Na u nga se xumayela, kuzilava u fanele ku ranga hi ku va lavetela
1. Hikuyini a ka matshamu lawa ku wulawuliwako a tirimi to tala a mabandla ma avelweko a zipanze za wona maringano ni lirimi?
1 Hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina, anzhako ka ku amukela a moya wa ku basa, a vapizani va Jesu va lo “sangula ku wulawula hi tinwani tirimi” ka vanhu lava va nga hi kona ka mutlhangano lowo na va tile hi ka matiko ya le kule. (Miti. 2:4) Kota mbhanzu wa lezo, ku lo bapatizwa a 3.000 wa vona. Lexi xi hlamalisako hi lezaku ahandle ka lirimi labye la mabeleko, ko khwatsi a kutala ka vona va wa wulawula a lirimi leli li nga tiviwa hi votala, xiHeberu kutani xiGreki. Hambulezo, Jehova i zi wonile na zi hi chukwana a kuva vanhu lavo va xumayelwa a mahungu ya Mufumo hi lirimi labye la mabeleko. Handle ko kanakana, a xinwe xa zigelo hi lezaku a kutala ka zikhati, a vanhu va tekela ku vumela a mahungu yo saseka loku va mazwa hi lirimi labye la mabeleko. Hikwalaho, inyamutlha, a ka matshamu lawa ku wulawulwako a tirimi to tala, a mabandla ma avelwa zipanze za wona maringano ni lirimi. (Organizados, p. 107, tinz. 1-2) A mitlawa ya lirimi linwani a yi nyikiwi xipanze, kanilezi va xumayela vanhu vontlhe va wulawulako lirimi lelo xipanzeni xa bandla ga ntlawa lowo ni zipanzeni za mabandla manwani ya wuakelwani.
2. (a) Xini a ntiro wa kulavetela, niku wu nga mahiwa ka matshamu wahi? (b) Xana a mabandla ma nga vunanisa kuyini ku tira xipanzeni lexi ku wulawulwako tirimi to tala? (c) Zini hi faneleko ku maha loku hi kuma munhu wa lirimi linwani loyi a kombisako kutsakela?
2 Loku u hanya xipanzeni lexi a vanhu vontlhe va wulawulako lirimi linwe, u to xumayela ka miti yontlhe, u nga tluli ni wunwe. Hambulezo, loku u hanya xipanzeni lexi ku wulawulwako tirimi to tala, zi nga ha hambana. Za koteka ku na ku hi ni mabandla ya tirimi tinwani ma xumayelako ka xipanze lexo. Hambu lezi a mabandla lawa manwani ma nga ha ku leletelako lomu ku nga ni vanhu va wulawulako lirimi la wena, a wutihlamuleli ga hombe ga ku lavetela a vanhu lava va wulawulako lirimi la wena, gi na ni bandla kutani ntlawa wa wena. (Wona a kwadru “Vunanani.”) Hikwalaho, u nga ha kurumeteka ku famba u va lavetela, na u kari u wutisela lomu ku kumekako a vanhu va lirimi lo kari. Xana a ntiro lowu wa kulavetela wu nga mahiswa kuyini?
3. Xini xi kombako lomu a bandla kutani a ntlawa wu faneleko ku lavetela kona vanhu, zinwe ni xikhati lexi wu to xi mbheta?
3 Malulamiselo ya ntiro wa kulavetela: A xikhati lexi xi mbhetiwako ntirweni wa kulavetela zipanzeni lezi ku wulawuliwako tirimi to tala xi khegela ka xiyimo xa bandla lego ni xipanze xa kona. Hi xikombiso, vanhu vangani va wulawulako lirimi lelo lomu xipanzeni? Vahuweleli vangani va nga kona? Miti yingani leyi a bandla lego kutani ntlawa wu sinako wu yi tiva? A ku na xilaveko xa lezaku a bandla gi lavetela a vanhu hi ndlela yo fana matlhelweni wontlhe, kanilezi gi nga ha va lavetela nguvunguvu ka zipanze lezi ku hanyako vanhu vo tala. Hambulezo, za lisima a ku maha malulamiselo ma nene kasi ku vuna vanhu vo tala hi laha zi kotekako ha kona lezaku va kombela vitweni ga Jehova. — Rom. 10:13, 14.
