Nthowa Zinkhondi na Ziŵiri Izo Zingamovwirani Kusanga Candulo Pakuŵazga Baibolo
MAGAZINI YA TIME yikuti: “Baibolo ni buku ilo likugulika comene kuluska buku lililose ilo lili kuŵako kweniso ndilo cilimika cilicose likwenda malonda comene.”
KEITH, WAKWIMBA WAKUMANYIKWA COMENE KU ENGLAND wakuti: “Nyengo zinyake nkhuŵazga Baibolo, kweni likuninozgera na pacoko wuwo yayi.”
NCHAKUZIZIKA kuti ŵanandi ŵali na Baibolo kweni ŵakuwoneka kuti ŵakusanga nalo viŵi candulo yayi. Kweni ŵanyake ŵakusanga candulo na ivyo ŵakuŵazga mu Baibolo. Mwaciyelezgero, mwanakazi munyake zina lake Nancy wakuti: “Kufuma apo nkhambira kuŵazga Baibolo mulenji uliwose na kughanaghanirapo, nkhuŵa wakunozgeka kumarana na suzgo lililose ilo ningakumana nalo zuŵa ilo. Kuŵazga Baibolo zuŵa lililose kwanovwira comene kuti nimazge suzgo la maghanoghano kuluska nthowa yiliyose iyo nkhayezgayezganga kwa vilimika 35.”
Usange mundaŵazgepo Baibolo, kasi cikumuzizikani kuti ŵanji ŵali kovwirika nalo? Para mukuŵazga kale Baibolo, kasi mungatemwa kuti musangenge nalo candulo comene? Para ni nthena, londezgani vinthu vinkhondi na viŵiri ivyo vili mu nkhani iyi.
Nthowa 1 Muŵazgenge na cilato ciwemi
◼ Mungaŵa kuti mukuŵazga Baibolo cifukwa cakuti muli kupulika waka kuti ni buku liwemi panji mwakucicizgika waka panji cifukwa ca kughanaghana kuti mungasangamo ulongozgi wakovwira mu caru ciheni ici. Kweni mungasanga candulo cikuru para cilato cinu nchakuti musambire unenesko wakuyowoya za Ciuta. Kweniso, musangenge candulo cikuru para mukukhumba kuwona umo Baibolo lingasinthira umoyo winu.
Malemba ghakuyaniska Baibolo na galasi kuti ghalongore kuzirwa kwa kuŵa na cilato ciwemi pakuŵazga Baibolo. Ghakuti: “Usange yunji ngwakupulika mazgu, ndipo ngwakughacita cara, uyu wakuyana na munthu uyo wakulaŵiska cisko cake cakawiro pa galasi. Cifukwa wakujilaŵiska, na kufumapo ndipo nyengo yeneyiyo wakuluwa umo waliri. Kweni uyo wakulaŵisiska mu dango lakufikapo ilo nda wanangwa na uyo wakucita ntheura na citatata, munthu uyu, cifukwa cakuti wazgoka wakupulika na ciluwa cara, kweni wakucita mulimo, waŵenge wakukondwa pakulicita.”—Yakobe 1:23-25.
Munthu uyo wakuyowoyeka mu lemba ili wakulaŵiska pa galasi kweni wakunozga yayi apo pakukhumbikwira kunozgapo. Mutepanji wakujilaŵiska waka, panji wakukhumba yayi kujinozga. Mwakuyana waka, tisangenge candulo cicoko para tikuŵazga Baibolo mwa kamudomphomudompho panji para tikucita yayi ivyo tikuŵazga. Kweni tiŵenge ŵakukondwa comene para tikuŵazga Baibolo na cilato cakuti ‘ticitenge’ ivyo tikuŵazga na kuzomerezga maghanoghano gha Ciuta kuti ndigho ghatilongozgenge pa cilicose ico tikucita.
Nthowa 2 Sankhani Baibolo ilo lili kung’anamurika makora
◼ Mungaŵa kuti muli na Mabaibolo ghakupambanapambana mu ciyowoyero cinu. Nangauli mungasanga candulo na Baibolo lililose ilo lili kung’anamulika, kweni mu Mabaibolo ghanyake muli mazgu ghakale ndiposo ghanonono. (Milimo 4:13) Kweniso mu Mabaibolo ghanyake ŵakuwuskamo uthenga wakugomezgeka kuti uyane na ivyo ŵanthu ŵakugomezga. Mwaciyelezgero, ŵanji ŵawuskamo mu Baibolo zina lakuti Yehova na kuŵikamo mazgu ghakuti “Ciuta” panji “Fumu.” Ntheura, pakusankha mtundu wa Baibolo ilo mungaŵazga, sankhani ilo lili kung’anamulika makora, ilo mungacita nalo ukata yayi kuŵazga.
