‘Zwana gondziselelo, u ta tlhariha’

1. Hi nga gi kumisa kuyini wutlhari niku gi ta hi vhunisa kuyini?

JEHOVHA hi yena n’winyi wa wutlhari, niku a nga tsoni. Ka Jakobe 1:5, hi gondza lezvi: ‘Loku mun’wani wa n’wina a vhumala wutlhari, a kombele ka Nungungulu, loyi a nyikako vontlhe hi matsenya na a nga soli, zvonake i ta nyikiwa.’ A yin’we ya tindlela ta ku kuma wutlhari ku vhumela ku layiwa hi Nungungulu. Lezvo zvi hi vhikela ku maha zvilo zvo biha zvi tlhela zvi hi vhuna ku simama hi zwanana na Jehovha. (Mavingu 2:10-12) A cin’wani hi ku hi tava ni kutsumba ko tsakisa ka ku hanya kala kupindzuka. — Judha 21.

2. Hi nga gondzisa kuyini ku randza kulaya ka Nungungulu?

² Hi kota ya ku kala ku mbhelela kutani lezvi hi nga wundliswa zvona, a zvikhati zvin’wani zvi nga tshuka zvi hi karatela ku vhumela ku layiwa kutani ku zvi wona kota nchumu wa lisima. Kanilezvi laha hi wonako a mihandzu ya kulaya ka Nungungulu, hi guma hi wona lezvaku wa hi randza nguvhu. Mavingu 3:11, 12, i ngalo: ‘N’wananga, u nga kanyisi kulaya ka Jehovha.’ Hi kulandzela aku: ‘Hakuva loyi Jehovha a mu randzako, wa mu kawuka.’ Ha tiyiseka lezvaku Jehovha i hi xuvela zva zvi nene. (Gondza Mahebheru 12:5-11.) Kota lezvi Nungungulu a hi tivako khwatsi, contlhe cikhati i hi laya hi cigelo co zwala niku hi ndlela yi faneleko. Ka ndzima leyi, hi ta wulawula hi mune wa zvilo zvi yelanako ni kulaya: 1) ku ti laya hi hoce, 2) lezvi a vapswali va faneleko ku layisa zvona vana vabye, 3) kulaya loku hi ku kumako lomu bandleni, ni 4) nchumu wo bayisa nguvhu ku hundza ku layiwa.

HIKUYINI ZVI NGA WUTLHARI A KU TI LAYA HA HOCE?

3. A n’wanana a nga gondzisa kuyini ku ti laya hi yece? Nyika cikombiso.

³ A ku ti laya hi hoce zvi wula ku wonelela mahanyela ya hina ni lezvi hi zvi pimisako. A tshamela lego a hi go pswaliwa nago. Zvi fana ni ku fambisa bhasikeni. Loku a n’wanana a ha gondzela, a mupswali i tolovela ku mu khometela kasi a ngawi. Kanilezvi hi kufamba ka cikhati, a n’wanana i gondza ku tshama a tiya laha ka bhasikeni, a mupswali ata na a mu tsika a famba yece hi cikhatanyana. Laha a mupswali a tiyisekako lezvaku makunu a n’wana wakwe i pasile, i mu tsika a famba yece. Hi ndlela yo fana, loku a vapswali va kombisa lihlazva-mbilu va gondzisa vana vabye “hi kululeka ni kulaya ka Hosi”, va va vhuna ku kuma wutlhari ni ku tiva ku ti laya hi voce. — Va Le Efesusi 6:4.

4, 5. a) Hikuyini a ku tiva ku ti laya ci nga cipandze ca lisima ca “munhu muswa”? b) Hikuyini hi nga faneliko ku mbhela ntamu loku hi maha zvihoxo?

⁴ Lava va gondzako lisine na va hi va hombe vonawu va fanele ku gondza ku ti laya hi voce. Hambu lezvi va sinako va zvi tivanyana ku ti laya, a va se buvha kota maKristu. Va kuma kubuvha loko a cikhati va sangulako ku “ambala munhu muswa” ni ku pimanyisa Kristu. (Va Le Efesusi 4:23, 24) A ku ti laya zvi hi gondzisa ku ‘tsika lezvi zvi nga lulamangiko ni kunavela ka misava, hi hanya ka nguva leyi hi kutikhoma ni kululama hi chava Nungungulu’. — Titusi 2:12.