4. (a) Hi yihi a ndlela ya ku lulamisela a ntiro wa kulavetela? (b) Hi tihi a tindlela to kari ta ku kuma lava va wulawulako a lirimi la wena?
4 Kasi a bandla gi nga mahi a ntiro wa xinjhenjhani ka matshamu lawa a ntiro wa kulavetela wu lavekako, a hubye ya madota, nguvunguvu a muwoneleli wa ntiro, i fanele ku maha malulamiselo a tlhela a wonelela a ntiro lowu. (1 Kor. 9:26) A madota ya bandla legi gi vunetelako a ntlawa wa lirimi linwani ma fanele ku hlawula makabye wa xinuna a ringanelwako, nguvunguvu dota kutani nanza ga wutireli, kasi a rangela a ntlawa lowo. A mabandla ni mitlawa yo tala ma na ni malulamiselo ya ku maha ntiro wa kulavetela lomu xipanzeni xontlhe, kuzilava hi ku cuwukisa ka bhuku ga xaxameto wa tinombora ta telefone (lista telefónica) kutani Internet kasi va kuma mavito yo toloveleka ya lirimi lelo. Anzhako ka lezo, va lavetela a vanhu lavo hi fone kutani kuya ka matshamu lawo kasi ku ya tiva a miti leyo lezaku va yi tsala. Loku zi hi chukwana a ku maha lezo, a madota ya bandla legi gi vunetelako a ntlawa wa linwani lirimi, ma nga ha maha malulamiselo ya lezaku a bandla gontlhe gita na gi maha ntiro wa kulavetela. — Wona a kwadru “Ndlela ya ku kuma lava va wulawulako a lirimi la wena.”
5. (a) Hi wahi mawonela yo kari ma nyikiwako a vahuweleli lava va nga ntirweni wa kulavetela? (b) Hi nga wula yini ka vanhu a xikhati lexi hi lavetelako?
5 Hi fanele kuva ni kungo go tiya khati ni khati hi mahako a ntiro wa kulavetela. Kota lezi a ntiro lowu wu nga xipanze xa wutireli ga hina, hi fanele ku boha tinguwo ti kombisako xichawo khwatsi hi loku hi hi sinwini. A votala va wonile lezaku a ku vuxeta zingheniso za vona ni ku wulawula a lirimi lelo a xikhati lexi va nga lomu kulaveteleni zi va vuna ku tshama na va longile ku wulawula hi kuhiseka zi tlhela zi lota a lirimi lelo maalakanyweni yabye. Hi fanele ku bika a xikhati lexi hi mbhetako ntirweni wa kulavetela, kanilezi a hi faneli ku bika a xikhati lexi hi xi mbhetako na hi lulamisela mimapa ya xipanze ni ku xaxameta mavito ya vawulawuli va lirimi lelo. Loku hi kuma munhu a wulawulako lirimi lelo hi fanele ku ti karatela ku mu bhulela a mahungu yo saseka hi tlhela hi tekela ku tivisa a muwoneleli wa ntiro kutani makabye munwani a hlawulilweko hi yena kasi a makartawu ya xipanze ma tsaliwa mahungu ya maswa. Hi fanele ku maha lezo hambu loku a munhu loye a nga zi lavi ku gonza. Hambu lezi a ntiro wa kulavetela wu nga wa lisima, hi fanele ku tiva ku ringanisela kasi hi zi kota ku maha zontlhe wutirelini. — Wona a kwadru “Lezi u nga wulako ntirweni wa kulavetela.”
