Vapswali risani vana va nwina

1, 2. a) Yi wa hi yihi mitiro yo kari ya murisi wa muIsraeli? b) A vapswali va fana ni varisi hi ndlela muni?

LE ISRAELI wa kale, a varisi va wa hanya wutomi go binza. Ahandle ka mumu ni xirami lexi xi nga vaba loku va hi kuriseni, va wa fanele ku vikela a mitlhambi yabye ka vanhu ni ka zivanza. A varisi va wa hlola tiyivu hi kukhanzakanya va tlhela chuma leti ti nga babya kutani leti ti nga hi ni zilonza. Va wa veka nguvu kupima kabye ka tiyivana hakuva ti wa nga tiyangi hambu kuva ni ntamu a ku fana ni leti ta hombe. — Gen. 33:13.

² Hi ndlela yo kari, a vapswali va maKristu va fana ni varisi, va kombisa matshamela ma lavekako nguvu ka varisi va lisine. Va na ni wutihlamuleli ga ku wundla vana vabye “hi kululeka ni kulaya ka [Jehova].” (Efe. 6:4) Xana a ntiro lowo wa olova? Ahihi. A vanana va tingiwa hi mahungu ya Satani va tlhela valwa ni kungambheleli ka vona wutsumbu. (2 Tim. 2:22; 1 Joh. 2:16) Loku u hi ni vana, u nga va vunisa kuyini? A hi woneni zilo zinharu lezi u nga zi mahako kasi ku risa vana va wena — ku va tiva, ku va gisa, ni ku va kongomisa.

TIVA VANA VA WENA

3. Zi wula yini ku a vapswali va “tiva” vana vabye?

³ A murisi mu nene i hlola yivu yinwe ni yinwani hi wukheta kasi a tiyiseka lezaku ya hanya khwatsi ke. Hi ndlela yo fananisa, u nga maha zalezo ka vana va wena. A Biblia gi ngalo: “Tlhariha u tiva a tiyivu ta wena.” (Mav. 27:23) Kasi ku maha lezo, u fanele ku wona zimaho za vana va wena, maalakanyo yabye ni kutizwa kabye. U nga zi mahisa kuyini lezo? A yinwe ya tindlela ta lisima kuva ni mabhulo yo khanzakanya ni vana va wena.

4, 5. a) Zini lezi a vapswali va nga zi mahako kasi ku vuna vana vabye lezaku va ti vulula xifuva? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) b) Zini u tolovelako ku maha kasi ku a vana va wena va tlhatlheka ku bhula na wena?

⁴ A vapswali vo kari va polile lezaku za karata ku bhulisana ni vana vabye loku va hi tangeni yo nghena ndlwini — va tolovela ku ti tsawukanisa va tlhela va chava ku wula lezi va zi alakanyako ni lezi va ti zwisako zona. Loku lezo zi maheka ka vana va wena, zini u nga mahako? Wutshanwini ga ku kurumeta n’wana wa wena lezaku muya hi ku tshama mu bhula, zama ku hlota tindlela tinwani. (Deut. 6:6, 7) Kuzilava u nga maha mizamo yinwani kasi ku maha zilo naye. U nga suka naye muya ka wutshamu go kari hi mikonzo kutani hi mova, ku bela zibelabela, kutani ku maha naye a mitiro ya laha kaya. A ziyimo lezo zi nga ha vuna n’wana wa wena lezaku a tizwa na a tlhatlhekile ku ti phofula.

⁵ Ahati loku a n’wana wa wena a simama a wonekisa ku khwatsi a nga a lavi ku wulawula? U nga ha ringisa mahela ginwani. Hi xikombiso, wutshanwini ga ku mu wutisa a ku gi fambisile kuyini siku, u nga ha wula lezi legi ga wena gi fambisileko zona. A nga ha hlamula hi ku wula zo kari xungetano hi siku gakwewo. Kutani loku u lava ku tiva mawonela yakwe ka mhaka yo kari, u nga ha mu maha ziwutiso lezi zi nga mu khumbiko hi ku kongoma. U nga ha mu wutisa lezi a vanghana vakwe va yi wonisako zona mhaka leyo. Hi kulanzela u nga mu wutisa a ku wusungukati muni a nga wa ta va nyika.

