a xikhati u gonzako mabhuku ma seketelweko ka Biblia zi ta ku vuna ku zwisisa mahungu lawo u tlhela u khongela kasi ku bonga Jehova hi zilo za zi nene lezi u zi gonzako.

EHLEKETA HI MHAKA YA NUNGUNGULU SIKU NI SIKU

11. Hi wihi nchumu wo ranga hi faneleko ku ehleketa hi wona, niku hikuyini? (Wona a tlhamuselo wa lahasi.)

¹¹ Kunene, a Mhaka yi pimisilweko ya Nungungulu yi fanele kuva wona nchumu wo ranga wo ehleketa hi wona. Hi nga alakanya ku tshuka uva ka xiyimo xo kala u nga vumelelwi kuva ni Biblia.a U nga ta tshuka u wutlelwa a wuzikoti ga wena go ehleketa hi lezi u sinako u zi hlayisile maalakanyweni, zo kota mitsalo u yi ranzako kutani magezu ya tisimu ta Mufumo. (Miti. 16:25) A moya wa Nungungulu wu nga ku vuna ku alakanya a zilo za zi nene lezi u sinako u zi gonzile.— Joh. 14:26.

12. I ndlela muni ya ku lera Biblia leyi yi nga hi vunako nguvu ke?

¹² U nga ha veka masiku yo kari ya viki kasi ku gonza ni ku ehleketa hi xipanze xa kugonza ka Biblia ka viki lexi xi to tiriswa ka Xikola xa Wutireli ga Nungungulu. A manwani u nga ma vekela ku ehleketa hi lezi Jesu a wulileko ni lezi a mahileko. Handle ko kanakana wa kholwa lezaku a tiIvangeli ti wulawulako hi wutomi ga Jesu ni wutireli gakwe ti maha xipanze xa mabhuku ma tiviwako nguvu lomu ka Biblia. (Rom. 10:17; Maheb. 12:2; 1 Ped. 2:21) A vanhu va Nungungulu va nyikilwe ni bhuku gi xaxametako a matimu ni wutomi ga Jesu misaveni hi kuya hi xikhati lexi zi nga maheka hi xona. A bhuku lego gi nyika xivuno xa hombe, nguvunguvu loku hi lera hi tlhela hi ehleketa hi mavesi ya tiIvangeli lawa ma longolokako ni xipimo xinwe ni xinwani. — Joh. 14:6.

HIKUYINI A KU EHLEKETA ZI NGA ZA LISIMA?

13, 14. Hikuyini zi nga za lisima nguvu a ku simama hi ehleketa hi zilo za moya, niku lezo zi ta hi kuca ku maha yini?

¹³ A ku ehleketa hi zilo za moya zi vuna munhu a ku kula ava muKristu wo buva. (Maheb. 5:14; 6:1) A munhu a mbhetako xikhati xi tsongwani na a ehleketa hi Jehova na Jesu a nga ta zi kota ku hlayisa kukholwa ko tiya. A munhu wa tshamela lego i le mhangweni ya ku penga kutani ku fularela lisine. (Maheb. 2:1; 3:12) Jesu i tlharihisile lezaku loku hi ngazwi kutani ku amukela a Mhaka ya Nungungulu “hi mbilu yi nene,” hi nga ta yi “hlayisa.” Wutshanwini ga lezo, hi ta hatlisa hi “tlimbiwa hi kukaratekela, kufuma ni kutsaka ka kuhanya loku” niku hi nga ta pswala “mihanzu yi kala yi buva.” — Luka 8:14, 15.

¹⁴ Hikwalaho hi fanele ku simama hi ehleketa hi Mhaka ya Nungungulu. Lezo zi ta hi kuca ku ehleketa hi wukulu, ni matshamela, ni wumunhu ga Jehova kota lezi zi tlhamuselwako lomu ka Biblia. (2 Kor. 3:18) Zini zinwani hi nga zi kombelako? A ku engetela a wutivi ga Nungungulu ni ku kombisa wudumo gakwe malungelo ya hombe, niku hi nga ta tshuka hi nyima maha lezo a xikhati lexi hi yako mahlweni hi gonza ku pimanyisa a Dadani wa hina wa liranzo wa le tilweni.— Mutsh. 3:11.

15, 16. a) Hi vunekisa kuyini hi ku ehleketa hi zilo za moya ke? b) Hikuyini zi nga tshukako zi karata ku ehleketa, kanilezi hikuyini hi nga faneliko ku tsukula?