6. Zikarato muni zi nga kona kulaveteleni ka ziwiri?
6 Loku hi lavetela a ziwiri: A ku lavetela ziwiri zi na ni zikarato za kona niku zi lava kutikarata ka hombe ni kutimisela. A munhu a nga xiwiri u nge mu tivi hi vito, hi tshamela gakwe kutani hi maambalela. Tlhatakumbiri, hi ku zama ku vikela a vanhu lava, a maxaka ni vanghana vabye va nge tlhatlheki ku va leletela a vahuweleli loku va va wutisa. A zileletelo lezi zi lanzelako zi nga tiriswa kulaveteleni ka ziwiri ni ka vanhu va wulawulako lirimi lo kari.
7. (a) Zini hi nga wulako lomu mitini a xikhati lexi hi lavetelako ziwiri? (b) Hi nga ku mbhetisa kuyini a kukanakana ka nwinyi wa muti?
7 A mabandla ni mitlawa ya lirimi la mawoko ma zi kuma ziwiri hi ku wutisela lomu mitini. Kuzilava a nwinyi wa muti wa tiva muakelane, mutiri-kulobye, kutani xigonzani-kulobye xi wulawulako lirimi la mawoko. Za koteka kambe ku ngha a wonile mutsalo laha ruweni wu tlharihisako lezaku ka wutshamu lego ku na ni vanana va ziwiri. Kuzilava i na ni xaka ga xiwiri. Tshama na u zi tiva lezaku u ta kanakanelwa ka lezi u zi lavako. Hambulezo, u nga maha xo kari kasi a nwinyi wa muti a mbheta kukanakana loko hi ku kombisa nghohe yo tsaka ni ku nyika mitlhamuselo yo koma, ni yo tsumbeka ni ku kombisa xichawo. A vokari va humelela kulaveteleni kabye hi ku kombisa a Biblia kutani maDVD a xikhati lexi va wutisako a nwinyi wa muti lezaku wa tiva munhu wo kari a nga xiwiri ke. Anzhako ka lezo va mu byela lezaku va xuva ku bhula ni ziwiri xungetano hi mahungu ya Biblia ma nyikako kutsumba. Loku a nwinyi wa muti a kanakana ku mu leletela, kuzilava a nga vumela ku sala ni khero ga nwina kutani xirambo xa mitlhangano ya bandla kasi a sala a nyika a xaka kutani munghana wakwe wa xiwiri.
8. Xana a bandla ga wuakelwani gi nga gi vunisa kuyini a bandla ga lirimi la mawoko?
8 Siku ginwe kutani mambiri hi lembe, a bandla ga lirimi la mawoko ga zi kota ku vitana a bandla ga wuakelwani ga lirimi linwani lezaku gi ta vunetela ntirweni lowo wa ku lavetela ziwiri xipanzeni lexo. Ka mutlhangano wa ntiro wa simu wu fambiswako hi lirimi la mawoko, ku nga nyikiwa zileletelo zi yelanako ni ntiro lowu ni ku maha mukombiso. A ntlawa ni ntlawa wu humako simu wu fanele kuva ni muhuweleli wa bandla ga mawoko niku wu fanele ku nyikiwa mapa wa wutshamu legi wu faneleko ku ya tira kona.
9. Hi wahi a malavetelela ya ziwiri lomu ka matshamu lawa zi tolovelako ku tlhangana kona zi maha zilo zo kari, zi hlakana kutani ku nyikiwa xivuno ke?
9 A ziwiri zi nga lavetelwa kambe ka matshamu lawa ku tivekako lezaku za tolovela ku tlhangana kona zi maha zilo zo kari, zi hlakana kutani ku nyikiwa xivuno. A vahuweleli va fanele ku ambala hi ndlela yi yelanako ni ziyimo lezo. I chukwana ku wulawula ni munhu munwe kutani vambiri wutshanwini ga ku xumayela vontlhe hi khati ginwe. Loku ku woneka lezaku wa humelela bhulweni ka wena, kuzilava u nga kombela mahungu manwani kutani ku va siyela zileletelo zo kari xungetano hi ntiro wa wena.
