Xana U Nga ‘Tlhatuka Uya Makedonia’?
1. Xini xi nga maha Paule ni vanghana vakwe vaya Makedonia?
1 Kwalomo ka lembe ga 49 Nguveni ya Hina, mupostoli Paule i lo suka hi Antiokia wa le Siria a teka a pfhumba gakwe ga wumbiri ga wurumiwa. A kungo gakwe ku wa hi ku enzela Efesusi ni manwani madoropa ya Asia wa Mutsongwani. Kanilezi i lo amukela a xirambo xa moya wa ku basa xa kuva a ‘tlhatuka aya Makedonia.’ Yena ni vanghana vakwe va lo vumela hi kutsaka zonake vava ni lungelo ga ku yimisa a bandla go sangula ka xipanze lexiya. (Miti. 16:9, 10; 17:1, 2, 4) Inyamutlha, a zipanze zo kari misaveni zi na ni xilaveko xa hombe xa vatshoveli. (Mat. 9:37, 38) Xana wa zi kota ku ya vunetela?
2. Hikuyini a vokari va kalako va nga alakanyeli ku rura vaya lomu ku nga ni xilaveko xa hombe?
2 Kuzilava u na ni moya wa wurumiwa wo fana ni wa Paule kanilezi a wu se alakanyela hi kutiyileko lezaku u rura uya ka xipanze xinwani. Hi xikombiso, kuzilava a xiyimo xa wena a xi ku vumeleli kuya Xikoleni xa Biblia xa Vamakabye va Magwenza hi kota ya tanga, hi lezi u nga makabye wa xisati a nga tekwangiko, hi kota ya lezi u nga ni vana va vatsongwani kutani hi zigelo zinwani. Kuzilava a wu se alakanyela ku rura uya ka xipanze xi nga ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli hakuva a wu tsumbi lezaku u nga gonza linwani lirimi. Kutani za koteka ku ngha u rurile hi ka provincia ga wena ga mabeleko uya hanya ka doropa go kari hi ku lava ntiro, niku zalezo zi ku kanakanisa a ku tlhela u rura kambe. Hambulezo, anzhako ka ku zi alakanyela khwatsi hi mukhongelo kuzilava u nga ha pola lezaku a xiyimo xa wena a xi ku beleteli ku rura uya lomu ku nga ni xilaveko.
3. Hikuyini zi nga hiko xilaveko a ku hunza hi ka xikola xa wurumiwa kasi ku humelela kuxumayeleni ka xipanze xi nga ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli va Mufumo?
3 Xana Zi Lava A Ku U Hunza Hi Ka Xikola Xa Wurumiwa? Zini zi nga vuna Paule ni vanghana vakwe a ku tira hi kuhumelela? Va wa tsumba Jehova ni moya wakwe wa ku basa. (2 Kor. 3:1-5) Hikwalaho, hambu loku a xiyimo xa wena xi nga ku vumeleli lezaku uya ka xikola xi gonzisako vatireli, u nga ha humelela kuxumayeleni ka xipanze xi nga ni xilaveko xa hombe. Alakanya kambe lezaku u sina u hi kugonzeni ka simasima Xikoleni xa Wutireli ga Nungungulu ni ka Mutlhangano wa Ntiro, lezi zi to ku vuna kwihi ni kwihi lomu u to ya tirela kona. Niku loku u hi ni kungo ga ku gonza a Xikola xa Biblia xa Vamakabye va Magwenza, a kurura ka wena uya ka xipanze xinwani kasi ku ringa a matirela lawa ku ta ku nyika wutlhari legi u zi kotako ku gi tirisa hi kufamba ka xikhati loku u vumelelwa kuya xikoleni lexo.
4. Hikuyini lava va kulileko va nga faneliko ku alakanya lezaku a va ringanelwi hi ku ya xumayela lomu ku nga ni xilaveko?
4 Vanhu Va Kulileko: A vanhu va kulileko vo buva hi tlhelo ga moya na va nga babyababyi nguvu va nga vunetela nguvu ka matshamu lawa ma nga ni xilaveko. Xana u humulile ku tira le ntirweni wa wena wa kutihanyisa? A vanwani va zi kota ku hanya khwatsi na va nga vileli nchumu ka matshamu ya le handle ka doropa hambu loku a peceni yabye yi hi yitsongwani hakuva a mali yi lavekako kasi ku hanya lomo yitsongwani a ku hunza doropeni gabye ga mabeleko.