¹⁵ Loku hi simama hi ehleketa hi zilo za moya, hi ta simama ku hisekela lisine. Hi ndlela leyo hi ta tiyisa vamakabye va hina ni vanhu vo tsakela lava hi va kumako sinwini. A ku ehleketa hi xinyikiwo xa Nungungulu xa hombe ka zontlhe, wu nga nzhiho wa Jesu, zi ta hi vuna ku nyika lisima a lungelo ga kuva ni kuzwanana ku nene ni Dadani wa hina a Basileko, Jehova. (Rom. 3:24; Jak. 4:8) Mark, wa le Afrika Dzonga loyi a mbhetileko malembe manharu lomu paxweni hi kota ya ku nga ti ngheniseli ka politika, i ngalo: “A ku ehleketa zi nga fananiswa ni lienzo lo tsakisa la ku famba u tiva matshamu. Laha hi yako hi ehleketa hi zilo za moya, hi pola zilo za ziswa xungetano hi Nungungulu wa hina Jehova. Ka zikhati zo kari loku nzi ti wona nzi hi ni gome kutani ku karateka hi wumanziko, nzi khoma Biblia nzi ehleketa hi xipanze xo kari xa Mitsalo. Nza zi wona ku lezo za pepisa hloko ya mina.”

¹⁶ A wutomi tikweni legi gi tele hi zilo zo colopetela hakunene laha ka kuza a zikhati zinwani zi karata nguvu a ku ehleketa hi zilo za moya. A makabye munwani wo tsumbeka wa Afrika a vitwako Patrick i ngalo: “A hloko ya mina yi fana ni vilope yi teleko hi mahungu yo hambanahambana, ya ma nene ni ya hava, lawa ma lavako ku hlawulelwa siku ni siku. A xikhati nzi kambelako mahungu ma nga hlokweni ya mina, nzi tolovela ku kuma maalakanyo ya ‘kukarateka,’ niku zi lava lezaku nzi khongela ka Jehova xungetano hi wona kasi nzi zi kota ku ehleketa na nzi hi ni maalakanyo ma basileko. A ku maha lezo zi nzi maha nzi hlwelanyana ku sangula ku ehleketa hi zilo za moya, hambulezo za nzi tshineta ka Jehova. Lezo zi vulula maalakanyo ya mina kasi nzi zwisisa khwatsi a lisine. (Tis. 94:19) Kunene, vontlhe lava va ‘hlolako Mitsalo siku ni siku’ va tlhela va ehleketa hi lezi va gonzako va vuneka nguvu. — Miti. 17:11.

U XI KUMISA KUYINI A XIKHATI?

17. U xi kumisa kuyini a xikhati xa ku ehleketa?

¹⁷ A vokari va vuka ni mixo nguvu kasi ku lera, va ehleketa, ni ku khongela. A vanwani va maha lezo hi xikhati lexi va humulako kasi ku fihlula. U nga maha lezo kambe ni wusikwana kutani na u lava ku etlela. A vokari va ranza ku lera Biblia ni mixo va tlhela va gonza kambe na va lava ku etlela. Hi ndlela leyo, va gi gonza “mumu ni wusiku,” kutani hi kukhanzakanya. (Jox. 1:8) A xa lisima ku ti xavela xikhati ka mitiro yi nga hiko ya lisima kasi ku gonza ni ku ehleketa hi Mhaka ya Nungungulu siku ni siku. — Efe. 5:15, 16.

18. A Biblia gi wula yini xungetano hi vontlhe lava va ehleketako hi Mhaka ya Nungungulu va tlhela va ti karatela ku hanya hi lezi va zi gonzako?

¹⁸ A Mhaka ya Nungungulu yi tsumbisa hi kuphindaphinda lezaku vontlhe lava va ehleketako hi yona va tlhela va ti karatela ku hanya hi lezi va zi gonzako va ta kuma makatekwa. (Gonza Tisimu 1:1-3.) Jesu i te ngalo: ‘Va katekile lava va zwako a mhaka ya Nungungulu, va yi hlayisa.’ (Luka 11:28) A ku hunza zontlhe lezo, a ku ehleketa hi zilo za moya siku ni siku zi ta hi vuna ku neha wudzunzo ka Muvangi wa Hombe wa wongo ga hina, niku i ta hi chachazela hi litsako zalezi ni wutomi ga pinzukelwa misaveni yakwe ya yiswa yo lulama. — Jak. 1:25; Kuv. 1:3.