10. Xana a vahuweleli va nga zi lavetelisa kuyini a ziwiri matshanwini lawa ku mahiwako mitiro?
10 A yinwani ndlela ku maha mimapa leyi yi kombako a matshamu ya wuxavisi zonake muya ka matshamu lawo hi xikhati xi faneleko. A mapa wunwe wu nga ha komba a matshamu yo tsalangana lawa ku nga ni mabhomba ya mafura. A wunwani wu nga ha komba marestaurante, mahotela, ni matshamu manwani ku mahiwako mitiro. Loku a mapa ni mapa wu hi ni mitiro ya tshamela ginwe, a vahuweleli va nga ha tirisa a xumayelela ginwe kasi va gi tolovela. Hi xikombiso, kota lezi ku tshukako ku kumeka ziwiri lomu mahotela, hi nga ha tlhamusela a ntiro wa hina ka loyi a tirako ku amukela vanhu zonake hi mu nyika a DVD zinwe ni xirambo xa mitlhangano kasi a hotela yi nyika a ziwiri lezi zi nga laho. Ka matshamu manwani ha zi kota ku wutisa lezaku xana ku na mutiri kutani munhu munwani a tolovelako ku kumeka ka wutshamu lego loyi a wulawulako a lirimi la mawoko ke. Loku ku hi ni xikola xa ziwiri xipanzeni xa hina, hi nga ya nyikela a maDVD ya hina kasi ma tiriswa lomu biblioteka.
11. Hikuyini a ntiro wa kulavetela wu nga nchumu wa lisima wutirelini ga hina?
11 I ntiro wa lisima: A ku kuma vanhu lava va wulawulako a lirimi la bandla ga wena zi nga tshuka zi karalisa zi tlhela ziga xikhati xo tala. Tlhatakumbiri, a vanhu lava va hanyako ka xipanze lexo va nga rura-rura hi xihatla, hi ndlela leyo zi karata kuva ni mimapa yo tsumbeka. Hambulezo, a matshamu lawa a ntiro wa kulavetela wu nga nchumu wa lisima nguvu wutirelini ga hina, maya ma anza. Jehova, a nga loyi a hi nyikileko ntiro wa ku xumayela, a nga na xihlawulela. (Miti. 10:34) A kuranza kakwe hi ‘lezaku a vanhu vontlhe va hanyiswa, vava ni kutiva ka lisine.’ (1 Tim. 2:3, 4) Hikwalaho, ngha hina hontlhe hi tira na Jehova zinwe ni vamakabye-kulori kasi hi kuma vanhu va tirimi tontlhe lava va nga ni “mbilu yi nene ni yi longamileko.” — Luka 8:15.
[Tlhamuselo wa mifota ka phajina 5]
Vunanani
Loku a bandla kutani ntlawa wu lava ku vuniwa ku kuma a vanhu lava va wulawulako a lirimi la bandla kutani ntlawa lowo kasi va va xumayela, a muwoneleli wa ntiro a nga ha wulawula ni madota ya mabandla ya wuakelwani ya tinwani tirimi. Zi nga hava chukwana a ku wulawula ntsena ni mabandla lawa ma kalako ma nga hi kule nguvu kutani ma nga ni vanhu vo hlaya va wulawula lirimi lelo. A mabandla lawa ma wutisilweko ma fanele ku tivi vahuweleli lezaku loku va kuma munhu a wulawulako a lirimi lelo va fanele ku tsala a khero gakwe va gumesa va nyika a muwoneleli wa ntiro kasi a gi nyikela ka bandla kutani ntlawa lowu wu kombeleko xivuno. A vawoneleli va ntiro va mabandla lawa va fanele ku tirisana kasi va tlhanganisa xipanze xontlhe hi ku tira ni ku yisa munhu munwe ni munwani ka bandla kutani ntlawa wa lirimi lakwe.