⁵ Hambulezvo, hontlheni hi vawonhi. (Mutshawuteli 7:20) Hikwalaho, loku hi maha cihoxo a zvi wuli lezvaku ho kala hi nga zvi tivi ku ti laya kutani ku ti wonelela. Ka Mavingu 24:16, hi gondza lezvi: ‘A munhu nene iwa ntlhanu wa zvikhati ni zvimbiri, a vhuka kambe.’ Kanilezvi zvini zvi to hi vhuna ku ‘vhuka kambe’? A hi nge zvi koti hi ntamu wa hina venyi. Hi ngo zvi kota hi ku vhuniwa hi moya wa ku basa wa Nungungulu. (Gondza Isaya 12:2.) A wun’we wa mihandzu ya moya wa ku basa kutikhoma, ku fanako nguvhu ni ku ti laya hi hoce.

6. Hi nga zvi kotisa kuyini kuva vagondzi va va nene va Mhaka ya Nungungulu? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

⁶ A ku maha mukhongelo, ku gondza Bhibhiliya, ni ku ehleketa zvonawu zvi nga hi vhuna ku ti laya hi hoce. Kanilezvi, ahati loku zvi ku karatela ku gondza Bhibhiliya kutani u nga zvi randzi ku gondza? U nga mbheli ntamu. Jehovha a nga ku vhuna kuva u randza Mhaka yakwe. (1 Pedro 2:2) Kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna ku tiva ku ti gondzisa hi wece kasi u zvi kota ku kuma cikhati ca ku gondza Bhibhiliya. Kuzvilava u nga sangula hi ku gondza hi timinuto titsongwani basi. Hi kufamba ka cikhati, zvi ta ku olovela zvi tlhela zvi ku nandzihela a ku gondza Bhibhiliya. Zvi ta ku tsakisa nguvhu ku tshama u ehleketa hi magezu yo saseka ya Jehovha ma nga lomu ka Mhaka yakwe. — 1 Timote 4:15.

7. A ku tiva ku ti laya zvi nga hi vhunisa kuyini ku tatisa mixuvo ya hina ntirweni wa Jehovha?

⁷ A ku tiva ku ti laya zvi hi vhuna ku tatisa mixuvo ya hina ntirweni wa Jehovha. Hi cikombiso, a makabye wo kari i polile lezvaku a nga ha hiseki ntirweni wa Jehovha, a si ti vekela mixuvo ya ku maha phayona ga cikhati contlhe. Maku, a ku tiva ku ti gondzisa zvi mu vhunisile kuyini? I gondzile tindzima ti wulawulako hi ku nghenela ntiro wa wuphayona lomu ka marevhista ya hina a tlhela a zvi khongelela. Lezvo zvi tiyisile a kuzwanana kakwe na Jehovha. I wata na a teka wuphayona go vhunetela kambe. I wa nga tsiki nchumu wu mu colopetela; kanilezvi i walwa ni ku tatisa kuxuva kakwe. Hi kufamba ka cikhati, i no tira kota phayona ga cikhati contlhe.

WUNDLA VANA VA WENA HI KULAYA KA JEHOVHA

8-10. Cini ci nga vhunako vapswali a ku gondzisa vana vabye lezvaku va tirela Jehovha? Nyika cikombiso.

⁸ A vapswali va nyikilwe ntiro hi Jehovha wa kuva va wundla vana vabye “hi kululeka ni kulaya ka Hosi”. (Va Le Efesusi 6:4) Lezvo a zvi olovi ku zvi maha tikweni legi hi hanyako ka gona. (2 Timote 3:1-5) Loku a n’wanana a ha pswaliwa a nga zvi tivi ku hambanisa zva zvi nene ni zvo biha niku a livhalo lakwe a li se gondzisiwa. Hikwalaho, i fanele ku gondzisiwa. (Va Le Roma 2:14, 15) A tlhari yo kari ya ku tlhamusela Bhibhiliya yi wulile lezvaku a gezu ga ciGreki gaku “kulaya” gi nga wula ku gondzisa n’wanana lezvaku a kula na a tiva.