Ŵanthu ŵanandi pa caru cose ŵasanga kuti Baibolo la New World Translation ndilo lili kulembeka munthowa yambura kusuzga kupulikiska.a Wonani ivyo wakayowoya dada munyake mucekuru ku Bulgaria. Wakaluta ku maungano gha Ŵakaboni ŵa Yehova ndipo wakapika Baibolo la New World Translation. Pamanyuma wakayowoya kuti, “Naŵazga Baibolo kwa vilimika vinandi, kweni nindasangepo Baibolo lakupulikikwa makora ndiposo lakucontha mtima nga ni ili.”
Nthowa 3 Lombani
◼ Mungalipulikiska makora Baibolo usange mungapempha Mweneco kuti wamovwirani, nga umo wakacitira wamasalmo uyo wakati: “Julani maso ghane kuti ndiwone vyakuzizwiska vya mu dango linu.” (Salmo 119:18) Nyengo yiliyose iyo muŵazgirenge Baibolo, lombani kwa Ciuta kuti wamovwirani kupulikiska Mazgu ghake. Mungamuwongaso cifukwa ca kutipa Baibolo, cifukwa walekenge kutipa mphanyi tikumumanya yayi.—Salmo 119:62.
Kasi Ciuta wakupulika malurombo ghamtundu uwu? Wonani ivyo vikacitikira ŵasungwana ŵa ku Uruguay awo mphaukuru na paunung’una. Ŵakapulikiskanga yayi ivyo Baibolo likuyowoya pa Daniel 2:44 ndipo ŵakalomba Ciuta kuti waŵatumizgire munthu kuti waŵawovwire kupulikiska. Ŵacali ŵandajare Baibolo, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵaŵiri ŵakiza pa nyumba na kuŵaŵazgira lemba leneliro laŵasuzganga kupulikiska, ndipo ŵakaŵalongosolera kuti Ufumu wa Ciuta uzamuwuskapo maboma ghose gha ŵanthu.b Ŵasungwana aŵa ŵakamanya kuti Ciuta wazgora lurombo lwawo.
Nthowa 4 Ŵazgani zuŵa lililose
◼ Mulembi munyake wakalemba kuti, “Mabaibolo ghakamba kwenda malonda comene” vigeŵenga vikati vyananga vinthu ku United States pa Seputembala 11, 2001. Ŵanandi ŵakutemwa kuŵazga Mazgu gha Ciuta para ŵali mu suzgo. Kweni Baibolo likuticiska kuti tiliŵazgenge zuŵa lililose. Ilo, likuti: “Buku ili la dango lingawukangapo pa mulomo wako, ughanaghanengemo muhanya na usiku kuti upwelere kucita kwakuyana na vyose ivyo vili kulembekamo; pakucita ntheura tiucite nthowa yako yiŵenge ya mwaŵi, ndipo tiuŵenge wakufikapo.”—Joshua 1:8.
Kuzirwa kwa kuŵazga Baibolo nyengo zose tingakuyaniska na munthu uyo wali na nthenda ya mtima ndipo wasankha kurya vyakurya vyakwenelera. Kasi munthu uyu wangalutilira kuŵa makora para wakurya vyakurya ivi pekha para wapulika vyakuŵinya pa nganga? Yayi. Nyengo zose wakwenelera kuwoneseska kuti wakurya vyakurya vyakwenelera mwakuti waleke kulwaralwara. Mwakuyana waka, kuŵazga Baibolo zuŵa lililose kumovwiraninge kuti ‘nthowa yinu yiŵe ya mwaŵi.’
Nthowa 5 Muŵe na nthowa zakupambanapambana zakuŵazgira Baibolo
◼ Kuŵazga Baibolo kufuma Genesis mpaka Uvumbuzi kungaŵa kuwemi, kweni muwonengeso kuti pali nthowa zinyake zakuŵazgira Baibolo izo ni zakukondweska. Pano pali masacizgo ghacoko waka.
Ŵazgani nkhani yakukhwaskana na munthu munyake. Ŵazgani vipaturo vyose panji mabuku ghakuyowoya za munthu munyake uyo wakasopanga Ciuta nga ni aŵa:
• Yosefe: Genesis 37-50.
• Rute: Ruth 1-3.