5. Hlawutela a tshango ga makabye wo kari a humulileko ku tira loyi a rurileko aya matiko-wundle.
5 A makabye wo kari a humulileko ku tira a hanyako ka tiko gi wulawulako xiNgiza, a nga dota ni phayona, i lo rura aya ka wutshamu gi enzelwako nguvu hi vanhu va matiko-wundle le Asia Dzonga wa Mutsuwuka-gambo kasi ku ya vunetela a ntlawa wa ntlhanu wa vahuweleli ni mune va wulawulako xiNgiza. A ntlawa lowo wu wa xumayela a 30.000 wa vanhu va matiko-wundle va nga hanya xipanzeni lexo. Nzeni ka malembe mambiri ku wata a 50 wa vanhu mitlhanganweni. Makabye loye i tsalile lezi: “A ku rura nzita laha zi nzi tisele makatekwa yo hlamalisa nguvu yaku cima nzi wa nga se ma kuma. A xikhati a xi eneli lezaku nzi hlawutela hambu xipanzana xa xitsinanani xa wona!”
6. Hlawutela a tshango ga makabye wo kari wa xisati a nga tekwangiko loyi a rurileko a ya tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe.
6 Vamakabye Va Xisati Va Nga Tekwangiko: Jehova wa tirisa vamakabye va xisati hi ndlela yo hlamalisa kasi ku hangalasa a mahungu yo saseka ka zipanze zi nga ni xilaveko xa hombe. (Tis. 68:11) A makabye wo kari wa xisati a nga tekwangiko a ha hiko muswa i wa xuva ku engetela a wutireli gakwe hi ku rura aya lomu ku nga ni xilaveko xa hombe, kanilezi, hi kuzwisisekako a vapswali vakwe va wa chava a ku kuzilava i ta anda ku welwa hi zikarato. Hikwalaho yena i lo tsalela a hofisa ya ravi zonake a amukela mahungu yo kongoma, ma vunako. Hi ntlhanu wa malembe ni ginwe lawa a nga hanya kule ni xipanze xakwe xa mabeleko, yena i lo kuma makatekwa yo tala. I ngalo: “Le kaya nzi wa ta fambisa zigonzo zitsongwani ntsena za Biblia. Kanilezi a ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe zi nzi vunile a ku fambisa a zigonzo zo tala nzi tlhela nzi chukwatisa a wuzikoti ga mina ga ku gonzisa.”
7. Hlawutela a tshango ga ngango wu nga rura wuya lomu ku nga ni xilaveko xa hombe.
7 Mingango: Loku u hi ni vanana, xana lezo za ku beletela a ku rura uya lomu ku nga ni xilaveko xa hombe kasi ku vuvumisa a mahungu yo saseka? A ngango wo kari wu nga ni vana vambiri va 8 ni 10 wa malembe wu bohile ku zi ringa. Mamani wa kona i tsala matshango lawa: “Ha bonga nguvu hi lezi hi wundlileko a vana va hina lomu hakuva va wa tolovelana ni maphayona yo hlawuleka ni varumiwa. A wutomi ga hina gi lo tala hi kutsaka hi kota ya ku tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe.”
8. Xana za laveka a ku gonza linwani lirimi kasi ku ya tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe? Tlhamusela.
8 Xikarato Xa Lirimi: Xana a ku alakanyela ku gonza linwani lirimi za ku tsanzekisa ku rura uya ka xinwani xipanze? Za koteka ku a lirimi la wena li wulawuliwa ka zinwani zipanze lezi zi nga ni xilaveko xa vaxumayeli vanwani va Mufumo. Lezo zi kombisiwa khwatsi hi tshango ga patswa wo kari wu nga xuva ku engetela a wutireli ga wona. Anzhako ka ku amukela mahungu hi le hofiseni ya ravi lawa ma nga xaxameta a mabandla yo tala ma nga hi ni xilaveko na ma wulawula a lirimi labye, va lo hlawula a ginwe zonake va gi enzela kumbiri. Loku va wuyile kaya va lo hungula a mali leyi va nga kari va yi mbheta hi hweti zonake va yi vekisa hi xipimo xa lembe. A xikhati va nga longile ku rura, a vamakabye va xipanze lexi va nga lava kuya ka xona va lo va vuna a ku lava yindlu ya baratu.
9, 10. Zini lezi lava va rurileko vaya ka matiko manwani va faneleko ku zi alakanyela, niku hikuyini?
9 Vanhu Va Rurileko Vaya Ka Matiko Manwani: Xana u rurile uya matiko-wundle kutani ka ginwe ga madoropa ya hombe ya Moçambique, kuzilava na u nga se gonza a zinene? Za koteka ku ngha ku hi ni xilaveko xa hombe xa vatshoveli ka provincia kutani muganga wa wena wa mabeleko. Xana u nga alakanyela ku tlhela kasi ku ya vunetela? Kuzilava zi ta ku hehukela a ku kuma ntiro ni muti a ku hunza munhu wa ginwani tiko kutani muganga. Za koteka ku ngha u wulawula a lirimi la xipanze lexo. Ahandle ka lezo, kuzilava a vanhu va ta byekelela ku ingisa a mahungu yo saseka na ma xumayelwa hi wena a ku hunza a muhlava.