⁹ Loku a vapswali va laya vana vabye hi ndlela ya lirandzo, a vanana va tizwa khwatsi. Zvi va vhuna ku zwisisa lezvaku a kutlhatlheka ku na ni mimbhingano niku ni cihi va ci mahako ci na ni wuyelo ga cona. Hikwalaho, zva lisima nguvhu ku a vapswali va maKristu va tsumba wutlhari ga Jehovha kasi ku wundla vana vabye. A magondzisela ma nene ya vanana ma hambana hi kuya hi lomu va hanyako kona niku ma tshama hi ku cica. Hambulezvo, a vapswali va ingisako Nungungulu a zvi va karateli ku tiva co maha, ne a va tsumbi a wutlhari kutani mawonela ya vanhu.

¹⁰ Hi nga gondza ka cikombiso ca Nowa. A cikhati leci Jehovha a nga mu ruma ku aka taru, Nowa i wa nga zvi tivi ku i ta gi akisa kuyini. I wa fanele ku tsumba Jehovha, niku hi gondza lezvaku i gi mahisile zvalezvi ‘Nungungulu a nga mu layisile zvona’. (Genesisi 6:22) Give gihi wuyelo ga kona? A taru gi mu ponisile yena ni ngango wakwe! Nowa i wa hi mupswali wo humelela kambe. Hikuyini? I gondzisile khwatsi vana vakwe a tlhela a va nyika cikombiso ci nene. Lezvo zvi wa nga olovi cikhatini leco ca mahlweni ka Ntalo. Makunu i zvi kotisile kuyini? Hi ku i tsumbile wutlhari ga Jehovha. — Genesisi 6:5.

11. Hikuyini a vapswali va faneleko ku tira yi nga chayi kasi ku gondzisa vana vabye?

¹¹ Loku u hi mupswali, u nga zvi kotisa kuyini ku gondzisa khwatsi vana va wena? Ingisa lezvi Jehovha a ku byelako. Mu tsike a ku vhuna ku wundla vana va wena. Tirisa wusungukati u gi kumako ka Mhaka yakwe ni ka hlengeletano yakwe. Hi kufamba ka malembe, kuzvilava a vana va wena va ta ku bonga hi kuva u mahile lezvo. A makabye wo kari i wulile lezvi: “Ndzi va bonga nguvhu a vapswali va mina hi lezvi va nga ndzi wundlisa zvona. Va mahile zvontlhe kasi ku khumba mbilu ya mina.” I wula lezvaku a vapswali vakwe hi vona va nga mu vhuna kuva a tshinela ka Jehovha. Lisine ku hambu loku a vapswali va maha zvontlhe va zvi kotako kasi ku gondzisa vana vabye, va tshuka va mu tsika Jehovha. Kanilezvi loku a mupswali a mahile zvontlhe a zvi kotako, a ngava ni livhalo li basileko a tlhela a tsumba lezvaku hi kufamba ka cikhati a n’wana wakwe i ta wuya ka Jehovha.

12, 13. a) A vapswali va nga kombisa kuyini lezvaku va ingisa Nungungulu loku a n’wana wabye a susiwa bandleni? b) A ngango wo kari wu vhunekisile kuyini hi ku ingisa Jehovha?

¹² A cin’we ca zvilo zvi ringako nguvhu a kuingisa ka vapswali hi loku a n’wana wabye a susiwa bandleni. A makabye wo kari wa cisati a nga hi ni n’wana a susilweko bandleni a tlhela a suka laha kaya, i ngalo: “Ndzi wa handzela mabhukwini ya hina na ndzi zama ku kuma co ti yimelela hi cona kasi ku simama ndzi bhula ni nhanyana wa mina zvin’we ni cizukulwana ca mina.” Kanilezvi a nuna wakwe i mu vhunile hi lirandzo lezvaku a wona ku a n’wana wabye i ti hlamulela hi yece makunu niku vona va fanele ku tsumbeka ka Jehovha.

