Kasi Mukwamba Ndimwe Kucindika Ŵakhristu Ŵanyinu?
“Mu kutemwa ŵabali, muŵe na mtima wacitemwa kwa yumoza na munyake. Pakulongora nchindi kwa yumoza na munyake, yambani ndimwe.”—ROM. 12:10.
1, 2. (a) Kasi Paulosi wakalemba ulongozgi wuli mu kalata yakuya ku Ŵaroma? (b) Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli?
MU KALATA iyo wakalembera Ŵakhristu ŵa ku Roma, mpositole Paulosi wakayowoyamo za kuzirwa kwa kutemwana mu mpingo. Wakutikumbuska kuti citemwa cithu cikwenera kuŵa “cambura upusikizgi.” Wakazunuraso za “kutemwa ŵabali” ndiposo kuti kutemwa uku kukwenera kulongoleka na “mtima wacitemwa.”—Rom. 12:9, 10a.
2 Kweni kutemwa ŵabali kukusazgapo vinandi padera pa kughanaghana waka kuti tikuŵatemwa. Vyakucita vithu vikwenera kulongora kuti tikutemwa ŵanyithu. Nakuti munthu wangamanya kuti tikumutemwa kwizira mu ivyo tingamucitira. Lekani Paulosi wakayowoyaso kuti: “Pakulongora nchindi kwa yumoza na munyake, yambani ndimwe.” (Rom. 12:9, 10b) Kasi kulongora nchindi kukusazgapo vici? Cifukwa wuli ise ndise tikwenera kwamba kucindika Ŵakhristu ŵanyithu? Kasi tingacita wuli?
Cindikani Ŵanyinu
3. Kasi lizgu lakuti “nchindi” likung’anamuraci mu Cihebere na Cigiriki?
3 Mu Cihebere lizgu ilo lili kung’anamulika kuti “nchindi” likung’anamura uzito. Munthu uyo wakucindikika wakuwoneka kuŵa muzito panji kuti wakuzirwa. Lizgu ili kanandi mu Malemba Ghacihebere likung’anamulikaso kuti “ucindami,” kulongora kuti munthu uyo wakucindikika ngwapacanya. (Gen. 45:13) Lizgu Lacigiriki ilo lili kung’anamulika kuti “nchindi” mu Baibolo likung’anamura capacanya, panji cakuzirwa. (Luka 14:10) Ntheura, ŵanthu awo tikuŵacindika ŵakuŵa ŵakuzirwa panji ŵapacanya kwa ise.
4, 5. Kasi kucindika ŵanyithu kukusazgapo vici? Longosorani.
4 Kasi kucindika ŵanyithu kukusazgapo vici? Lizgu lakuti “nchindi likusazgapo vinthu viŵiri ivyo vikwendera lumoza. Cakwamba, umo tikuwonera ŵanji, ndipo caciŵiri umo tikucitira nawo. Ntheura, kucindika ŵabali ŵithu kukusazgapo umo tikuŵawonera kweniso umo tikucitira nawo.
5 Kasi Mkhristu wangacindika wuli ŵanyake usange mu mtima wake wakuŵayuyura? (3 Yoh. 9, 10) Khuni likukura makora para misisi yajintha pa dongo liwemi, nchindi zanadi nazo zikwenera kufumira pasi pa mtima. Tikwenera kukumbuka kuti nchindi zautesi zikulutilira yayi. Lekani pambere wandayowoye za nchindi, Paulosi wakati: “Citemwa cinu ciŵe cambura upusikizgi.”—Rom. 12:9; ŵazgani 1 Petrosi 1:22.
Cindikani Awo Ŵali Kulengeka “mu Cikozgo ca Ciuta”
6, 7. Cifukwa wuli tikwenera kucindika ŵanyithu?
6 Pakuti nchindi zanadi zikufumira pasi pa mtima, ipo tikwenera yayi kuluwa vifukwa vya mu Malemba vyakucindikira ŵabali ŵithu. Ntheura, tiyeni tidumbiskane vifukwa viŵiri.
7 Mwakupambana na vilengiwa vinyake vyose pa caru capasi, ŵanthu ŵali kulengeka “mu cikozgo ca Ciuta.” (Yak. 3:9) Lekani tili na mikhaliro nga nchitemwa, vinjeru, na urunji. Wonaniso cinyake ico Mlengi withu wali kutipa. Wamasalmo wakati: “A Yehova, . . . Imwe ucindami winu wapacanyacanya. [Munthu] mwamuperezga kacoko kwa Ciuta, mwambofya na ucindami na [nchindi].” (Sal. 8:1, 4, 5; 104:1)a Ŵanthu wose Ciuta wali kuŵapako ucindami na nchindi. Ntheura, para tikucindika ŵanji ndikuti tikukolerana na Yehova uyo wakambiska kucindika ŵanthu. Pakuti tawona kuti pali vifukwa vyakucindikira ŵanthu wose, ipo nchakwenelera comene kucindika Ŵakhristu ŵanyithu.—Yoh. 3:16; Gal. 6:10.