Loku a vahuweleli va kuma munhu a wulawulako lirimi linwani, zonake a kombisa ku tsakela ka lisine (kutani xiwiri), va fanele ku tatisa a Formulario Queira Visitar (S-43) hi kuhatlisa, zonake u yi nyikela ka muwoneleli wa ntiro. Lezo zi nene kasi a munhu loye a amukela xivuno hi tlhelo ga moya hi kuhatlisa. — Wona km 5/11 p. 3.
[Tlhamuselo wa mifota ka phajina 6]
Ndlela ya ku kuma lava va wulawulako a lirimi la wena
• Wutisa vanwani — zigonzani za Biblia, maxaka, vatiri-kulobye, ni vanhu vanwani.
• Cuwukisa ka bhuku ga xaxameto wa tinombora ta telefone (lista telefónica) kasi u kuma mavito yo toloveleka ya lirimi lelo. A xaxameto wa mavito ni makhero kuzilava wu nga kumeka ka Internet kutani ka tikoponi ta titelefone.
• Wutisa hi wukheta ka matshamu yo kota mabiblioteka, tihofisa ta mufumo, ni lomu zikoleni.
• Cuwuka zitiviso lomu ka maphepha-hungu xungetano hi mitiro leyi yi to mahiwa na ku hi ni vanhu va wulawulako a linwani lirimi.
• Enzela zitolo ni matshamu manwani ma mahelako mitiro a vanhu va lirimi lo kari.
• Loku u vumelelwa hi venyi, veka a meza ya mabhuku kusuhani ni zitolo, mauniversidade, kutani matshanwini ya ku rinzela mimova laha ku talako ku kumeka a vanhu va wulawulako lirimi linwani.
• Loku a nayo wa tiko ga nwina wu vumelela, xava a bhuku ga xaxameto wa tinombora ta telefone (lista telefónica) kutani ku lava hi Internet a matshamu lawa ku tolovelako ku tlhangana vanhu vo tala.
[Tlhamuselo wa mifota ka phajina 7]
Lezi u nga wulako ntirweni wa kulavetela
A ku wulawula hi wunghana, kuva munhu wo tsumbeka, ni ku nyika mitlhamuselo yo koma, zi nga mbheta kukanakana ka nwinyi wa muti. I chukwana ku ranga hi ku mu komba a mabhuku ya hina hi lirimi lelo.
Loku u mu losile, u nga ha wula lezi: “Hi wutisa vanhu va wulawulako a ______ kasi hi bhula navo xungetano hi mahungu ya Biblia ma nyikako kutsumba. Wa tiva wokari loyi hi nga wulawulako naye ke?”
Loku u lavetela ziwiri, u nga ha wula lezi: “Gi cile. Nzi tsakela ku ku komba lezi. [Na u tirisa a muchini wa ku lera a DVD wa lomu mandleni, mu kombe xipanze xo kari xa vidiyu Munghana wa Nungungulu.] Lexi xipanze xa vidiyu yi seketelwako ka Biblia yi humesilweko hi Lirimi la Mawoko la Moçambique. Hi na ni tividiyu to hlaya ti nga xaviswiko, leti ti mahelweko ku vuna ziwiri lezaku zi tatisa a zilaveko za zona za moya. Xana wa tiva wokari a nga xiwiri kutani a nga ingisiko khwatsi, loyi a wulawulako a lirimi la mawoko?” Loku a nwinyi wa muti a nga alakanyi wokari, a kutala ka zikhati zi nene a ku mu wutisa lezaku a nga se tshuka a wona xiwiri ntirweni wakwe, xikoleni, kutani ka wuakelwani ke.