Kukhazikika Maghanoghano

NCAMBURA kuziziswa kuti muyowoyi wakucita wofi para wakuruta kukayowoya nkani, comene-comene usange wakureka kuyowoya nkani pafupi-pafupi. Mupharazgi wangayowoya mwawofi para wakupharazga pa nyumba zakwambilira mu zuŵa ilo wali mu uteŵeti wa m’munda. Panyengo iyo wakaphalirika kuti waŵe muprofeti, Yeremiya wakazgora kuti: “Ningamanya kuyowoya cara, cifukwa ndiri mwana pera.” (Yer. 1:5, 6) Yehova wakamovwira Yeremiya, ndipo namwe wangamovwirani. Panyengo yakwenelera, mungazakaŵa muyowoyi wakukhazikika maghanoghano.

Muyowoyi wakukhazikika maghanoghano ni uyo wakuyowoya mwakufwatuka. Kufwatuka kwake kukuwoneka mu kacitiro ka thupi lake. Thupi lake likuwoneka mwakawiro na mwakukolerana na nkani iyo wakuyowoya. Majesica ghake ghakuŵa ghakulongosoka. Mazgu ghake ghakuŵa ghakupulikikwa makora na ghakulongosoka.

Nangauli mungawona nga ni para kukhazikika maghanoghano ncintu cakusuzga comene kwa imwe, kweni namwe munganyorolera. Mwauli? Tiyeni tiwone ivyo vikupangiska kuti muyowoyi waŵe na wofi na kuleka kukhazikika maghanoghano. Suzgo yagona pa thupi lithu.

Usange muli na suzgo yinyake ndipo mukukhumba kuti mucite vintu makora kweni mukumanya yayi usange mucitenge makora, ici cingapangiska kuti mwambe kwenjerwa. Nga ncakufumapo cake, wongo wukutumizga uthenga mu thupi linu, ndipo ilo likufumya nkongono iyo yikupangiska kuti muntu wambe kumbwambwanta. Nga ncakufumapo cake, mtima winu ungamba kutimba mwankongono, mungamba kuthutira mucanya, kufoma, ndiposo mawoko na makongono vingaziririka, kweniso mazgu ghangamba kupulikikwa mwavinjenje. Thupi linu likuyezga kumovwirani kuti mumazge suzgo iyi mwa kusazgirako nkongono yake. Suzgo yili pa kumanya umo mungagwiriskilira ncito makora nkongono iyi kuti mukhazikike maghanoghano na kuyowoya mwacikanga.

Umo Mungacepeskera Wofi. Kumbukirani kuti kuŵa na wofi ncintu cakawiro. Ndipouli, kuti maghanoghano ghinu ghakhazikike, mukwenera kucepeska wofi na kuyowoya nkani yinu mwakufwasa ndiposo mukaŵiro kakupereka ncindi. Kasi mungacita wuli ici?

Nozgekerani Makora. Patulani nyengo ya kunozgekera nkani yinu. Woneseskani kuti mukupulikiska makora mutu wa nkani yinu. Usange mu nkani yinu ndimo mwafuma fundo zose zakuti muyowoye, ghanaghanirani ivyo ŵapulikizgi ŵinu ŵakumanya kale pakuyowoya za mutu uwo, na ivyo mukukhumba kukayowoya. Ici cizamumovwirani kuti musanke fundo zakukondweska. Usange kukwambilira ici mukuciwona kuŵa cakusuzga, dumbiskanani na muyowoyi munyake uyo wali na luso. Iye wangamovwirani kuti mupange nkani yiwemi ndiposo yakukolerana na ŵapulikizgi ŵinu. Usange mwasimikizga kuti ŵapulikizgi ŵasangenge candulo na nkani yinu, kunweka kwinu kuti mukayowoye nkani iyo kuzamucepeska wofi.

Ŵikani pwererero likuru ku mazgu ghinu ghakwamba. Manyani umo mwamwambira kuyowoya. Peneapo nkani yinu yizamuŵa mukati, wofi winu uzamucepa.

Fundo izi nzakovwiraso para tikunozgekera uteŵeti wa m’munda. Mukwenera kuŵika pwererero ku mutu uwo mukunozgekera kukayowoya pera cara, kweniso ku ŵantu awo mwamuŵapharazgira. Nozgekerani mwakupwererera mazgu agho muzamuyowoya pakwambilira. Sambirani kufuma ku ŵapharazgi ŵaluso.