10 A wanuna wo kari i lo rura hi le Albânia aya Itália hi ku tsutsuma zikarato. I lo kuma ntiro wu holelako khwatsi a tlhela a zi kota ku rumela mali ka ngango wakwe le Albânia. Anzhako ka ku gonza a zinene, i lo kombeliwa hi hofisa ya ravi ga le Albânia lezaku a ya gonzisa xiAlbânia a ntlawa wa maphayona yo hlawuleka ya le Itália lawa ma nga kari ma rura maya Albânia kasi ku ya tira lomu ku nga ni xilaveko xa hombe. A makabye loye i tsala lezi: “Vona va waya lomu nzi nga suka hi kona. Va wa nga li tivi a lirimi kanilezi va wa tsakile nguvu hi pfhumba lego. Mina nzi muAlbânia wo tala. Zini nzi nga kari nzi maha le Itália?” A makabye loye i lo boha ku tlhelela Albânia lezaku a ya vunetela kuhangalaseni ka mahungu yo saseka. Yena i ngalo: “Xana nza ti laya hi kuva nzi tsikile a ntiro ni mali le Itália? Ne ni kutsongwani! Nzi kumile ntiro wa lisine lomu Albânia. Ka mina, a ntiro lowu hakunene hi faneleko ku wu maha, na wu neha kutsaka ka simasima, ku tirela Jehova hi zontlhe lezi hi nga nazo!”
11, 12. Xana lava va alakanyelako ku rura vaya ka xipanze xi nga ni xilaveko xa hombe va fanele ku maha yini?
11 Mamahela Ya Kona: Na va nga seya Makedonia, Paule ni vanghana vakwe va wa lava kuya muhlwa-gambo, kanilezi va lo ‘tsimbetelwa hi moya wa ku basa,’ zonake va djika vaya nwalungu. (Miti. 16:6) A xikhati va nga hi kusuhani ni Bitunia, Jesu a nga va vumelelangi ku simama. (Miti. 16:7) Jehova, hi ku tirisa Jesu, wa ha simama ku wonelela a ntiro wa kuxumayela. (Mat. 28:20) Hikwalaho, loku u alakanyela ku rura kasi ku engetela a wutireli ga wena, kombela wurangeli ga Jehova hi mukhongelo. — Luka 14:28-30; Jak. 1:5; wona a kwadru “Khume Ga Matshamu Ma Nga Ni Xilaveko Xa Hombe Moçambique.”
12 Kombela wusungukati ka madota ya bandla ga wena ni ka manwani maKristu yo buva. (Mav. 11:14; 15:22) Gonza timhaka hi ti humesileko leti ti wulawulako hi ku tira matiko-wundle u tlhela u wutisela xungetano hi matshamu lawa u alakanyelako kuya kona. Xana wa zi kota ku enzela a wutshamu legi u xuvako kuya ka gona, u tlhela u ya tshama masiku yo hlaya? Loku hakunene u bohile ku rura, u nga ha tsalela a hofisa ya ravi lezaku u kuma manwani mahungu. Kanilezi, a wutshanwini ga ku tekela ku rumela a papilo ga wena hofiseni ya ravi, gi nyikele ka madota ya bandla ga wena lezaku ma ta engetela magezu yo kari ma guma ma gi rumela. — Wona Organizados para Fazer a Vontade de Jeová, maphajina 111-112.
13. Xana a hofisa ya ravi yi ta ku vunisa kuyini, kanilezi zini zi wonelelwako hi wena nwinyi?
13 A hofisa ya ravi yi ta ku rumelela mahungu ma vunako xungetano hi xipanze lexi u nga xi hlawula kasi ku ku vuna a ku maha ziboho, kanilezi yona a yi zi koti ku ku hakhelela a lipfhumba ge hambu ku ku lavela muti. Lezo zilo zi wonelelwako hi wena nwinyi na zi lava ku alakanyelwa khwatsi na u nga se rura. Lava va rurako va fanele kuva ni makotela ya ku ti hakhelela a zilaveko za vona wutsumbu ni za mingango yabye. — Gal. 6:5.