6. Zi wula yini kuva ni xikhati ni ku tshineleleka?

⁶ Kunene, kasi a vana va wena va ku vululela xifuva, va fanele va ku wona na u hi ni xikhati u tlhela u tshineleleka. Loku xontlhe xikhati, a vapswali va wonekisa ku khwatsi va khomekile, a vana laha ngangweni va nga miyelela ni zikarato zabye. Ahati kutshineleleka ke? Ku laveka zotala ku hunza ku wula ku: “U nga nzi tshinelela ni xihi xikhati.” A vana va wena va fanele ku tiyiseka lezaku u nga ta kanyisa zikarato zabye kutani ku vindluka hi zanga a xikhati va ku hlawutelako. A vapswali vo tala va nyika xikombiso xi nene mhakeni leyi. Kayla, wa 19 wa malembe, i ngalo: “Nzi nga mu byela ni xihi papai. A nga nzi tsemarisi, ne a nga nzi lamuli; o ingisela basi. Niku xontlhe xikhati i nzi nyika wusungukati gi nene.”

7. a) Kuringanisela muni loku a vapswali va nga vako nako a xikhati lexi va bhulisanako ni vana hi mhaka ya ku gangisana? b) Xana a vapswali va nga swira vana vabye na va nga zi tivi hi ndlela muni?

⁷ Hambu loku mu bhula hi timhaka to karata — to kota ku gangisana, hi xikombiso — ​ti wonele ku khanyisa nguvu a zitlharihiso laha ka kuza u rivala ku gonzisa n’wana wa wena a ku hi yihi a ndlela yi nene ya ku yimisana ni mhaka leyo. Kasi ku kombisa: Hi nga alakanya ku tshuka u chikela restaurante u ya kuma lezaku a phepha ga ku xaxameta zakuga gi no tala hi zitlharihiso ntsena xungetano hi zakuga zi nga ni venene. Kuzilava u wa ta tekela ku suka ka wutshamu lego, u lavetela yinwani restaurante. A vana va wena va nga ha maha zo fana ni zalezo loku va ta ku kombela wusungukati, u va nyika xaxameto wa zitlharihiso ntsena. (Gonza Va Le Kolosi 3:21.) Wutshanwini ga lezo, tirisa kuringanisela. A makabye wo kari wa xisati a vitwako Emily i ngalo: “Loku a vapswali va mina va wulawula na mina hi kugangisana, a va zi mahisi ku khwatsi i nchumu wo biha. Va khanyisa a litsako la ku kuma munhu wa ku tekana naye. Lezo zi nzi vunile kuva nzi tizwa na nzi tlhatlhekile ku bhula navo hi mhaka leyi. Hi lisine a nzi lavi ku va fihlela nchumu, nzi lava ku va tivisa loku nzi kuma munhu.”

8, 9. a) Hi wahi mabhinzu ya ku ingisela na u nga tsemarisi? b) U zi kota kala kwihi a ku demba ndleve loku a n’wana wa wena a wulawula?

⁸ Hi kuya hi lezi Kayla a nga zi wula, u nga komba lezaku wa tshineleleka hi ku ingisela hi lihlaza-mbilu loku a n’wana wa wena a wulawula. (Gonza Jakobe 1:19.) A mamani wo kari a wundlako n’wana wa nhanyana yece i ngalo: “A kale, nzi wa nga hi na lihlaza-mbilu ni n’wana wa mina. Nzi wa nga mu tsiki a mbheta ku wulawula. Nzi wa tizwa na nzi karele nguvu kutani nzi wa nga zi lavi ku colopetelwa. Lezi nzi cicileko mawonela ya mina, yenawu ni cicile, niku a nga ha sihalali.”

⁹ A raru wo kari a vitwako Ronald i vile ka xiyimo xo fana ni lexo ni nhanyana wakwe. I ngalo: “A xikhati a nga nzi byela lezaku i ranzana ni jaha le xikoleni, kusanguleni nzi lo zangara nguvu. Kanilezi a xikhati nzi nga ehleketa hi lezi Jehova a kombisisako zona lihlaza-mbilu ni kuringanisela ka malanza yakwe, nzi lo alakanya lezaku zi wa tava zi nene kuva nzi nyika nhanyana wa mina a xikhati xa ku wula lezi a ti zwisako zona na nzi nga se mu kawuka. A ku maha lezo zi vunile nguvu! Lego give khati go sangula nzi nga zwisisa a kutizwa kakwe. A xikhati a nga mbheta, zi nzi olovele ku bhulisana naye hi ndlela ya liranzo. I lo amukela khwatsi wusungukati ga mina, a kombisa kuxuva ka hombe ka ku cica mahanyela yakwe.” A ku bhulisana hi kukhanzakanya ni vana va wena zi ku vululela ndlela ya hombe ya ku tiva maalakanyo ni kutizwa kabye. Kota wuyelo ga kona, u ta va vuna nguvu ka ziboho zabye wutomini.a

GISA VANA VA WENA

10, 11. U nga va vunisa kuyini vana va wena lezaku va nga pengi?