¹³ Andzhako ka malembe yo kari, a nhanyana loye i no wuyela bandleni. A mamani wakwe i ngalo: “Zvalezvi wa ndzi fonela ni ku ndzi tsalela timesaji siku ni siku! I na ni cichavo ca hombe kambe hi mina ni papayi wakwe hi lezvi hi ingisileko Nungungulu. Hi zwana nguvhu naye.” Loku a n’wana wa wena a susilwe bandleni, u ta ‘tsumba Jehovha hi mbilu ya wena yontlhe’ ke? U ta komba lezvaku a wu “tsumbi kupimisisa ka wena wutsumbu”? (Mavingu 3:5, 6) Alakanya lezvaku a kulaya ka Jehovha ku komba lezvaku i na ni wutlhari niku wa hi randza. U nga rivali lezvaku i nyikele N’wana wakwe hi kota ya vanhu vontlhe, a ku patsa ni n’wana wa wena. Nungungulu i lava lezvaku a vanhu vontlhe va kuma wutomi ga pindzukelwa. (Gondza 2 Pedro 3:9.) Hikwalaho, loku u hi mupswali, simama u tsumba lezvaku a kulaya ka Jehovha ni wurangeli gakwe zva vhuna hambu loku a ku ingisa zvi karata. Ingisa kulaya ka Nungungulu; u ngalwi nako.

LOMU BANDLENI

14. Hi vhunekisa kuyini hi gondziselelo ya Jehovha yi tako hi ka nandza gi tsumbekileko?

¹⁴ Jehovha i tsumbisa ku khatalela bandla ga wuKristu, a gi vhikela, a tlhela a gi gondzisa. I maha lezvo hi tindlela to tala. Hi cikombiso, i yimisile N’wana wakwe lezvaku a khatalela bandla, niku Jesu yenawu i yimisile “a nekwa yi kholekileko” lezvaku yi hi phamela zvakuga zva moya kasi hi simama hi tsumbekile. (Luka 12:42) A “nekwa” leyo, yi nga nandza gi tsumbekileko ni go tlhariha, yi hi nyika gondziselelo kutani ku hi laya. Kuzvilava wa alakanya makhati yo kari u nga vhuniwa ku cica kupima ka wena kutani mahanyela hi kanelo kutani ndzima ya lomu ka marevhista ya hina. Tsaka hi kuva u mahile lezvo, hakuva zvi komba ku u tsikile Jehovha a ku laya. — Mavingu 2:1-5.

15, 16. a) Hi vhunekisa kuyini hi ntiro wa madhota? b) Zvini hi nga mahako kasi a madhota ma maha ntiro wa wona na ma tsakile?

¹⁵ Kristu i yimisile madhota kambe kasi ma khatalela bandla hi lirandzo. A Bhibhiliya gi ma vitana lezvaku ‘zvinyikiwo ka vanhu’. (Va Le Efesusi 4:8, 11-13) Hi nga vhunekisa kuyini hi ntiro wabye? Hi nga pimanyisa kukholwa kabye ni cikombiso cabye ca ci nene hi tlhela hi vhumela wusungukati legi va hi nyikako gi seketelwako ka Bhibhiliya. (Gondza Mahebheru 13:7, 17.) A madhota ma hi randza niku ma lava lezvaku hi tshinela ka Nungungulu. Loku ma wona lezvaku ha lovha mitlhanganweni kutani a ha ha hiseki ntirweni wa Nungungulu, ma hatla ma zama ku hi vhuna. Ma ta hi ingisela khwatsi ma guma ma hi tiyisa hi lirandzo ma tlhela ma hi nyika wusungukati ga lirandzo hi ku tirisa Bhibhiliya. A civhuno cabye wa ci wona kota cikombiso ca lezvaku Jehovha wa hi randza ke?

¹⁶ Alakanya lezvaku a zvi ma oloveli madhota a ku hi nyika wusungukati. Hi cikombiso, u alakanya ku muphrofeti Natani i ti zwisile kuyini a cikhati a nga ya wulawula na Hosi Dhavhidha laha a nga zama ku fihla ciwonho cakwe? (2 Samuweli 12:1-14) Mupostoli Pawule i ti zwisile kuyini a cikhati a nga lava ku kawuka Pedro, hi kota ya lezvi a nga khoma khwatsi maKristu ya vaJudha a ku hundza lawa ma nga kala ma nga hi vaJudha? Phela Pedro i wa hi mun’we wa vapostoli lava va 12. Zvi lavile lezvaku Pawule a tiya hlana kasi ku maha lezvo. (Va Le Galatiya 2:11-14) Makunu zvini u nga mahako kasi ku olovisela madhota loku ma ku nyika wusungukati? Ti koramise, uva munhu wo bonga ni wo olova. Wona civhuno cabye kota cikombiso ca lezvaku Nungungulu wa ku randza. Loku u maha lezvo, u ta vhuneka niku a madhota wonawu ma ta maha ntiro wa wona na ma tsakile.