Tili ŵa Mbumba Yimoza
8, 9. Kasi Paulosi wakazunura cifukwa wuli ico tikwenera kucindikira Ŵakhristu ŵanyithu?
8 Paulosi wakayowoyaso cifukwa cinyake ico tikwenera kucindikirana. Pambere wandayowoye za kucindikana, wakati: “Mu kutemwa ŵabali, muŵe na mtima wacitemwa kwa yumoza na munyake.” Mazgu Ghacigiriki agho ghali kung’anamulika kuti “mtima wacitemwa,” ghakung’anamura citemwa ico ŵa mbumba yimoza ŵakulongorana. Ntheura, apa Paulosi wakang’anamuranga kuti Ŵakhristu ŵakwenera kutemwana comene nga umo ŵanthu ŵa mu mbumba yimoza ŵakucitira. (Rom. 12:5) Kweniso kumbukani kuti mazgu agha, Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵakuphakazgika, awo Yehova wakuŵatora kuti mbana ŵake. Ipo cikaŵa cakuzirwa kuyowoya kuti ŵakaŵa ŵa mbumba yimoza. Ntheura, Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵa mu nyengo ya Paulosi ŵakaŵa nadi na cifukwa cakupulikikwa ca kucindikirana. Mazuŵa ghano napo, ndimo Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakwenera kucitira.
9 Kweni wuli pakuyowoya za ŵa “mberere zinyake”? (Yoh. 10:16) Nangauli pasono Ciuta wakuŵatora nga mbana ŵake yayi, ŵakuneneska para ŵakucemana kuti mbali panji mudumbu, cifukwa ŵali mu mbumba Yacikhristu ya pa caru cose iyo njakukolerana. (1 Pet. 2:17; 5:9) Ntheura, usange ŵa mberere zinyake ŵakupulikiska ico ŵakung’anamura para ŵakucemana kuti “mbali” panji “mudumbu,” ipo nawo ŵali na cifukwa cakwenelera ca kucindikira Ŵakhristu ŵanyawo kufumira pasi pa mtima.—Ŵazgani 1 Petrosi 3:8.
Cifukwa Wuli Nkhwakuzirwa?
10, 11. Cifukwa wuli kucindikana nkhwakuzirwa comene?
10 Cifukwa wuli kucindikana nkhwakuzirwa comene? Para tikucindika ŵabali na ŵadumbu ŵithu tikovwira kuti mpingo wendenge makora ndiposo kuti ulutilire kuŵa wakukolerana.
11 Pakuŵa Ŵakhristu ŵaunenesko, tikumanya kuti tikukhozgeka comene cifukwa cakuti tili paubwezi na Yehova kweniso kuti tikovwirika na mzimu wake. (Sal. 36:7; Yoh. 14:26) Ndipouli, tikukhozgekaso para Ŵakhristu ŵanyithu ŵakulongora kuti ŵakutizirwiska. (Zinth. 25:11) Para ŵanyithu ŵakutiwonga na kuticindika kufumira pasi pa mtima, tikujiwona kuti nase tili ŵakukhumbikwa. Tikuteŵetera mwacimwemwe kweniso tikukhozgeka kuti tilutilire kwenda pa nthowa yakuya ku umoyo. Tikukayika yayi kuti namwe mukujipulika nthena.
12. Kasi waliyose wangawovwira wuli kuti mu mpingo muŵe citemwa?
12 Pakuti Yehova wakumanya kuti tikukhumbikwira nchindi, lekani kwizira mu Mazgu ghake wakuciska kuti “munwekeranenge pakucindikana yumoza na munyake.” (Rom. 12:10, Phangano Liphya; ŵazgani Mateyu 7:12.) Ŵakhristu wose awo ŵakulondezga ulongozgi wambura kuchujuka uwu ŵakovwira kuti mu mpingo muŵe citemwa. Ipo tingacita makora kujifumba kuti: ‘Mphawuli apo nkhacitapo cinthu panji kuyowoya mazgu ghakulongora kuti nkhucindika mbali panji mudumbu kufumira pasi pa mtima?’—Rom. 13:8.
Ni Mulimo wa Waliyose
13. (a) Kasi mbanjani awo ŵakwenera kwamba kulongora nchindi? (b) Kasi mazgu gha Paulosi gha pa Ŵaroma 1:7 ghakulongoraci?