¹⁰ A murisi wa mu nene wa zi tiva lezaku ni yihi yivu a nga nayo yi nga tshuka yi penga laha ntlhambini. Kuzilava yi kokiwa hi byanyi gi nga laha kusuhani yi guma yi wona ginwani gi nga le kulana, yi kala yi ti hambanisa ni ntlhambi. Hi ndlela yo fana, a n’wana wa wena a nga hambuka hi kutsongwani-kutsongwani a nghena ndleleni ya khombo hi tlhelo ga moya, na a xengwa hi vanghana va hava ni zihungato zi nga hlazekangiko. (Mav. 13:20) U nga mu vunisa kuyini ku potsa khombo lego?

¹¹ A xikhati u gonzisako vana va wena, tekela ku lulamisa ni kwihi kubyekelela ka hava u ku wonako. Ti karatele ku tiyisa matshamela ya wuKristu lawa a vana va wena va nga nawo, kanilezi na ma hi ni xilaveko xa ku hlakulelwa. (2 Ped. 1:5-8) A wukhozeli ga ngango go khanzakanya xikhati xi nene xa ku maha lezo. Na gi tlhamusela a lulamiselo legi, a Wutireli ga Mufumo ga Outubro wa 2008 gi te ngalo: “A tihloko ta mingango ti na ni wutihlamuleli mahlweni ka Jehova ga ku tiyisekisa lezaku ku lanzelwa a longoloko wa xigonzo xa Biblia xa ngango xi nga ni xigelo ni xo khanzakanya.” Xana wa lonzowota khwatsi a lulamiselo legi ga liranzo ga ku risa vana va wena? Tsumba lezaku a vana va wena va tsaka hi lezi u ti nyikako xikhati xa ku va khatalela hi tlhelo ga moya. — Mat. 5:3; Fil. 1:10.

12. a) A vaswa va vunekisa kuyini hi wukhozeli ga ngango go khanzakanya? (Wona kambe a kwadru “Va gi tsakela.”) b) Wena ke, u vunekisa kuyini hi wukhozeli ga ngango?

¹² Wona lezi a muswa wo kari a vitwako Carissa a nga wula xungetano hi lezi a ngango wabye wu vunekisako zona hi ku maha wukhozeli ga ngango. I ngalo: “Za nzi tsakisa kuva hontlheni hi tshama zinwe hi bhula. A xikhati hi mahako lezo, hi wumba kubohana ka hombe hi tlhela hi maha zilo zo tala za ku tsakisa. Papai wa khatala nguvu hi wukhozeli ga ngango. Za tiyisa hlana ku wona lezaku wa gi nyika nguvu lisima — lezo zi nzi kuca ku nzi gi nyika lisima na minawu. Zi nzi nyika zigelo za hombe kambe za kuva nzi mu kombisa xichawo kota papai wa mina tlhelo hloko ya mina hi tlhelo ga moya.” A makabye wo kari wa xisati a vitwako Brittney i ngalo: “A wukhozeli ga ngango gi nzi tshinetile nguvu ka vapswali va mina. Gi nzi komba lezaku va zi lava kuzwa zikarato za mina niku va khatala hakunene. Lezo zi hi maha hi tiya hi tlhela hi zwanana kota ngango.” Zi te dlunya lezaku a ku gisa vana va wena hi tlhelo ga moya — nguvunguvu hi ku tirisa wukhozeli ga ngango — ​yinwe ya tindlela ta hombe ta kuva murisi mu nene.b

KONGOMISA VANA VA WENA

13. Xana a n’wana a nga kuciswa kuyini ku tirela Jehova?

¹³ A murisi wa mu nene i tirisa nhonga kasi ku rangela ni ku vikela tiyivu takwe. A xinwe xa zilo zo sangula a zi lavako ku kongomisa tiyivu takwe “wuriselweni gi nonileko.” (Ezek. 34:13, 14) Kota mupswali, xana a wu xuvi ku maha zo fana ni lezo hi tlhelo ga moya? U lava ku rangela vana va wena lezaku va tirela Jehova. U xuva kuva va ti zwisa ku khwatsi hi mutsali wa tisimu loyi a ngaku: “Nungungulu wa mina, nza nengela ku maha kuranza ka wena; a nawo wa wena wu lomu mbilwini ya mina.” (Tis. 40:8) A vaswa va kumako kunengela loko va ta ti hendleleta ka Jehova va tlhela va bapatizwa. Hambulezo, va fanele ku maha lezo loku makunu va buvile laha ka kuza va zi kota ku ti mahela ziboho va tlhela va xuva hi mbilu yontlhe ku tirela Jehova.

14, 15. a) Ku fanele kuva kwihi a kuxuva ka vapswali va maKristu? b) Xini xi nga mahako muswa a kanakanela a wukhozeli ga lisine?