17. A madhota ma vhunisile kuyini makabye wo kari wa cisati?

¹⁷ A makabye wo kari wa cisati i wula lezvaku lezvi zvi nga mu humelela kale zvi mahile ku zvi mu karatela ku randza Jehovha, a sangula kuva ni gome. I bika lawa: “Ndzi wa zvi tiva ku ndzi fanele ku bhula ni madhota. A ma ndzi bhongelangi ne ku ndzi kawuka, kanilezvi ma no ndzi tiyisa. Andzhako ka mutlhangano wun’we ni wun’wani, hambu loku a madhota ma khomekile nguvhu, hi wutsongwani ga kona ku wata gin’we gi ta ndzi wutisa ku zvo yini ke. Hi kota ya lezvi ndzi zvi hanyileko kale, zvi wa ndzi karatela ku ti wona na ndzi ringana ku randziwa hi Nungungulu. Kanilezvi, contlhe cikhati, Jehovha i tirisa bandla ni madhota kasi ku ndzi komba lezvaku wa ndzi randza. Ndzi khongelela lezvaku ndzi nga tshuki ndzi pswhutumuka mandleni yakwe.”

POTSA MIHANDZU YO BAVA YA KU ALA KU LAYIWA

18, 19. Cini ci bayisako nguvhu ku hundza ku layiwa? Nyika cikombiso.

¹⁸ A ku layiwa zvi nga tshuka zvi bayisa. Kanilezvi a ku ala ku layiwa hi Nungungulu zvi pswala mihandzu yo bava nguvhu. (Mahebheru 12:11) Hi nga gondza ka cikombiso ca Kana na Hosi Zedhekiya. A cikhati leci Nungungulu a nga wona lezvaku Kana wa venga makabye wakwe niku i lava ku mu daya, i mu tlharihisile aku: ‘U zangarela yini? Hi yini a nghohe ya wena yi tsuvileko? Loku u maha khwatsi u nga ta tlakuswa ke? Kanilezvi loku u nga mahi khwatsi a ciwonho ci xiyelele nyangweni.’ (Genesisi 4:6, 7) Kana i alile ku layiwa hi Jehovha, a daya makabye wakwe. Hikwalaho, i tshovele ku xaniseka wutomini gakwe gontlhe. (Genesisi 4:11, 12) Loku i wa no ingisa, na a nga xanisekangi.

¹⁹ Zedhekiya i wa hi hosi yo biha nguvhu. Cikhatini ca kufuma kakwe, a ciyimo ca vanhu va Jerusalema ci wa chela wusiwana. Muphrofeti Jeremiya i tlharihisile Zedhekiya hi kuphindaphinda kasi a cica, kanilezvi a nga vhumelangi kulaya loko ka Jehovha. Lezvo zvi vile ni wuyelo go bayisa nguvhu. (Jeremiya 52:8-11) Jehovha a nga lavi lezvaku hi welwa hi makhombo! — Gondza Isaya 48:17, 18.

20. Zvini zvi to humelela lava va vhumelako ku layiwa hi Nungungulu ni lava va alako?

²⁰ Inyamutlha, a vanhu vo tala va chepeta kulaya ka Nungungulu niku a va na mhaka nako. Kanilezvi zvezvanyana, lava va alako kulaya ka Nungungulu va ta tshovela kuvava. (Mavingu 1:24-31) Hikwalaho, a hi ‘ingiseni gondziselelo, hi ta tlhariha’. Kota kuwula ka Mavingu 4:13, ‘khomisisa gondziselelo, u nga yi tsiki; yi hlayise, hakuva hi yona wutomi ga wena’.