14. Kutiwonela muni ku lavekako a xikhati u enzako kutani ku rura uya ka tiko legi a ntiro wa kuxumayela wu beletelwako?
14 Matiko Ma Beletelako A Ntiro Wa Kuxumayela: Ka matiko yo kari, a vamakabye va nga zisumbulwa za kwalomo va fanele ku ti wonela nguvu wukhozelini gabye. (Mat. 10:16) A vahuweleli lava va enzelako matiko lawo va zi kota ku maha lezaku a ntiro wa hina wu poleka na va nga zi lavi zonake va veka mhangweni a kutshamiseka ka vamakabye va nga venyi va tiko. Loku u kari u alakanyela ku rura uya ka tiko go tshamisa lezo, maha wuxinji u tsalela a hofisa ya ravi ya tiko ga wena hi ku tirisa a madota ya bandla na u nga se rura.
15. Xana lava va nga hava ziyimo zi va vumelelako ku rura va nga engetelisa kuyini a wutireli gabye kwalomu xipanzeni xabye?
15 Loku U Nga Zi Koti Ku Rura: Hi lisine, a kutala ka vamakabye a va na ziyimo zi va vumelelako ku rura vaya lomu a xilaveko xi nga xa hombe. Loku u nga zi koti ku rura, u nga mbheli ntamu. Kuzilava u nga ha vululelwa yinwani “nyangwa ya hombe ya ntiro.” (1 Kor 16:8, 9) A muwoneleli wa nwina wa xipanze kuzilava wa tiva matshamu ma nga ni xilaveko kwalomo xipanzeni xa nwina lezaku u ya tira kona na ku nga hi na xilaveko xa ku rura mutini wa wena. Kuzilava u nga ha vunetela a bandla kutani ntlawa wu nga kusuhani. Kutani u nga engetela a wutireli ga wena bandleni galegi u nga ka gona. A xa hombe ku simama u tira hi muhefemulo wontlhe wutirelini ga wena ni ka xihi xiyimo u nga ka xona. — Kol. 3:23.
16. Xana hi fanele ku va khomisa kuyini lava va xuvako ku rura kasi ku engetela a wutireli gabye?
16 Xana wa tiva a muKristu wo buva hi tlhelo ga moya loyi a nga ni mixuvo ya ku ya tira ka xipanze xi nga ni xilaveko xa hombe xa vahuweleli va Mufumo? Loku u mu tiva, mu seketele u tlhela u mu kuca! A xikhati lexi Paule a nga suka Antiokia wa le Siria, gona gi wa hi doropa ga wunharu hi wuhombe Mufunweni wa Roma (anzhako ka Roma ni Alekzandria). Na gihi ni xipanze xa hombe xo kota lexo, za koteka ku a bandla ga le Antiokia gi lavile xivuno xa Paule niku va wa ta mu vilela nguvu loku i wo suka. Kanilezi a Biblia a gi kombi lezaku a vamakabye va lo kucetela Paule lezaku a nga fambi. Zi wonekisa ku khwatsi a wutshanwini ga ku ti kokela gabye, va lo alakanya lezaku “a simu hi tiko.” — Mat. 13:38.
17. Zigelo muni zi nga kona za kuva hi alakanyela a ku ‘tlhatuka hiya Makedonia’?
17 Paule ni vanghana vakwe va lo katekiswa nguvu hi ku vumela a xirambo xa ku tlhatuka vaya Makedonia. Na va hi doropeni ga Filipi, kwale Makedonia, va lo kuma Lidia, loyi Jehova a nga mu “vulula mbilu lezaku a ingisa lezi zi nga kanelwa hi Paule.” (Miti. 16:14) A wu nge ku alakanyeli a kutsaka loku Paule ni vanghana vakwe va varumiwa va ngava nako a xikhati lexi Lidia ni ngango wakwe wontlhe va nga bapatizwa! Ka matiko yo tala, ku na ni vanhu va timbilu to lulama vo kota Lidia lava va kalako va nga se kumiwa hi mahungu ya Mufumo. Loku u ‘tlhatuka uya Makedonia,’ u nga hava ni litsako la ku va kuma u tlhela u va vuna.
[Kwadru ka phajina 5]
Khume Ga Matshamu Ma Nga Ni Xilaveko Xa Hombe Moçambique
Muganga Lirimi Vanhu (2007) Vahuweleli
Chiúre, Cabo Delgado xiMacua 230.044 4
Sanga, Niassa xiYao 56.282 0
Moma, Nampula xiMacua 329.181 3
Mag. da Costa, Zambézia xiChuabo 282.173 10
Changara, Tete xiChewa 156.738 31
Mossurize, Manica xiShona 195.182 21
Chemba, Sofala xiSena 65.107 44
Inharrime, Inhambane xiCopi 97.471 27
Chicualacuala, Gaza xiTsonga 38.780 13
Namaacha, Maputo xiTsonga 41.914 15
Tiva Lezi: Lomu Moçambique ka ha hi ni zipanze zinwani zo tala lezi zi nga ni xilaveko xa hombe. Maha wuxinji u tsalela a hofisa ya ravi loku u xuva ku engetela a wutireli ga wena.