Mutepanji mungaghanaghana kuti para mungaŵa na nkani yakucita kuŵazga ndipo mungayowoya mwakukhazikika maghanoghano. Kweni ici cingapangiska kuti nyengo zose mucitenge wofi usange muli na nkani. Mbunenesko kuti ŵayowoyi ŵanyake ŵakulemba fundo zinandi kweni ŵanyake ŵakulemba zicoko. Kweni ivyo vizamupangiska kuti muleke kuŵa na wofi kuti ni mazgu agho mwalemba pa pepala cara, kweni ni cisimikizgo cakuti ivyo mwanozgekera kukaphalira ŵategherezgi ŵinu nvyakuzirwa comene.

Yezgelerani kuyowoya nkani yinu mwakukwezga mazgu. Kuyezgerera nkani yinu kungamupani cisimikizgo cakuti mungarongosora ivyo vili mu maghanoghano ghinu. Panyengo iyo mukuyezgelera nkani yinu, mukukhomerezga fundo mu mutu winu zeneizo muzamuzikumbuka para muzamuyowoya nkani yinu. Panyengo iyo mukuyezgelera, lekani kusinta-sinta kayowoyero ka nkani yinu. Citani nga mukuŵawona ŵapulikizgi ŵinu. Yimilirani pafupi na thebulo nga ni umo mwamucitira pakuyowoya nkani iyo.

Rombani Yehova kuti wamovwirani. Kasi wazamuzgora lurombo linu? “Ici ncikanga ico tiri naco pantazi pake, cakuti usange tikuromba kantu kwakuyana na khumbo lake, wakutipulika.” (1 Yoh. 5:14) Usange mukukhumba kucindika Ciuta na kovwira ŵantu kuti ŵasange candulo na Mazgu ghake, mwambura kukayikira iye wazamuzgora lurombo linu. Kumanya ici kuzamumupani nkongono yakuti muyowoyenge nkani iyo mwapika. Kusazgaso apa, penepapo mukurongora vipambi vya mzimu ivyo ni citemwa, cimwemwe, mtende, kuzika na kujikora, muzamuŵa na maghanoghano agho ngakukhumbikwa kuti mucitenge vintu mwakukhazikika maghanoghano.—Gal. 5:22, 23.

Penjani luso. Usange mungaŵa na cizgoŵi ca kunjira mu uteŵeti wa m’munda nyengo na nyengo, wofi winu ungacepa. Usange mukutemwa kuzgorapo pa maungano gha mpingo, cizamuŵa cipusu kwa imwe kuyowoya ku wumba. Peneapo ciŵerengero ca nkani izo mukuyowoya pa mpingo cikusazgikira, wofi uwo mukuŵa nawo para muli pafupi kuyowoya nkani uzamucepa. Kasi mungatemwa kuŵa na mwaŵi wunandi wakuti muyowoyenge nkani? Ipo nyengo zose mujiperekenge kuti muyowoye nkani ya waliyose uyo watondeka kuyowoya nkani iyo wakapika mu sukulu.

Pamanyuma pa kurondezga fundo izo zayowoyeka pacanya apa, muzamuwona kuti ncacandulo kumanya vintu ivyo vikurongora kuti muyowoyi ngwambura kufwatuka. Kumanya vintu ivi, na kusambira umo mungavimazgira, kuzamumovwirani kuti muyowoyenge mwakukhazikika maghanoghano. Virongolero vya kukhazikika maghanoghano panji kuleka kukhazikika ni kacitiro ka thupi na kapulikikwiro ka mazgu ghinu.

Kacitiro ka Thupi Linu. Kukhazikika maghanoghano panji kuleka kukhazikika, kungawoneka kwizira mu thupi linu na umo mukugwiriskilira ncito mawoko ghinu. Cakwamba, aghanaghanani za mawoko. Kuŵika mawoko ku musana, kuleka kucita majesica, kukora mwankongono thebulo lakuyowoyerapo; kunjizga na kufumiska mawoko mu mathumba mwakuwerezga-werezga, kujura na kujara mabatani gha jekete mwakuwerezga-werezga, kutemwa kukora kalezulezu, mpuno, panji magilasi gha mu maso mwakuwerezga-werezga; kuseŵereska woci, bolopeni panji phesulo, mpete, panji kuseŵereska autilayini; majesica ghambura kuwoneka makora na ghambura kulinganizgika makora—vyose ivi vikurongora kuti muntu ngwambura kukhazikika maghanoghano.