13 Kasi mbanjani awo ŵakwenera kwamba kulongora nchindi? Mu kalata iyo wakalembera Ŵahebere, Paulosi wakati ŵalara ndiwo “ŵakulongozga pakati pinu.” (Heb. 13:17) Ŵalara ŵakulongozga mu vyakucitika vinandi. Pakuŵa ŵaliska ŵa mskambo ndiwo ŵakwenera kwamba kucindika Ŵakhristu ŵanyawo ndiposo ŵalara ŵanyawo. Mwaciyelezgero, para ŵakudumbiskana vinthu vyauzimu, ŵakulongora kuti ŵakucindikana usange ŵakutegherezga comene para munyawo wakuyowoya. Kweniso, para ŵakukaka fundo, ŵakucindikana mwa kughanaghanira ivyo ŵalara wose ŵakuyowoyapo. (Mil. 15:6-15) Ndipouli, tikwenera kukumbuka kuti kalata iyo Paulosi wakalembera Ŵaroma, yikaŵa ya ŵalara pera yayi kweni mpingo wose. (Rom. 1:7) Ntheura, tose tikwenera kulondezga ulongozgi wakuti tambe ndise kulongora nchindi.
14. (a) Pali mphambano wuli pakati pa kulongora nchindi na umo tingaŵira panthazi pakucindikana? Yowoyani ciyelezgero. (b) Kasi waliyose wangajifumba fumbo wuli?
14 Wonaniso cigaŵa cinyake ca ulongozgi wa Paulosi. Wakaciska Ŵakhristu ŵa ku Roma kuti ŵacindikanenge waka yayi, kweni kuti ŵambenge ndiwo kucindika ŵanyawo. Cifukwa wuli? Ghanaghanira ciyelezgero ici. Kasi msambizgi wangaciska ŵana ŵa sukulu awo ŵakumanya kale kuŵazga kuti ŵasambire kuŵazga? Yayi. Ŵakumanya kale kuŵazga. M’malo mwake, wangakhumbikwira waka kuŵawovwira kuti ŵasazgireko luso pakuŵazga. Mwakuyana waka, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakumanyikwa kale kuti ŵakutemwana ndipo citemwa ndico cikuŵatuma kuti ŵacindikanenge. (Yoh. 13:35) Nga umo ŵana awo ŵakumanya kale kuŵazga ŵangakhumbikwira kusazgirako luso, nase tikukhumbikwira kupenjerezga nthowa za umo tingaŵira panthazi kulongora nchindi. (1 Tes. 4:9, 10) Mulimo uwu ngwa waliyose. Ipo waliyose wangajifumba kuti, ‘Kasi nkhwamba ndine kucindika ŵanji mu mpingo?’
Cindikani Ŵakavu
15, 16. (a) Pa nkhani ya kulongora nchindi, kasi mbanjani awo tikwenera cara kuŵasura, ndipo cifukwa wuli? (b) Nchivici cilongorenge kuti tikucindika ŵabali na ŵadumbu wose kufumira pasi pa mtima?
15 Pa nkhani ya kulongorana nchindi, kasi mbanjani awo tikwenera cara kuŵasura mu mpingo? Mazgu gha Ciuta ghakuti: “Mweneuyo wakufwira lusungu mukavu wakubwereka Yehova, ndipo Iye tiwawezgere ceneico wacita.” (Zinth. 19:17) Kasi fundo ya mu lemba ili yikutikhuŵilizga kucitaci apo tikuyezgayezga kuŵa panthazi kucindika ŵanji?
16 Mungazomerezga kuti ŵanandi ŵakucindika ŵanthu awo ŵakuŵawona kuti mbapacanya kwa iwo, kweni awo ŵakuŵawona kuti mbapasi ŵakuŵapa nchindi zautesi panji kuŵayuyura. Kweni Yehova ndimo wakucitira yayi. Mazgu ghake ghakuti: “Awo ŵakundicindika ndiwo tindiŵacindike.” (1 Sam. 2:30; Sal. 113:5-7) Yehova wakucindika wose awo ŵakumuteŵetera na kumucindika. ‘Ŵakuyuyuka’ panji kuti ŵakavu wakuŵasura yayi. (Ŵazgani Yesaya 57:15; 2 Mid. 16:9) Nase tikukhumba kucita nga ni Yehova. Ntheura, para tikukhumba kuwona usange tikulongora nchindi zanadi tingajifumba kuti: ‘Kasi nkhucita nawo wuli ŵakavu panji awo ŵalije mulimo uliwose mu mpingo? (Yoh. 13:14, 15) Zgoro la fumbo ili litovwirenge kuwona usange tikucindika nadi ŵanji kufumira pasi pa mtima.—Ŵazgani Ŵafilipi 2:3, 4.