¹⁴ Kanilezi, ahati loku a vana va wena va wonekisa ku khwatsi a va kuli hi tlhelo ga moya — kuzilava hambu ku kanakanela lezi va zi kholwako ke? Ti karatele ku byala liranzo ha Jehova Nungungulu timbilwini tabye ni kuva va xalala hi zontlhe lezi a va maheleko. (Kuv. 4:11) Hi xikhati xi faneleko, va ta ti mahela xiboho xa ku khozela Nungungulu ha voce.

¹⁵ Hambulezo, ahati loku a vana va wena va sangula ku kanakana ke? U nga va risisa kuyini ni ku va vuna ku wona lezaku a ku tirela Jehova hakunene hi wona nchumu wa wu nene ka yontlhe wutomini niku zi ta va nyika litsako la lisine ke? Zama ku pola lexi xi va mahako va kanakana. Hi xikombiso, xana a n’wana wa wena hakunene o kala a nga kholwi lezi a Biblia gi gonzisako, kutani o kiyelelwa hi kutsumba loku ku lavekako kasi ku zi yimela mahlweni ka vaswa vanwani? Xana a n’wana wa wena hakunene o kanakanela a matshinya ya milayo ya Nungungulu, kutani ozwa xiwunza ni ku nyenyiwa hi vanwani?

16, 17. A vapswali va nga vunisa kuyini vana vabye lezaku va ti mahela wuxaka ga vona wutsumbu na Jehova?

¹⁶ Kani hi xihi xi mu mahako a kanakana, u nga zi kota ku vuna n’wana wa wena lezaku a susa ni kwihi kukanakana a nga nako. Hi ndlela muni? A ginwe ga mawonela lawa a vapswali vo tala va ma wonako na ma vuna ku wutisa n’wana wa wena uku: “U ti zwisa kuyini hi kuva muKristu? Mabhinzu muni u ma kumako hi kuva muKristu? Zini zi lavako kuva hi zi luza kasi ku tirela Jehova? U alakanya ku a zilo lezi hi zi luzako za sala nzhako loku hi zi ecanyisa ni mabhinzu lawa hi ma kumako zalezi ni lawa hi to ma kuma xikhatini xi tako ke? Hi ndlela muni?” Kunene, u fanele ku wula timhaka leto hi magezu ya wena wutsumbu hi ndlela yi nene ni yi kombisako kukhatala, ku nga hi ku khwatsi wo mu thethisa. Nzeni ka mabhulo lawo, mu nga ha gonza Marku 10:29, 30. A vaswa vo kari va nga ha tsakela ku tsala maalakanyo yabye ka matlhelo mambiri — ka ginwe va tsala lezi va zi luzako; ka legi ginwani va tsala mabhinzu. A ku wona timhaka leto ka phepha zi nga ku komba zikarato zabye zi tlhela zi ku vuna ku maha xo kari kasi ku zi tlhatlha. Lezi hi faneleko ku gonza a bhuku A Biblia Gi Gonzisako ni ‘Liranzo La Nungungulu’ ni vatsakeli, a vana va hina ke? A ha ha wuli! Xana wa maha lezo?

¹⁷ Hi kufamba ka xikhati, a vana va wena va ta ti hlawulela ha voce loyi va lavako ku mu tirela. U nga alakanyi lezaku va ta ku halahala va tekelela a kukholwa ka wena. Va fanele ku ti mahela wuxaka ga vona wutsumbu na Jehova. (Mav. 3:1, 2) Loku zi wonekisa ku khwatsi za mu karatela ku maha lezo, hikuyini u nga tlheliko nzhako u ya kambisisa naye zilo zo kari za tshinya? Mu kuce ku ti maha ziwutiso zo kota lezi: “Xini xi nzi kholwisako lezaku Nungungulu i kona? Xini xi nzi kholwisako lezaku Jehova Nungungulu hakunene wa nzi nyika lisima? Xini xi nzi kholwisako lezaku a matshinya ya milayo ya Jehova hakunene ma nene?” Kombisa lezaku u murisi wa mu nene hi ku kongomisa vana va wena hi lihlaza-mbilu, u va vuna ku zwisisa lezaku a ku tirela Jehova hi yona ndlela ya chukwana ya ku hanya.c — Rom. 12:2.

18. A vapswali va nga mu pimanyisisa kuyini Jehova a Murisi wa Hombe ke?

¹⁸ A maKristu wontlhe ya lisine ma lava kuva vapimanyisi va Murisi wa Hombe ka vontlhe. (Efe. 5:1; 1 Ped. 2:25) A vapswali nguvunguvu va fanele ku tiva ntlhambi wabye — ku nga vana vabye — ​va tlhela va maha zontlhe va zi kotako kasi ku va rangela ndleleni yi yisako ka makatekwa lawa Jehova a va vekelako. Hikwalaho, risa vana va wena hi ku simama ku va wundla ndleleni ya lisine!