Kuleka kukhazikika maghanoghano kungawonekaso usange muntu wakutemwa kukwekweska marundi pasi, kugwenyuka-gwenyuka, kuyimilira mwambura kunyoroka, kumbwambwanta, kumyanga lulimi pa mlomo mwakuwerezga-werezga, kumira mata pafupi-pafupi, na kuthutira mucanya.

Mwakuyezga-yezga na mtima wose, tingamazga vintu ivyo vikurongora kuti muntu ngwambura kukhazikika maghanoghano. Limbikirani kuti mumazge mukhaliro umoza panyengo yimoza. Manyani suzgo yinu, ndipo manyani mwakutendekera ivyo mukwenera kucita kuti mumazge suzgo iyo. Usange mukuyezga-yezga na mtima wose, thupi linu lizamwamba kurongora kuti ndimwe muyowoyi wakukhazikika maghanoghano.

Kapulikikwiro ka Mazgu Ghinu. Mazgu gha muntu uyo wali na wofi ghangaŵa ghakucemerezga comene na ghamangwalala panji ghakunjenjemera. Mtepanji mungamba kukhosomora pafupi-pafupi na kuyowoya mwakucimbilira na mwambura kupulikikwa makora. Mungamazga masuzgo agha na vizgoŵi vinyakeso ivyo mungaŵa navyo, mwakuyezga-yezga kuti mazgu ghinu ghafumenge mwakawiro.

Usange muli na wofi, yimilirani danka kwakanyengo kuti muthutirethu na kukhizga mtima pasi pambere mundarute pa pulatifomu. Yezgayezgani kufwatura thupi linu lose. Mumalo mwa kughanaghana za wofi winu, ŵikani maghanoghano ghinu pa cifukwa ico mukukhumbira kugaŵana na ŵapulikizgi ŵinu vintu ivyo mwanozgekera. Pambere mundayambe kuyowoya, iŵani na nyengo yakuti mulaŵiske danka ŵapulikizgi, kuŵalaŵiska mwaubwezi na kumwemwetera. Yowoyani mazgu ghakwamba mwakuzikira, ndipo pamanyuma pake njirani mu nkani yinu.

Ivyo Mukwenera Kulindizga. Lekani kughanaghana kuti yizamuŵapo nyengo iyo wofi winu wose uzamumara. Ŵayowoyi ŵanandi awo ŵali na luso lwa kuyowoya pa pulatifomu nawo ŵakuŵa na wofi pambere ŵandauke kukayowoya nkani yawo ku wumba. Ndipouli, ŵali kusambira umo ŵangacitira kuti ŵaleke kucita wofi. Muyowoyi munyake waluso wakayowoya kuti: “Nicali kuŵa na wofi para nili pafupi kukayowoya nkani, kweni panyengo yasono wofi wamba kumara.”

Usange mukuyezga-yezga na mtima wose kuti mumazge virongolero vyakuti mukucita wofi, ŵapulikizgi ŵinu ŵazamuwona kuti ndimwe muntu wakukhazikika maghanoghano. Nangauli mungazakarutilira kucita wofi, kweni ŵapulikizgi ŵazamumanya yayi.

Kumbukirani kuti nkongono ya thupi iyo yikwambiska vimanyikwiro vyakuti muyowoye mwawofi, yikovwiraso kuti wofi umale. Gwiriskirani ncito nkongono iyi kuti muyowoye mwakufwatuka.

Lekani kulindizga kuti mufike danka pa pulatifomu ndipo mugwilirepo ncito vintu ivi. Zuŵa na zuŵa, sambirani kuŵa muntu wakukhazikika maghanoghano na kumanya ivyo mukuyowoya. Kucita ici kuzamumovwirani kuti muyowoyenge mwambura kopa para muli pa pulatifomu na mu uteŵeti wa m’munda—nyengo izo nkwakukhumbikwa comene kucita mwanteura.