Mwa Kucezga Nawo
17. Nchinthu wuli cakuzirwa comene ico tingacita kuti tilongore kuti tikwamba ndise kulongora nchindi, ndipo cifukwa wuli?
17 Nchinthu wuli cakuzirwa comene ico tingacita kuti tilongore kuti tikwamba ndise kulongora nchindi ku wose mu mpingo? Tikwenera kupatura nyengo yakucezgera nawo. Cifukwa wuli? Pakuŵa Ŵakhristu tikutangwanika comene, ndipo nyengo yithu yinandi yikumalira pa kucita milimo ya mpingo. Lekani nyengo tikuyiwona kuti njakuzirwa comene. Tikumanyaso kuti tikwenera yayi kucicizga ŵabali na ŵadumbu kuti ŵacezgenge nase nyengo yitali. Mwakuyana waka, para tatangwanika tikuwonga comene para ŵanji mu mpingo ŵakutipulikiska.
18. Nga umo vyalongolekera pa peji 18, kasi tingalongora wuli kuti tikucindika nadi Ŵakhristu ŵanyithu?
18 Kweniso tikumanya kuti para tikulekezga dankha milimo yithu na kupatura nyengo yakucezgera na ŵanyithu, (comenecomene usange ndise ŵalara mu mpingo) tikulongora kuti tikuŵacindika. Cifukwa wuli? Para tikucita nthena, tikulongora kuti iwo mbakuzirwa comene kuluska milimo yithu. (Mrk. 6:30-34) Kweni para tikutondeka kulekezga dankha milimo yithu ndikuti tikulongora kuti milimo yithu njakuzirwa comene kuluska ŵabali. Mbunenesko kuti milimo yinyake yingakhumbikwira kucitika mwaluŵiro, mwakuti tingayilekezga dankha yayi. Kweni umo tikucitira pa nkhani ya kupatura nyengo yakucezgera na ŵanyithu tikulongora usange tikuŵacindika nadi panji yayi.—1 Kor. 10:24.
Yambani Ndimwe
19. Padera pa kucezga na Ŵakhristu ŵanyithu, tingalongora wuli kuti tikuŵacindika?
19 Paliso nthowa zinyake zakuzirwa izo tingalongolera nchindi ku Ŵakhristu ŵanyithu. Mwaciyelezgero, para tikupatura nyengo yakuti ticezge nawo, tikweneraso kuŵikako mahara ku ivyo ŵakuyowoya. Pa nkhani iyi napo, Yehova wakutipa ciyelezgero ciwemi comene. Davide wakati: “Maso gha Yehova ghakulaŵiska ŵarunji, makutu ghake ghakupulika nkhuto yawo.” (Sal. 34:15) Tikuyezgayezga kutolera ciyelezgero ca Yehova mwa kuŵikako mahara ku ivyo ŵabali ŵithu ŵakuyowoya, comenecomene para ŵakukhumba kuti tiŵawovwire. Para tikucita nthena, tikulongora kuti tikuŵacindika.
20. Ni ulongozgi wuli wakukhwaskana na nchindi uwo tikwenera kukumbuka?
20 Nga umo tawonera, nyengo zose tikumbukenge cifukwa ico tikwenera kucindikira Ŵakhristu ŵanyithu. Kweniso tikwenera kuyezgayezga kuti tambenge ndise kulongora nchindi ku ŵanthu wose, nanga ni awo ŵanthu ŵakuŵawona kuti mbakuyuyuka. Para tingalondezga fundo izi, mbwenu mpingo wose utemwanenge ndiposo uŵenge wakukolerana. Ntheura, tose tiyeni tilutilire kucindika ŵanyithu kweniso kuŵa panthazi kuŵacindika. Kasi mwaŵikapo mtima kucita nthena?
[Mazgu ghamusi]
a Mazgu gha Davide gha mu Salmo 8, mbucimi uwo ukuyowoyaso za Yesu Khristu.—Heb. 2:6-9.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi kucindika ŵanji kukusazgapo vici?
• Zunurani vifukwa ivyo tikucindikira Ŵakhristu ŵanyithu.
• Cifukwa wuli kucindikana nkhwakuzirwa?
• Kasi tingalongora wuli kuti tikucindika Ŵakhristu ŵanyithu?
[Cithuzithuzi pa peji 18]
Kasi tingalongora wuli kuti tikucindika Ŵakhristu ŵanyithu?