• Yesu: Mateyu 1-28; Mariko 1-16; Luka 1-24; Yohane 1-21.c
Sankhani nkhani. Ŵazgani Malemba ghakukolerana na nkhani iyo mwasankha. Mwaciyelezgero, penjerezgani nkhani yakukhwaskana na lurombo, ndipo ŵazgani ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani iyi na kuŵazga malurombo agho ghali mu Baibolo.d
Ŵazgani mwakukwezga. Mungasanga candulo cikuru para mungaŵazga Baibolo mwakukwezga. (Uvumbuzi 1:3) Mungaŵazga Baibolo mwakukwezga mu mbumba, mungasinthananga pakuŵazga ndime panji waliyose wangaphalirika kuti waŵazgenge mazgu gha munthu munyake wa mu Baibolo. Ŵanyake ŵakutegherezga Baibolo pa kaseti panji CD. Mwanakazi munyake wakuti: “Vikanisuzganga kuti nambe kuŵazga Baibolo, ntheura nkhamba kutegherezga dankha Baibolo pa kaseti. Sono nkhuwona kuti Baibolo ndakunozga kuluska buku lililose lakunozga.”
Nthowa 6 Ghanaghaniranipo
◼ Cifukwa ca umo umoyo uliri sono ndiposo vyakutimbanizga ivyo vili mu caru, nchakusuzga kughanaghanirapo pa ivyo mwaŵazga. Kuti cakurya ciŵe cakovwira mu thupi lithu tikwenera kusumba. Mwakuyana waka, tikwenera kughanaghanirapo pa ivyo tikuŵazga mu Baibolo kuti tisange candulo. Tikucita nthena mwa kuweleramo ivyo tikuŵazga ndiposo kujifumba mafumbo nga ni agha: ‘Kasi apa nasambira vici vyakukhwaskana na Yehova Ciuta? Kasi ivi vikunikhwaska wuli? Kasi ningavigwiliskira wuli nchito pakovwira ŵanji?’
Para tikughanaghanirapo pa ivyo tikuŵazga, ivyo Baibolo likuyowoya viconthenge mtima withu ndipo tisangwenge comene pakuŵazga Mazgu gha Ciuta. Lemba la Salmo 119:97 likuti: “A! ndimanche kutemwa dango linu! ndilo languruko lane muhanya wose.” Wamasalmo wakapanga Malemba kuŵa languruko lake muhanya wose mwa kughanaghanira pa ivyo wakuŵazga. Kucita nthena kukamovwira kuti watemwenge comene ivyo wakuŵazga.
Nthowa 7 Pemphani ŵanji kuti ŵamovwirani
◼ Ciuta wakumanya kuti patekha tingaghapulikiska makora yayi Mazgu ghake. Baibolo ilo leneco likuyowoya kuti “muli vinyake vyakusuzga kupulikiska.” (2 Petrosi 3:16) Buku la Milimo likuyowoya za nduna ya ku Etiyopiya iyo yikapulikiskanga yayi cigaŵa cinyake ca mu Baibolo ico yikaŵazganga. Ciuta wakamutumira yumoza mwa ŵateŵeti ŵake kuti wamovwire, ndipo munthu wa ku Etiyopiya uyu ‘wakalutanga pa nthowa yake, wakusekelera.’—Milimo 8:26-39.
Namwe mungasanga candulo cikuru para mungapempha ŵanji kuti ŵamovwirani kupulikiska ivyo mukuŵazga mu Baibolo. Pemphani Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakukwinu, panji lembani kalata mwakugwiliskira nchito maadiresi gha pa peji 4 kuti munthu wizenge kuzakamusambizgani Baibolo kwawanangwa.
[Mazgu ghamusi]
a Baibolo la New World Translation likupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova, likusindikizgika lose panji cigaŵa waka mu viyowoyero 83 ndipo likusangikaso pa Intaneti mu viyowoyero 17, pa adiresi iyi: www.jw.org.
b Kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na Ufumu wa Ciuta na ivyo uzamucita, wonani cipaturo 8 mu buku la Kasi Baibolo Likusambizgaci Comenecomene? lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.
c Para mwamba waka sono kuŵazga Baibolo, yezgani kuŵazga nkhani yakudumura yakuyowoya za uteŵeti wa Yesu mu buku la Mariko.
d Buku la Kasi Baibolo Likusambizgaci Comenecomene? lawovwira ŵanthu ŵanandi kusambira Baibolo. Mwaciyelezgero, cipaturo 17 cikulongosora ivyo Malemba ghakuyowoya pa nkhani ya lurombo.